Bushe Inshiku sha Kulekelesha Shatendeke Lilali?

MAGAZINI imo iya nomba line iyo beta ukuti Sky & Telescope yatile: “Ukucilako fye panono pa myaka 1 bilioni, tuleenekela icalo ukukabisha ukucila mu cipimo ica kuti cikashala fye apabula akantu, cikashala fye iciswebebe ica lufukutu lweka lweka. Cintu cayafya ukwishiba nga ca kuti ifimenwa ne nama ne fya mweo fimbi nga fikapusuka.” Mulandu nshi cikabele fi? Magazini ya kuti Astronomy na yo yalundilepo ukuti: “Ukukabisha kwa Kasuba kukalenga ba bemba ukulabilauka no kulenga ifyalo ukukaba icikabekabe. Ubu bwafya bushaikulila bukacitika nangu tulefwaya nangu tatulefwaya.”

Nomba Baibolo yena itila: “[Lesa] atekele pano isonde pa fya kulimbapo fya pako ukuti pekatelentenshiwa umuyayaya umuyayaya.” (Amalumbo 104:5) Kanshi, Kabumba wa calo kuti alenga isonde ukutwalilila fye ukwabula ukonaika. Na kuba, ‘alibumbile ku kwikalwamo.’ (Esaya 45:18) Lelo talipangiile ukuti abantu babipa, abena kufwa, ebo bakaleikalamo. Lesa alimika inshita ilyo akabwesha ubuteko bwakwe ukupitila mu Bufumu ubwalandwapo pali Daniele 2:44.

Yesu aleshimikila abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa. Alandile na pa nshita ya kupingula inko na bantu na bantu. Alisokele abantu pa bucushi bukalamba ubushabala abubako pano isonde. Kabili alibebele ifyo bali no kwishibilako ukuti impela naipalama.—Mateo 9:35; Marko 13:19; Luka 21:7-11; Yohane 12:31.

Abantu abengi balafwaya ukwishiba ifintu ifingi ifyo Yesu, umuntu wacindama, asobele. Ni lilali ifi fintu fyali no kucitika? Bamo pa mulandu wa kusambilila amasesemo ya mu Baibolo e lyo no kwishiba ifya kupenda inshita ya fyacitike ifyalembwa muli Baibolo, balafwaya ukumona nga kuti baishiba ubushiku ne nshita ilyo impela ikesa. Umuntu umo uwalefwaya ukwishiba sana ifi ni shimucindikwa Sir Isaac Newton uwaishibe sana insamushi kabili uwali pano calo muli ba 1800, uyu muntu e wabalilepo ukwishiba ukuti kwaliba maka mu lweleele ayatintila ifintu pa nshi.

Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “Te cenu ukwishiba inshita atemwa imyaka ifyo Tata abika mu maka yakwe.” (Imilimo 1:7) Kabili ilyo aleeba abasambi bakwe ulwa “icishibilo ca kubapo [kwakwe] ne ca mpela ya bwikashi,” Yesu atile: “Ulwa bushiku bulya ne nshita takuli uwaishiba, nangu ni bamalaika ba mu muulu nangu Mwana, kano fye Tata.” (Mateo 24:3, 36) Nomba, pa numa ya kulinganya ubonaushi bwa bantu babipa mu nshiku sha kwa Noa ku bonaushi ubuli no kucitika ilyo ‘Umwana wa muntu akabapo,’ Yesu atile: “E ico mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesa.”—Mateo 24:39, 42.

E ico, apo ubushiku ne nshita ubo impela ya buno “bwikashi” ikesa tayaishibikwa bwino, “icishibilo” ico Yesu aebele abasambi bakwe kuti calenga twaishiba inshiku isho Baibolo iita ukuti “inshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1) Ino ni nshita ya ‘kulola’ pa kuti ‘tukapusuke kuli fyonse ifikacitika.’—Luka 21:36.

Ilyo Yesu talabeba ifya kwishibilako, abasokele ati: “Cenjeleni ukuti mwilufiwa; pantu abengi bakeshila mwi shina lyandi, abati, ‘Nine,’ kabili, ‘Inshita’ yasontwa ‘naipalama’. Mwikabakonka. Kabili, ilyo mwaumfwa inkondo ne fimfulunganya; mwikatiina. Pantu ifi fintu fifwile ukucitika intanshi, lelo impela tayakese lilya line.”—Luka 21:8, 9.

Fya Kwishibilako Nshi Abebele?

Ilyo Yesu aletweba ifyo twingeshibilako inshiku sha kulekelesha atile: “Uluko lukemino luko, no Bufumu bukemino Bufumu; kabili kukabe finkukuma ifikalamba, na mu ncende shimo shimo mukabe fikuko ne fipowe; kabili kukabe fya kutiinya ne fishibilo fikalamba mu muulu.” (Luka 21:10, 11) Yesu na kabili atile: “Ne mbila nsuma iyi ya Bufumu ikashimikilwa pe sonde ponse ku kubo buntu ku nko shonse; e lyo ne mpela ikesa.” (Mateo 24:14) Ifya kwishibilako ifyo Yesu alandilepo ni nkondo, ifinkukuma, ifikuko, ne fipowe, lelo ifi fintu tafyali fyeni. Ukutula fye na kale filacitika. Ubupusano bulipo bwa kuti ifi fintu fyonse fyali no kucitika mu nshita imo ine.

Muipushe amuti, ‘Ni lilali fyonse ifya kwishibilako inshiku sha kulekelesha ifyo Yesu asobele fyacitike mu nshita imo ine?’ Ukutula mu 1914, abantunse balimona inkondo sha kapela makufi; ifinkukuma fikalamba ifyaonaula ifintu ifingi, pamo nga ifinkukuma ifyo beta abati tsunami; ukufula kwa malwele ayepaya abantu pamo nga ubulwele bwa mpepo (malaria), ubulwele ubulenga umubili ukupomponteka, e lyo na AIDS; abantu abengi balacula ku nsala no kufwa balafwa pa mulandu wa kukanakwata ifya kulya; kabili abantu balekala mu munsokwe icalo conse, kwaliba no kusansa kwa fipondo e lyo no kupanga ifyanso ifikali sana; e lyo no mulimo wa kubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa uubilwa ne Nte sha kwa Yehova icalo fye conse. Ifi fintu fyalicitika nga fintu fye Yesu asobele.

Ibukisheni na filya umutumwa Paulo alembele, atile: “Lelo ishibe ci, ukuti mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita ishayafya. Pantu abantu bakaba abaitemwa, abatemwe ndalama, aba mataki, aba miiya, aba miponto, aba bucintomfwa ku bafyashi, abashitootela, abashashila, abaumalala, abatalama, aba lwambo, ababulo kuiteka, abankalwe; bakaba abashatemwa busuma, bashikamfutu, bacintalika, abatuumikwa, abatemwo kwangala ukucisho kutemwa Lesa; abantu abakwate mimonekele ya bukapepa, lelo abakaana amaka ya buko.” (2 Timote 3:1-5) Kanshi, “inshita shayafya” shaishibikilwa ku bantu abengi mu calo conse fye ukukanakwata ifunde, no kukanapepa, no kukaluka, e lyo no kuba fye abakali.a

Bushe “inshiku sha kulekelesha,” ishilingile ukubako ilyo impela tailaisa, shicili ku ntanshi? Bushe kwalibako ubushinkisho na bumbi ubulangilila ilyo ishi nshiku shikatendeka?

Ni Lilali “Inshita ya Mpela” Ikatendeka?

Pa numa ya kumulanga ifyali no kucitika ku ntanshi sana, kasesema Daniele bamwebele ukuti: “Mu nshita ilya [e kutila, mu “nshita ya mpela” iyalumbulwa pali Daniele 11:40] akema Mikaele [Yesu Kristu], mboswa mukulu uwimininina abantu bobe.” (Daniele 12:1) Finshi Mikaele aali no kucita?

Ibuuku lya Ukusokolola lilalanda pa nshita lintu Mikaele aali no kulateka. Litila: “Awe kwabuukile inkondo mu muulu: Mikaele na bamalaika bakwe balwile ne cing’wena, ne cing’wena na bamalaika ba ciko fyalilwile lelo tacacimfishe iyo, ne cifulo cabo tacasangilwe kabili mu muulu. E fyo icing’wena cikalamba capooselwe pa nshi, icisoka ca pa kutendeka, iciitwa Kaseebanya kabili Satana, icilufya bonse aba pano isonde; capooselwe pe sonde, na bamalaika ba ciko bapooselwe pamo na co. E ico, angeni mwe myulu, na mwe baikalamo! Kalanda kwi sonde na kuli bemba, pantu Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu cikalamba, pa kwishibo kuti ali ne nshita inono.”—Ukusokolola 12:7-9, 12.

Ilyashi lya mu Baibolo lilangilila ukuti inkondo iya kutamfya Satana ne fibanda fyakwe mu muulu yali no kulenga kube ubulanda ubukalamba nga nshi pa calo pa mulandu wa bukali bwa kwa Kaseebanya pa kwishiba ukuti ashele fye ne nshita inono iya kuteka icalo. Ubukali bwakwe buli no kucilamo mu nshiku sha kulekelesha mpaka bakamucimfye pa Armagedone.—Ukusokolola 16:14, 16; 19:11, 15; 20:1-3.

Pa numa ya kulanda ifyo inkondo yali mu muulu, umutumwa Yohane atile: “E lyo naumfwile ishiwi likalamba mu muulu lileti: ‘Nomba fyaisa ipusukilo na maka no bufumu bwa kwa Lesa wesu na maka ya kwa Kristu wakwe, pantu napooswa uubepesha bamunyinefwe, uubabepesha akasuba no bushiku ku cinso ca kwa Lesa wesu!’” (Ukusokolola 12:10) Bushe namumona ukuti muli cino cikomo muli no kubilisha kwa kuti Ubufumu bwa kwa Kristu bwalimikwe? Ee, Ubufumu bwa mu muulu bwalitendeke ukuteka mu 1914.b Lelo nga fintu Amalumbo 110:2 yalanda, Yesu aali no kulateka “mu kati ka balwani bakwe” mpaka fye ilyo ubufumu bukalateka isonde lyonse nga fintu caba mu muulu.—Mateo 6:10.

Nomba namwishiba, malaika uwaebele kasesema Daniele pa fyali no kucitika e wamwebele no kuti: “Lelo iwe, we Daniele, kake fyebo ifi, komenena ne buuku, ukufika pa nshita ya ku mpela; bakasabanta abengi, no kwishiba kukafula.” (Daniele 12:4) Ubu bushininkisho na bumbi ubwa kuti nomba tuli mu “nshita ya ku mpela.” Ubupilibulo bwa ubu busesemo bwalishibikwa kale kabili nomba bulabilwa icalo fye conse.c

Ni Lilali “Inshiku sha Kulekelesha Shikapwa”?

Ifyo ubutali bwa nshiku sha kulekelesha bukaba tabwalondololwa muli Baibolo. Lelo, mu nshiku sha kulekelesha, ilyo inshita ya kwa Satana ikaya ilecepelako, ifintu pa calo na fyo fikaya filebipilako fye. Umutumwa Paulo asokeele libela ukuti “ababifi kabili abafutika bakaya balebipilako fye, bakulalufya kabili bakulalufiwa.” (2 Timote 3:13) Kabili ilyo Yesu alelanda pa fintu ifyali no kwisa ku ntanshi, atile: “Inshiku shilya shikaba ni nshiku sha bucushi ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa bubumbo ubo Lesa abumbile ukufika na pa nshita ilya, kabili tabwakabeko na kabili. Na kuba, Yehova abulaipifya shilya nshiku, takwingapusuka umuntu nangu umo. Lelo pa mulandu wa basalwa abo asala, alipifya shilya nshiku.”—Marko 13:19, 20.

Pa fintu fimo ifyasobelwa ifishilacitika, paliba na “ubucushi bukalamba,” ukubikako ne nkondo ya Armagedone, e lyo no kukaka Satana pamo ne fibanda fyakwe pa kuti tabaleleeta na kabili ubwafya pa calo. (Mateo 24:21) “Lesa, uushingabeepa,” alitulaya ukuti ifi fintu fikacitika. (Tito 1:2) Inkondo ya Armagedone e lyo no kukaka Satana e bukaba ubupingushi bwa kwa Lesa.

Lesa e waebele umutumwa Paulo ukutweba ifyali no kucitika ilyo talaleeta ubonaushi. Ilyo Paulo alelanda pa “nshita ne myaka,” alembele ukuti: “Ubushiku bwa kwa Yehova bukesa ngo mupuupu ubushiku. Ilyo balesosa abati: ‘Umutende no mutelelwe!’ e lyo ubonaushi bwa kupumikisha bukabemina filya ukucululuka kwa kupaapa kwisa pa mwanakashi uuli ne fumo; kabili tabakapusuke nakalya.” (1 Tesalonika 5:1-3) Nomba kwena icikalenga ukuti kukabe ukupunda kwa bufi ukwa “mutende no mutelelwe” tacaishibikwa, inshita fye nga yafika e lyo cikeshibikwa; lelo tacakalenge ukuti ubushiku bwa kwa Yehova ubwa bupingushi bwi-isa.

Nga ca kuti twalishininkisha ukuti aya masesemo ya cine, ninshi tulingile ukucitapo cimo. Ni cinshi twingacita? Umfweni icasuko ca kwa Petro atile: “Apo ifi fyonse fili no kusunguluka, imwe mufwile ukuba abantu ba musango wa myendele ya mushilo ne milimo ya kuipelesha kuli bukapepa, abalolela no kulaibukisha ukubapo kwa Bushiku bwa kwa Yehova!” (2 Petro 3:11, 12) Lelo, limbi kuti mwapapa amuti, ‘Bushe ifi kuti fyangafwa shani?’ Icipande cikonkelepo cikasuka ici icipusho.

[Amafutunoti]

[Amashiwi pe bula 21]

Yesu atile ni Lesa fye e waishiba “ubushiku ne nshita”

[Icikope pe bula 20]

Sir Isaac Newton

[Abatusuminishe]

© A. H. C./age fotostock

[Ifikope pe bula 23]

Ifya kwishibilako ifyo Yesu alandilepo fyalimoneka ukutula mu 1914

[Abatusuminishe]

© Heidi Bradner/Panos Pictures

© Paul Smith/Panos Pictures