Mwileka Ukutwishika Konaule Icitetekelo Cenu
Kuti lelo mwaumfwa ukuti muli batuntulu sana. Mailo mwaumfwa ukulwala. Mu kupumikisha amaka yabula. Umutwe watendeka ukupuma no mubili walakalipa. Cinshi cacitika? Utushishi twabipa utuleta amalwele natwingilila insandesande shicingilila umubili ku malwele kabili twatendeka ukusansa ifilundwa fya mubili ifyacindama. Nga ca kuti tamundepwe, utu tushishi kuti twaonaula umupwilapo ubutuntulu bwenu—no kumwipaya fye.
ELYO, nga ca kuti ubutuntulu bwenu tabwaba bwino, lintu mwaambula ubulwele kuti cayafya sana ukundapwa. Ku ca kumwenako, nga ca kuti umubili wanashiwa ku bulwele bwa nsala, ulafilwa ukucincitila “sana amalwele ica kuti no bulwele fye ubunono kuti bwamwipaya,” e fisosa kalemba wa fya miti Peter Wingate.
Apo cabe fyo, nani engafwaya ukwikala ne nsala? Mufwile mulabombesha ukulya ifya kumanina no kuba abatuntulu. Mufwile mulabombesha ukukanaisansalika ku kwingililwa no tushishi tutandanya amalwele. Lelo bushe e fyo mwangwako na ku kuba “abatuntulu mu citetekelo”? (Tito 2:2) Ku ca kumwenako, bushe mwaliba abalola ku busanso bwaba mu kutwishika kwalubana? Uku kutwishika kuti kwaingila mu muntontonkanya wenu no mutima, ukonaule citetekelo cenu na bucibusa bwenu na Yehova. Abantu bamo bamoneka kwati tabaishiba ubu bwafya. Bailenga ukulatwishika ukupitila mu kukanalya ifya ku mupashi. Bushe kuti caba ukuti na imwe e fyo mucita?
Bushe Ukutwishika Konse Kwalibipa?
Kwena, te kutwishika konse ukwabipa. Inshita shimo, mufwile ukukanasumina icintu ilyo line mwaumfwa ukufikila mwakwata ifishinka. Ukukonkomesha kwa mipepele ukwa kuti mufwile ukusumina fyonse no kukanatwishika conse kwalibipa kabili kulabeleleka. Ca cine ukuti Baibolo itila ukutemwa “kutetekela fyonse.” (1 Abena Korinti 13:7) Umwina Kristu wakwata ukutemwa alacetekela abantu abalanga ukuti balicetekelwa. Lelo Icebo ca kwa Lesa cisoka no kuti ‘mwilatetekela cebo conse.’ (Amapinda 14:15) Inshita shimo ifyo umo ashimikwa filalenga kwabako ukutwishika. Baibolo isoka ukuti: “Ilyo [uwa bufi] alenge shiwi lyakwe libe ululembulo, wimutetekela.”—Amapinda 26:24, 25.
Umutumwa Yohane na kabili asoka Abena Kristu ulwa kusumina ico bashishininkishe. Alembele ukuti: “Mwitetekela cebo conse icapuutwamo, lelo mulelinge cebo capuutwamo mwishibe nga cafuma kuli Lesa.” (1 Yohane 4:1, NW) “Icebo,” icisambilisho nelyo icisumino kuti camoneka kwati cafuma kuli Lesa. Lelo bushe cine cine cafuma kuli wene? Ukutwishikako nelyo ukukanasumina ilyo line, kuti kwaba bucingo icine cine, pantu umutumwa Yohane atile, “bacindufyanya abengi nabafumina pano isonde.”—2 Yohane 7.
Ukutwishika Kushashimpwa pa Fishinka
Cine cine, ilingi cilakabilwa ukubebeta ifishinka mu bufumacumi kabili mu kuicefya pa kusanga icili ica cine. Lelo, ici capusana no kuleka ukutwishika kushashimpwa pa fishinka kabili ukwalubana ukuba mu muntontokanya no mutima—ukutwishika kwingonaula ifisumino fyesu ifyaba bwino na bucibusa. Uku kutwishika kulondololwa ukuti “kukanashininkisha icisumino nelyo imimwene uko kukuma imipingwile.” Bushe muleibukisha ifyo Satana alengele Efa ukutendeka ukutwishika Yehova? Aipwishe ukuti: “Kabili Lesa asosele, ati, Mwilalyako ku muti onse wa mwi bala, mwa?” (Ukutendeka 3:1) Ukutwishika kwaishile ne cipusho caleumfwika nge ca bufumacumi kwalengele apingulepo ifyo apingwile. Ishi e nshila Satana abomfya. Ngo muntu uulemba bakalata ba lwambo, alilamuka mu kubomfya umutunganya, ifishili fya cine cine ne fya bufi. Satana alipatanya abantu abengi abali abacetekelana ukupitila mu kubalenga ukutendeka ukutwishika muli iyo nshila.—Abena Galatia 5:7-9.
Umusambi Yakobo alyumfwikishe ububi bwaba mu kutwishika kwa musango yu. Alembele pa lwe shuko lishaiwamina ilyo twakwata ilya kulomba Lesa ubwafwilisho ilyo tuleeshiwa. Lelo, Yakobo asoka ukuti ilyo mulepepa kuli Lesa ‘lombeleni mu citetekelo, no kutwishika nakalya.’ Ukutwishika muli bucibusa bwesu na Lesa kutulenga ‘ukupale bimbi lya muli bemba ilyaimiwa no kusensenunwa ku mwela.’ Tuba ngo “muntu wa mitima ibili, uwalauka mu mibele yakwe yonse.” (Yakobo 1:6, 8) Ici citulenga ukuba ne mitima ibili. Lyene nga fintu cali kuli Efa, kuti twabelelekwa bwangu ku fisambilisho fya fiwa na ku mano ya pano nse.
Ukutwalilila Ukuba no Butuntulu Busuma Ubwa ku Mupashi
E co, kuti twaicingilila shani ku kutwishika kwabipa? Icasuko cili icayanguka nga nshi: kupitila mu kukaana ifyebo fya kukubanya ifya kwa Satana no kubomfya fyonse ifyo Lesa apayanya kukutulenga ukuba “abakosa ndi mu citetekelo.”—1 Petro 5:8-10.
Icacindama kulalya ifya ku mupashi pa lwesu. Kalemba Wingate, uulandilwepo kale alondolola ukuti: “Nangu ni lintu umubili uletuusha lyonse ulakabila amaka pa kuti ifulundwa fyacindama filebomba; ne nsandesande ishingi shilakabila lyonse ukupyanikwapo.” E fyo caba na ku butuntulu bwesu ubwa ku mupashi. Ukwabula ukulya lyonse lwa ku mupashi, icitetekelo cesu, ngo mubili wa muntu uushilya, cakulaonaika panono panono na kuli pele pele cikafwa. Yesu Kristu akomaile pali ci ilyo atile: “Te ku cilyo ceka umuntu ekalila no mweo, lelo ku cebo conse icifuma ku kanwa ka kwa Lesa.”—Mateo 4:4.
Tontonkanyeni pali ici. Twakoseshe shani icitetekelo cesu pa kubala? Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Ukutetekela kufuma ku caumfwika.” (Abena Roma 10:17) Alosha mu kuti twatendeke ukutetekela Yehova no kumucetekela, no kucetekela amalayo yakwe, no kuteyanya kwakwe ukupitila mu kulye Cebo ca kwa Lesa. Kwena tatwalesumina cisuminesumine fyonse ifyo twaumfwile. Twacitile ifyacitile abantu baleikala mu musumba wa Berea. ‘Twalefwayafwaya mu malembo akasuba na kasuba pa kuti twishibe ifi fintu nga ni fyo fine.’ (Imilimo 17:11) ‘Twalingile icabo kufwaya kwa kwa Lesa, icisuma kabili ica kutemuna kabili icapwililila’ no kushininkisha ukuti ifyo twaumfwile fyali ni fyo fine. (Abena Roma 12:2; 1 Abena Tesalonika 5:21) Ukutule lyo, tufwile twalikosha icitetekelo cesu ilyo tulemona bwino ukuti Icebo ca kwa Lesa na malayo tafifilwa.—Yoshua 23:14; Esaya 55:10, 11.
Talukeni ku Kukaanalya lwa ku Mupashi
Nomba icakosa kutwalilila ukutetekela no kutaluka ku kutwishika ifisumino, uko kwinganasha ifyo twacetekela muli Yehova no kuteyanya kwakwe. Pa kucite ci tulingile ukutwalilila ukubebeta Amalembo cila bushiku. Umutumwa Paulo asoka ukuti “mu nshita ishikakonkapo bamo [abalemoneka pa kubala kwati bakwata icitetekelo cakosa] bakafutukako ku citetekelo pa kwangwe [fyebo fya, NW] kulufya, ne fisambilisho fya fiwa.” (1 Timote 4:1) Ifi fyebo fya kulufya ne fisambilisho filenga bamo ukutendeka ukutwishika kabili fibafumya kuli Lesa. Cinshi cingatucingilila? Kutwalilila “ukulelelwa ku fyebo fya citetekelo, ne fye sambilisho lisuma ilyo [twakonka].”—1 Timote 4:6.
Lelo, ku ca bulanda bamo basala ‘ukukanalelwa ku fyebo fya citetekelo’—nangu line ifi fyebo epo fili. Nga fintu umo uwalembeleko ibuuku lya Amapinda alangilila, umo kuti aba ne fya kulya fisuma ifya ku mupashi, umutebeto wa ku mupashi, ukwabula ukufilya no kufisungulula.—Amapinda 19:24; 26:15.
Ici calibipa. Kalemba Wingate atila: “Ilyo fye umubili watendeka ukubomfya amaprotini ya uko ubutuntulu bwa bumi bulabwelela pa nshi.” Nga tamulelya, umubili utendeka ukubomfya amaka yasungwa mu mubili. Lintu ifi filyo fyapwa, umubili utendeka ukubomfya amaprotini ayo yakabilwa pa kuti umuntu atwalilile ukukula na pa kuti insandesande nasho baleshiwamya. Ifilundwa fyacindama fitendeka ukonaika. Mu kwangufyanya ubutuntulu bwenu bulabwelela pa nshi.
Ico e cacitike lwa ku mupashi kuli bamo mu cilonganino ca Bena Kristu ica mu kubangilila. Balekele ukulya ifya ku mupashi. Bafwile balilekeleshe isambililo lya pa lwabo, no kunaka lwa ku mupashi. (AbaHebere 5:12) Umutumwa Paulo alondolwele ububi bwaba mu kucite ci ilyo alembeele Abena Kristu ba ciHebere ukuti: “Tufwile ukwangwo kucila ifyo twaumfwa, epali twasensenunwako.” Alishibe ifyo cingaba icayanguka ukuba ne misango ibi nga “tatusakamene ipusukilo ilyakule fi.”—AbaHebere 2:1, 3.
Umuntu uukwete ubulwele bwa nsala te lyonse amoneka umulwele nelyo uwaonda. Mu nshila imo ine te kuti cimoneke ilyo line ukuti umo talya lwa ku mupashi. Kuti mulemoneka ukuti muli batuntulu lwa ku mupashi nangu tamulelya sana ifya ku mupashi—lelo ico ca pa kashita fye akanono! Mukanashiwa lwa ku mupashi, no kutendeka ukulatwishika citwishiketwishike, kabili mukafilwa ukulwila icitetekelo. (Yuda 3) Mwalishiba—nangu tapali uwaishiba—ifyaba imilile yenu iya ku mupashi.
E co, twalilileni ne sambililo lyenu. Lwisheni ukutwishika na maka. Ukusuula ku cilemoneka ngo bwafya bunono, ukukanacitapo nangu cimo pa kutwishika kuleta amasakamika, kuti kwamuletelela. (2 Abena Korinti 11:3) ‘Bushe cine cine tuleikala mu nshiku sha kulekelesha? Bushe kuti mwacetekela fyonse ifyo Baibolo isosa? Bushe cine cine uku kuteyanya kwa kwa Yehova?’ Satana kuti afwaya mwalatwishika ifya musango yu. Mwileka ukukanapoosa amano ku filyo fya ku mupashi ukumulenga mwayangukilwa ukukonka ifisambilisho fyakwe ifilufya. (Abena Kolose 2:4-7) Konkeni ukufunda kwapeelwe kuli Timote. Beni umusambi musuma uwa “malembo ya mushilo” pa kuti ‘mwingekalilila muli fyo mwasambilile ne fyo mwatetekeleko.’—2 Timote 3:13-15.
Kuti mwakabila ubwafwilisho pa kucite ci. Kalemba uwambwilwe kale akonkanyapo ukusosa ukuti: “Insala nga yacilamo kuti yalenga ifilundwa fya mubili ifyafwilisha mu kusungulula ifilyo ukonaulwa pa kubulisha amavitamini na fimbi ifikabilwa ica kuti ifi filundwa fyalafilwa ukusungulula. Abantu baba muli iyi mibele kuti pa kashita kamo bakabila ifilyo fikabila ukusungululwa fye panono.” Ukusakamana kulakabilwa pa kufumyapo ubwafya bwisa ku mulandu wa nsala. Mu nshila imo ine, umuntu uwalekelesha isambililo lya Baibolo ilya pa lwakwe kuti akabila sana ubwafwilisho no kukoselesha pa kuti atendeke ukulya ifya ku mupashi na kabili. Nga e fyo cili kuli imwe, fwayeni ubwafwilisho kabili ne nsansa pokeleleni ubwafwilisho bonse ubwapeelwa ku kumulenga ukuba abatuntulu lwa ku mupashi no kumukosha.—Yakobo 5:14, 15.
‘Ukukanatetekela Kwimunenuna’
Ukumona ifyo icikolwe Abrahamu ali, bamo kuti batila Abrahamu alikwete imilandu isuma iya kutwishikila. Pambi kuti camoneka kwati cali fye bwino ukusondwelela ukuti ‘tengaba shibo wa nko ishingi’—te mulandu no bulayo bwa kwa Lesa. Mulandu nshi? Kwena, nga kukonka imimwene ya buntunse, tacalemoneka kwati ici kuti cacitika. Ilyashi lya mu Baibolo litila: ‘atontonkenye umubili wakwe ukuti uli ngo wafwa no kuumba kwe fumo lya kwa Sara.’ Nalyo line, akene ndai ukuleka ukutwishika Lesa na malayo yakwe ukulimbe mishila mu muntontonkanya wakwe no mutima. Umutumwa Paulo alembo kuti: “Tanakile mu kutetekela,” nelyo ‘ukunenunwa ku kukanatetekela.’ Abrahamu ‘ashininkishe ukuti [Lesa] wa maka ku kucite co alaile.’ (Abena Roma 4:18-21) Mu kupita kwa nshita ntali apangile bucibusa bwakosa na Yehova kabili muli ubu bucibusa mwali no kucetekela. Akeene ukutwishika konse ukwinganasha bulya bucibusa.
Na imwe kuti mwacita cimo cine nga ‘mwakonke cipasho ca fyebo fituntulu,’ e kuti ukulya bwino ifya ku mupashi. (2 Timote 1:13) Moneni ukuti ukutwishika kulaletelela. Satana afwaya twasanswa ku fyo twingeta ukuti utushishi tuleta amalwele ya ku mupashi. Nga ca kuti mwaleka ukulya bwino lwa ku mupashi e kutila mwaleka isambililo lya Baibolo ilya pa lwenu no kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, ninshi mwaibika pa bwelu ku kusanswa. Mulebomfya ifilyo fya ku mupashi ifiteyanishiwa pa nshita yalinga kabili ifingi ku “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45) Twalilileni ‘ukwangwa ifyebo ifituntulu’ no kuba “abatuntulu mu citetekelo.” (1 Timote 6:3; Tito 2:2) Mwileka ukutwishika konaule icitetekelo cenu.
[Ifikope pe bula 21]
Bushe mulalya bwino lwa ku mupashi?