Iminineni Abashangila ku Buntungwa Bwapeelwa na Lesa!
“Buntungwa e co Kristu atulubwilile; e ico shangileni, no kwikatwamo kabili mwi koli lya busha iyo.”—ABENA GALATIA 5:1.
1, 2. Ni shani fintu ubuntungwa bwapeelwa na Lesa bwalubile?
ABANTU ba kwa Yehova bantungwa. Lelo tabafwaya bucaibela ukufuma kuli Lesa, pantu ico kuti capilibula ubusha kuli Satana. Balateesa ukwampana kwabo ukwapalamisha na Yehova kabili balasekelela mu buntungwa abapeela.
2 Abafyashi besu aba kubalilapo, Adamu na Efa, balufishe ubuntungwa bwapeelwa na Lesa pa kubembuka no kusanguka abasha ba lubembu, imfwa, na Ciwa. (Ukutendeka 3:1-19; Abena Roma 5:12) Iye, Satana abikile icalo conse pa nshila ya lubembu iya ku bonaushi! Lelo abo abaiminina abashangila ku buntungwa bwapeelwa na Lesa benda mu nshila ya kuya ku bumi bwa ciyayaya.—Mateo 7:13, 14; 1 Yohane 5:19.
Ubuntungwa Ukufuma ku Busha
3. Lisubilo nshi Lesa atambike mu Edene?
3 Yehova afwaile ukuti abantunse abalecindika ishina lyakwe bakalubuke ukufuma ku busha kuli Satana, ulubembu, ne mfwa. Ilyo subilo lyatambikwe lintu Lesa aebele insoka iyabomfiwe na Satana mu Edene ukuti: “Ndebika no bulwani pa kati ka iwe no mwanakashi, kabili pa kati ka bufyashi bobe no bufyashi bwakwe: bwene bwakulakulasa ku mutwe, nobe wakulabulasa ku citende.” (Ukutendeka 3:14, 15) Yesu Kristu, Ulubuto ukufuma ku kuteyanya kwa mu mulu ukwa kwa Yehova, aculile icitende calasaulwa lintu afwile pa cimuti, lelo Lesa muli ifyo apayenye ilambo lya cilubula ku kulubula umutundu wa muntu uwasumina ukufuma ku lubembu ne mfwa. (Mateo 20:28; Yohane 3:16) Mu kuya kwa nshita, Yesu akalasa umutwe wa kwa Satana, Icisoka cikote.—Ukusokolola 12:9.
4. Buntungwa nshi bwaipakishe Abrahamu, kabili cinshi Yehova amulaile?
4 Imyaka imo 2,000 pa numa ya cilayo capeelwe mu Edene, “cibusa wa kwa Yehova” Abrahamu aumfwilile Lesa no kusha umusumba wa Uri ukuya ku cifulo cimbi. (Yakobo 2:23, NW; AbaHebere 11:8) Muli ifyo apokelele ubuntungwa bwapeelwa na Lesa kabili taikele na kabili ngo musha wa calo ca kwa Satana ica butotelo bwa bufi, amapolitiki yabola, na makwebo yafunuka. Ku busesemo bwa mu Edene, Lesa alundileko amalayo ya kuti indupwa shonse ne nko shali no kuifwaila ukupaalwa ukupitila muli Abrahamu no Lubuto lwakwe. (Ukutendeka 12:3; 22:17, 18) Abrahamu aali umuntungwa ku kusenukwa pantu ‘atetekele Yehova; uwalingile cene ukuti bulungami.’ (Ukutendeka 15:6) Ilelo, ukwampana kwapalamisha na Yehova mu kupalako kuleta ubuntungwa bwapeelwa na Lesa ukufuma ku kusenukwa no kufuma ku busha ku calo calaala mu maka ya kwa Satana.
Icilangililo ca Kwikato Buseko Bonse ica Cimpashanya
5. Ukufyalwa kwa kwa Isaki kwasuntinkene na mibele nshi?
5 Pa kuti Abrahamu engakwata ulubuto, umukashi wakwe iŋumba, Sara, amupeele kanakashi wakwe, Hagari, ngo wa kufyala abana. Muli wene, Abrahamu afyele Ishmaele, lelo Lesa tamusalile ngo Lubuto lwalaiwe. Ukucila, lintu Abrahamu aali ne myaka ya bukulu 100 na Sara aali na 90, Yehova abafwile ukukwata umwana mwaume we shina Isaki. Lintu Ishmaele apumishe Isaki, Hagari no mwana mwaume wakwe balitamfiwe, ukusha umwana mwaume wa kwa Abrahamu uwa mu mwanakashi umuntungwa Sara ngo lubuto lwa kwa Abrahamu ulushingapaashiwa. Ukupala Abrahamu, Isaki na o wine abeleshe icitetekelo no kuipakisha ubuntungwa bwapeelwa na Lesa.—Ukutendeka 16:1-16; 21:1-21; 25:5-11.
6, 7. Ni ku lwa cinshi bakafundisha ba bufi bashinine Abena Kristu bamo aba mu Galatia, lelo cinshi Paulo alondolwele?
6 Ifi fya kuponako fyacitile cinshingwa ifintu fyakatama nga nshi kuli bakatemwa ba buntungwa bwapeelwa na Lesa. Ici camwenwe muli kalata intu umutumwa Paulo alembele ku filonganino fya mu Galatia mupepi na 50 C.E. ukufika ku 52 C.E. Ukufika pali ilya nshita ibumba litungulula lyali nalipingula ukuti ukusembululwa takwali ukwafwaikwa ku Bena Kristu. Lelo bakasambilisha ba bufi banakilishe abena Galatia bamo ukuti lwali lubali lwakatama ulwa buKristu.
7 Paulo aebele abena Galatia ukuti: Umuntu alalungamikwa ukupitila mu citetekelo muli Kristu, te ku milimo ye Funde lya kwa Mose. (1:1–3:14) Ifunde talyafubalishe icilayo casuntinkana ne cipingo ca kwa Abrahamu lelo lyalengele bumpulamafunde ukumoneka kabili lyabombele nga kafundisha ukutungulula kuli Kristu. (3:15-25) Ku mfwa yakwe, Yesu alubwile abo abali pe samba lye Funde, ukubafwilisha ukusanguka abana baume ba kwa Lesa. E ico, ukupilibukila ku mitantikile ya kubaka inshiku, imyeshi, ifiputulwa fya nshita ifya mwaka, ne myaka kwali no kupilibula ukubwelela mu busha. (4:1-20) Paulo lyene alembele ukuti:
8, 9. (a) Mu mashiwi yobe yene, londolola mu kwipifya cintu Paulo asosele pa Abena Galatia 4:21-26. (b) Muli ici cilangililo ca cimpashanya, ni bani nelyo cinshi cacitilweko icikope kuli Abrahamu na kuli Sara, kabili ni ani ali Ulubuto lwalaiwe?
8 “Munjebe, mwe bafwayo kuba abena Malango, bushe tamuumfwa Malango? Pantu calembwa, aciti, Abrahamu ali na bana baume babili, umo [Ishmaele] wa muli cishiko [Hagari], na umo [Isaki] wa mu muntungwa [Sara]. Uwa muli cishiko wena afyelwe ku mubili fye; lelo uwa mu muntungwa afyelwe ku cilayo. Ifi fintu [fyabe cilangililo ca cimpashanya, NW]. Aba banakashi fipingo fibili. Umo [icipingo ce Funde] wa mu lupili lwa Sinai [uko Lesa akupawile cilya cipingo na bena Israele], alefyala aba mu busha, e Hagari. [Icipingo cimbi ni cimo icapangilwe na Abrahamu ukulosha ku Lubuto lwakwe.] Pantu Sinai lupili lwa mu Arabia, ululingene na Yerusalemu wa nomba, uwatekwo busha pamo na bana bakwe [intuntuko sha kwa Abrahamu, Isaki, na Yakobo]. Lelo Yerusalemu wa mu mulu muntungwa, e nyinefwe.”—Abena Galatia 4:21-26.
9 Muli ici cilangililo ca cimpashanya, Abrahamu aiminineko Yehova. “Umuntungwa,” Sara, acitile icikope “umwanakashi” wa kwa Lesa, nelyo ukuteyanya kwa mushilo ukwa mu kubumbwa konse. Kwaleteleko Kristu, Ulubuto lwa ulya mwanakashi wa cimpashanya no lwa kwa Abrahamu Wacilapo bukulu. (Abena Galatia 3:16) Pa kulanga abantu inshila ya kukakulwa ukufuma ku kupepa kushasanguluka, ulubembu, na Satana, Yesu asambilishe icine no kusansalika ubutotelo bwa bufi, lelo Yerusalemu na bana bakwe batwalilile mu busha bwa butotelo pantu balimukene. (Mateo 23:37, 38) Abakonshi ba ciYuda aba kwa Yesu babele abalubuka ukufuma kwi Funde, ilyalangile ubusha bwabo ku kukanapwililika, ulubembu, ne mfwa. Abantungwa mu cine cine bali bantunse bonse abapokelela Yesu nga Umo uwafyelwe no “mwanakashi” wa kwa Lesa ku kuba Imfumu ya buMesia kabili Umulubushi ‘ukubilisha ukulubuka kuli bankole’!—Esaya 61:1, 2; Luka 4:18, 19.
Sengauka Ikoli lya Busha
10, 11. Kufuma kwi koli nshi ilya busha Kristu alubwileko abakonshi bakwe, kabili kulingana nshi kwingacitwa ilelo?
10 Kuli abo abalepanga ulubuto lwa kwa Abrahamu capamo na Kristu, Isaki Wacilapo bukulu, Paulo atila: “Yerusalemu wa mu mulu muntungwa, e nyinefwe. . . . Awe ifwe, mwe bamunyinane, tuli bana ba Cilayo, ifyo Isaki aali. Lelo ifyo cali lilya, uwafyelwe ku buntunse [Ishmaele] apakese uwafyelwe ku mupashi [Isaki], e fyo cili na nomba. . . . Tatuli bana ba kwa cishiko, lelo ba muntungwa. Buntungwa [ukufuma kwi Funde] e co Kristu atulubwilile; e ico shangileni, no kwikatwamo kabili mwi koli lya busha iyo.”—Abena Galatia 4:26–5:1.
11 Uuli onse uwa mu bakonshi ba kwa Yesu nga aliketwe mwi koli lya busha nga ca kuti banakile kwi Funde. Ubutotelo bwa bufi likoli lya busha ilya ino nshita, kabili Kristendomu alingana na Yerusalemu wa pa kale na bana bakwe. Lelo abasubwa bana ba kwa Yerusalemu wa mu mulu, ukuteyanya kwa mu mulu ukwalubuka ukwa kwa Lesa. Bene na basumina banabo abakwate subilo lya pe sonde tabali ulubali lwa ici calo kabili tababa mu busha kuli Satana. (Yohane 14:30; 15:19; 17:14, 16) Pa kuba abalubulwa ku cine na kwi lambo lya kwa Yesu, natwiminine abashangila ku buntungwa bwesu ubwapeelwa na Lesa.
Ukushangilila Ubuntungwa Bwapeelwa na Lesa
12. Ni nshila nshi ibuulwa na basumina, kabili cinshi calalanshanishiwapo nomba?
12 Amamilioni baleipakisha nomba ubuntungwa bwa cine nge Nte sha kwa Yehova. Amasambililo ya Baibolo yalecitwa na mamilioni yambi, abo abengi aba bene ‘balesontelelwa ku kuya ku mweo wa muyayaya.’ Lintu basanguka abasumina, bakashangilila ubuntungwa bwapeelwa na Lesa ukupitila mu kubatishiwa. (Imilimo 13:48; 18:8) Lelo ni ntampulo nshi shitangilila ulubatisho lwa Bwina Kristu?
13. Kwampana nshi kwabako pa kati ka kwishiba no lubatisho?
13 Pa ntanshi ya kubatishiwa, umuntu afwile ukunonka no kubomba pa kwishiba kwalungikwa ukwa Malembo. (Abena Efese 4:13) Muli ifyo, Yesu aebele abakonshi bakwe ukuti: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya mupashi wa mushilo: mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.”—Mateo 28:19, 20.
14. Ukubatishiwa mwi shina lya kwa Tata, Umwana, no mupashi wa mushilo kufwaya kwishiba nshi?
14 Ukubatishiwa mwi shina lya kwa Tata cipilibula ukwishiba icifulo ca kwa Yehova no bulashi nga Lesa, Kabumba, na Mulopwe wa mu Kubumbwa konse. (Ukutendeka 17:1; 2 Ishamfumu 19:15; Ukusokolola 4:11) Ulubatisho mwi shina lya Mwana lufwaya ukwishibikwa kwa cifulo ca kwa Kristu no bulashi nge cibumbwa ca mupashi icasansabikwa, Imfumu ya buMesia, kabili umo ukupitila muli uyo Lesa apayanya “icilubula caumfwanako.” (1 Timote 2:5, 6, NW; Daniele 7:13, 14; Abena Filipi 2:9-11) Umuntu uwabatishiwa mwi shina lya mupashi wa mushilo alamwensekesha ukuti cili maka yabomba aya kwa Lesa ayabomfiwe na Yehova mu bubumbo na mu kupuutamo bakalemba ba Baibolo, pamo pene na mu nshila shimbi. (Ukutendeka 1:2; 2 Petro 1:21) Kwena, kwalibako ifingi na fimbi ifya kusambilila pa lwa kwa Lesa, Kristu, no mupashi wa mushilo.
15. Mulandu nshi umuntu afwile ukubelesesha icitetekelo pa ntanshi ya kubatishiwa?
15 Pa ntanshi ya lubatisho, umuntu afwile ukubeleshe citetekelo cashimpwa pa kwishiba kwalungikwa. “Ukwabulo kutetekela te kuti kube ukutemuna [Yehova].” (AbaHebere 11:6) Umuntu uulebelesha icitetekelo muli Lesa, Kristu, ne mifwaile ya bulesa akafwaya ukuba umo uwa Nte sha kwa Yehova, ukwikala mu kumfwana ne Cebo ca kwa Lesa no kukwata ukwakana kwabamo bupilibulo mu kushimikile mbila nsuma. Akalanda pa lwa bukata bwa bumfumu bwa kwa Yehova.—Ilumbo 145:10-13; Mateo 24:14.
16. Ukulapila cinshi, kabili ni shani fintu kwaampana ku lubatisho lwa Bwina Kristu?
16 Ukulapila e cifwaikwa na cimbi ica lubatisho. Ukulapila kupilibula “ukwalula umuntontonkanya wa umo ukulosha ku ncitilo yapita (nelyo iyatontonkanishiwa), nelyo imyendele, pa mulandu wa kubipilwa nelyo ukukanaikushiwa,” nelyo “ukuyumfwo kubipilwa, uwa mulandu, nelyo ukuyumfwo bubi pa cintu cimo acita nelyo akeene ukucita.” AbaYuda ba mu mwanda wa myaka wa kubalilapo bakabile ukulapila ku membu shabo kuli Yesu Kristu. (Imilimo 3:11-26) Abasumina bamo mu Korinti balilapile ku bulalelale, ukupepo tulubi, ubucende, ukulalana kwa ba bwamba bumo bwine, ubupupu, ulwinso, bucakolwa, insele, no bupondo. Pamo nge ca kufumamo, ‘balisambilwe’ mu mulopa wa kwa Yesu, ‘balishishiwe’ nga abo ababikwa pa mbali ku mulimo wa kwa Yehova, kabili ‘balungamikilwe’ mwi shina lya kwa Yesu Kristu kabili mu kuba no mupashi wa kwa Lesa. (1 Abena Korinti 6:9-11) E co ukulapila lutampulo ukulola kuli kampingu musuma no buntungwa bwapeelwa na Lesa ukufuma ku kukwato mulandu wa lupumo pa lubembu.—1 Petro 3:21.
17. Ukupilibuka kupilibula cinshi, kabili cinshi cifwaya kuli umo uulepekanya ukubatishiwa?
17 Ukupilibuka kufwile na kabili ukucitikako ilyo umuntu talati abatishiwe nga umo uwa Nte sha kwa Yehova. Ukupilibuka kwa muntu walapila kulacitika pa numa akaana inshila yakwe iyalubana kabili apampamina ukucite calungama. Amaverbu ya ciHebere ne ciGreek ayaampana ku kupilibuka yapilibula “ukupilibukila ku numa, ukushinguluka, nelyo ukwaluluka.” Lintu kwabomfiwa mu mano yasuma aya ku mupashi, uku kulosha ku kupilibukila kuli Lesa ukufuma ku nshila yalubana. (1 Ishamfumu 8:33, 34) Ukupilibuka kufwaya ifiyene no kulapila,’ ukuti tucite cintu Lesa akambisha, ukusha ubutotelo bwa bufi, no kulungika umutima wesu mu kukanapungaila kuli Yehova pa kubombela wene eka. (Imilimo 26:20; Amalango 30:2, 8, 10; 1 Samwele 7:3) Ici cifwaya “umutima upya kabili umusango upya,” ukutontonkanya kwaalulwa, imibele, no buyo mu bumi. (Esekiele 18:31) Ubuntu bupya ubwisako bulapyana imisango yabula bukapepa mu kuba ne mibele ya bukapepa. (Abena Kolose 3:5-14) Ee, ukulapila kwa cine mu cituntulu kulenga umo ‘ukupilibuka.’—Imilimo 3:19.
18. Mulandu nshi uwa kucitila ukuipeela kuli Lesa mwi pepo, kabili kukatama nshi ukwa ulu lutampulo?
18 Ukuipeela kuli Lesa mwi pepo kufwile ukutangilila ulubatisho. (Linganyeniko Luka 3:21, 22.) Ukuipeela kupilibula ukubika pa mbali ku mifwaile yashila. Ulu lutampulo lwalicindama nga nshi ica kuti tulingile ukulumbulula kuli Lesa mwi pepo ukupingulapo kwesu ukumupeela ukuipeelesha kwapaatulwa no kumubombela kuli pe na pe. (Amalango 5:8, 9; 1 Imilandu 29:10-13) Kwena, ukuipeela kwesu te ku mulimo lelo kuli Lesa umwine wine. Ico cishinka calondolwelwe mu kumfwika pa cililo ca kwa presidenti wa kubalilapo uwa Watch Tower Society, Charles Taze Russell. Pali kalya kashita mu 1916, kalemba kabili uwa kulolesha pa cipao uwa Society, W. E. Van Amburgh, atile: “Uyu mulimo ukalamba wapela mu kusaalala kwa calo tauli mulimo wa muntu umo. Walicilapo kukula pali ico. Mulimo wa kwa Lesa kabili tawaluka. Lesa alibomfya ababomfi abengi ku kale kabili ukwabula ukutwishika Wene akabomfya abengi ku nshita ya ku ntanshi. Ukushishiwa kwa [kuipeela] kwesu te ku muntu, nelyo ku mulimo wa muntu, lelo ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa, nge fyo Wene akakusokolola kuli ifwe ukupitila mu Cebo Cakwe no butungulushi bwabamo kushukisha. Lesa acili ku cisolo.” Lelo cinshi cimbi cifwile ukucitwa pa lwa kuipeela kuli Lesa?
19. (a) Ni shani fintu abantu umo umo bapeela ubushininkisho bwa pabuuta ubwa kuipeela kuli Yehova? (b) Ulubatisho lwa mu menshi lwaba cilangililo ca cinshi?
19 Ubushininkisho bwa pabuuta ubwa kuipeela kuli Yehova bupayanishiwa lintu umuntu abatishiwa. Ulubatisho cipasho ukulangilila ukuti umuntu uulepita mu kwibishiwa kwa mu menshi alicita ukuipeela kwabule fipangano kuli Yehova Lesa ukupitila muli Yesu Kristu. (Linganyeniko Mateo 16:24.) Lintu uulebatishiwa aibishiwa pe samba lya menshi kabili lyene aibushiwa ukufuma muli yene, alafwa mu mampalanya ku nshila yakwe iya kale iya bumi kabili alemishiwa ku nshila ipya iya bumi, nomba ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa ukwabulo kushako. (Linganyeniko Abena Roma 6:4-6.) Lintu Yesu abatishiwe, aitambike umwine kuli Wishi wa ku mulu mu nshila yabulo kushako. (Mateo 3:13-17) Kabili Amalembo mu kubwekeshabwekeshapo yalango kuti abasumina abafikapo balingile ukubatishiwa. (Imilimo 8:13; 16:27-34; 18:8) Pa kusanguka umo uwa Nte sha kwa Yehova ilelo, kanshi, umuntu afwile ukuba uwasumina uubelesha mu cine cine icitetekelo no kubatishiwa.—Linganyeniko Imilimo 8:26-39.
Iminina Uwashangila!
20. Fya kumwenako nshi fimo ifya mu Baibolo ifileshininkisha ukuti tukapaalwa pa kwiminina ku buntungwa bwapeelwa na Lesa nge Nte shabatishiwa isha kwa Yehova?
20 Nga ca kuti walibo washangila ku buntungwa bwapeelwa na Lesa pa kusanguka Nte wabatishiwa uwa kwa Yehova, akakupaala nge fyo apaala ababomfi bakwe mu nshita yapita. Ku ca kumwenako, Yehova apaalile Abrahamu na Sara aba cikoloci mu kuba no mwana mwaume utiina Lesa, Isaki. Ku citetekelo kasesema Mose asalile ukucitwo bubi pamo na bantu ba kwa Lesa “ukucilo kukwate nshita ya bwanalale iya lubembu, pa kulingo kuti ukuseebana pamo [ukuba icipasho ca pa kale ica kwa] Kristu [nelyo Uwasubwa wa kwa Lesa] e bucindami ubwakulo kucishe fyuma fya mu Egupti.” (AbaHebere 11:24-26) Mose akwete shuko lya kubomfiwa na Yehova ukutungulula abena Israele ukufuma mu busha bwa cina Egupti. Ukulundako, pa mulandu wa kuti abombeele Lesa mu busumino, akabuushiwa kabili akabomba nga umo uwa muli “bacilolo mwi sonde lyonse” pe samba lya kwa Mose Wacilapo bukulu, Yesu Kristu.—Ilumbo 45:16, NW; Amalango 18:17-19.
21. Fya kumwenako nshi ifya kukoselesha fyapeelwa ukukuma ku banakashi ba bukapepa aba nshita sha pa kale?
21 Abena Kristu baipeela ilelo nabo bene kuti bakoseleshiwa pa kulanguluka abanakashi ababele abalubuka mu cine cine kabili aba buseko. Pa kati kabo pali Ruti umwina Moabu, uwakumenye fyonse fibili ukukalipa kwa mutima ukwa bumukamfwilwa no buseko bwa buntungwa bwapeelwa na Lesa ukufuma ku butotelo bwa bufi. Ukusha abantu bakwe ne milungu yakwe, alambatile kuli nafyala uwali mukamfwilwa, Naomi. “Uko mwakulaya nakulaya,” e fyasosele Ruti, “no ko mwakulaikala nakulaikala; abantu benu e bantu bandi, na Lesa wenu e Lesa wandi.” (Ruti 1:16) Pamo ngo mukashi wa kwa Boasi, Ruti abele nyina wa kwa Obede shikulu wa kwa Davidi. (Ruti 4:13-17) Ee, Yehova apeele uyu mwanakashi umupiina uushali umwina Israele “icituntulu icilambu” pa kumusuminisha ukuba icikolwe ca kwa Yesu Mesia! (Ruti 2:12) Fintu Ruti akabo wa buseko lintu abuushiwa no kwishiba ukuti alikwete ishuko lya musango uyo! Ubuseko bumo bwine ukwabulo kutwishika bukesusha imitima ya wali kale cilende Rahabu wabuushiwa, uwalubwilwe ukufuma kuli bucisenene no kupepa kwa bufi, pamo pene na Bati-sheba wa cilubo lelo uwalapila, pantu na bo bene bakeshiba ukuti Yehova abasuminishe ukube fikolwe fya kwa Yesu Kristu.—Mateo 1:1-6, 16.
22. Cinshi cikalangulukwapo mu cipande cikonkelepo?
22 Ukulanguluka kwa bakapokelela ba buntungwa bwapeelwa na Lesa kuti kwatwalilila ifyo fine fye. Ku ca kumwenako, impendwa yabo isanshamo abaume na banakashi ba citetekelo abalumbulwa mu AbaHebere icipandwa 11. Baculile ubucushi no kucitwo bubi, “abantu abo pano isonde tapabawamiine.” Lundako ku mpendwa yabo abakonshi ba bucishinka aba mu mwanda wa myaka wa kubalilapo aba kwa Kristu na bambi aba busumino ukutule lyo, ukusanshako amamilioni abalebombela nomba Yehova nge Nte shakwe. Nga fintu tuli no kumona mu kukonkapo, nga ca kuti waliminina pamo na bene ku buntungwa bwapeelwa na Lesa, naukwata imilandu iingi iya kubelo wa buseko.
Kuti Wayasuka Shani?
◻ Lisubilo nshi Lesa atambike lintu ubuntungwa bwapeelwa na Lesa bwalubile?
◻ Kufuma kwi “koli lya busha” nshi Kristu alubwile abakonshi bakwe?
◻ Ni ntampulo nshi shitangilila ulubatisho pamo nga umo uwa Nte sha kwa Yehova?
◻ Fya kumwenako nshi ifya mu Malembo fishininkisha ukuti tukapaalwa pa kwiminina ku buntungwa bwapeelwa na Lesa?
[Icikope pe bula 16]
Bushe walishiba intampulo shitangilila ulubatisho nga umo uwa Nte sha kwa Yehova?