Ukatasha Ababa “Ifya Bupe ku Bantu”
“[Ishibeni] abalecucutika muli imwe . . . ukubacindikisha mu kutemwa pa mulandu wa mulimo wabo.”—1 ABENA TESALONIKA 5:12, 13.
1. Ukulingana na Imilimo 20:35, maka nshi ukupeela kwakwata? Langilileni.
“MU KUPEELA mwalibe nsansa ishingi ukucila mu kupokelela.” (Imilimo 20:35, NW) Bushe kuti mwaibukisha ubushiku mwashininkishe ukuti ayo mashiwi ya kwa Yesu ya cine? Nakalimo ni lintu mwapeele ica bupe ku mutemwikwa wenu. Pa mulandu wa kuti mwalefwaya umutemwikwa wenu akacitemwishe, mwalitekenye pa kucisala. Mwandi mufwile mwalisangalele ilyo mwamwene umutemwikwa wenu amwentula pa ca bupe mwamupeele! Nga ca kuti mulepeela ne pange lisuma, ukupeela kulangililo kutemwa, kabili ukulangisha ukutemwa kwalikwata amaka ya kutuletela insansa.
2, 3. (a) Mulandu nshi twingasosela ukuti takwaba uwaba ne nsansa ukucila Yehova, kabili ni shani ukupayanya kwa “fya bupe ku bantu” kwingalenga umutima wakwe ukusamwa? (b) Cinshi tushingafwaya ukucita ku ca bupe icafuma kuli Lesa?
2 Nani kanshi, uwaba ne nsansa ukucila Yehova, kapeela wa “ca kupeelwa conse icisuma”? (Yakobo 1:17; 1 Timote 1:11) Ica bupe conse ico apeela ni pa mulandu wa kutemwa. (1 Yohane 4:8) Ukwabulo kutwishika e fyo caba na ku ca bupe Lesa aapeela ku cilonganino ukupitila muli Kristu, uko e kuti “ifya bupe ku bantu.” (Abena Efese 4:8) Ukupayanya kwa kuti baeluda balesakamana umukuni kulangilila ukutemwa kwashika Lesa atemwa abantu bakwe. Aba baume basalwa mu kutekanya, kanshi balingile ukukumanisha imilingo ya mu Malembo. (1 Timote 3:1-7; Tito 1:5-9) Balishiba ukuti balingile ‘ukusunga umukuni mu kunakilila,’ e lintu fye impaanga shingatasha pa kuba na bakacema ba musango yo aba kutemwa. (Imilimo 20:29, NW; Amalumbo 100:3) Cine cine umutima wa kwa Yehova ulasamwa nga amona ukuti imitima ya mpaanga shakwe iswilemo ukutasha kwa musango yo!—Amapinda 27:11.
3 Cine cine tatwingafwaya ukusuula ukucindama kwa ca bupe icafuma kuli Lesa; nangu ukuba abashitasha pa fyo atupeela. E co kuti twaipusha atuti: Ni shani baeluda balingile ukumona umulimo wabo mu cilonganino? Kabili ni shani umukuni onse wingalanga ukuti ulatasha ababa “ifya bupe ku bantu”?
‘Tuli Bakabomba Banenu’
4, 5. (a) Ni kuli cinshi Paulo apashanya icilonganino, kabili mulandu nshi ici cilangililo cibelele icalinga? (b) Cinshi icilangililo ca kwa Paulo cilanga pa fyo tulingile ukumona no kumfwana na bambi?
4 Yehova alipeela ababa “ifya bupe ku bantu” ubulashi bumo mu cilonganino. Kwena baeluda te kuti bafwaye ukubomfya bubi bubi ubulashi bwabo, lelo balishiba ukuti cintu cayanguka nga nshi ukucite fyo apo bantunse abashapwililika. Kanshi, ni shani balingile ukuimona lintu bailinganya ku mukuni onse? Bebeteni icilangililo umutumwa Paulo abomfeshe. Pa numa ya kulondolola umulandu “ifya bupe mu bantu” fyabelako, Paulo alembele ukuti: “Mu kutemwa, muli fyonse tukule tufike kuli wene, e mutwe, Kristu; umo Umubili onse wasuminkaniwa no kupikaniwa ku mfyufyu shonse sha kulundilapo, umwabelo kubomba kwa mulingo wa cilundwa conse, ukulengo Mubili ukule no kuikuula mu kutemwa.” (Abena Efese 4:15, 16) E co Paulo apashanya icilonganino, ukusanshako na baeluda na bonse ababamo, ku mubili wa muntu. Mulandu nshi ici cilangililo cibelele icalinga?
5 Umubili wa muntu wapangwa ne filundwa ifingi lelo wakwata fye umutwe umo. Nangu cibe fyo, fyonse ifyaba mu mubili fyalikwata incito, nangu fye babombwe ba pa maboko, imicincili, ne mishipa. Cila cilundwa calicindama kabili cilabombako fimo ku kuleko mubili onse ube no bumi kabili uyembe. Mu cilonganino na mo mwaliba abantu abengi abalekanalekana, lelo bonse aba, nampo nga baice nelyo bakalamba, abakosa nelyo abashakosa, kuti bacitapo fimo ku kuleka icilonganino conse cibe ica bumupashi kabili icayemba lwa ku mupashi. (1 Abena Korinti 12:14-26) Tapali uulekabila ukuimona ukuti tacindama nangu fye panono. Lubali lumbi, tapali nangu umo uufwile ukuimona ngo wacila bambi, pantu bonse, e kuti bakacema ne mpaanga shiine, tuli filundwa fya mubili, kabili twaba fye no mutwe umo, ni Kristu. E co Paulo alanda pa mibele ya kukuulilila iya kutemwana, ukusakamana bambi, no kucindikana. Ukwishibe ci kulaafwa baeluda ukuicefya, no kuibika fye pa kati lintu balebomba imilimo yabo mu cilonganino.
6. Nangu ca kuti Paulo akwete ubulashi bwa butumwa, mulandu nshi alangiile ukuicefya?
6 Ababa “ifya bupe ku bantu” tabafwaya ukuba bacibinda pa bumi nelyo pa citetekelo ca bakapepa banabo. Nangu akwete ubulashi bwa butumwa, Paulo mu kuicefya aebele abena Korinti ukuti: “Te kutila tuli na bucibinda pa citetekelo cenu, lelo tuli [bakabomba banenu, NW] ku kumuletelo kusansamuka; pantu mwaimininina ku citetekelo cenu.” (2 Abena Korinti 1:24) Paulo talefwaya ukuba na bucibinda pa citetekelo ca bamunyina na pa bumi bwabo. Cine cine tamwene mulandu wa kucitile fyo, pantu alibacetekele ukuti kale kale bali baume na banakashi ba citetekelo abaishile mu kuteyanya kwa kwa Yehova pa mulandu wa kuti balefwaya ukucite calungama. E co, lintu alelanda pa mwine na pali Timote uo aleenda nankwe, Paulo alelosha fye mu kuti: ‘Mulimo wesu ukubombela Lesa pamo na imwe mu kusekelela.’ (2 Abena Korinti 1:1) Mwandi uko kwali kuicefya!
7. Cinshi baeluda abaicefya baishiba pa lwa mulimo wabo mu cilonganino, kabili kucetekela nshi bakwata muli bakabomba banabo?
7 Ababa “ifya bupe ku bantu” babomba umulimo umo wine ilelo. Ni ‘bakabomba banensu ku kutuletelo kusansamuka.’ Baeluda baicefya balishiba ukuti te bafwile ukupima apo bambi balingile ukufika mu kubombela Lesa. Balishiba ukuti ilintu kwena kuti bakoselesha bambi ukukushako nelyo ukuwamyako ubutumikishi bwabo, ukubombela Lesa kulingile ukuba kwa kuitemenwa. (Linganyeniko 2 Abena Korinti 9:7.) Balishininwa ukuti nga ca kuti bakabomba banabo balesansamuka, e lyo bengabomba apapela amaka yabo. Kanshi ico bafwaisha ukufuma pa nshi ya mitima yabo kwafwa bamunyinabo “ukubombela Lesa ne nsansa.”—Amalumbo 100:2.
Ukwafwa Bonse Ukubomba ne Nsansa
8. Ni mu nshila nshi shimo baeluda bengafwa bamunyinabo ukubombela Yehova ne nsansa?
8 Baeluda, ni shani mwingaafwa bamunyinenwe ukubomba ne nsansa? Kuti mwabakoselesha pa kube ca kumwenako. (1 Petro 5:3) Lekeni ukupimpa kwenu ukwa mu butumikishi ne nsansa fimoneke, na bambi bakafwaya ukumupashanya ukufuma pa nshi ya mitima yabo. Tasheni bambi pa kubombesha balebombesha no mweo onse. (Abena Efese 4:29) Ukutasha kwacincimuka kabili ukwa cine cine, kuti kwalenga bambi ukwishibo kuti balicindama kabili balakabilwa. Ici cilakoselesha impaanga ukufwaya ukubombela Lesa apapela amaka yabo. Sengaukeni ukulinganya abantu ukushawama. (Abena Galatia 6:4) Ukulinganya bantu muli yo nshila kuti kwafuupula bambi mu cifulo ca kubacincisha ukuti balunduluke. Ukulundapo, mu mpaanga sha kwa Yehova mwaliba abantu abakwata imibele no kulamuka ifyapusanapusana. Cetekeleni bamunyinenwe, nge fyacitile Paulo. “Ukutemwa kutetekela fyonse,” kanshi tulingile ukutetekela ukuti bamunyina balitemwa Lesa kabili bafwaya ukumutemuna. (1 Abena Korinti 13:7) Nga ‘mwapeela bambi umucinshi,’ mukabalenga ukubombe milimo isuma. (Abena Roma 12:10) Ishibeni ukuti nga ca kuti impaanga shakoseleshiwa no kupembesulwa, ishingi shikabombela Lesa apapela amaka ya shiko, kabili shikasange nsansa muli uyo mulimo.—Mateo 11:28-30.
9. Bushe pa kuti eluda umo umo abombe ne nsansa, alingile ukumona shani baeluda banankwe?
9 Cikamwafwa ukubomba ne nsansa no kutasha ifya bupe fyaibela ifyaba muli baeluda banenu nga mwaimona nga ‘kabomba munabo’. Cila eluda aliba ne fyo alamukamo ifyo engabomfya pa kuti icilonganino cimwenemo. (1 Petro 4:10) Umo kuti aba ne ca bupe ca kusambilisha. Umbi kuti aba ni kabomba musuma mu kuteyanye fintu. Na umbi kuti abo uushayafya ukutununuka pa mulandu wa cikabilila cakwe ne cililishi. Icishinka cili ca kuti, baeluda bonse te kuti balingane mu fya bupe fyonse. Bushe ukuba ne ca bupe cimo, tutile, ica kusambilisha, kuti kwalenga eluda umo ukucila pali umbi? Nakalya! (1 Abena Korinti 4:7) Lubali lumbi, tacingakabilwa ukufimbila umbi pa ca bupe akwata nelyo ukuimona uushalinga lintu eluda umo atashiwa kuli bambi pa kulamuka akwata. Ibukisheni, ne mwe mwalikwata ifya bupe ifyo Yehova amona muli imwe. Kabili kuti amwafwa ukulundulula ifyo fya bupe no kufibomfya ukuti bamunyinenwe bamwenemo.—Abena Filipi 4:13.
‘Beni aba Cumfwila Kabili Abanakila’
10. Mulandu nshi cabela icalinga ukutasha pa “fya bupe ku bantu”?
10 Nga twapeelwa ica bupe, caliba fye icalinga ukutasha. Abena Kolose 3:15 basoso kuti, “Mube abatootela.” Bushe tatulingile ukutasha pa “fya bupe ku bantu,” ifya bupe ifyaumo mutengo fintu Yehova atupeela? Kwena uo tutasha maka maka ni Yehova, Kapekape wa fya Bupe. Lelo ni shani pa lwa baba “ifya bupe ku bantu”? Kuti twalanga shani ukuti tulabatasha?
11. (a) Kuti twalanga shani ukuti tulatasha pa lwa baba “ifya bupe ku bantu”? (b) Cinshi amashiwi ya kuti “beni aba cumfwila” na ya kuti ‘ukunakila’ yapilibula?
11 Kuti twalangisha ukutasha kwesu pa lwa baba “ifya bupe ku bantu” ukupitila mu kukanashingashinga ukumfwila ukufunda kwabo ukwashimpwa pali Baibolo na fintu bapingula. Baibolo itupanda amano ukuti: “Beni aba cumfwila ku balemutungulula, no kubanakila; pantu bene balinde myeo yenu, nga bantu abakaba no kulubulula. Lekeni bacite ico no kusekelela, te mu bulanda iyo; pantu nga cabe fi, ninshi te ca kumwafwa cintu.” (AbaHebere 13:17) Moneni ukuti tatufwile, ukupelela fye pa ‘kuba aba cumfwila,’ lelo tufwile no ‘kunakila’ abaletungulula. Ishiwi lya ciGriki ukwafuma ‘ukunakila’ nga kulikonka fye lipilibula ukuti “muleibika pe samba.” Ilyo uwasoma ifya Baibolo, R. C. H. Lenski aalelanda pa mashiwi ya kuti “beni aba cumfwila” na ya kuti ‘ukunakila’ atile: “Icilango kuti umo aleumfwila ni lintu asumina ukucite co ebelwe, lintu ukulungama no busuma bwa fyo ebelwe ukucita e fyamulenga ukuficita; kabili ainasha . . . na lintu ifyo ebelwe ukucita fyapusana na cintu aletontonkanya.” Nga tuleumfwikisha no kusumina ubutungulushi bwa baletungulula, lyene cikanguka ukumfwila. Lelo ni shani nga ca kuti tatumfwikishe icalenga ukuti fimo fipingulwe mu musango umo?
12. Mulandu nshi tulingile ukunakila nelyo ukuinasha, na lintu fye tushumfwikishe icalenga ukuti fimo fipingulwe mu nshila imo?
12 Apa e pengakabila ukunakila, atemwa ukuinasha. Mulandu nshi? Twilaba ukuti, tulingile ukucetekela ukuti aba baume bafikapo lwa ku mupashi bafwaya ukutucitila ifisuma. Na kuba, balishiba bwino ukuti bakalubulula kuli Yehova pa mpaanga shintu baseekeshiwa. (Yakobo 3:1) Ukulundapo, tulingile ukulaibukisha ukuti tatwingeshiba imilandu yonse iya nkaama iyalengele ukuti bapingule umulandu mu nshila imo.—Amapinda 18:13.
13. Cinshi cingatwafwa ukunakila ku fyo baeluda bapingula mu bupingushi?
13 Ni shani pa lwa kunakila ku fyapingulwa mu bupingushi? Ca cine, ici te kuti pambi canguke, maka maka lintu bapingula ukuti, uo twatemwa, uko e kuti lupwa atemwa cibusa wesu uwapalamisha atamfiwe. Apa na po, cisuma ukuinashisha ku bupingushi bwa baba “ifya bupe ku bantu.” Bena kuti baishiba bwino ukulungika ubupingushi ukutucila, kabili kuti baishiba ifishinka ifingi pa lwa mulandu. Aba bamunyina ilingi line balashikitika lintu balepingula ifya musango yo. Ala mulimo wayafya ‘ukupingwilako Yehova.’ (2 Imilandu 19:6) Balesha na maka ukulange nkumbu, pantu balishiba ukuti Lesa ‘alalekelela.’ (Amalumbo 86:5) Lelo bafwile no kusunga icilonganino ica busaka, kabili Baibolo ibakambisha ukuti batamfye bakacita wa fibi abashilapila. (1 Abena Korinti 5:11-13) Ilingi line kacita wa fibi umwine alasumina ifyapingulwa. Ukusalapulwa kwa musango yo nakalimo fye e ko engakabila pa kuti akutuluke. Nga ca kuti ifwe, fwe batemwikwa bakwe, tulanakila ku fyapingulwa, ninshi tulemwafwa ukumwenamo muli uko kusalapulwa.—AbaHebere 12:11.
‘Bacindikisheni’
14, 15. (a) Ukulingana na 1 Abena Tesalonika 5:12, 13, mulandu nshi tulingile ukutasha baeluda? (b) Mulandu nshi cingasoselwa ukuti baeluda ‘balacucutika muli ifwe’?
14 Na kabili kuti twalanga ukutasha kwesu ku baba “ifya bupe ku bantu” pa kubacindika. Lintu alelembela ku cilonganino ca ku Tesalonika, Paulo akonkomeshe abalimo ati: ‘Ishibeni abalecucutika muli imwe, kabili abalaashikwa pali imwe muli Shikulu, no kumukonkomesha; kabili bacindikisheni mu kutemwa pa mulandu wa mulimo wabo.’ (1 Abena Tesalonika 5:12, 13) Bushe amashiwi ya kuti “abalecucutika” tayalelondolola baeluda baipeelesha no mweo onse pa mulandu wesu? Shi tontonkanyeni panono, mumone fintu wakosa umulimo aba bamunyinefwe batemwikwa babomba.
15 Ilingi line balakwata indupwa shabo kabili bakabila no kubomba incito pa kuti baleshipayanishisha ifikabilwa. (1 Timote 5:8) Nga ca kuti uyo eluda alikwata abana, aba bana balakabila inshita ya kuba na wishi no kuti angweko ku fyo balefwaya. Kuti akabila ukubafwilishako mu fyo bapeelwe ukulemba ku sukulu, no kusalapo inshita ya kuti filya abaice batemwisha ukwangala bengakokolokako mu fyangalo fisuma. (Lukala Milandu 3:1, 4) Icacindamisha, alapayanishisha ulupwa lwakwe ifyo lukabila lwa ku mupashi, lyonse alatungulula isambililo lya Baibolo ilya lupwa, alabomba na bo mu butumikishi bwa mwi bala, no kubasenda ku kulongana kwa Bwina Kristu. (Amalango 6:4-7; Abena Efese 6:4) Twilaba ukuti ukulunda pali iyi milimo iyo na fwe bengi twakwatako, baeluda balikwata iyalundwapo pamo nga: ukupekanya amalyashi ya mu kulongana, ukuya mu fipempu fya bucemi, ukulolekesha pa fyo icilonganino cili lwa ku mupashi, no kubombela pa milandu ya mu bupingushi lintu cakabilwa. Bamo balabomba imilimo yalundwapo iikuma ukulongana kwa muputule, ibungano lya citungu, ubukuule bwa Mayanda ya Bufumu, na Bakomiti ba Kumfwaninamo ne Fipatala. Cine cine, aba bamunyina “balecucutika”!
16. Londololeni inshila twingacindikilamo baeluda.
16 Kuti twabacindika shani? Ipinda lya mu Baibolo litila: “Icebo, ifyo cawama mu nshita iyene ya ciko!” (Amapinda 15:23; 25:11) Kanshi amashiwi ya kutasha kwafumaluka na ya kukoselesha kuti yabalanga ukuti tatumona ukucucutika kwabo ngo kushili kantu. Na kabili, twilapinda ukuti batucitile ifyacilamo. Lubali lumbi, tulingile ukuya kuli bene ukwabulo mwenso nga tulefwaya ukwafwiwa. Inshita shimo kuti ‘imitima yesu yashikitika’ kabili kuti twakabila ukukoseleshiwa, ubutungulushi, nelyo ukufunda kwa mu Malembo kuli abo ‘abakampuko kusambilisha’ Icebo ca kwa Lesa. (Amalumbo 55:4; 1 Timote 3:2) Pa nshita imo ine, tulingile ukwibukisha ukuti eluda akwata fye inshita iinono iya kutwafwa, pantu tengalekelesha ukukabila kwa lupwa lwakwe lwine no kwa bambi mu cilonganino. ‘Ukulangulukilako’ aba bamunyina abacucutika, kukalengo kuti twilapinda ifyacilamo kuli bene. (1 Petro 3:8) Lelo, natuletasha pa nshita yonse intu bengaba na ifwe na pa kwangwako konse kuntu bengatwangwako.—Abena Filipi 4:5.
17, 18. Kuipusula nshi ba muka baeluda abengi baipusula, kabili kuti twalanga shani ukuti tatumona aba bankashi ba busumino nga bashili kantu?
17 Ni shani pa lwa bakashi ba baeluda? Bushe tacingawama ukubacindika na bo bene? Na kuba, mu cifulo ca kuti babe na balume babo, balabasuminisha inshita ya kuti basakamane aba mu cilonganino. Ilingi line ici cilenga ukuti baleipusulapo fimo. Mu nshita mu nshita, baeluda balakabilwa ukupoose nshita mu cungulo bushiku mu kusakamana imilimo ya cilonganino pa nshita intu pambi bengafwaya ukuba no lupwa lwabo. Mu filonganino ifingi abanakashi ba Bwina Kristu aba busumino balaitemenwa ukuipusula muli yo nshila pa kuti fye abalume babo bengasakamana impaanga sha kwa Yehova.—Linganyeniko 2 Abena Korinti 12:15.
18 Kuti twalanga shani ukuti tatumona aba bankashi ba busumino aba Bwina Kristu nga bashili kantu? Cine cine kupitila fye mu kukanapinda abalume babo ukutucitila ifyacilamo. Lelo twilabako na ku busuma bwaba mu tumashiwi fye utunono utwa kutasha. Amapinda 16:24 yatila: “Ifyebo fya nsansa luto lwa mpuma, kuloowa ku mutima, kabili butuntulu ku mubili.” Bebeteni ici ca kumwenako. Pa numa ya kulongana kwa Bwina Kristu, abaupana babili bakumenye eluda umo no kumulomba ukuti bengamwebako fimo pa lwa mwana wabo umwaume umupungwe. Lintu uyu eluda aalelanda na ba abaupana babili, umukashi wakwe alepembela fye mu kutekanya. Pa numa nyina wa uyu mupungwe aile apali umukashi wa kwa uyu eluda no kumweba ukuti: “Ndemutasha sana pa nshita abalume benu bapoosa ku kwafwa ulupwa lwandi.” Uto tumashiwi utunono, utusuma kabili utwa kutasha, cine cine twalifikile muka eluda pa mutima.
19. (a) Milimo nshi baeluda nge bumba balebomba muli bucishinka? (b) Cinshi ifwe bonse tulingile ukupampaminapo ukucita?
19 Ukupayanya kwa kuti baeluda balesakamana impaanga ni kumo pa ‘fya kupeelwa ifisuma’ Yehova atupeela. (Yakobo 1:17) Tacilepilibula ukuti aba baume balipwililika, iyo; balapange filubo kwati fintu ifwe bonse tupanga. (1 Ishamfumu 8:46) Lelo, pamo nge bumba, baeluda mu filonganino fyonse mwi sonde balebombe milimo Yehova afwaile ukuti bakalebomba, iyi milimo ni yi, ukulungika umukuni, ukuukuula, ukuwikatanya no kuucingilila. Shi eluda umo umo napampamine pa kusakamana impaanga sha kwa Yehova mu kunakilila, ukuti alangishe ukuti aba ca bupe, nelyo ipaalo, kuli bamunyina. Kabili ifwe bonse natupampamine pa kulanga ukutasha pa “fya bupe ku bantu” ukupitila mu kuba abacumfwila kabili abanakila kuli bene no kubacindika pa kucucutika kwabo. Mwandi tulatasha ukuti Yehova mu kutemwa alipayanya abaume abo, na kuba abatila ku mpaanga shakwe: ‘Umulimo wesu wa kumwafwa ukubombela Lesa mu kusekelela’!
Kuti Mwayasuka Shani?
◻ Mulandu nshi cingalingila ukupashanya icilonganino ku mubili?
◻ Ni shani baeluda bengafwa bamunyinabo ukubombela Yehova ne nsansa?
◻ Mulandu nshi tufwile no kubela abanakila ukucila ukupelela fye pa kuba aba cumfwila ku batungulula?
◻ Ni mu nshila nshi twingacindikila baeluda?
[Icikope pe bula 16]
Baeluda, tasheni bambi abalebombesha no mweo onse
[Icikope pe bula 17]
Ukupitila mu kuba abapimpa mu butumikishi, baeluda kuti baafwa aba mu lupwa na bantu bambi ukubomba mu kusekelela
[Ifikope pe bula 18]
Tulatasha baeluda besu abacucutika!