“Citeni Fyonse ku Kucindika Lesa”

Ifishinka Fikalamba Ukufuma mu Abena Korinti Wa Ntanshi

UBUKATA bwa kwa Yehova Lesa bwa kwangwako kwakatama kuli bonse abamupepela “mu [mupashi] na mu cine.” (Yohane 4:23, 24) E ico, umutumwa Paulo aebele Abena Kristu banankwe mu Korinti ya pa kale ukuti: “Nga mulelya nalimo mulenwa, nalimo conse ico mulecita, citeni fyonse ku kucindika Lesa.” (1 Abena Korinti 10:31) Ukucite ci kufwaya ukuti tupokelele inshila ya kwa Yehova iya kupikulwilamo impika shesu muli ici calo ca kutemwe fimoneka, ica bucisenene icashikinina mu butotelo bwa bufi.

Abena Kristu ba mu Korinti bakabile ukwaafwa kwa bulesa pa kupikulule mpika, pantu baikele mu musumba wa lubanda, uwa bucisenene uwaiswilemo ubutotelo bwa bufi. Ukuba pa musoso wa pa kati ka Greece yakwate mpanga ikalamba na Peloponnisos, Korinti yali e musumba ukalamba uwa citungu ca ciRoma ica Akaya kabili yakwete ubwingi bwa bantu ubwapimwa ubwa 400,000. Paulo aimike icilonganino kulya mupepi na 50 C.E.—Imilimo 18:1-11.

Abena Korinti bali nabalemba kuli Paulo ukwipusha pa lwa cupo no kulya inama iyapeelwe ku tulubi. (7:1) Alengelwe ubulanda pa mulandu wa kuti amalekano no mulandu wa bucisenene bukalamba fyali mu kati kabo. Bakabile ukupanda amano pa nshila yalinga iya kusefeshamo Umulalilo wa kwa Shikulu. Kwaliko nelyo fye icintiinya ca busangu, kabili icilonganino cakabile ukufunda pa lwa kutemwa. Pa milandu ya musango uyo, Paulo alembele kalata wakwe uwapuutwamo uwa kubalilapo ku Abena Korinti ukufuma mu Efese mupepi na 55 C.E. Lelo na ifwe bene kuti twamwenamo ukufuma kuli yene.

Ukwikatana no Kusanguluka kwa Mibele Isuma Fyalikatama

Nga ca kuti ‘twacita fyonse ku kucindika Lesa,’ tatwakakonke uuli onse ukufwaya ukulenga ukulekana mu cilonganino—imo iya mpika shalolenkene na bena Korinti. (1:1–4:21) Paulo abapapete ‘ukusosa akanwa kamo kene no kulundikana mu mucetekanya umo wine na mu kulinga kumo kwine.’ Ukwikatana kukabako nga ca kuti twakonka uku kufunda no kukusha imibele ya ku mupashi. Mu cifulo ca kutakisha mu muntunse umubembu uuli onse, tulingile ukwibukisha ukuti nangu cingati ‘tulalimba no kutapilila, Lesa e umesha’ lwa ku mupashi. Aba kuitakisha mu Korinti tabakwete icili conse ico tabapokelele; e co twiesha ukuilanguluka fwe bene abawama ukucila pa basumina banensu. Umupashi wa musango uyo uwa kuicefya ukatwaafwa ukutwala pa ntanshi ukwikatana.

Nga ca kuti ukwikatana kuli no kwanana, baeluda basontwa bafwile ukubomba ku kusunge cilonganino icasanguluka lwa ku mupashi. (5:1–6:20) Apantu “icitutumushi icinono citutumusho mufuba onse,” aba bulalelale bashilapila, abantu bafunuka, abapepo tulubi, abatukana, abakolwo bwalwa, nelyo abapupu bafwile ukutamfiwa. Ukukanasanguluka kwa mibele isuma, ukukowesha itempele lya kwa Lesa, takufwile ukusuminishiwa pa kati ka bantu ba kwa Yehova. Mu cifulo ca ico, bafwile ukucite fintu ificindika Lesa.

Bo wa Kulangulukilako Bambi

Pa ‘kucita fyonse ku kucindika Lesa,’ tulekabila ukubomfya ukufunda kwa kwa Paulo pa lwa cupo no bushimbe. (7:1-40) Abo abaikatana mu cikakilo ca cupo bali no kupeela ifya mu cupo mu kuba no kulangulukilako. Umwina Kristu waupa nelyo ukuupwa talingile ukupaatuka ku munankwe ushasumina, pantu ukwikala pamo kuti pambi kwaafwa uyo ukunonke pusukilo. Ilintu icupo cilaleta ukusakamikwa kwaingilishiwako, ubushimbe kuti bwanonsha umuntu uulefwaya ukwaafwa bambi lwa ku mupashi pa kubombela Shikulu ukwabulo kupulaula.

Ukulanga ukulangulukilako ku busuma bwa ku mupashi ubwa bambi mulimo wa Bena Kristu bonse, nampo nga bashimbe nelyo abaupana. (8:1–10:33) E ico, abena Korinti bafundilwe ukukanapunwisha bambi pa kulya ifya kulya ifyapeelwe ku tulubi. Pa kusengauka ukucilikila uuli onse ukufuma ku kupokelele mbila nsuma, Paulo tabomfeshe nelyo fye nsambu shakwe ku kupokelela ukwafwilisha kwa ku mubili. Na kabili ‘atutawile umubili wakwe e pali ilyo abila kuli bambi, abo wakaanwa umwine.’ Ukusenda mu kukatama ifya kukumanya fya mu matololo ifya kwa Israele wa lubembu kukatwaafwa ukusengauka ukupepo tulubi ne ncitilo yalubana. Ukulundako, ‘ukucita fyonse ku kucindika Lesa’ kukatwaafwa ukusengauka ukupunwisha uuli onse.

Lango Mucinshi Kabili Sungililo Muyano

‘Ukucita fyonse ku kucindika Lesa’ kufwaya ukuti tulange umucinshi walinga. (11:1-34) Umwanakashi wa Bwina Kristu uwa mu mwanda wa myaka wa kubalilapo alangile umucinshi kuli bumutwe pa kufwala ica kufimba ku mutwe lintu alepepa nelyo alesesema mu cilonganino. Umucinshi wapalako kuli bumutwe ulalangwa na banakashi ba bukapepa ilelo. Ukulundako, pa kusengauka ukuba nga bena Korinti abakabile ukulungikwa, ifwe bonse tufwile ukulango mucinshi ku Mulalilo wa kwa Shikulu.

Pa ‘kucita fyonse ku kucindika Lesa,’ tufwile ukutungulula ukulongana mu nshila ya muyano. (12:1–14:40) Lintu Abena Kristu ba mu kubangilila bakumene, ifya bupe fya musango uyo ifya mupashi pamo ngo kulandila mu ndimi fyali no kubomfiwa mu kuba no mucinshi no kutasha pa ntulo ya fiko ne mifwaile. Nangu cingati tatwakwata nomba ifi fya bupe, tulaleta ubukata kuli Lesa pa kulanga ukutemwa, ukwacila pali fyene. Na kabili tulacindika Yehova pantu ukulongana kwesu kulateyanishiwa bwino, kabili mu mucinshi tulabomfya ukufunda kwa kwa Paulo ukwa kuti: “Fyonse ficitwe busaka busaka kabili mu kukonkana.”

‘Ukucita fyonse ku kucindika Lesa’ kwita pali ifwe ukucindika icifundisho ca Baibolo no kwiminina mu kushangila lwa ku mupashi. (15:1–16:24) Mu kucitikako ukusongwa na mano ya buntunse aya ciGreek, bamo mu cilonganino ca mu Korinti batile: “Ukwima kwa bafwa takuli.” (Linganyeniko Imilimo 17:18, 32.) Kuti pambi balikwete imimwene ya busangu iya kuti takwali no kubako ukubuuka kwa nshita ya ku ntanshi lelo ukuti Abena Kristu abali abomi bali nabakumanya ukwa cimpashanya, ukwa ku mupashi. (2 Timote 2:16-18) Paulo aafwilishe isubilo lya cine pa kulumbula ukubuuka kwa kwa Yesu no kulanga na kabili ukuti Abena Kristu basubwa bafwile ukufwa pa kwimishiwa ku bumi bwa mu mulu ubwa bumunshifwa. Mu nshila shimbi na kabili, amashiwi yakwe yalatwaafwa ukusengauka ubusangu no ‘kwiminina ndi mu kutetekela.’

Lyonse Cite Fintu ku Kucindika Lesa

Ukufunda kwa kwa Paulo mu Abena Korinti Wa Ntanshi kuli ukwa bunonshi ilelo pamo fye nga fintu kwali mu mwanda wa myaka wa kubalilapo C.E. Kulasesha Inte sha lelo isha kwa Yehova ku kubombela Lesa mu kwikatana nga bantu basanguluka. Amashiwi ya mutumwa yalingile ukutukuntila ku kuba aba kulangulukilako bambi no kulanga umucinshi walinga. Cintu Paulo asosele kuti na kabili catukosha ku kucincintila ubusangu no kwiminina abashangila ku citetekelo ca cine.

Mu kushininkisha, cili kufwaisha kwa kuyumfwa kwa ku mutima ukwa mubomfi onse uwa busumino uwa kwa Yehova ukumupaala, ukubilisha Ubufumu bwakwe, no kucindika ishina lyakwe ilya mushilo. (Ilumbo 145:1, 2, 10-13) Na kuba, kalata wa kubalilapo uwa kwa Paulo ku Abena Korinti alatwaafwa ‘ukucita fyonse ku kucindika Lesa.’

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 24, 25]

UWASHININKISHA UKUFWA: Ukucila pa muku umo mu makalata yakwe ku Abena Korinti, Paulo aloseshe ku mfwa mu cibansa. Ku ca kumwenako, alembele ukuti: “Pantu ndetila, fwe batumwa Lesa atubika apabuuta, nga ba kulekelesha, nga bantu abapingwilwo kufwa. Twalengwe ca kutamba ku ba pano isonde, kuli bamalaika na ku bantu.” (1 Abena Korinti 4:9) Paulo kuti pambi aletontonkanya pa lwa kulangishiwa kwa bestiarii (abaume abalwishishe ifiswango) na ba kwangala kwa kulwishanya (abaume abalwishishe abaume). Bamo balwilile amalipilo, lelo ifipondo fyapatikishiwe ukulwa. Ukusuminishiwa ukubomfya ifyanso pa kubalilapo, pa numa aba bafungwa bafumishiwe ababule fya kufwala, ababula uwa kubapokololako, kabili abashininkisho kufwa.

Mu kuba na “bamalaika” na “bantu” (te “ba pano isonde” beka aba mutundu wa muntu) nga ba kutamba, abatumwa bali ukupala abo abali mupepi no kufwa mu ca kutamba ca musango uyo ica kupelako. Paulo asosele ukuti ‘alwile ne fiswango mu Efese,’ lelo bamo balatwishika nga ca kuti umwana calo wa ciRoma aali no kube cinakabupalu ca ici kabili basosa ukuti aloseshe kuli bakakaanya bapale fiswango. (1 Abena Korinti 15:32) Nalyo line, ubulondoloshi bwa kwa Paulo ubwa kuti Lesa amupokolwele “mu mfwa iyakulishe fi” mu citungu ca Asia (ukwabelele Efese) bulinga icakukumanya mu kuba ne fiswango fine fine mu cibansa mu kuwamisha ukucila fintu cicita ku kukaanya kwa buntunse.—2 Abena Korinti 1:8-10; 11:23; Imilimo 19:23-41.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 25]

SUNGE CILAMBU MU CILOLWA: Paulo abomfeshe imbali sha fyangalo fya pa kale ifya ciGreek ku kulangilila ifishinka fyakatama. (1 Abena Korinti 9:24-27) Mu kucimfyanya kwa musango uyo pamo nga mu Fyangalo fya pa Musoso ifyalecitwa pa numa ya myaka yonse ibili mupepi na Korinti, programu yalicitilwe iya kubutuko lubilo, inkonya, ne fya kucitikako fimbi. Ilintu baleipekanya kuli uku kucimfyanya, bakabutuka ba lubilo na bankonya baali no kubelesha ukuilama, ukukwata imiliile ituntulu iishili ya fya mafuta, kabili ukukananwa umwangashi pa myeshi ikumi. Mu cifulo ca cilongwe ca mupaini nelyo ica ivy iconaika icibikwa pa bacimfya aba Fyangalo fya pa Musoso, nangu cibe fyo, Umwina Kristu wasubwa alaibikilisha ku citebo cishibola ica bumi bwa bumunshifwa. Pa kunonka cilya cilambu, afwile ukukwata amenso yakwe ukupampamikwa pali cene no kubelesha ukuilama. Icishinte cimo cine cilabomba na ku Nte sha kwa Yehova abakwata ubumi bwa pe sonde ubwa ciyayaya mu cilolwa.