Ni Shani Fintu Twingacincimushanya ku Kutemwa na ku Kubombe Milimo Isuma?

“Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; . . . tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.”—ABAHEBERE 10:24, 25.

1, 2. (a) Mulandu nshi cabelele icacindama ukuti Abena Kristu ba mu kubangilila basange icisansamushi no kukoseleshiwa mu kulongana capamo? (b) Kufunda nshi ukwa kwa Paulo ukwalandile pa kukabila kwa kulongana capamo?

BALONGENE mu bumfisolo, ukuitutubalika mu ŋanda yaisalwa. Ku nse, kwabeleme ubusanso apali ponse. Intungulushi yabo, Yesu, e lyo aputunkanishiwe fye pa cintubwingi, kabili aali nasoka abakonshi bakwe ukuti baali no kucushiwa nga fintu wene acushiwe. (Yohane 15:20; 20:19) Lelo ilyo balesoshanya mu kapoopo pa lwa kwa Yesu wabo watemwikwa, ukuba capamo kufwile kwabalengele mu nshila imo ukuyumfwa abacilapo kucingililwa.

² Ilyo imyaka yalepita, Abena Kristu balolenkene ne fya kwesha fya misango misango no kupakaswa. Ukupala balya basambi ba kubalilapo, basangile icisansamushi no kukoselesha mu kulongana capamo. Muli fyo, umutumwa Paulo alembele pa AbaHebere 10:24, 25 ukuti: “Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana, ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.”

 3. Mulandu nshi wingasoselo kuti AbaHebere 10:24, 25 balicila pa kuba fye ikambisho lya kuti Abena Kristu balelongana capamo?

³ Ayo mashiwi yalicila pa kuba fye ikambisho lya kutwalilila ukulongana capamo. Yapeela icipimo capuutwamo na bulesa ica pa kulongana kwa Bwina Kristu konse—kabili mu cine cine, ku kashita akali konse lintu Abena Kristu balebishanya capamo. Ilelo ukucila kale lyonse, lintu mu kumonekesha tulemona ubushiku bwa kwa Yehova bulepalama, ukutitikisha na masanso ifya ino micitile ibifi ficilenga ukube cafwaikwa ukuti ukulongana kwesu kuleba nge cubo cacingililwa, intulo ya bukose no kukoselesha kuli bonse. Cinshi cintu twingacita pa kushininkisha ukuti ukulongana kuli muli iyi nshila? Cisuma, natulanguluke amashiwi ya kwa Paulo mu kusakamana, ukwipusha ifipusho fikalamba fitatu ifya kuti: Cipilibula cinshi ‘ukwetetula’? Cipilibula cinshi ‘ukucincimushanya ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma’? Mu kulekelesha, ni shani fintu ‘twingakonkomeshanya’ muli shino nshita shayafya?

‘Mwetetule’

 4. Cipilibula cinshi ‘ukwetetula’?

⁴ Lintu Paulo acincishe Abena Kristu ‘ukwetetula,’ abomfeshe verbu wa ciGreek ka·ta·no·eʹo, imibele yapambana iya numbwilo yaseeka iya “ukukutuluka.” Theological Dictionary of the New Testament isoso kuti iyi numbwilo ipilibula “ukulosha umuntontonkanya wa umo onse ku cintu cimo.” Ukulingana na W. E. Vine, kuti na kabili yapilibula “ukumfwikisha mu kukumanina, ukulanguluka mu kupalamisha.” E co lintu Abena Kristu ‘baleetetula,’ tabamona fye lwa pa muulu lelo balabomfya amaka yabo yonse aya muntontonkanya no kwesho kumona mu kushikilako.—Linganyako AbaHebere 3:1.

 5. Ni mbali nshi shimo isha muntu ishingaba pe samba lya cilemoneka, kabili mulandu nshi tulingile ukushilangulukila?

⁵ Tulekabila ukwibukisho kuti ukwishiba cintu umuntu mu cituntulu aba takupilibula ukulolesha fye pa fyo amoneka, ifyo abomba, ne fyo aba ngo muntu. (1 Samwele 16:7) Ilingi line imimonekele ya ku nse ilafimbilikisha ukuyumfwa kwa lwa nkati nelyo amaka ya milangwe aya kucebusha. Lyene, na kabili, ifikulilo filalekanalekana apakalamba. Bamo balipita mu kumanama kukalamba mu bumi bwabo; bambi baleshipikisha imibele pali nomba line intu twingacisanga icakosa ukwelenganya. Cilacitika ilingi ukuti ukukalifiwa kwesu pa kamusango kamo aka kwa munyina nelyo nkashi kulafumapo lintu twaishibilapo na fimbi pa lwa cikulilo ca uyo muntu nelyo imibele yakwe.—Amapinda 19:11.

 6. Ni mu nshila nshi shimo isho twingeshibilamo umo no munankwe bwino, kabili busuma nshi pambi bwingafumamo?

⁶ Kwena, ici tacilepilibulo kuti ukwabule nsambu tulingile ukufwailisha mu milandu ya pa lwakwe iya muntu umbi. (1 Abena Tesalonika 4:11) Nalyo line, kuti mu cine cine twalangisha ubuseko bwa pa lwesu muli umo no munankwe. Ici cisanshamo icacila fye pa kuposhanya pa Ŋanda ya Bufumu. Mulandu nshi ushingasobwelapo umo uo wingafwaya ukwishiba bwino no kutonta ukulanshanya pali wene pa maminiti yanono pa ntanshi nelyo pa numa ya kulongana? Icacilanapo kuwama, “konka inshila ya cileela” pa kulaalikako munyina umo nelyo babili ku ŋanda ku mobe ku ca kulya cinono icaanguka. (Abena Roma 12:13, NW) Langisha ubuseko. Kutika. Ukwipusha fye fintu umuntu aishile ku kwishiba no kutemwa Yehova kuti kwasokolola ifingi. Kuti pambi wasambilila ifyacilanapo kufula, nangu ni fyo, pa kubomba capamo mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda. Ukwetetula pali umo no munankwe mu nshila sha musango yo kukatwaafwa ukulundulula ukulangulukilana kwa cine cine, nelyo icililishi.—Abena Filipi 2:4; 1 Petro 3:8.

‘Cincimushanyeni’

 7. (a) Ni shani fintu ukusambilisha kwa kwa Yesu kwaambukile abantu? (b) Cinshi calengele ukusambilisha kwakwe ukuba ukwakwatisha amake fyo?

⁷ Lintu twaetetula pali umo no munankwe, tulaba abaipekanya ku kucincimushanya, ukucincishanya ku ncitilo. Baeluda ba Bwina Kristu maka maka balabomba ulubali lukalamba muli kuno kuloshako. Ulwa nshita imo lintu Yesu alandile pa cintubwingi, tubelengo kuti: “Amabumba yapapile imisambilishishe yakwe.” (Mateo 7:28) Pa kashita kambi nangu fye basole bamo abatuminwe ku kumwikata balibwelele no kutila: “Takwatala akuba untu alandile ngo yu muntu.” (Yohane 7:46) Cinshi calengele ukusambilisha kwa kwa Yesu ukwakwatisha amake fyo? Bushe kwali kulangisha kwa milandile ya kukuntukilwa? Iyo; Yesu alandile mu kukatama. Lelo, lyonse akwete ubuyo bwa kufika pa mitima ya bakakutika bakwe. Pa mulandu wa kuti aleetetula pa bantu, alishibe mu kulingisha ifya kubakunta. Abomfeshe ifilangililo fyamonekesha, ifyaanguka ifyabelebeshe ificitika mu bumi bwa cila bushiku. (Mateo 13:34) Mu kupalako, abo abalebomba pa kupeelwe mbali shabo pa kulongana kwesu balingile ukupashanya Yesu pa kupeela ifyebo fya cikabilila, ifyacincimuka ifingakunta. Ukupala Yesu, kuti twabombesha na maka ukulasanga ifilangililo ifilinga kwi bumba tulelandako no kufika pa mitima yabo.

 8. Ni shani fintu Yesu acincimwishe ku ca kumwenako cakwe, kabili ni shani fintu pambi twingamupashanya muli kuno kuloshako?

⁸ Mu kubombela Lesa wesu, ifwe bonse kuti pambi twacincimushanya ku ca kumwenako cesu. Yesu mu cine cine alicincimwishe bakakutika bakwe. Alitemenwe umulimo wa butumikishi bwa Bwina Kristu kabili alisumbwile ubutumikishi. Atile cali nge ca kulya kuli wene. (Yohane 4:34; Abena Roma 11:13) Ukucincimuka kwa musango yo kulambukila. Bushe na iwe mu kupalako kuti waleka ubuseko bobe mu butumikishi ukumoneka? Lintu mu kusakamanisha ulesengauka ukumfwika kwa kuitakisha, akana ifya kukumanya fyobe ifisuma na bambi mu cilonganino. Lintu walaalika bambi ku kubomba na iwe, esha ukumona nga wingabafwilisha ukusanga ubuseko bwa cine cine mu kulanda kuli bambi pa lwa kwa Kabumba wesu Uwakulisha, Yehova.—Amapinda 25:25.

 9. (a) Ni nshila nshi shimo isha kucincimushishamo bambi isho tufwile ukusengauka, kabili mulandu nshi? (b) Cinshi cilingile ukutukunta ukuipeela onse mu mulimo wa kwa Yehova?

⁹ Sakamana, nangu ni fyo, ukukanacincimusha bambi mu nshila yalubana. Ku ca kumwenako, kuti mu kukanaishiba twabalenga ukuyumfwa aba mulandu pa lwa kukanacita ifyafulilako. Mu kukanacicita ku mufulo pambi kuti twabalenge nsoni pa kubalinganya mu kukanalinga kuli bambi abo mu kumonekesha baba abacincila, nelyo pambi kuti twaimika fye ne fipimo fyaumina kumo no kusuusha abo abashilefikapo. Ishili shonse isha ishi nshila pambi kuti shakunta bamo ku kubomba pa nshita inono, lelo Paulo talembele ukuti, ‘Cincimusheni ku kuyumfwo wa mulandu ne milimo isuma.’ Iyo, tufwile ukucincimusha ku kutemwa, lyene imilimo ikakonkapo ukufuma ku kukuntwa kusuma. Takuli nangu umo uulingile ukukuntwa maka maka pa kulanguluka cintu bambi mu cilonganino bakatontonkanya pali wene nga mu kukumanina tafikilishe icileenekelwa.—Linganyako 2 Abena Korinti 9:6, 7.

10. Mulandu nshi tulingile ukwibukishisha ukuti tatuli bacibinda pa citetekelo ca bambi?

¹⁰ Ukucincimushanya takupilibula ukulama umo no munankwe. Nelyo akwete ubulashi bwapeelwa na Lesa, umutumwa Paulo mu kuicefya acinkwileko icilonganino ca bena Korinti ati: ‘Tatuli na bucibinda pa citetekelo cenu.’ (2 Abena Korinti 1:24) Nga ca kuti ukupala wene mu kuicefya twaishiba ukuti tauli mulimo wesu ukupampamika ubukulu bwa cintu bambi balingile ukucita mu mulimo wa kwa Yehova, nelyo ukubatungulwilako bakampingu mu kupingulapo kwa pa lwabo kumbi, tukasengauka ukusanguka ‘abalundapo pa kuba balungami,’ ababulo kusekelela, abaumina kumo, aba munkaanya, nelyo abakongamina ku mafunde. (Lukala Milandu 7:16) Imibele ya musango yo taicincimusha; ilatitikisha.

11. Cinshi cakuntile ukupeela kwa misangulo mu nshiku Israele alekuula ica kwikalamo, kabili ni shani fintu ico cingabomba mu kasuba kesu?

¹¹ Tufwaya ukubombesha konse mu mulimo wa kwa Yehova ukucitilwa mu mupashi umo wine nga muli Israele wa pa kale lintu ifya bupe fyalekabilwa ku kukuule ca kwikalamo. Ukufuma 35:21 kubelengwo kuti: “Awe baishileko umuntu onse uo umutima wakwe wamwimishe kabili onse uo umutima wakwe wamulengele ukuitemenwa, na bo balete ca musangulo ca kwa Yehova, ku mulimo.” Tabapatikishiwe ukufuma ku nse lelo ukufuma mu kati, ukufuma mu mutima. Na kuba, iciHebere mu kukonke shiwi cibelengwa pano ukuti “onse uo umutima wakwe waimishiwe” apeele ifya bupe fya musango yo. (Ifilembo fipindeme fyesu.) Mu kucishapo, natuleesha ukwimya imitima ya umo no munankwe ilyo lyonse tuli capamo. Umupashi wa kwa Yehova kuti wacita ifyashala.

‘Konkomeshanyeni’

12. (a) Mabupilibulo nshi yamo aye shiwi lya ciGreek ilyapilibulwa ‘ukukonkomesha’? (b) Ni shani fintu abanankwe ba kwa Yobo bafililwe ukumukoselesha? (c) Mulandu nshi tulingile ukutalukila ku kupingula umo no munankwe?

¹² Lintu Paulo alembele ukuti tulingile ‘ukukonkomeshanya,’ abomfeshe umusango we shiwi lya ciGreek pa·ra·ka·leʹo, ilyo na kabili lingapilibula ‘ukukoselesha, ukusansamusha.’ Mu bupilibulo bwa Septuagint ubwa ciGreek, ili shiwi limo line lyalibomfiwe pali Yobo 29:25, apo Yobo alondolwelwe nga umo uusansamusha abaloosha. Mu kupusanako, lintu Yobo umwine aponenwe ne ca kwesha, tapokelele ukukoselesha kwa musango yo. “Bakasansamusha” bakwe batatu babikishe amano mu kumupingula no kumulandile fyebo ica kuti bafililwe ukumumfwikisha nelyo ukumulangulukilako. Na kuba, mu kulanda kwabo konse, tabatalile abamulumbulapo na mwi shina. (Cilanyako Yobo 33:1, 31.) Mu kumonekesha bamumwene pamo nge mpika ukucilo kumumona ngo muntu. Te ca kupapa ukuti Yobo apundile kuli bene mu bukali ati: “Umutima wenu nga waba mwi punda lya mutima wandi”! (Yobo 16:4) Mu kupalako ilelo, nga ca kuti ulefwaya ukukoselesha umo, mulange cililishi! Wimupingula. Nga fintu Abena Roma 14:4 basosa, “Ni wani iwe uupingulo mubomfi wa Umbi? Ni kuli Shikulu wakwe wine eminina atemwa awa; no kutungililwa aletungililwa, pantu Shikulu ali na ’maka ya kumulengo kwiminina.”

13, 14. (a) Ni ku cine nshi ica kutendekelako tulekabila ukushinina bamunyinefwe na bankashi pa kuti twingabasansamusha? (b) Ni shani fintu Daniele akoshiwe na malaika?

¹³ Umusango wa pa·ra·ka·leʹo na nauni wa iko uwaampanako fipilibulwa ‘ukusansamusha’ pali 2 Abena Tesalonika 2:16, 17 apatila: “Awe Shikulwifwe Yesu Kristu umwine, na Lesa Shifwe uwatutemenwe no kutupeelo kusansamuka kwa muyayaya no kucetekela kusuma mu kusenamina, bakoseleshe imitima yenu no kuiikasha mu mulimo onse usuma ne cebo conse cisuma.” Mona ukuti Paulo alundanya itontonkanyo lya kukwata imitima yesu ukusansamushiwa ne cine ca citendekelo ica kuti Yehova alitutemwa. E co kuti twakonkomeshanya no kusansamushanya pa kukosha ico cine cacindama.

¹⁴ Pa kashita kamo kasesema Daniele alibombomene nga nshi pa numa ya kumona icimonwa ca kutiinya ica kuti asosele ati: “Ubuntu bwandi bwalilubene, kabili nshashele na ’maka.” Yehova atumine malaika uyo imiku yafulilako acinkwileko Daniele ukuti aali “uwatemwikwa apakalamba” mu menso ya kwa Lesa. Cinshi cafuminemo? Daniele aebele malaika ati: “Mwankosha.”—Daniele 10:8, 11, 19.

15. Ni shani fintu baeluda na bakangalila benda balingile ukulinganya ukutasha no kulungika?

¹⁵ Iyi, kanshi, ni nshila imbi iya kukoseleseshamo bambi. Batashe! Caliba icayanguka nga nshi ukuwila mu mibele ya kulengulula, iya bukalushi. Ca cine, kwalibako inshita lintu ukulungika pambi kwingaba ukwafwaikwa, ukucilisha ukufuma kuli baeluda na bakangalila benda. Lelo kuti cawama nga bengalabebukishisha ku kukonkomesha kwabo ukwa cikabilila ukucila ku mibele ya kulengulula.

16. (a) Pa kukonkomesha abapopomenwa, mulandu nshi cishibela icakumanina lyonse ukubacincisha fye ukucite fyafulilako mu mulimo wa kwa Yehova? (b) Ni shani fintu Yehova ayafwilishe Eliya lintu apopomenwe?

¹⁶ Ukucilisha abapopomenwa balakabila ukukonkomeshiwa, kabili Yehova enekela ifwe nga Abena Kristu banabo ukube ntulo ya kwaafwa—maka maka nga tuli baeluda. (Amapinda 21:13) Cinshi twingacita? Icasuko tacingangukishe fyo pamo nga ukubeba ukucite fyafulilako mu mulimo wa kuli Yehova. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti ico pambi kuti calangilila ukuti ukupopomenwa kwabo kuli ni pa mulandu wa kukanabombesha kwabo ukwafikapo. Ilingi line tacibe fyo. Kasesema Eliya inshita imo aali uwapopomenwa nga nshi ica kuti afwaile ukufwa; lelo ici caishile pa nshita lintu aali uwacishamo kupamfiwa mu mulimo wakwe kuli Yehova. Ni shani fintu Yehova abombele na wene? Atumine malaika ku kupayanya ukwaafwa kubomba. Eliya afisulwile ifyali mu mutima wakwe kuli Yehova, ukusokolola ukuti aleyumfwa uushacindama ukupala ifikolwe fyakwe ifyafwa, ukuti umulimo wakwe onse wali uwa fye, no kuti aali fye eka. Yehova alikutike no kumusansamusha mu kuba no kulangisha kwa kutiinya ukwa maka Yakwe no kumwebekesha ukuti taali eka nakalya no kuti umulimo atendeke wali no kupwishishiwa. Yehova na kabili alaile ukupeela Eliya umunankwe uo ali no kukansha uyo mu kupelako aali no kumupyana.—1 Ishamfumu 19:1-21.

17. Ni shani fintu eluda pambi engakoselesha umo uwacishamo ukuisuusha umwine?

¹⁷ Mwandi kukoselesha! Shi na ifwe mu kupalako tulekoselesha aba muli ifwe abalecushiwa mu nkuntu. Fwayeni ukubomfwikisha pa kukutika! (Yakobo 1:19) Payanyeni ukukoselesha kwa mu Malembo ukuleumfwana no kukabila kwabo ngo muntu umo umo. (Amapinda 25:11; 1 Abena Tesalonika 5:14) Pa kukonkomesha abo abaisuusha abene mu kucishamo, baeluda kuti pambi mu cikuuku bapeela ubushininkisho bwa mu Malembo ubwa kuti Yehova alibatemwa kabili alabakatamika.a Ukulanshanya icilubula kuti kwaba ni nshila yakwatisha amaka iya kukoseleseshamo abo abayumfwa nga abashauma mutengo. Umo uulelengwa ubulanda pa lubembu lumo ulwapita kuti pambi akabila ukulangwa ukuti icilubula calimusangulula nga ca kuti mu cine cine alilapila no kupilibuka ukufuma ku cibelesho icili conse ica musango yo.—Esaya 1:18.

18. Ni shani fintu icisambilisho ca cilubula cingabomfiwa ku kukoselesha umo uucendelwe kuli umbi, pamo nga mu kwampana kwa bwamba ukwa kwikata kama?

¹⁸ Kwena, eluda alingile ukusakamana umulandu umo umo pa kuti engabomfya uko kufunda mu nshila isuma. Languluka ica kumwenako: Ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu lyacitilweko icinshingwa na malambo ya nama aya mwi Funde lya kwa Mose, ayalefwaikwa ku kukonsolwela imembu shonse. (Ubwina Lebi 4:27, 28) Takwali ikambisho, nangu ni fyo, ilya kuti uwali icinakabupalu ca kwampana kwa bwamba ukwa kwikata kama aali no kupeela ica kuninika ca pa lubembu ica musango yo. Ifunde lyatile ‘bekacitako kantu’ ku kumukanda. (Amalango 22:25-27) E co ilelo, nga ca kuti nkashi naikatwa kama kabili ici cilengele wene ukuyumfwa uushasanguluka kabili uushauma mutengo, bushe kuti caba icalinga ukwebekesha kuli wene ukukabila kwa cilubula ku kumusangulula kuli ulo lubembu? Kwena iyo. Pa kwikatwa kama te wabembwike. Ni mwikata kama e wabembwike kabili e ulekabila ukusangululwa. Nangu cibe fyo, ukutemwa ukwalangwa na Yehova na Kristu mu kupayanya icilubula kuti pambi kwabomfiwa ngo bushininkisho bwa kuti tali uwakowela mu menso ya kwa Lesa ku lubembu lwa muntu umbi lelo ukuti ali uwa mutengo kuli Yehova kabili aletwalilila ukuba mu kutemwa kwakwe.—Linganyako Marko 7:18-23; 1 Yohane 4:16.

19. Mulandu nshi tushilingile ukwenekela ukuti ukubishanya konse na bamunyina na bankashi kukalaba ukwa kukoselesha, lelo cinshi cilingile ukuba e kupingulapo kwesu?

¹⁹ Ee, te mulandu ne fingaba imibele ya muntu iya bumi, ukukanasakamana imibele ya kukalifya iingakantaika inshita yakwe yapita, alingile ukuba na maka ya kusanga ukukoseleshiwa mu cilonganino ca bantu ba kwa Yehova. Kabili akaba na maka ya kusanga ukukoselesha nga ca kuti ifwe ngo muntu umo umo twatukuta ukwetetula, ukucincimusha, no kukonkomesha umo no munankwe ilyo lyonse tulebishanya capamo. Pa kuba abashapwililika, nangu ni fyo, pa nshita shimo ifwe bonse tulafilwa ukucite fyo. Mu kukanacisengauka, tulenga umo no munankwe ukubipilwa mu tushita mu tushita. Esha ukukanatontomesha pa kucimwa kwa bambi muli kuno kuloshako. Nga watontomesha pa kupelebela, ukaisansalika ku kuba uwacishamo kulengulula icilonganino kabili kuti pambi waponena fye na mu citeyo cine cintu Paulo alefwaisha nga nshi ukutwafwilisha ukusengauka, uko e kuti, ukuleko kulongana. Ico, cikatala acicitika! Ilyo ino micitile ikote ilecililako ukuba iya busanso ne ya kutitikisha, natube abapingulapo mu kukosa ukubomba ukufika pantu twingapesha ukulenga ukubishanya kwesu pa kulongana ukuba ukwa kukuulilila—pali bufi apo tulemona ubushiku bwa kwa Yehova bulepalamina!

[Futunoti]

Ni Shani Fintu Wingaasuka?

◻ Mulandu nshi cabele cakatama ukuti ukulongana kwesu no kubishanya kuleba ukwa kukoselesha muli ishi nshiku sha kulekelesha?

◻ Cipilibula cinshi ukwetetula?

◻ Cipilibula cinshi ukucincimushanya?

◻ Cinshi casanshiwa mu kukonkomeshanya?

◻ Ni shani fintu abapopomenwa na bakungumana pambi bengakoseleshiwa?

[Icikope pe bula 16]

Icileela cilatwaafwa ukwishibana bwino

[Icikope pe bula 18]

Lintu Eliya apopomenwe, Yehova mu cikuuku alimusansamwishe