Bushe Kuti Mwa-asuka Ifi Fipusho?

Bushe “icipuna ca kupingwilapo” ico batweleko umutumwa Paulo cali ni cinshi?

▪ Pa Imilimo 18:12, 13 patila, abaYuda ku Korinti babepeshe Paulo ukuti aleshimikila ukwabula insambu, ici calengele ukuti bamutwale ku “cipuna ca kupingwilapo,” nelyo pa beʹma, (ishiwi lya ciGriki ilipilibula ukuti “apasansama”). Kale sana, mu Korinti mwali icisebele icasansama mupepi na pa maliketi, kabili cabelele fye mupepi ne sunagoge. Pa mulandu na po ici cisebele cabelele, calengele ukuti balecibomfya nga balefwaya ukulanda fimo ku bantu abalongene. Bacikuulile na mabwe ya marbele aya bluu na yabuuta kabili baliciyemfeshe. Calikwete ne miputule ibili iya kwikalamo umwali ifipuna fya mabwe ya marbele, kabili pa nshi babikilepo amabwe ayabeeka.

Cimoneka kwati ici cine cisebele e cali icipuna ca kupingwilapo ico umutumwa Paulo aimininepo ilyo Galio, umulashi wa bena Roma uwa ku Akaya alemulubulwisha. Abalepingula imilandu baleikala pali ici cine cipuna nga balelubulwisha umuntu, kabili balebilisha ifyo bapingula ku bantu abalongene.

Mu misumba iikalamba iya baGriki, abantu balekumanina ku cipuna ca kupingwilapo ica musango yu no kulanshanya ifikumine ubuteko. Ifyalembwa pali Mateo 27:19 na Yohane 19:13 mu ciGriki filanga ukuti Ponti Pilato ali pa cipuna ca kupingwilapo ilyo alelubulwisha Yesu.—Imilimo 12:21.

Cinshi calengele abaYuda bamo ukuipununa pa nshila Yesu bamwipailemo?

▪ Umutumwa Paulo alandile pa Bena Kristu ba kubalilapo ukuti: “Tushimika pali Kristu uwapoopelwe. Amashiwi tushimika, ku baYuda ca kuipununako e lyo ku bena fyalo ya buwelewele.” (1 Abena Korinti 1:23) Cinshi calengele bamo ukuipununa pa nshila Yesu bamwipailemo?

Ben Witherington III, uulanda pa fyalembwa mu Baibolo, alandile pa mfwa ya kwa Yesu na pa lutambi lwa ku Middle East mu nshita ya batumwa ukutila, inshila Yesu bamwipailemo “e yali iya museebanya sana. Abantu tabalemona uo baipaya muli ulya musango wa museebanya ukuti afwila icisumino.” Witherington alandile no kutila: “Pali ilya nshita, abantu baishibe ukuti, ifyo umuntu bamwipaya, ilingi e fyalelanga ifyo aali. Kanshi imfwa ya kwa Yesu yalengele abantu ukulamumona ukuti ni ntalamisoka, uwapangile umulandu wa kwimina ubuteko, uo calingile ukuti bamwipaye nge fyo baleipaya abasha abaleimina ubuteko.” Ifi twalanda pa fyo cali kale, filanga ukuti kanshi filya Abena Kristu ba kubalilapo balanda pa fyo imfwa no kubuushiwa kwa kwa Yesu kwali, fya cine, te fya kwelenganya fye iyo.