Icipandwa 30

“Endeni mu Kutemwa”

1-3. Ciba shani nga twapashanya ica kumwenako ca kwa Yehova ica kulanga ukutemwa?

“Ukupeela [ca nsansa, NW] ukucilo kupokelela.” (Imilimo 20:35) Ayo mashiwi ya kwa Yesu yakomaila pa cishinka cacindama ica kuti: Ukutemwa kwabula akaso kulalambula. Nangula mwaliba insansa ishingi mu kutemwikwa, ishaba mu kutemwa, nelyo mu kulanga ukutemwa shacilapo.

² Uwaishibisha ici ukucila bonse ni Shifwe wa ku muulu. Nga fintu twamwene mu fipandwa fifumineko ifya cino cipande, Yehova e ca kumwenako capulamo ica kutemwa. Takwaba uwalanga ukutemwa mu nshila ishingi nelyo pa nshita yalepa ukucila wene. Te ca kupapa kanshi umulandu Yehova etilwa “Lesa wa nsansa.”—1 Timote 1:11, NW.

³ Lesa wesu uwa kutemwa afwaya tulemupashanya, maka maka pa kulanga ukutemwa. Ilembo lya Abena Efese 5:1, 2 litweba ati: “Mube abapashanya Lesa, nga bana abatemwikwa; kabili endeni mu kutemwa.” Ilyo twapashanya ifyo Yehova alanga ukutemwa, tulakwata insansa ishingi nga nshi ishifuma mu kupeela. Na kabili tulaba no buseko pa kwishiba ukuti tuletemuna Yehova, pantu Icebo cakwe citucincisha “ukutemwana.” (Abena Roma 13:8) Lelo kwaba imilandu na imbi tufwile ‘ukwendela mu kutemwa.’

Ico Ukutemwa Kwacindamina Sana

4, 5. Mulandu nshi cacindamina ukuti tube no kutemwa kwa kuipusula ku basumina banensu?

⁴ Mulandu nshi cacindamina ukutemwa abasumina banensu? Nga kwangusha, kuti twatila ukutemwa e buKristu bwine bwine. Ukwabula ukutemwa tatwingaba na bucibusa bwa cine cine na Bena Kristu banensu, kabili nga ni mu menso ya kwa Yehova, ninshi tatuli nangu cimo. Tontonkanyeni pa fyo Icebo ca kwa Lesa cikomaila pali ifi fishinka.

⁵ Pa bushiku bwa kupelako pe sonde, Yesu aebele abakonshi bakwe ati: “Ifunde lipya ndemupeela, lya kuti muletemwana: ifyo namutemenwe, na imwe mutemwane. Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yohane 13:34, 35) Twaebwa ukulanga umusango wa kutemwa untu Yesu alangile, pantu atile “ifyo namutemenwe.” Mu Cipandwa 29, twamwene ukuti Yesu abikile ica kumwenako cawamisha mu kulanga ukutemwa kwa kuipusula, ukutangishako ifyalefwaya bambi ukucila ukutangishako ifyakwe. Na ifwe tufwile ukulanga ukutemwa kwabula bukaitemwe, kabili tufwile ukucite fyo apabuuta pa kuti ukutemwa kwesu kumoneke na ku baba ku nse ya cilonganino ca Bwina Kristu. Cine cine, ukutemwa aba bwananyina ukwa kuipusula e cintu twishibikilwako ukuti tuli bakonshi bene bene aba kwa Kristu.

6, 7. (a) Twaishiba shani ukuti Icebo ca kwa Yehova cikomaila sana pa kulanga ukutemwa? (b) Kutemwa nshi amashiwi ya kwa Paulo ayalembwa pali 1 Abena Korinti 13:4-8 yalandapo?

⁶ Ni shani nga ca kuti tatukwete kutemwa? Umutumwa Paulo atile: “Nga . . . ukutemwa nshikwete, naba ica safwali icilelila, napamo amalimba ya nyenjele.” (1 Abena Korinti 13:1) Amalimba ya nyenjele yalakafya icongo catwa. Ni shani pa ca safwali icilelila? AmaBaibolo yambi yatila “inyenjele ya congo” nelyo “inyenjele ilewela.” Ifi filangililo fyalinga sana! Uushakwata ukutemwa aba nga malimba ayakafya icongo ca kukomya matwi icilenga abantu ukutalukako ukucila ukupalamako. Bushe umuntu wa musango yo kuti aba shani na bucibusa na bambi? Paulo kabili atile: “Nga nakwate citetekelo conse ica kuti ningaseseshako impili, lelo ukutemwa nshikwete, nshili cintu.” (1 Abena Korinti 13:2) Taleni tontonkanyeni, umuntu ushakwata ukutemwa ninshi “muntu wa fye,” te mulandu ne milimo yonse engabomba! (The Amplified Bible) Bushe tacumfwikike kanshi ukuti Icebo ca kwa Yehova cikomaila sana pa kulanga ukutemwa?

⁷ Lelo kuti twalanga shani ukutemwa mu fyo tucita kuli bambi? Pa kwasuka ico, lekeni tubebete amashiwi ya kwa Paulo ayaba pali 1 Abena Korinti 13:4-8. Ico ifi fikomo filandapo sana te kutemwa Lesa atutemwa nelyo ukutemwa twatemwa Lesa. Lelo, Paulo alanda sana pa fintu tulingile ukulanga ukuti twalitemwana. Alandapo ifintu fimo ifilanga ico ukutemwa kwaba na fimbi ifilanga ico ukutemwa kushaba.

Ico Ukutemwa Kwaba

 8. Bushe ukutekanya kuti kwatwafwa shani mu mibombele yesu na bambi?

⁸ “Ukutemwa kulatekanya.” Ukutekanya e kushipikisha ifiletucita bambi. (Abena Kolose 3:13) Bushe tatukabila uko kutekanya? Apo tuli fibumbwa fishapwililika ifibombela pamo, tufwile fye ukwenekela ukuti mu nshita mu nshita, bamunyinefwe Abena Kristu kuti batukalifya na ifwe kuti twabakalifya. Lelo ukutekanya no kushishimisha kuti fyatwafwa ukucimfya utunono uto batukalifya mu mibombele yesu na bambi—ukwabula ukupumfyanya umutende wa cilonganino.

 9. Ni muli finshi twingalanga icongwe kuli bambi?

⁹ “Ukutemwa . . . kucite congwe.” Icongwe cimonekela mu kwafwa bambi na mu kusosa amashiwi yasuma kuli bambi. Ukutemwa kulenga tufwaye inshila sha kulangilamo icongwe, maka maka ku babulishe sana. Ku ca kumwenako, uwasumina munensu umukoloci napamo alitalalilwa kabili alekabila ukumutandalila no kumukoselesha. Nyina umushimbe nelyo nkashi untu abalume bapepa kumbi kuti akabila ukwafwa. Umulwele nelyo uulecushiwa kuli fimo kuti akabila amashiwi ya nkosho ukufuma ku cibusa ca cishinka. (Amapinda 12:25; 17:17) Ilyo twaitendekelako ukulanga icongwe muli fyo fintu, tulanga ukuti ukutemwa kwesu kwa cine cine.—2 Abena Korinti 8:8.

10. Bushe ukutemwa kutwafwa shani ukusumbula no kulanda icine, nangula teti canguke ukucite fyo?

¹⁰ “Ukutemwa . . . kusekelela pamo ne cine.” Baibolo imbi itila: “Ukutemwa . . . kusansamukila mu kutungilile fya cine.” Ukutemwa kutulenga ukusumbula icine no ‘kusose cine umuntu onse ku mubiye.’ (Sekaria 8:16) Ku ca kumwenako, nga ca kuti untu twatemwa nacito lubembu lukalamba, ukutemwa twatemwa Yehova no ulufyenye kuti kwatulenga ukukakatila ku fipimo fya kwa Lesa ukucila ukwesha ukufisa nelyo ukwangusha icilubo, nelyo fye ukubepa pa lwa ico cilubo. Ca cine ukuti kuti cakosa ukusumina ifishinka pa cacitike. Lelo nga tulefwaila uo twatemwa ubusuma, kuti twafwaya ukuti afwiwe no kucitapo cimo pa kufunda kwa kutemwa ukwa kwa Lesa. (Amapinda 3:11, 12) Apo tuli Bena Kristu ba kutemwa, tufwaya no “kwenda [abafumacumi, NW] muli fyonse.”—AbaHebere 13:18.

11. Apo ukutemwa “kushipikisha fyonse,” cinshi tufwile ukwesha ukucita pa filubo fya basumina banensu?

¹¹ “Ukutemwa . . . kushipikisha fyonse.” Ayo mashiwi nga kukonka fye umo yalola, yapilibula “ukufimba pali fyonse.” (Kingdom Interlinear) Ilembo lya 1 Petro 4:8 litila: “Ukutemwa kufimba pa membu ishingi.” Cine cine, Umwina Kristu uutungululwa no kutemwa tafwaya ukuleta ukukanapwililika kwa Bena Kristu banankwe ne filubo fyabo pa lwalaalala. Ilingi line, ifilubo fya basumina banensu finono kabili kuti fyafimbwapo fye ku kutemwa.—Amapinda 10:12; 17:9.

12. Ni shani fintu umutumwa Paulo alangile ukuti acetekele ukuti Filemone kuti acita ifyawamisha, kabili cinshi twingasambilila ku ca kumwenako ca kwa Paulo?

¹² “Ukutemwa . . . kutetekela fyonse.” Ubupilibulo bwa kwa Moffat butila ukutemwa “lyonse kufwaya ukusumina ukuti abantu basuma.” Tatucishamo ukutunganya abasumina banensu, ica kuti icili conse bacita twalatunganya umulandu bacicitila. Ukutemwa kutwafwa “ukusumina ukuti [bamunyinefwe] basuma” kabili kutwafwa ukubacetekela.a Moneni ica kumwenako muli kalata wa kwa Paulo kuli Filemone. Ico Paulo alembeele uyu kalata kukoselesha Filemone ukuti apokelele cikuku cikuku umusha wakwe uwalebwela Onesimu, uwasangwike Umwina Kristu. Ukucila ukwesha ukupatikisha Filemone, Paulo amupaapeete pa mulandu wa kutemwa. Acetekele ukuti Filemone ali no kucita icalungama, asosele ati: “Pa kusuubila mu cumfwila cobe ndekulembela kalata; pa kwishibo kuti ukucita ukacita ukucila ifyo ndesosa.” (Icikomo 21) Ilyo ukutemwa kwatulenga ukucetekela bamunyinefwe muli uyo musango, tulenga balacita ifyawamisha.

13. Kuti twalanga shani ukuti tucetekela ukuti bamunyinefwe kuti bacite fisuma?

¹³ “Ukutemwa . . . kucetekela fyonse.” Ukutemwa kulatetekela, e lyo no kucetekela kulacetekela. Ukutemwa kutulenga ukucetekela ukuti bamunyinefwe kuti bacite fisuma. Ku ca kumwenako, nga ca kuti uwa bwananyina “asangilishiwa mu bubi bumo,” tucetekela ukuti kuti apuupuutuka ilyo kwaba ukubombesha kwa kutemwa ukwa kumupuupuutula. (Abena Galatia 6:1) Tulacetekela no kuti aba citetekelo canaka bakapuupuutuka. Tulatekanishisha aba musango yo, tulabomba apo twingapesha ku kubaafwa ukuti bakose mu citetekelo. (Abena Roma 15:1; 1 Abena Tesalonika 5:14) Nangu fye ni lintu uo twatemwa apumbuka, tatuleka kucetekela ukuti bushiku bumo akakutuluka no kubwelela kuli Yehova, kwati ni ulya mwana walubile uwa mu mulumbe wa kwa Yesu.—Luka 15:17, 18.

14. Ni mu nshila nshi ukushipikisha kwesu kwingeshiwa mu kati ka cilonganino, kabili ukutemwa kukatwafwa ukucita shani?

¹⁴ “Ukutemwa . . . [kushipikisha, NW] fyonse.” Ukushipikisha kutulenga ukushangila ilyo twalengwe nsoni nelyo ilyo twaba na mafya. Amesho yengafwaya tushipikishe tayafuma fye ku nse ya cilonganino. Inshita shimo kuti twaeshiwa na mu cilonganino mwine. Pa mulandu wa kukanapwililika, bamunyinefwe inshita shimo kuti batukalifya. Umo kuti asosa icisosesose kabili kuti catukalipa. (Amapinda 12:18) Napamo umulandu wa mu cilonganino taubombelwepo nga fintu twaletontonkanya. Nalimo imyendele ya kwa munyina wacindikwa iletucusha, ica kuti twalatwishika atuti, ‘Cinshi Umwina Kristu alecitila ifya musango yu?’ Ilyo kwabe fya musango yo, bushe tukafuma mu cilonganino no kuleka ukubombela Yehova? Tatwakacite fyo nga twalikwata ukutemwa! Ukutemwa kulatulenga ukukanamona fye ifilubo fya kwa munyinefwe ica kuti twaleka no kumonamo ubusuma muli wene nangu mu cilonganino conse. Ukutemwa kutulenga twatwalilila aba cishinka kuli Lesa no kulatungilila icilonganino ukwabula ukusakamana ifingasosa nelyo ifingacita abantunse bashapwililika.—Amalumbo 119:165.

Ico Ukutemwa Kushaba

15. Bushe akalumwa cinshi, kabili ukutemwa kutwafwa shani ukutaluka kuli iyi mibele ileta uboni?

¹⁵ “Ukutemwa takwikatwa kalumwa.” Akalumwa kuti katulenga tulefiimbila ifyakwata bambi—ifipe fyabo, amashuko bakwata, nelyo ifyo balamuka. Akalumwa ka musango yo mibele ya bukaitemwe kabili kuti kaonaula, ica kuti nga kalekelelwa kuti kapumfyanya umutende wa cilonganino. Cinshi cingatwafwa ukucincintila “ubufuba” [“akalumwa,” NW]? (Yakobo 4:5) Mwi shiwi limo, kutemwa. Iyi mibele yawamisha kuti yatulenga tulesekelela na bakwata amashuko yamo mu bumi ayo ifwe tushakwata. (Abena Roma 12:15) Ilyo umo atashiwa pa kulamuka kumo ukwapulamo nelyo pa kucita cimo, ukutemwa kukatwafwa ukukanamona kwati aletulwisha.

16. Nga cine cine twalitemwa bamunyinefwe, mulandu nshi tukatalukila ku kuitakisha pa fyo tubomba mu mulimo wa kwa Yehova?

¹⁶ “Ukutemwa . . . takucita mataki, takutuumikwa.” Ukutemwa kulatwafwa ukukanaitakisha pa fyo twalamuka na pa fyo tubomba. Nga cine cine twalitemwa bamunyinefwe, kuti tuleitakisha shani lyonse pa fyo tutunguluka mwi bala nelyo pa mashuko twakwata mu cilonganino? Amataki ya musango yo kuti yafuupula bambi, ukubalenga ukumfwa kwati ba pa nshi. Nga tuli no kutemwa tatwakaitakishishe pa fyo Lesa atusuminisha ukubomba mu mulimo wakwe. (1 Abena Korinti 3:5-9) Na kabushe, ukutemwa “takutuumikwa,” nelyo nga fintu The New Testament in Modern English isosa, “takuitutumuna pa bucindami bwa kuko.” Ukutemwa kutulenga ukukanaimona nga ba pa muulu.—Abena Roma 12:3.

17. Ukutemwa kutulenga ukulangulukilako shani bambi, kabili mibele nshi tukatalukako?

¹⁷ “Ukutemwa . . . takucita cishiyene.” Umuntu ucita icishiyene acita ifishalinga nelyo ifya kukalifya. Ukucite fyo takulanga kutemwa, pantu kulanga ukuti umo alisuula ifyo bambi baleumfwa kabili tasakamana ifyo bali. Lelo mu kutemwa mwaba imibele isuma iitulenga ukulangulukilako bambi. Ukutemwa kutulenga ukuba ne mibele isuma, imyendele ya bukapepa, no kulenga tulecindika abasumina banensu. Kanshi nga tuli no kutemwa tatwakacite ‘ifya nsoni’—nangu fye ukucita icili conse icingatiinya nelyo ukukalifya Abena Kristu banensu.—Abena Efese 5:3, 4.

18. Mulandu nshi umuntu wa kutemwa tominina fye pa kuti fyonse ficitwe mu nshila alefwailamo?

¹⁸ “Ukutemwa . . . takuifwaila ifya kuko.” Revised Standard Version pano itila: “Ukutemwa takukoselela fye pa kucita ifyo kulefwaya.” Umuntu wa kutemwa tominina fye pa kuti fyonse ficitwe mu nshila alefwailamo, kwati ifyo wena atontonkanya lyonse e fyalungama. Tabomfya ubucenjeshi ku kukolopeka bambi, ukubomfya ukulamuka kwakwe ukwa kunashanasha ku kuwikisha abaletontonkanya ifipusene na wene. Ubumankonso bwa musango yo bulanga ukuti umuntu wa ifyo aba na matutumuko, kabili Baibolo itila: “Amatutumuko yatangililo kufunaulwa.” (Amapinda 16:18) Nga cine cine twalitemwa bamunyinefwe, tuli no kutontonkanyapo pa fyo na bo balemona ifintu, kabili nga cingacitika, tukaitemenwa ukucitako fimo mu nshila na bo balefwaya ficitilwemo. Ukunakilako kulingana na mashiwi ya kwa Paulo aya kuti: “Umuntu eifwaila icakwe, lelo onse afwaile umunankwe.”—1 Abena Korinti 10:24.

19. Bushe ukutemwa kutulenga ukucita shani ilyo bambi batukalifya?

¹⁹ “Ukutemwa . . . takufiishiwa ku mutima, takulinga cabipa.” Ukutemwa takukalifiwa bwangu ku fintu bambi basosa nelyo ukucita. Ca cine ukuti ca cifyalilwa ukukalipa nga bambi batukalifya. Lelo nangu pali umulandu wa kukalipila, ukutemwa kulenga twitwalilila no bukali. (Abena Efese 4:26, 27) Tatwakasunge icalembwa ca kulembamo ifyasosa bamo ifyatukalifya nelyo ifibi batucita, kwati kulemba mu citabo ca fya ndalama pa kuti twilalaba. Lelo ukutemwa kutulenga ukupashanya Lesa wesu uwa kutemwa. Nga fintu twamwene mu Cipandwa 26, Yehova alalekelela apalingile ukulekelela. Ilyo atulekelela, alalabako, e kuti, tatukandila pali sho membu ku ntanshi. Tulatasha sana pantu Yehova talinga cabipa.

20. Tulingile ukucita shani nga ca kuti uwasumina munensu alufyanya kabili acula?

²⁰ “Ukutemwa takusekelela pa cishilungeme.” The New English Bible pano itila: “Ukutemwa . . . takusansamukila pa membu sha bambi.” Baibolo wa kwa Moffat atila: “Ukutemwa takusekelela ilyo bambi balufyanya.” Ukutemwa takusekela pa cishilungeme, e ico tatutekelesha imibele yabipa iili yonse. Tucita shani nga ca kuti uwasumina munensu abembuka kabili acula? Ukutemwa takwakalenge tukasekelela, kwati tuletila ‘Cawama! Acimona lelo!’ (Amapinda 17:5) Lelo, tulasekelela nga ca kuti munyinefwe uulufyenye abombelapo ukuti apuupuutuke lwa ku mupashi.

“Inshila Iyacilamo”

21-23. (a) Bushe Paulo aloseshe mwi ilyo atile “ukutemwa takupwa”? (b) Cinshi cili no kulandwapo mu cipandwa ca kupelako?

²¹ “Ukutemwa takupwa.” Ni mwi Paulo aloseshe pa kusosa ayo mashiwi? Ukulingana na mashiwi yali mu fikomo fibalilepo, alelanda pa fya bupe fya mupashi ifyapeelwe ku Bena Kristu ba kwamba. Filya fya bupe fyali fishibilo fya kuti Lesa alisenamine cilya cilonganino cipya icapangilwe. Lelo te bonse Abena Kristu baleundapa, ukusesema, nelyo ukulandila mu ndimi. Lelo, ico tacali na mulandu; ifya bupe fya fisungusho fyali no kupwa mu kuya kwa nshita. Lelo, kwali no kushala cimo, ico Umwina Kristu onse alingile ukulundulula. Cali icapulamo, icibelelela ukucila ica bupe ica fisungusho conse. Na kuba Paulo aciita “inshila iyacilamo.” (1 Abena Korinti 12:31) Bushe iyi “inshila iyacilamo” yali cinshi? Yali ni nshila ya kutemwa.

²² Ukutemwa kwa Bwina Kristu uko Paulo alondolwele cumi “takupwa,” e kutila, takwakatale akupwa. Ukutemwa kwa kuipusula ukwa ba bwananyina e kwishibisha abakonshi ba cine aba kwa Yesu ukufika na lelo. Bushe tatumona ubushininkisho bwa kuti ukutemwa kwa musango yo e mo kwaba mu filonganino fya bakapepa ba kwa Yehova mwi sonde lyonse? Uko kutemwa kukabako umuyayaya, pantu Yehova alaya ababomfi bakwe aba busumino ukuti bakaba no mweo wa muyayaya. (Amalumbo 37:9-11, 29) Shi natutwalilile ukuibikilishako ‘ukwenda mu kutemwa.’ Nga tulecite fyo, tukaba ne nsansa ishingi ishifuma mu kupeela. Kabinge icacilapo ca kuti tukatwalilila aba mweo no kutwalilila ukutemwa ku ciyayaya, ukupashanya Lesa wesu uwa kutemwa, Yehova.

²³ Muli cino cipandwa ca kusondwelela ica cipande cacilalanda pa kutemwa, twalanda pa fyo twingalanga ukuti twalitemwana. Lelo pa kumona inshila ishingi isho tunonkelamo mu kutemwa kwa kwa Yehova, pamo na mu maka yakwe, ubulungi, na mano, kuti twaipusha atuti, ‘Kuti nacita shani pa kulanga Yehova ukuti cine cine nalimutemwa?’ Ico cipusho calalandwapo mu cipandwa cesu ica kupelako.

[Futunoti]

Amepusho ya Kutontonkanyapo

2 Abena Korinti 6:11-13 Bushe ‘ukukushe mitima’ mu kutemwa kwesu calola mwi, kabili kuti twaumfwila shani uku kufunda?

1 Petro 1:22 Ni shani fintu aya mashiwi yalanga ukuti ukutemwa twatemwa abasumina banensu kufwile ukuba ukwa bufumacumi, ukwine kwine, kabili ukwabamo ubuntu?

1 Yohane 3:16-18 Kuti twalanga shani ukuti “ukutemwa kwa kwa Lesa” kwaikala muli ifwe?

1 Yohane 4:7-11 Cinshi citukunta sana ku mutima ukuti tuletemwa abasumina banensu?

[Icikope pe bula 302]

Ukutemwa kutulenga ukucetekela bamunyinefwe

[Icikope pe bula 308]

Abantu ba kwa Yehova beshibikilwa ku kutemwana