Umulu

Ubulondoloshi: Cifulo ca kwikalamo ica kwa Yehova Lesa ne fibumbwa fya mupashi ifya citetekelo; ubufumu bushimoneka ku menso ya buntunse. Baibolo na kabili ibomfya ishiwi “umulu (imyulu)” mu mano yambi ayalekanalekana; ku ca kumwenako: ukwimininako Lesa umwine, ukuteyanya kwakwe ukwa fibumbwa fya busumino ifya ku mupashi, icifulo ca kusenamina kwa bulesa, ububumbo bumoneka pa mbali ye sonde, ulwelele ulwashinguluka planeti Isonde, amakamfulumende ya buntunse pe samba lya kuteka kwa kwa Satana, na kamfulumende walungama umupya uwa mu mulu umo Yesu Kristu ne mpyani shinankwe babikwa mu maka na Yehova ku kuteka.

Bushe bonse twalikeleko mu bufumu bwa mipashi pa ntanshi ya kufyalwa kwesu nga bantunse?

Yoh. 8:23: “[Yesu Kristu asosele kuli bene ukuti:] Imwe muli ba pano nse, ine ndi wa mu mulu; imwe muli ba pano isonde, ine nshila wa pano isonde.” (Yesu afumine ku bufumu bwa mipashi. Lelo, nga fintu Yesu asosele, abaume bambi te ko bafumine.)

Rom. 9:10-12: “Rebeka na o, pa kuba ne fumo [lya bampundu] . . . Ilyo abana bacili tabalafyalwa, kabili tabalacite cisuma nangu cibi (ukuti ukupanga kwa kwa Lesa ukwa kusala kupampamikwe, te pa mulandu wa milimo, lelo pa mulandu wa bwite bwakwe), wene aebelwe, ati, Umukalamba akabombelo mwaice.” (Kwena, nga ca kuti bampundu Yakobo na Esau balikeleko mu kubangilila mu bufumu bwa mipashi mu kushininkisha nga balikuulile icalembwa icashintilile pa myendele kulya, bushe nga tabacitile fyo? Lelo tabakwete icalembwa ca musango yo ukufikila pa kufyalwa kwabo nga bantunse.)

Bushe abantu bonse abasuma baya ku mulu?

Imil. 2:34: “Davidi [‘umuntu Baibolo iloshako ngo wa pa mutima wa kwa Yehova’] taninine mu mulu.”

Mat. 11:11: “Ndemwebe cine cine, nati, mu bafyalwa ku banakashi tamwaimine uwacila pali Yohane Kabatisha; lelo uwacepesha mu bufumu bwa mu mulu mukalamba kuli wene.” (E co Yohane taile ku mulu lintu afwile.)

Amalu. 37:9, 11, 29: “Pantu incitatubi shikafitwa; lelo abalolela Yehova, bene bakapyaninine calo. . . . Abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende. Abalungama bakapyaninine calo, no kwikalamo inshiku pe.”

Nga ca kuti Adamu tabembwike, bushe mu kupelako ali no kuya ku mulu?

Ukute. 1:26: “E lyo Lesa atile, Natucite umuntu mu cata cesu, umwabele cipasho cesu: na o abe na bukateka kwi sabi lya muli bemba, na ku fyuni fya mu lwelele, na ku fitekwa, na ku nama shonse sha mpanga, na ku fikulika fyonse ifikulika pe sonde.” (E co, imifwaile ya kwa Lesa kuli Adamu yali ya kuti aali no kusakamane sonde no bumi bwa nama mulya. Takwaba icasoswa pa lwa kuya kwakwe ku mulu.)

Ukute. 2:16, 17: “Kabili Yehova aebele umuntu, ati, Umuti onse uwa mwi bala, ukulya ulelyako: lelo umuti wa kulengo kwishibo busuma no bubi te kuti ulyeko: pantu mu bushiku walyako ukufwa ukafwa.” (Tacali imifwaile ya kwa Yehova iya kutendekelako ku muntu ukuti kasuba kamo akafwa. Ikambisho lya kwa Lesa pano ilyambwilwe lilangilila ukuti asokele ukulwishe nshila iyo iingatungulula ku mfwa. Imfwa yaali kukanda pa kubulwe cumfwila, te nshila ku bumi bwacilapo ukuwama. Icumfwila caali no kulambulwa ku bumi bwatwalilila, ubumi bwa muyayaya, muli Paradise iyo Lesa apeele umuntu. Moneni na kabili Esaya 45:18.)

Bushe umuntu afwile ukuya ku mulu ukukwata mu cine cine inshita ya ku ntanshi iya nsansa?

Amalu. 37:11: “Lelo abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende.”

Ukus. 21:1-4: “Namwene umulu upya ne calo cipya . . . Naumfwile ne shiwi likalamba ilya mu cipuna ca bufumu, lileti, Moneni, ubwikalo bwa kwa Lesa buli pamo na bantu kabili akekalilila pamo na bo; na bo bakaba abantu bakwe, na Lesa umwine akaba pamo na bo: kabili akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”

Mika 4:3, 4: “Talwakasumbwile ku luko lunankwe ulupanga, nangu kusambilila kabili ubulwi. Bakekalo umuntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, kabili mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe na wa kututumya; pantu akanwa ka kwa Yehova nakasosa.”

Bushe Yesu aliswile inshila ya kuya ku mulu kuli abo abafwile pa ntanshi ya mfwa yakwe ine?

Cinshi cintu 1 Petro 3:19, 20 apilibula? “Muli uyu musango [mu mupashi, ukukonka pa kubuushiwa kwakwe] na kabili [Yesu] aile inshila yakwe mu kushimikila ku mipashi mu cifungo, iyabulilwe icumfwila inshita imo lintu ukutekanya kwa kwa Lesa kwalepembelela mu nshiku sha kwa Noa, ilintu icibwato calekuulwa, mu cintu abantu abanono, uko e kuti, imyeo cinekonsekonse [“myeo,” KJ, Dy; “abantu,” TEV, JB; “abantu umo umo,” RS], bapitile ababakwa ukupula mu menshi.” (Bushe iyo “mipashi yaali mu cifungo” myeo ya bantunse abakeene ukumfwila ku kushimikila kwa kwa Noa pa ntanshi ya Lyeshi, kabili inshila nomba yaliswike kuli bene ukuya ku mulu? Ukulinganya 2 Petro 2:4 na Yuda 6 mu kuba no Kutendeka 6:2-4 kulanga ukuti iyi mipashi yaali bana baume aba bumalaika aba kwa Lesa abo abaisangwile no kuupa mu nshiku sha kwa Noa. Pali 1 Petro 3:19, 20 ishiwi lya ciGreek ilya “imipashi” ni pneuʹma·sin, ilintu ishiwi ilyapilibulwa “imyeo” ni psy·khaiʹ. “Imipashi” tayali imyeo yapangululwa lelo bamalaika babulwe cumfwila; “imyeo” pano iyaloshiwako baali bantu abomi, abantunse, Noa na ba mu cinshingwa-ŋanda cakwe. Icashimikilwe ku “mipashi mu cifungo” kanshi cifwile caali bukombe bwa bupingushi.)

Bupilibulo nshi ubwa kwa 1 Petro 4:6? “Pantu ni pa mulandu uyu imbila nsuma yabililwe na ku bafwa, ukuti nelyo bapingulwa nga aba mu mubili umwabelo buntu, babe no mweo mu mupashi umwabela Lesa.” (Bushe aba “abafwa” baali bantu abafwile pa ntanshi ya mfwa ya kwa Kristu? Nga fintu cilangilwe kale, abafwa tabali “mipashi mu cifungo.” Ilya mipashi yali ni bamalaika babulwe cumfwila. Kabili ukushimikila te kuti kunonshe abantunse bafwa pantu, nga fintu Lukala Milandu 9:5 isosa, “tabaishiba kantu nangu kamo,” kabili Ilumbo 146:4 lilundapo kuti pa mfwa “amatontonkanyo ya muntu yalaloba.” Lelo Abena Efese 2:1-7, 17 balosha ku bantu umo umo abali abafwa lwa ku mupashi kabili abaishile ku bumi bwa ku mupashi pamo nge ca kufumamo ukupokelela imbila nsuma.)

Bushe ubumi bwa mu mulu bwaimikwa mu “Cipingo Cipya” nge subilo ku bena Kristu bonse?

Yoh. 14:2, 3: “Mu ŋanda ya kwa Tata mwaba apa kwikala apengi. Acikanabe fi, bushe nga nalimwebele, nati, ndeya ku kumupekanisho bwikalo? Kabili nga naya, no kumupekanisho bwikalo, nkesa kabili, no kumupokelela kuli ne mwine; ukuti uko ndi e ko na imwe mukabe.” (Yesu pano alelanga ukuti abatumwa bakwe aba citetekelo, ku bantu alelandako, baali, mu kupita kwa nshita, ukuba mu “ŋanda” ya kwa Wishi mu mulu, pamo na Kristu. Lelo tasosa pano ni banga bambi abali no kuya na bo ku mulu.)

Yoh. 1:12, 13: “Lelo abo bene abamusekelele [Yesu], abatetekele ishina lyakwe, abapeele amaka aya kuba abana ba kwa Lesa: abafyelwe te ku mulopa, nangu ni ku kufwaya kwa mubili, nangu ku kufwaya kwa mwaume, lelo kuli Lesa.” (Moneni ukuti amashiwi yashingulukako, mu cikomo 11, yalosha ku “bantu bakwe” Yesu, abaYuda. Abengi aba bene abamusekelele ilintu aishile kuli bene mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo basangwike abana ba kwa Lesa, mu kuba no bumi bwa mu mulu mu cilolwa. Amaverbu mu calembwa yaba mu fyapita, e co uyu mukululo taulelosha ku bantu bonse abasanguka abena Kristu ukutula lilya.)

Rom. 8:14, 16, 17: “Bonse abatungululwa ku mupashi wa kwa Lesa, bene bana ba kwa Lesa. Umupashi wine uleshimikilo bunte pamo ne mitima yesu ukuti tuli bana ba kwa Lesa; kabili nga tuli bana, ninshi tuli impyani, impyani sha kwa Lesa, impyani shinankwe sha kwa Kristu; nga cine cine tuleculila pamo nankwe ukuti no kucindamikwa tukacindamikilwe pamo nankwe.” (Pa nshita lintu ici calembelwe caali ica cine ukuti bonse abatungulwilwe no mupashi wa kwa Lesa baali abana ba kwa Lesa abo isubilo lyabo lyali lya kuti baali no kucindamikilwa pamo na Kristu. Lelo ici tacaba lyonse ica cine. Luka 1:15 asosa ukuti Yohane Kabatisha aali no kwisulamo umupashi wa mushilo, lelo Mateo 11:11 acilengo kumfwika ukuti tukakaneko ubukata bwa Bufumu bwa mu mulu. E co, na kabili, pa numa ya kulonganikwa kwa mpyani sha Bufumu bwa mu mulu, kwali no kubako bambi abengabombela Lesa nga bakonshi ba Mwana wakwe kabili lyene ukukanaakanako ubukata bwa mu mulu.)

Kuloshiwako nshi ukwa kulungatika ukwabako mu “Cipingo Cipya” ku capayanishiwa ku bena Kristu ukuba icilambu mu kuba no bumi bwa ciyayaya pe sonde?

Mat. 5:5: “[Ba nsansa] abafuuka, pantu bakapyane sonde.”

Mat. 6:9, 10: “Shifwe wa mu mulu, [lekeni] ishina lyenu libeelwe akatiina. [Lekeni] ubufumu bwenu bwise. [Lekeni] ukufwaya kwenu kucitwe pano [sonde] nga mu mulu.” (Cinshi caba ukufwaya kwa kwa Lesa ukukuma kwi sonde? Cinshi cintu Ukutendeka 1:28 na Esaya 45:18 filangilila?)

Mat. 25:31-33, 40, 46: “Ilyo Umwana wa muntu akesa mu bukata bwakwe, na bamalaika bonse pamo nankwe, e lyo akekala pa cipuna ca bukata bwakwe, ne nko shonse shikalonganikwa ku cinso cakwe; kabili akabapaatukanya, ifyo umucemi apaatukanye mpaanga ku mbushi no kubike mpaanga ku kulyo ne mbushi ku kuso. . . . Imfumu ikabaasuka [impaanga], aiti, Ndemwebe cine cine, nati, apo ponse mwacitiile umo uwa muli aba bamunyinane abacepesha, mwacitiile ine. Kabili [imbushi] bakafumapo, bakaya ku kulimunwa kwa muyayaya; lelo [impaanga] bakaya ku mweo wa muyayaya.” (Moneni ukuti ishi “impaanga” tabali bamo bene nga bamunyina ba Mfumu, “abakanako ku bwite bwa mu mulu.” [Heb. 2:10-3:1] Lelo aba abapale mpaanga bakaba abomi mu kati ka nshita Kristu ali pa cipuna kabili na mu kati ka nshita lintu bamo aba “bamunyina” bakwe bakaba balekumanya amafya pe sonde.)

Yoh. 10:16: “Impaanga shimbi ndi na sho, ishishili sha mwi cinka ili; na sho ndi no kushileta, kabili shikomfwe shiwi lyandi; e lyo kukabo mukuni umo, umucemi umo.” (Ni bani aba “impaanga shimbi”? Bakonshi ba Mucemi Musuma, Yesu Kristu, lelo tababa mu “cipingo cipya” ice cinka lya mpaanga, mu kuba ne subilo lya bumi bwa mu mulu. Lelo balesa mu kupalamisha mu kubishanya na bo aba muli ilyo cinka lya mpaanga.)

2 Pet. 3:13: “Lelo imyulu ipya ne [sonde] lipya e fyo tulolela, umwaikalo bulungami, umwabele cilayo cakwe.” (Na kabili Ukusokolola 21:1-4)

Ukus. 7:9, 10: “Ilyo papitile ifi [pa numa ya mutumwa Yohane amwene impendwa yakumanina iya “bakakatikwa” iya “bashitwa ukufuma pe sonde” ukuba na Kristu pa Lupili lwa Sione mu mulu; moneni Ukusokolola 7:3, 4; 14:1-3] naliloleshe, moneni, kwali ibumba likalamba ilishingapendwa ku muntu nangu umo, abafuma mu luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na abantu na aba ndimi, nabeminina ku menso ya cipuna ca bufumu, na ku menso ya Mwana wa mpaanga, nabafwala amalaya yabuuta, bali ne misambo ya tuncindu mu minwe yabo; kabili balebilikishe shiwi likalamba, abati, Ipusukilo lya kwa Lesa wesu uwaikala pa cipuna ca bufumu, ne lya Mwana wa mpaanga.”

Ni kuli banga Baibolo yakwatila isubilo lya bumi bwa mu mulu?

Luka 12:32: “Mwilatiina, mwe mukuni unono; ico Shinwe abekelwa ukumupeelo bufumu.”

Ukus. 14:1-3: “E lyo naloleshe, kabili moneni, Umwana wa mpaanga [Yesu Kristu] naiminina pa lupili lwa Sione [mu mulu; moneni AbaHebere 12:22-24], kabili pamo nankwe pali aba makana umwanda umo na amakana amakumi yane na amakana yane, abakwate shina lyakwe ne shina lya kwa Wishi lyalilembwa pa mpumi shabo. . . . Baleimbo lwimbo lupya . . . kabili takwali uwaishibe ukusambililo lo lwimbo, kano aba makana umwanda umo na amakana amakumi yane na amakana yane, [abashitilwe ukufuma pe sonde].”

Bushe ba 144,000 baYuda ba cifyalilwa epela?

Ukus. 7:4-8: “Naumfwile ne mpendwa ya bakakatikwe, amakana umwanda umo na amakana amakumi yane na amakana yane, abakakatikwe aba mu mikowa yonse iya bana ba kwa Israele: “Yuda . . . Rubene . . . Gadi . . . Ashere . . . Naftalai . . . Manase . . . Simeone . . . Lebi . . . Isakari . . . Sebuluni . . . Yosefe . . . Benyamini.” (Aba te kuti babe imikowa ya cifyalilwa iya kwa Israele pantu takwatalile akuba umukowa wa kwa Yosefe, imikowa ya kwa Efraimu na Dani tayasanshiwamo pa mutande pano, kabili abena Lebi babikilwe pa mbali ku mulimo mu kulundana ne tempele lelo tabaishibikwe nga umo uwa mikowa 12. Moneni Impendwa 1:14-16.)

Rom. 2:28, 29: “UmuYuda te mu kumoneka fye, nangu kusembululwa te kwa mu kumoneka fye mu mubili, iyo; lelo umuYuda ni uyo uuli umuYuda mu mutima, no kusembululwa kwine kwa mutima, kwa mupashi te kwa malembo iyo.”

Gal. 3:26-29: “Pantu muli Kristu Yesu muli bana ba kwa Lesa bonse, mu kutetekela. . . . Tamuli muYuda nangu mwina Hela, tamuli musha nangu muntungwa tamuli mwaume nangu mwanakashi; pantu imwe bonse muli bamo muli Kristu Yesu. Awe imwe nga mwaba aba kwa Kirstu, ninshi muli mbuto sha kwa Abrahamu, muli impyani umwalole cilayo.”

Bushe impendwa 144,000 cimpashanya fye?

Icasuko calangililwa ne cishinka ca kuti, pa numa ya kulumbulwa kwa mpendwa yakumanina 144,000, Ukusokolola 7:9 kulosha kwi “bumba likalamba, ilyo umuntu nangu umo ashingapenda.” Nga ca kuti impendwa 144,000 tayali ya cine cine kuti yabulisha ubupilibulo ngo kupusana kwi “bumba likalamba.” Ukumona impendwa nge ya cine cine cisuminishanya no bulondoloshi bwa kwa Yesu pali Mateo 22:14 ukukuma ku Bufumu bwa mu mulu ubutila: “Pantu abaitwa bengi, lelo abasalwa banono.”

Bushe abo abe “bumba likalamba“ abaloshiwako pa Ukusokolola 7:9, 10 na bo balaya ku mulu?

Ukusokolola takusosa ulwa bene, nga fintu kusosa pali ba 144,000, ukuti “[balishitwa ukufuma pe sonde]” ku kuba na Kristu pa Lupili lwa Sione.—Ukus. 14:1-3.

Ubulondoloshi bwabo nga “baiminina pa ntanshi ya cipuna ca bufumu ne ca Mwana wa mpaanga” bulangilila ukuti, te cifulo cikabilwa, lelo imibele yasuminishiwa. (Linganyako Ukusokolola 6:17; Luka 21:36.) Inumbwilo ya kuti “pa ntanshi ya cipuna” (mu ciGreek, e·noʹpi·on tou throʹnou; ukukonke shiwi, “mu cinso ca cipuna”) tacifwaya ukuti babe mu mulu. Icifulo cabo mu kwanguka kuba “mu cinso” ca kwa Lesa, uutwebe fyo ukufuma mu mulu alamona abana ba bantu.—Amalu. 11:4; linganyako Mateo 25:31-33; Luka 1:74, 75; Imilimo 10:33.

“Ibumba likalamba” mu mulu ilyaloshiwako pa Ukusokolola 19:1, 6 te limo line nge “bumba likalamba” ilya Ukusokolola 7:9. Ababa mu mulu tabalondololwa nga “bafuma mu luko lonse” nelyo ukubilikishe ipusukilo lyabo ku Mwana wa mpaanga; ni bamalaika. Inumbwilo “ibumba likalamba” ibomfiwa mu fyashingulukako ifyalekanalekana muli Baibolo.—Marko 5:24; 6:34; 12:37.

Cinshi cintu abaya ku mulu bakacita kulya?

Ukus. 20:6: “Bakaba bashimapepo ba kwa Lesa kabili ba kwa Kristu, kabili bakateka pamo nankwe imyaka ikana limo. (Na kabili Daniele 7:27)

1 Kor. 6:2: “Tamwaishiba ukuti aba mushilo bakapingula aba pano isonde?”

Ukus. 5:10: “Kabili mwabacita kuli Lesa wesu ukube shamfumu kabili bashimapepo [“pa,” RS, KJ, Dy; “pali,” AT, Da, Kx, CC] “pe sonde.” (Ishiwi limo line ilya ciGreek ne mibomfeshe ya grama isangwa pa Ukusokolola 11:6. Palya yonse RS, KJ, Dy, na yambipo, yonse yapilibula “pali.”)

Ni ani asala abakaya ku mulu?

2 Tes. 2:13, 14: “Awe ifwe tufwile ukutootela pe kuli Lesa pali imwe, mwe bamunyinefwe abatemwikwa kuli [Yehova], ico Lesa amusalile mwe babalilapo ukumwene pusukilo ku kushishiwa mu mupashi na mu kutetekele Cine; ni ku kumone ci e co amwitila mu mbila nsuma yesu, ku kukwato bukata bwa kwa Shikulwifwe Yesu Kristu.”

Rom. 9:6, 16: “Aba muli Israele te bena Israele bonse. . . . E ico kwena, te ca ufwaya nangu ca ubutuka iyo, lelo ca kwa Lesa uubelelo luse.”