Ikaleni Abatuntulu mu Citetekelo!
Ifishinka Fikalamba Ukufuma Muli Tito
IFILONGANINO fya Bwina Kristu pa cishi ca Mediterranean ica Krete fyalekabila ukusakamana kwa ku mupashi. Ni ani ali no kubaafwa? Kwena, kabomba munankwe uwa mutumwa Paulo Tito! Aali uwashipa, uwafikapo ku kusambilisha, kabili uwapimpa ku milimo iisuma, kabili umutuntulu mu citetekelo.
Paulo atandalile Krete pa kati ka kubikwa kwakwe mu cifungo ukwa kubalilapo no kwa cibili mu Roma. Ashiile Tito pa cishi ku kulungika ifintu fimo no kusonta baeluda ba filonganino. Tito aali na kabili no kwipushiwa ukwebaula bakasambilisha ba bufi no kwimika ica kumwenapo cisuma. Fyonse ifi fyalisokololwa muli kalata wa kwa Paulo kuli Tito, nakalimo iyatuminwe ku Makedonia pa kati ka 61 na 64 C.E. Ukubomfya ukufunda kwa mutumwa kuti kwayafwa bakangalila ba muno nshiku na basumina banabo ukuba abashipa, abapimpa, kabili abatuntulu lwa ku mupashi.
Cinshi Cifwaikwa Kuli Bakangalila?
Cali icakabilwa ukusonta bakangalila kabili ukubomba ne mpika shimo ishikalamba. (Tito1:1-16) Ku kusontwa nga kangalila, umwaume aali no kuba uwalubukako ukufuma ku kutungwa akabi, uwa ca kumwenako umwine no bumi bwa lupwa lwakwe, uusekelela abeni, uwashikatala, kabili uwailama. Aali no kusambilisha icine no kukonkomesha kabili ukushinina abo abalelumbulula imimwene ya kupilika. Ukushipa kwalekabilwa pantu abaume ba butonshi mu filonganino baali no kutalalikwa. Ukucilisha ici cali ifyo kuli abo abakakatile ku kusembululwa, pantu bawishishe indupwa shonse. Ukwebaula kwakakala kwali ukwakabilwa nge filonganino fyali no kutwalilila ifituntulu lwa ku mupashi. Ilelo, bakangalila ba Bwina Kristu na bo bene bakabila ukushipa ku kupeela ukwebaula no kukonkomesha, mu kuba ne mimwene ya kukuulilila icilonganino.
Bomfya Isambililo Ilituntulu
Tito aali no kulimba isambililo lituntulu ilya ku mupashi. (2:1-15) Abaume bakalamba baali no kuba aba ca kumwenako mu kutekanya, mu mushiye, mu kufuuka, mu citetekelo, mu kutemwa, na mu kushipikisha. Abanakashi bakalamba baali no kuba “aba miikalile ya mushilo.” Nga “bakasambilisha wa cisuma,” baali no kwaafwa abakashana ukukwata imimwene yalungama iya milimo yabo nga bakashi na banyina. Abalumendo baali no kuba abatekanya, kabili abasha baali no kunakila bacibinda wabo mu nshila iyo yali no kupulamike sambilisho lya kwa Lesa. Abena Kristu bonse baali no kukaana ukubulwa bukapepa no kwikala mu kutekanya muli iyi micitile ya fintu ilintu tulelolela ukumoneka kwa bukata bwa kwa Lesa no bwa kwa Yesu Kristu, “uwaipeele pali ifwe, ukuti atulubule ku bupulumushi bonse, no kuisangulwila abantu bakwe bene abacincilile milimo isuma.” Pa kubomfya ukufunda kwa musango uyo ukutuntulu, shi ‘natupulamike isambilisho lya kwa Lesa.’
Ukufunda kwa kwa Paulo ukwa kwisalila kulundulula ubutuntulu bwa ku mupashi. (3:1-15) Cili icakabilwa ukulanga ukunakila kwalinga kuli bakateka no kulundulula ukupelulula. Abena Kristu bakwata isubilo lya bumi bwa muyayaya, kabili amashiwi ya kwa Paulo yaali no kukomailwapo pa kubakoselesha ukubika amatontonkanyo yabo pa milimo iisuma. Ifipusho fya buwelewele ne mbuli pe Funde fyali no kusengaukwa, kabili kalundulula wa bucaibela aali no kukaanwa pa numa ya kusokwa imiku ibili. Ilyo baeluda balebomfya ukufunda kwa musango uyo ilelo, bene na basumina banabo bakekala abatuntulu mu citetekelo.
[Akabokoshi ne Cikope pe bula 22]
Te kutekwa Ubusha ku Mwangashi: Nangu cingati abanakashi tabafwile ukufunda abaume mu cilonganino, abanakashi bakalamba kuti basambilisha abakashana pa mbali. Lelo pa kuba abakufumamo cimo muli uku kuloshako, abanakashi abakoloci bafwile ukumfwila amashiwi ya kwa Paulo: “Eba abanakashi bakalamba ifyo fine ukuba ne miikalile ya mushilo, te ba lwambo nangu abatekwo busha ku mwangashi uwingi, babe bakasambilisha wa cisuma.” (Tito 2:1-5; 1 Timote 2:11-14) Pa mulandu wa kwangwako pa lwa kusonga kwa kunwa, bakangalila, ababomfi batumikila, na banakashi bacikoloci bafwile ukuba abalinga, te kuipeela ku mwangashi uwingi. (1 Timote 3:2, 3, 8, 11) Abena Kristu bonse bafwile ukusengauka bucakolwa kabili balekabila ukutaluka ukufuma ku kunwa ifya kunwa fikola ilintu balebomba “umulimo washila,” uwa kushimikila imbila nsuma.—Abena Roma 15:16, NW; Amapinda 23:20, 21.