“Bushe Abafwa Bakabuushiwa Shani?”

1-2. Mulandu nshi Abena Kristu bonse balingile ukusambililila pa kubuukila ku muulu?

ABANTU abengi ababombela Lesa pali ino nshita benekela ukwisaikala pano pene pe sonde umuyayaya. Lelo Abena Kristu basubwa abashalapo bena benekela ukubuushiwa no kuya ku muulu. Aba Abena Kristu basubwa balafwaisha ukwishiba ifyo cikaba nga baya ku muulu. Nomba cinshi abakwata isubilo lya kwikala pano isonde nabo balingile ukusambililila pa kubuukila ku muulu? Nga fintu twalasambilila, ukubuukila ku muulu kukalenga abakwata isubilo lya kwikala pe sonde umuyayaya nabo bakapaalwe. Kanshi nampo nga twakwata isubilo lya kwikala ku muulu nelyo pe sonde, tufwile ukusambilila pa kubuukila ku muulu.

² Lesa alilengele abasambi ba kwa Yesu bamo aba mu nshiku sha batumwa ukulemba pe subilo lya kubuukila ku muulu. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Pali nomba tuli bana ba kwa Lesa, lelo tucili tatulaishiba ifyo tukaba. Ico twishibe ca kuti ilyo akamoneka tukaba nga ena.” (1 Yoh. 3:2) Kanshi Abena Kristu basubwa tabaishiba ifyo bakaba ilyo bakabuukila ku muulu ne mibili ya mupashi. Na lyo line, bakamona Yehova nga bapokelela icilambu cabo. Baibolo tayalanda fyonse pa kubuukila ku muulu, lelo umutumwa Paulo alilondolweleko fimo pa kubuukila ku muulu. Abasubwa bakaba pamo na Kristu ilyo “akonaula ubuteko bonse no butungulushi bonse na maka.” Pa bo bakonaula pakaba no “mulwani wa kulekelesha ukonaulwa . . . , imfwa.” Na mu kulekelesha Yesu na bo akalateka nabo bakainashisha kuli Yehova, kabili bakalenga fyonse fikanakile Yehova. (1 Kor. 15:24-28) Ala iyi nshita ikawama nga nshi!b

 3. Nga fintu Baibolo ilanda pali 1 Abena Korinti 15:30-32, bushe filya Paulo asumiine mu kubuuka fyalengele alacita cinshi?

³ Filya Paulo asumiine mu kubuuka fyalilengele ashipikishe amafya ayalekanalekana. (Belengeni 1 Abena Korinti 15:30-32.) Aebele abena Korinti ati: “Cila bushiku ndalolenkana ne mfwa.” Paulo alembele no kuti: “Nalwile ne fiswango mu Efese.” Nalimo ico Paulo alelandapo ca kuti alilwile ne nama sha cine cine mu cibansa cali mu Efese. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Nelyo nalimo alelanda pa baYuda na bantu bambi abalemucusha abali kwati “fiswango.” (Imil. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Te mulandu ne fyo Paulo alelandapo, icishinka ca kuti alikwete amafya ayakalamba. Na lyo line taletwishika ukuti ali no kuba ne nsansa ku ntanshi.—2 Kor. 4:16-18.

 4. Bushe isubilo lya kubuuka likosha shani Abena Kristu muno nshiku? (Moneni icikope icili pa nkupo.)

⁴ Tuleikala mu nshita isha-afya. Aba bwananyina bamo balabacusha. Bambi bekala mu fifulo umwaba inkondo, kabili umo bashacingililwa. Mu fyalo fimo abantu ba kwa Yehova tababasuminisha ukubila imbila nsuma, lelo balatwalilila ukubombela Yehova nangu ca kutila kuti babapoosa mu fifungo nelyo ukubepaya. Na lyo line, aba bamunyinefwe na bankashi bonse balitwalilila ukupepa Yehova, kabili tulingile ukubapashanya. Tabatiina pantu balishiba ukuti nangu bafwa pali ino nshita, Yehova akababuusha kabili bakalaikala bwino ku ntanshi.

 5. Finshi ifyabipa ifyo tushilingile ukulatontonkanyapo ifinganasha icitetekelo cesu mwi subilo lya kubuuka?

⁵ Paulo alisokele aba bwananyina ukukanalatontonkanya nge fyo abantu bambi baletontonkanya ukuti: “Abafwa nga tabakabuushiwe ninshi ‘tulye no kunwa, pantu mailo tukafwa.’” Kwali abantu abaletontonkanya ifi fine na lintu Paulo ashilabako. Paulo afwile aambwile amashiwi yaba pali Esaya 22:13, ayalanga ifyo abena Israele baletontonkanya. Mu cifulo ca kubika amano kuli bucibusa bwabo na Lesa, babikile amano kukucita ifya kuisekesha. Abena Israele baletontonkanya nge fyo abantu abengi batontonkanya muno nshiku ukuti bafwile ukuipakisha ubumi pali ino nshita, pantu kuti bafwa inshita iili yonse. Nomba Baibolo yalilanda pa fyabipa ifyafumine mu fyo abena Israele baletontonkanya.—2 Imila. 36:15-20.

 6. Bushe isubilo lya kubuuka lifwile ukulenga twalasala ifibusa fya musango nshi?

⁶ Ukwishiba ukuti Yehova akabuusha abafwa kufwile ukulenga twalasala bwino ifibusa. Aba bwananyina mu Korinti balingile ukukanala-ampana na bashasumine ukuti abafwa bakabuuka. Ico tulesambililako muno nshiku ca kuti: Tapali ifisuma ifingafumamo nga ca kuti tulepoosa sana inshita na bantu abashabika amano ku fikacitika ku ntanshi, lelo ababika fye amano ku kwangala no kuisekesha. Ukulapoosa inshita iikalamba na bantu ba musango uyu, kuti kwa-alula ifyo Umwina Kristu atontonkanya e lyo ne mibele yakwe. Na kuba aba bantu kuti balenga Umwina Kristu alacita ifyo Lesa apata. Ici e calengele Paulo abasoke sana ilyo atile: “Beni abatuntulu umwalola ubulungami kabili mwilacita lubembu.”—1 Kor. 15:33, 34.

 7. Ukulingana na 1 Abena Korinti 15:35-38, cipusho nshi nalimo bamo baleipusha pa kubuuka?

⁷ Belengeni 1 Abena Korinti 15:35-38. Umuntu uwalefwaya abantu baletwishika isubilo lya kubuuka nalimo aleipusha ukuti: “Bushe abafwa bakabuushiwa shani?” Kuti cawama twatontonkanya pa fyo Paulo alandile pantu abantu abengi muno nshiku balatontonkanya ifyalekanalekana pa fyo umuntu aba nga afwa. Nomba finshi Baibolo isambilisha?

 8. Cilangililo nshi cingatwafwa ukumfwikisha fimo pa bakabuukila ku muulu?

⁸ Umuntu nga afwa umubili wakwe ulabola. Lelo Uwabumbile umuulu ne sonde kuti amubuusha no kumupeela umubili uwalinga. (Ukute. 1:1; 2:7) Paulo alibomfeshe icilangililo icalelangilila ukuti Lesa takabuushe umuntu no mubili afwile na o. Tontonkanyeni pa “luseke” lwa cimenwa. Nga mwabyala uluseke mu mushili lulatendeka ukumena no kuba icimenwa. Ifyo icimenwa cimoneka filapusana no luseke ulo mwabyele. Paulo abomfeshe ici icilangililo pa kulangilila ukuti Kabumba wesu kuti apeela umuntu “umubili ukulingana ne fyo alefwaya.”

 9. Finshi ilembo lya 1 Abena Korinti 15:39-41 lilanda pa fyo imibili yapusana?

⁹ Belengeni 1 Abena Korinti 15:39-41. Paulo alishibe ukuti Lesa abumbile ifintu ifyalekanalekana. Ku ca kumwenako, imibili ya ng’ombe, iya fyuni, ne ye sabi yalipusana. Alandile no kuti mu muulu na mo tulamona ubupusano bwaba pa kasuba no mweshi. Kabili alimwene no kuti “ulutanda lwalipusana no lutanda lubiye ku bukata.” Nangu ca kutila te kuti tumone ubu ubupusano na menso yesu, basayantisti balanda ukuti kwaliba intanda ishikalamba ne shinono, ishakashika ne sha buuta, e lyo ne shimoneka isha mutuntula pamo nga akasuba. Paulo alandile no kuti kwaliba “imibili ya mu muulu, ne mibili ya pano isonde.” Aloseshe mwi ilyo alandile aya mashiwi? Pano isonde twakwata imibili ya munofu, lelo ku muulu kwaba imibili ya mupashi, pamo nge yo bamalaika bakwata.

10. Mubili wa musango nshi ababuukila ku muulu babuuka na o?

¹⁰ Moneni ifyo Paulo akonkenyepo ukulanda, atile: “E fyo caba na ku kubuuka kwa bafwa. Bashiikwa no mubili uubola, babuushiwa no mubili uushibola.” Ca cine ukuti umuntu nga afwa umubili wakwe ulabola kabili ulabwelela ku lukungu. (Ukute. 3:19) Nomba kuti abuushiwa shani no “mubili uushibola”? Paulo talelanda pa kubuuka no kwikala pe sonde nga filya cali kubo Eliya, Elisha na Yesu babuushishe. Lelo alelanda pa babuushiwa no mubili wa ku muulu.—1 Kor. 15:42-44.

11-12. Finshi fya-alwike kuli Yesu ilyo abuushiwe, kabili finshi fyaluka ku Bena Kristu basubwa nga babuushiwa?

¹¹ Ilyo Yesu ali pano isonde ali no mubili wa munofu, lelo ilyo abuushiwe “aishileba umupashi uupeela umweo” kabili alibwelelemo ku muulu. Abena Kristu basubwa nabo babuushiwa ne mibili ya mupashi. Paulo alondolwele ukuti: “Filya twapala uwabumbilwe kwi loba, e fyo tukapala uwafumine ku muulu.”—1 Kor. 15:45-49.

¹² Calicindama ukwishiba ukuti Yesu tabuukile no mubili wa pe sonde. Ilyo Paulo alesondwelela ukulanda pa bafwa, alilandile ico Yesu ashabuukile no mubili wa pano isonde. Atile: “Imibili . . . ya munofu no mulopa te kuti ibe mu bufumu bwa kwa Lesa” ubwa ku muulu. (1 Kor. 15:50) Abatumwa na Bena Kristu bambi tabaali no kubuukila ku muulu ne mibili ya munofu no mulopa iibola. Ni lilali bali no kubuushiwa? Paulo atile tabali no kubuushiwa lilya line fye bafwile, lelo bali no kubuushiwa ku ntanshi. Ilyo Paulo alelemba ibuuku lya 1 Abena Korinti ninshi abasambi bamo pamo nga umutumwa Yakobo “balifwa.” (Imil. 12:1, 2) Mu kupita kwa nshita, abatumwa na basubwa bambi ‘balifwile.’—1 Kor. 15:6.

13. Finshi fyali no kwishibisha inshita ya kubapo kwa kwa Yesu?

¹³ Yesu na Paulo balilandile pa nshita iyacindama sana, e kutila inshita ya kubapo kwa kwa Kristu. Iyi inshita yali no kwishibikilwa ku nkondo, ifinkukuma, ifikuko, e lyo ne fintu fimbi ifyabipa ifilecitika mwi sonde lyonse. Twalimona ukuti ukutula mu 1914 ubu ubusesemo bulafikilishiwa. Kwali na cimbi icacindama icali no kwishibisha ukubapo kwa kwa Kristu. Yesu atile imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa yali no kubilwa ku “bantu bonse aba pe sonde ku kuba ubunte ku nko shonse; e lyo impela [yali no kwisa].” (Mat. 24:3, 7-14) Paulo atile “inshita ya kubapo kwa kwa Shikulu” yali no kuba e nshita Abena Kristu basubwa “abalaala mu mfwa” bali no kubuushiwa.—1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23.

14. Finshi ficitika ku basubwa abafwa mu nshita ya kubapo kwa kwa Kristu?

¹⁴ Muno nshiku Abena Kristu basubwa nga bapwisha fye umulimo wabo pano isonde balabuushiwa no kuya ku muulu. Ifi fine e fyo Paulo alandile pali 1 Abena Korinti 15:51, 52, atile: “Tatwakafwe bonse, lelo tukaalulwa bonse, mu kashita akanininini, mu kukapakapa kwa linso, ilyo ipenga lya kulekelesha likalila.” Ifi Paulo alandile filefikilishiwa. Aba bamunyina ba kwa Kristu nga babuushiwa balasekelela nga nshi; ‘bakaba lyonse pamo na Shikulu.’—1 Tes. 4:17.

15. Mulimo nshi abakaalulwa “mu kukapakapa kwa linso” bakalabomba?

¹⁵ Baibolo yalitweba umulimo uo aba abaalulwa “mu kukapakapa kwa linso” bakalabomba ku muulu. Yesu abebele ukuti: “Uwacimfya no kucita ifyo mfwaya ukufika na ku mpela nkamupeela amaka aya kuteka inko, kabili akacemena abantu ku nkonto ya cela no kubatobaula nge fipe fye bumba, filya fine na ine napokelela amaka kuli Tata.” (Ukus. 2:26, 27) Bakabombela pamo na Yesu umulimo wa kucemena inko ku nkonto ya cela.—Ukus. 19:11-15.

16. Bushe abantunse abengi bakacimfya shani imfwa?

¹⁶ Ukwabula no kutwishika abasubwa bakacimfya imfwa. (1 Kor. 15:54-57) Ukubuushiwa kwabo kukalenga bakabombeko umulimo wa kufumyapo ifyabipa pe sonde lyonse ilyo kukaba inkondo ya Armagedone. Abena Kristu abengi nga nshi abaume na banakashi, ‘bakafuma mu bucushi bukalamba’ kabili bakapusuka no kwingila mu calo cipya. (Ukus. 7:14) Aba abakapusuka ubucushi bukalamba bakamonako uko iminshipendwa ya bantu abafwa bakabuuka. Elenganyeni ifyo tukaba ne nsansa ilyo ici cikacitika. (Imil. 24:15) Kabili abantu bonse abatwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova bakacimfya imfwa iyo bapyana kuli Adamu. Bakekala umuyayaya.

17. Finshi ilembo lya 1 Abena Korinti 15:58 litukoselesha ukulacita pali ino nshita?

¹⁷ Amashiwi Paulo alandile pa kubuuka muli kalata alembeele abena Korinti yalasansamusha Abena Kristu bonse muno nshiku. Kwaliba ifintu ifingi ififwile ukutulenga ukulakonka amashiwi Paulo alandile aya kuti mulebombesha “mu mulimo wa kwa Shikulu.” (Belengeni 1 Abena Korinti 15:58.) Nga ca kuti tulebomba apapela amaka yesu muli uyu mulimo, kuti twalaenekela ukutila ku ntanshi tukalasekelela nga nshi. Imikalile ku ntanshi ikawama icine cine ukucila na pa fyo twingelenganya. Tukashininkisha ukuti ukubombesha kwesu mu mulimo wa kwa Shikulu takwaile fye mu menshi.