Finshi Ifyo Mukaipusulako pa Kuti Mukabe no Mweo wa Muyayaya?

“Cinshi ico umuntu engakabushamo umweo wakwe?”—MAT. 16:26.

 1. Mulandu nshi Yesu akalipile ilyo aumfwile ifyo Petro asosele?

UMUTUMWA Petro alipapile ukumfwa ifyo Intungulushi yakwe iyo atemenwe nga nshi yasosele. Yesu Kristu alandile ukwabula ‘ukufisapo nangu cimo’ ukuti mu nshita fye iinono ali no kucula no kufwa! Ilyo Petro aumfwile ifyo Yesu asosele, alimukalipile. Ukwabula no kutwishika alemona kwati ifyo aletontonkanya fyali fye bwino, atile: “Muyumfwileko uluse mwe Shikulu; ico tacakamucitikile nakalya.” Yesu afutatile Petro no kulolesha abasambi bakwe bambi. Bafwile na bo baletontonkanya nga Petro. Lyena aebele Petro ukuti: “Kabiye ku numa yandi, we Satana we! Kuti waleka nalufyanya, pantu tautontonkanya ifya kwa Lesa, kano ifya bantu.”—Marko 8:32, 33; Mat. 16:21-23.

 2. Bushe Yesu alondolwele shani ifyo ale-enekela abasambi bakwe ukucita?

² Petro afwile aishibe umulandu Yesu akalipile lintu aumfwile amashiwi akonkeshepo ukusosa. Yesu “aitile ibumba na basambi bakwe ukwisa kuli ena” no kubeba ati: “Umuntu nga alefwaya ukunkonka, aikaane umwine, asende icimuti cakwe ica kucushiwilwapo, alenkonka lyonse. Pantu onse uufwaya ukupususha umweo wakwe akaulofya; lelo onse uwalofya umweo wakwe pa mulandu wandi na pa mulandu wa mbila nsuma akaupususha.” (Marko 8:34, 35) Ukwabula no kutwishika Yesu ali no kutuula umweo wakwe ilambo kabili ale-enekela ukuti abalemukonka bakulapeela imyeo yabo kuli Lesa pa kuti balemubombela. Nga balecita ifyo, bakapokelela icilambu icikalamba nga nshi.—Belengeni Mateo 16:27.

 3. (a) Mepusho nshi Yesu aipwishe abalekutika kuli ena? (b) Icipusho ca kwa Yesu ica bubili nalimo calengele abalekutika kuli ena ukwibukisha cinshi?

³ Pali kalya kene kashita, Yesu aipwishe amepusho yabili ayo tulingile ukutontonkanyapo. Aipwishe ati: “Bushe umuntu kuti amwenamo shani nga anonka icalo conse no kulofya umweo wakwe?” no kuti, “Nga cinshi ico umuntu engapeela icingalinga ukukabushanya no mweo wakwe?” (Marko 8:36, 37) Tapali umuntu uwingafilwa ukwasuka icipusho ca kubalilapo. Umuntu te kuti amwenemo nga anonka icalo conse e lyo alofya umweo wakwe. Umuntu kuti abomfya fye ifipe nga ali uwa mweo. Icipusho ca bubili citila: “Nga cinshi ico umuntu engapeela icingalinga ukukabushanya no mweo wakwe?” Ici cipusho nalimo calengele abalekutika kuli Yesu ukwibukisha ubufi Satana abepeshe Yobo ubwa kuti: “Conse ico umuntu akwata kuti apeelela pa mweo wakwe.” (Yobo 2:4) Abantu bamo abashipepa Yehova kuti bamona kwati ifyo Satana asosele fya cine. Abengi kuti bacite cili conse, kuti bapula mu mafunde ayali yonse, pa kuti fye batwalilile ukuba abomi. Lelo, Abena Kristu bena te fyo baba.

 4. Mulandu nshi amepusho ya kwa Yesu yakwatila ubupilubulo na bumbi ku Bena Kristu?

⁴ Twalishiba ukuti ico Yesu aishiile pano calo, te ku kulenga abantu ukuba no bumi ubusuma, ifyuma, nelyo ukwikala imyaka iingi pa calo. Lelo, aishile ku kupeela abantu isubilo lya kwikala mu calo cipya ku ciyayaya, kabili ili subilo lyalicindama nga nshi kuli ifwe. (Yoh. 3:16) Ku Mwina Kristu icipusho Yesu abalilepo ukwipusha kuti capilibula ukuti, “Bushe umuntu kuti amwenamo shani nga anonka icalo conse no kulofya isubilo lya kuba no mweo wa muyayaya?” Icasuko kuli ci cipusho ca kuti, Teti amwenemo nakalya. (1 Yoh. 2:15-17) Pa kuti twasuke bwino icipusho calenga bubili ico Yesu aipwishe, tufwile ukuipusha ukuti, ‘Finshi ifyo ningaipusulako pali ino nshita pa kuti nkabe no mweo wa muyayaya mu calo cipya?’ Icasuko kuli ci cipusho cimonekela mu mikalile yesu, kabili e cilanga ne fyo isubilo lya kuba no mweo wa muyayaya lyakosa mu mitima yesu.—Linganyeniko Yohane 12:25.

 5. Finshi tufwile ukucita pa kuti tukapokelele ubupe, e kutila umweo wa muyayaya?

⁵ Kwena, Yesu taleti umuntu kuti abombela umweo wa muyayaya. Ubumi bupe, nangu fye ni ubu bwine ubwa kwikala imyaka iinono pa calo, na bo bwine bupe. Te kuti tubushite nelyo ukububombela. Ico tufwile fye ukucita pa kuti twingapokelela ubu bupe, e kutila, umweo wa muyayaya, “kutetekela Kristu Yesu” na Yehova, ‘uulambula abamufwaisha.’ (Gal. 2:16; Heb. 11:6) Na lyo line, tufwile ukulacitapo fimo pa kulanga ukuti twalikwata icitetekelo pantu ‘icitetekelo icabula imilimo califwa.’ (Yako. 2:26) E ico, nga twatontonkanya sana pa mepusho Yesu aipwishe, tufwile ukutontonkanya na pa fya muli cino calo ifyo twingaipusulako na pa fyo twingabomba mu mulimo wa kwa Yehova pa kulanga ukuti twalikwata icitetekelo icituntulu.

“Kristu Talecita fye Ifyalemuwamina”

 6. Bushe Yesu abikile amano kuli finshi?

⁶ Mu nshita ya kuti abike amano ku fya mu calo, Yesu abikile fye amano ku fintu ifyacindamisha kabili alikeene amatunko ya kuba ne fyuma ifyali no kulenga ukuti aleikala bwino. Ali-ipuswile ku fintu ifya muli cino calo kabili ali ne cumfwila kuli Lesa. Yesu talecita ifyalemuwamina, lelo atile: “Lyonse ncita ifya [kusekesha Lesa].” (Yoh. 8:29) Finshi Yesu aipeeleshe ukucita pa kuti asekeshe Lesa?

7, 8. (a) Finshi ifyo Yesu aipuswileko, kabili bamulambwile shani? (b) Cipusho nshi tufwile ukuipusha?

⁷ Bushiku bumo, Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “Umwana wa muntu taishile ukuti balemubombela, lelo aishile mu kubombela abantu no kupeela umweo wakwe icilubula pa kuti alubule abengi.” (Mat. 20:28) Inshita imo, ilyo Yesu atampile ukweba abasambi bakwe ukuti tapali no kukokola ali no “kupeela umweo wakwe,” Petro amucincishe ukuyumfwilako uluse. Na lyo line, Yesu atwalilile fye ukuba uwashangila. Ali-itemenwe ukupeela umweo wakwe uwapwililika pa mulandu wa bantunse. Pa mulandu wa kuti Yesu ali-ipeeleshe muli uyu musango, tali no kufwililila. Lesa alimubuushishe kabili “alimusansabika pa kumubika pa cipuna ku kwa kulyo kwakwe.” (Imil. 2:32, 33) Kanshi alilinga sana ukuti tulemupashanya.

⁸ Umutumwa Paulo afundile Abena Kristu ba ku Roma ukuti tabalingile ‘ukulacita ifya kubawamina fye’ kabili abacinkwileko ukuti “nangu fye ni Kristu talecita fye ifyalemuwamina.” (Rom. 15:1-3) E ico finshi ifyo na ifwe tukaipusulako pa kuti tupashanye Kristu?

Yehova Afwaya Tulemubombela no Mweo Onse

 9. Bushe Umwina Kristu nga aipeela kuli Lesa ninshi acita cinshi?

⁹ Mu Israele, ifunde limo mu Mafunde ya kwa Mose lyatile abaHebere abasha bali no kuba abantungwa mu mwaka uwalenga 7 nelyo mu mwaka wa Buntungwa. Lelo, umusha nga atemwa shikulu wakwe, kuti asalapo ukutwalilila ukuba umusha mu ng’anda ya kwa shikulu wakwe umuyayaya. (Belengeni Amalango 15:12, 16, 17.) Na ifwe bene e fyo tucita lintu tupingulapo ukuipeela kuli Lesa. Tulaitemenwa ukulacita ukufwaya kwa kwa Lesa ukucila ukulacita ifyo tufwaya. Ilyo tucite fyo, tulanga ukuti twalitemwa Yehova nga nshi no kuti tufwaya ukulamubombela ku ciyayaya.

10. Cinshi twingalandila ukuti tuli ba kwa Lesa, kabili ici cilingile ukukuma shani ifyo tutontonkanya ne fyo tucita?

¹⁰ Nga mulasambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova, mulashimikila imbila nsuma, no kusangwa ku kulongana, ninshi mulacita bwino sana. Tulesubila ukuti nomba line mukafwaya ukuipeela kuli Yehova no kwipusha icipusho umwina Etiopia aipwishe Filipi ica kuti: “Cinshi cilendesha ukubatishiwa?” (Imil. 8:35, 36) Nga mwabatishiwa, bucibusa bwenu na Lesa bukaba kwati bwa Bena Kristu abo Paulo aebele ukuti: “Tamuiteka iyo, muli ba kwa Lesa, pantu mwashitilwe pa mutengo uukulu.” (1 Kor. 6:19, 20) Nampo nga twakwata isubilo lya kuya ku muulu nelyo ilya kwikala pano calo, nga twali-ipeela kuli Yehova, ninshi tuli ba kwa Lesa. Kanshi calicindama ukuleka ukuba “abasha ba bantu,” kabili calicindama ukulacincintila itunko lya kufwaya ukucita fye ifya kutusekesha! (1 Kor. 7:23) Ala mwandini lishuko nga nshi ukuba umubomfi wa cishinka uo Yehova engabomfya mu nshila iyo atemwa!

11. Lilambo nshi Abena Kristu babakonkomesha ukutuula, kabili amalambo baletuula mu Mafunde ya kwa Mose yalanga shani umo ici calola?

¹¹ Paulo akonkomeshe abasumina banankwe ukuti: ‘Tuuleni imibili yenu nge lambo ilituntulu, ilyasanguluka, ilingapokelelwa kuli Lesa, e kutila ukubombela Lesa na maka yenu aya kupelulula.’ (Rom. 12:1) Nalimo aya mashiwi yalengele Abena Kristu abaYuda ukwibukisha amalambo baletuula mu mipepele yabo ilyo bashilaba abasambi ba kwa Yesu. Bafwile balishibe ukuti ukulingana na Mafunde ya kwa Mose, inama baletuula amalambo pa ciipailo ca kwa Yehova shaleba ishisuma nga nshi. Inama ishabipa tashalepokelelwa. (Mal. 1:8, 13) E fyo ciba na lintu tutuula imibili yesu nga ‘malambo ayatuntulu.’ Tupeela Yehova ifisuma nga nshi, te filya fishalako cilya twacita fyonse ifyo fwe bene twatemwa. Nga twaipeela kuli Lesa, tumupeela ‘imyeo’ yesu yonse, e kutila ubumi bwesu, ukusanshako na maka yesu, ifyuma, na mano yesu. (Kol. 3:23) Kuti twalanga shani ukuti twaipeela muli uyu musango?

Mulebomfya Inshita Yenu Bwino

12, 13. Ni nshila nshi imo iyo twingapeelelamo Yehova ifisuma nga nshi?

¹² Inshila imo tupeelelamo Yehova ifisuma nga nshi kubomfya inshita yesu bwino. (Belengeni Abena Efese 5:15, 16.) Pa kulabomfya inshita yesu bwino tufwile ukuba abailama. Ifya muli cino calo no lubembu twapyana filenga tulebomfya inshita yesu ku fintu fye ifyo twatemwa nelyo ku fingatunonsha fye. Ca cine ukuti “icintu conse calikwata inshita ya ciko,” kwaliba inshita ya kutuusha ne ya kubomba incito. Ifi fibili fya kutwafwa fye ukucita ifyo Lesa enekela fwe Bwina Kristu ukulacita. (Luk. Mil. 3:1) Lelo, Umwina Kristu uwaipeela afwile ukulalinga no kulabomfya inshita yakwe bwino.

¹³ Ilyo Paulo aile ku Atena, asangile ukuti “abena Atena bonse na balebeshi bonse abaleikalamo tabalepoosa inshita ku kucita cimbi kano ukushimika atemwa ukukutika icipya.” (Imil. 17:21) Na lelo line, abengi balonaula inshita yabo. Pa fingatonawila inshita paba ukutamba TV, ukuteya ifyangalo fya pa vidio, no kulafwaya ifya kufwayafwaya pa Intaneti. Kwaliba na fimbi ifingi nga nshi ifingatonawila inshita. Nga twalafikonkelela, kuti twaleka ukubika amano ku kusambilila pali Yehova. Kuti twatendeka no kulatontonkanya ukuti twalipamfiwa sana ica kutila tatwakwata inshita ya kulacita “ifyacilapo ukucindama,” ifyakuma ukubombela Yehova.—Fil. 1:9, 10.

14. Mepusho nshi ayo tulingile ukutontonkanyapo sana?

¹⁴ E ico, nga muli babomfi ba kwa Yehova abaipeela, ipusheni amuti, ‘Bushe pa fyo ncita cila bushiku palaba no kubelenga Baibolo, ukutontonkanya pa fyo mbelenga, e lyo ne pepo?’ (Amalu. 77:12; 119:97; 1 Tes. 5:17) ‘Bushe nalibika inshita ya kupekanya ukulongana? Bushe ndakoselesha bambi ukupitila mu kula-asukapo pa kulongana?’ (Amalu. 122:1; Heb. 2:12) Icebo ca kwa Lesa cilanda ukuti Paulo na Barnaba balepoosa “inshita iikalamba ukulanda ukwabula umwenso pantu Yehova alibapeele amaka.” (Imil. 14:3) Bushe teti muleke ukucitako fimo fimo pa kuti mulekwata sana inshita, nangu fye “inshita iikalamba,” iya kubombako umulimo wa kushimikila, nalimo no kuba fye bapainiya?—Belengeni AbaHebere 13:15.

15. Bushe baeluda babomfya shani inshita yabo bwino?

¹⁵ Lintu umutumwa Paulo na Barnaba batandalile icilonganino ca mu Antioke, “baikele inshita iikalamba na basambi” pa kuti bengabakoselesha. (Imil. 14:28) Baeluda abatemwa aba bwananyina nabo balapoosa inshita iikalamba ku kukoselesha bambi. Pa mbali ya kubomba umulimo wa kushimikila, baeluda balabombesha ukucema umukuni, ukufwaya impaanga shaluba, ukwafwilisha abalwele, kabili balabomba imilimo na imbi iyalekanalekana mu cilonganino. Bamunyinefwe mwe babatishiwa, bushe mulabombesha pa kuti mukafikepo ukulabomba iyi milimo ya mu cilonganino?

16. Ni nshila nshi twingacitilamo “ifisuma . . . ku batetekela banensu”?

¹⁶ Abengi balaba ne nsansa ilyo bafwilisha ababa mu kubulwa nga kwaba utuyofi nelyo amasanso ayalengwa na bantu. Ku ca kumwenako, nkashi uubomba pa Bethel uuli ne myaka mupepi na 65 alyendele inyendo ishitali imiku iingi pa kuti fye engaya-afwilishako ukwali utuyofi. Mulandu nshi abomfeshe inshiku alingile ukulatuusha ku kubomba uyu mulimo? Atile: “Nangu cingati nshaishibapo umulimo nangu umo pa milimo yali kulya, cali lishuko sana ukubombako imilimo iili yonse iyalefwaikwa. Nalekoseleshiwa sana nga namona icitetekelo cakosa ica bamunyinane ne nkashi abo ifipe fyabo fyonse fyaonaike.” Na kabili, bamunyinefwe abengi mu fyalo fyapusanapusana balabombako umulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu ne Fikuulwa fya Kulonganinamo. Nga tulebombako iyi milimo ninshi tuleipeelesha ukucita “ifisuma . . . ku batetekela banensu.”—Gal. 6:10.

“Nakulaba na Imwe Inshiku Shonse”

17. Finshi imwe pa lwenu mwingaipusulako pa kuti mukanonke umweo wa muyayaya?

¹⁷ Abantu abashipepa Lesa bali no konaulwa nomba line. Tatwaishiba bwino bwino ilyo ici cikacitika. Na lyo line, twalishiba ukuti “inshita iisheleko naicepa” no kuti “ifya pano calo filealuka.” (Belengeni 1 Abena Korinti 7:29-31.) Ici cilenga icipusho Yesu aipwishe, icitila: “Cinshi ico umuntu engakabushamo umweo wakwe?” ukuba icacindama nga nshi. Kanshi tukaipusula ku fintu ifili fyonse no kucita ifyo Yehova atweba pa kuti tukanonke “umweo wine wine.” (1 Tim. 6:19) E ico, nacicindama nga nshi ukumfwila ukukonkomesha kwa kwa Yesu ukwa ‘kulamukonka lyonse’ no ‘kufwaya intanshi ubufumu.’—Mat. 6:31-33; 24:13.

18. Bucetekelo nshi twakwata, kabili mulandu nshi?

¹⁸ Kwena, taca-anguka ukulakonka Yesu, kabili nge fyo umwine asosele, bamo balifwilanapo. Na lyo line, tulakaana itunko lya ‘kuyumfwilako uluse’ nge fyo na Yesu acitile. Twalicetekela ubulayo aebele abasambi bakwe abasubwa aba mu cilonganino ca Bena Kristu ica kubalilapo, ubwa kuti: “Nakulaba na imwe inshiku shonse mpaka na ku mpela ya calo.” (Mat. 28:20) E ico, kanshi natulebomfya sana inshita na mano yesu mu mulimo wa mushilo. Nga tulecite fyo, ninshi tulelanga ukuti twalicetekela ukuti Yehova akatucingilila mu bucushi bukalamba nelyo ukuti akatubuusha mu calo cipya. (Heb. 6:10) Ico cikalanga ukuti twalicindamika sana ubumi, ubupe ubo Lesa atupeela.

Kuti Mwa-asuka Shani?

• Bushe Yesu alangile shani ukuti ali-itemenwe ukubombela Lesa na bantu?

• Mulandu nshi umuntu alingile ukuikaanina, kabili kuti acita shani ifyo?

• Malambo ya musango nshi Yehova alepokelela mu Israele, kabili cinshi tusambililako pali ino nshita?

• Ni mu nshila nshi twingabomfesha inshita yesu bwino?

[Ifikope pe bula 26]

Lyonse Yesu alecita ifyalesekesha Lesa

[Icikope pe bula 28]

Abena Israele abalecindika Lesa baletuula amalambo ayasuma nga nshi pa kutungilila ukupepa kwa cine

[Ifikope pe bula 29]

Tulasekesha Lesa nga tulebomfya inshita yesu bwino