Yehova Alingile Ukuba Ica kutetekelako Cesu

“Yehova akabe ca kutetekelako cobe.”—AMAPINDA 3:26.

 1. Nangu cingatila abengi baitunga ukucetekela muli Lesa, cinshi cilangililo kuti tabamucetekela lyonse?

UMUCINCISHO wa kuti “In God We Trust” (Ni Muli Lesa Twacetekela) ulamoneka pa ndalama sha ku United States of America. Lelo bonse ababomfye shi ndalama, muli cilya calo e lyo na kumbi, bushe cine cine balicetekela muli Lesa? Nelyo bushe ni mu ndalama shine bacetekela sana? Ukucetekela kwa musango yo mu ndalama isha muli cilya calo nelyo isha mu calo cimbi takwingomfwana no kutetekela muli Lesa wa kutemwa uwa maka yonse, uushibomfya amaka yakwe bubi bubi kabili uushafunuka nangu fye panono. Na kuba, asenuka fye ubufunushi apabuuta.—Abena Efese 5:5.

 2. Mibele nshi Abena Kristu bakwata pa lwa maka ya fyuma?

² Abena Kristu ba cine bacetekela muli Lesa, te mu fyuma, no “longolo” lwa fiko. (Mateo 13:22) Balishibo kuti amaka ya ndalama aya kulundulule nsansa no kusungililo bumi yalipelebela nga nshi. Amaka ya kwa Lesa Wa maka yonse yena tayapelebela. (Sefania 1:18) Kanshi, mwandi mwaliba amano mu kukonkomesha kwa kuti: “Imibele yenu ibe iishatemwa ndalama; muteke imitima ku fintu ifyo mukwete, pantu Umwine atile, Nshakakupoose nakalya, nangu kukusha nakalya.”—AbaHebere 13:5.

 3. Ni shani fintu amashiwi yashinguluka Amalango 31:6 yalangilila ico Paulo ayambwilile ici cikomo?

³ Lintu umutumwa Paulo alelembela ayo mashiwi ku Bena Kristu ba ciHebere, aleambula amakambisho yantu Mose apeele ku bena Israele lintu fye talafwa aya kuti: “Koseni kabili talileni, mwitiina nangu kututuma ku cinso cabo; pantu Yehova Lesa wenu e uleya na imwe; takamupoose fye, nangu kumulekelesha.” (Amalango 31:6) Amashiwi yashingulukako yalangililo kuti Mose alekoselesha ukutetekela Yehova ukwacilile pa kucetekela fye ukuti aali no kubapeela ifya ku mubili ifyo balekabila. Cali shani ifyo?

 4. Ni shani fintu Lesa ashinine abena Israele ifyo kuti acetekelwa?

⁴ Mu myaka 40 iyo abena Israele baendawike mu matololo, Lesa aali uwa cishinka kuli bene mu kubapayanishisha ifyo balekabila mu mikalile. (Amalango 2:7; 29:5) Na kabili alibapayanishishe ubutungulushi. Inshila imo intu asokolwelelemo ubu butungulushi yali likumbi mu nshita ya kasuba e lyo ubushiku umulilo, ifyaletungulula abena Israele ku “calo icilefumfumune shiba no buci.” (Ukufuma 3:8; 40:36-38) Ilyo inshita yafikile iya kuti nomba bengile mu Calo Calaiwe, Yehova asalile Yoshua ukuba impyani ya kwa Mose. Calesubilwe fyo abekashi ba muli cilya calo bali no kushanshako. Lelo Yehova alyendele na bantu bakwe pa makumi ya myaka, kanshi tabalekabilo kutiina. Abena Israele balikwete umulandu wa kwishibilo kuti Yehova pamo nga Lesa kuti acetekelwa!

 5. Ni shani fintu imibele ilimo Abena Kristu ilelo ipalene ne yalimo abena Israele ilyo bashilaingila mu Calo Calaiwe?

⁵ Abena Kristu ilelo balyenda ukupula mu matololo ya calo cabipa ica ndakai ilyo baleya ku calo cipya ica kwa Lesa. Bamo pali bene balikonka iyi nshila ukucila pa myaka 40. Nomba beminine pa mupaka wa calo cipya ica kwa Lesa. Lelo abalwani bacili nabeminina mu nshila, ukufwayo kubacilinganya ukuti beingila mu cili no kusanguke Calo Calaiwe, ica bukata bwacilapo pali cilya ica pa kale icalefumfumukamo ishiba no buci. E co ku Bena Kristu ba lelo, mwandi amashiwi ya kwa Mose nayalinga, ayo Paulo abwekeshepo aya kuti: “Nshakakupoose nakalya, nangu kukusha nakalya”! Bonse abatwalilila abakosa kabili abatalila, abaisulamo icitetekelo, abatetekela Yehova, balyebekeshiwa ukukwate cilambu.

Ukutetekela Ukwashimpwa pa Kwishiba na Bucibusa

6, 7. (a) Cinshi caeseshe ukutetekela kuntu Abrahamu atetekele Yehova? (b) Abrahamu nakalimo ayumfwile shani lintu aleya uko aali no kuyatuulila Isaki ilambo?

⁶ Kwaliko inshita imo lintu Abrahamu icikolwe ca bena Israele aebelwe ukuti apeele umwana wakwe Isaki nge ca kuninika. (Ukutendeka 22:2) Cinshi calengele uyu wishi wa kutemwa ukuba no kucetekela kushingatobeka ukwa musango yo muli Yehova ica kuti ilyo line fye alyumfwilile? AbaHebere 11:17-19 basuko kuti: “Ni ku citetekelo e ko Abrahamu, pa kweshiwa, atuulile Isaki nge lambo; uwapokelele amalayo apene atuule mwane uwafyalwa eka; uo kwalandilweko ukuti, Ni muli Isaki e mukenikilwo bufyashi bobe: pa kutila Lesa engabuusha na ku bafwa; ukufuma uko kwine amupokelele kwati ni mu mulumbe wa kushukuka.”

⁷ Ibukisheni ukuti casendele inshiku shitatu kuli Abrahamu na Isaki ukufika apo ilambo lyali no kupeelelwa. (Ukutendeka 22:4) Inshita e ko yali iya kuti Abrahamu nga alipitulwikemo mu co bamwebele ukucita. Bushe kuti twaelenganya ifyo aleyumfwa, icali mu nkuntu shakwe? Ukufyalwa kwa kwa Isaki cali cintu cimo icaletele insansa shabulo kwenekela. Bulya bushinino bwa mibombele ya bulesa bwalengele Abrahamu no mukashi wakwe uwali kale ing’umba, Sara ukuikuminisha sana kuli Lesa. Ico balesubila fye nomba cali kumona icali no kucitika kuli Isaki ne ntuntuko shakwe. Lelo nomba nga fintu pambi cingamoneka, bushe amasubilo yabo mu kupumikisha yalifulunganishiwe pa mulandu wa cintu Lesa abalombele?

 8. Ni shani fintu ukutetekela kuntu Abrahamu atetekele Lesa kwacilile pa kusumina fye ukuti Lesa aali na maka ya kubuusha Isaki?

⁸ Nalyo line, Abrahamu alicetekele ukushintilila pa fyo aishibe nga fintu ifibusa fyapalamisha fishibana. Pamo nga “Cibusa wa kwa Lesa,” Abrahamu “atetekele Lesa, kabili calingilwe kuli wene ukuti bulungami.” (Yakobo 2:23) Inshila Abrahamu acetekelelemo Yehova yalicilile pa kusumina fye ukuti Lesa kuti abuusha Isaki. Abrahamu alishibe bwino bwino fye ukuti ico Yehova alemulomba ukucita cali icalinga, nangu line Abrahamu takwete ifishinka fyonse. Tapaali umulandu engatwishikila Yehova ifyo ali uwalungama muli ici cintu amulombele. Lyene ukutetekela kwa kwa Abrahamu kwalikoshiwe ilyo malaika wa kwa Yehova anyantukilemo no kulesha ukuti Isaki eipaiwa nge lambo.—Ukutendeka 22:9-14.

9, 10. (a) Ni lilali lintu mu kubangilila Abrahamu alangilile ukutetekela Yehova? (b) Cintu nshi icacindama ico twingasambililako kuli Abrahamu?

⁹ Imyaka mupepi na 25 iyabangilileko, Abrahamu alilangishe uyu musango umo wine uwa kucetekela mu bulungami bwa kwa Yehova. Ilyo asokelwe ukuti imisumba ya Sodomu na Gomora yali no konaulwa, mu cifyalilwa fye alisakamikwe pa fyo cali no kuba ku balungami bonse abaikele mulya, ukusanshako no mwipwa wakwe Lote. Abrahamu apaapeete Yehova mu mashiwi ya kuti: “Citaluke kuli imwe ukucita ngo musango uyu, ukwipaila abalungami pamo na babi, no kuleka abalungami babe nga babi! Citaluke kuli imwe. Bushe Kapingula wa pano isonde ponse takacite icalungama?”—Ukutendeka 18:25.

¹⁰ Icikolwe Abrahamu alishininwe ukuti Yehova tengacita icili conse icishalungama. Kemba wa malumbo pa numa aimbile ati: “Yehova alilungama mu mibele yakwe yonse, kabili wa luse mu micitile yakwe yonse.” (Ilumbo 145:17) Kuti cawama ukuipusha fwe bene ukuti: ‘Bushe ndapokelela cintu Yehova asuminisha ukumponena ukwabula ukutwishika ubulungami bwakwe? Bushe nalishininwa ukuti conse cintu asuminisha cikesangwamina no kuwaminako na bambi?’ Nga twasumina atuti ee, ninshi natusambililako isambililo lyacindama kuli Abrahamu.

Ukulango Kutetekela mu Bantu Yehova Asala

11, 12. (a) Lubali nshi ulwa kucetekela ulufwaikwa ku babomfi ba kwa Lesa? (b) Cinshi pambi cingabo bwafya limo limo kuli ifwe?

¹¹ Abo bamona Yehova nge ca kutetekelako cabo na kabili balalangisho kutetekela mu bantu Yehova asala ukuti alebabomfya mu kubomba imifwaile yakwe. Ku bena Israele ici capilibwile ukucetekela Mose e lyo pa numa ukucetekela impyani yakwe, Yoshua. Ku Bena Kristu ba mu kubangilila, capilibwile ukucetekela abatumwa na bakalamba abaali mu cilonganino ca mu Yerusalemu. Kuli ifwe ilelo, cilepilibula ukucetekela “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” uwalashikwa ukutupeela ‘ifya kulya fya ku mupashi mu nshita iyene,’ no kucetekela abo muli bene abapanga Ibumba Litungulula.—Mateo 24:45.

¹² Na kuba, ukucetekela abaletungulula mu cilonganino ca Bwina Kristu ciba ku busuma bwesu. Twalyebwa ukuti: “Beni aba cumfwila ku balemutungulula, no kubanakila; pantu bene balinde myeo yenu, nga bantu abakaba no kulubulula. Lekeni bacite ico no kusekelela, te mu bulanda iyo; pantu nga cabe fi, ninshi te ca kumwafwa cintu.”—AbaHebere 13:17.

Ukusengauka Abantu Yehova Asala

13. Mulandu nshi twingacetekelela abo basontwa ukututungulula?

¹³ Baibolo ilatwaafwa ukushikatala mu kulangisha ukucetekela mu baletungulula pa bantu ba kwa Yehova. Kuti pambi twayipusha atuti: ‘Bushe Mose alitalile alufyanyapo? Bushe abatumwa lyonse fye balelangisha imibele ya mutima iyapala Kristu intu Yesu alefwaya ukuti bakwate?’ Natwishiba amasuko. Yehova alisala abaume ba bucishinka kabili abaipeelesha ukulatungulula abantu bakwe, nangu cingati bantu bashapwililika. Mu nshila imo ine, ilintu baeluda ilelo tabapwililika, nalyo line tufwile ukubamona nga ‘[abasontwa ku] mupashi wa mushilo [ku kuba] bakangalila; ukucema ulukuta lwa kwa Shikulu.’ Tulingile ukubatungilila no kubacindika.—Imilimo 20:28.

14. Cinshi camonekesha pa lwa kwa Yehova ukusala Mose mu cifulo ca kusala Aarone nelyo Miriamu nge ntungulushi?

¹⁴ Aarone aacilileko Mose imyaka itatu, lelo bonse babili bali baice pali nkashi yabo, Miriamu. (Ukufuma 2:3, 4; 7:7) Kabili apantu Aarone alilongolweke mu kulanda ukucila Mose, e wasontelwe ukulandilako munyina. (Ukufuma 6:29–7:2) Lelo pa kutungulula Israele, Yehova tasalile Miriamu, uwali umukalamba pali bonse, nelyo Aarone uwacililepo kulongoloka. Pa kuti asale Mose alishibe bwino bwino ifishinka fyonse e lyo ne fyalekabilwa pali ilya nshita. Inshita imo lintu bashaishibe ifi fintu bwino, Aarone na Miriamu bailishenye abati: “Bushe ni kuli Mose eka fye e ko Yehova asosa? bushe tasosa na kuli ifwe?” Miriamu, nakalimo uwali kasongelekanya mukalamba, alikandilwe pali iyi mibele ya kukanacindika untu Yehova asalile, uo wene na Aarone bafwile baishibe fyo aali “uwafuukisha ukucilamo mu bantu bonse aba pano isonde.”—Impendwa 12:1-3, 9-15.

15, 16. Kalebu ashininkishe shani ukuti alitetekele Yehova?

¹⁵ Lintu inengu 12 shatuminwe ku kulengule Calo Calaiwe, 10 babweseshe lipoti wa kufuupula. Batiinishe abena Israele pa kushimika ukuti abena Kanaani baali “aba mushinku ukalamba.” Ici calengele abena Israele ‘ukuŋwinta Mose na Aarone.’ Lelo te nengu shonse ishalangishe ukukanacetekela Mose na Yehova. Tubelengo kuti: “Na o Kalebu atalalike abo bantu kuli Mose, no kutila, Ukunina tunine, no kucikwata; pantu kuti twacicimfya.” (Impendwa 13:2, 25-33; 14:2) Umbi uwakweteko ukushangila ngo kwa kwa Kalebu ni nengu inankwe Yoshua. Bonse babili balangishe ukuti bacitile Yehova nge ca kutetekelako cabo pa kusoso kuti: “Yehova nga abekelwa muli ifwe, kuti atwingisha mu calo ici, no kucipeela kuli ifwe; cine cine calo icifumfumune shiba no buci. Lelo . . . imwe mwitiina abantu ba mu calo ico . . . Yehova ali na ifwe: mwibatiina.” (Impendwa 14:6-9) Uku kutetekela Yehova kwalilambwilwe. Pa nkulo ya bakalamba abali aba mweo pali ilya nshita, abakwete ishuko lya kwingila mu Calo Calaiwe ni Kalebu fye na Yoshua, e lyo na bena Lebi bamo bamo.

¹⁶ Pa numa ya myaka imo Kalebu atile: “Lelo ine nakonkele Yehova Lesa wandi no mutima onse. . . . Na nomba, mona, Yehova ambako wa mweo, ifyo asosele, imyaka iyi amakumi yane na isano, ukufuma lilya Yehova asosele icebo ici kuli Mose, ilyo Israele aleenda mu matololo: na nomba, mona, ine lelo ndi ne myaka amakumi cinekonsekonse na isano. Ncili lelo uwakosa nga mu bushiku Mose antumine: ifyo amaka yandi yali lilya, e fyo amaka yandi yali na nomba.” (Yoshua 14:6-11) Moneni imibele ya kwa Kalebu iya kucincisha, iya busumino, na maka ya ku mubili. Nangu cibe fyo, Yehova tasalile Kalebu ukuti e o apyane pali Mose. Ili shuko lyapeelwe kuli Yoshua. Kuti twacetekele fyo kwaliko imilandu iyalengele ukuti Yehova asale Yoshua, kabili alisalile bwino.

17. Cinshi pambi cali no kulenga Petro ukumoneka ngo uushalingile ukubombo mulimo?

¹⁷ Umutumwa Petro akeene Shikulu wakwe imiku itatu. Na kabili mu kukanatekanya acitile fye ne fyo bashamwebele, ukukwampo kutwi kwa musha wa kwa shimapepo mukalamba. (Mateo 26:47-55, 69-75; Yohane 18:10, 11) Bamo kuti pambi batila Petro aali ni camwenso, uushashikatala, uushingalinga ukupeelwa amashuko yaibela. Nangu cibe fyo, nani uwapeelwe imfungulo sha Bufumu, uwali ne shuko lya kwiswila amabumba yatatu ku bwite bwa ku muulu? Aali ni Petro.—Imilimo 2:1-41; 8:14-17; 10:1-48.

18. Cilubo nshi icalumbulwa na Yuda cintu tulefwayo kusengauka?

¹⁸ Ifi fya kumwenako filetulango kuti tufwile ukucenjela ukukanapingulwilo muntu ku fyo alemoneka. Nga ca kuti twatetekela Yehova, tatwakaletwishika abantu asala. Nangu ca kuti icilonganino cakwe ica pano isonde capangwa na bantu bashapwililika, ababa bena kuluba, alebabomfya ukubombe milimo iikalamba. Yuda, munyina citika wa kwa Yesu asokele Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ukucenjela ku bantu “abasuula na Bukateka, no kupontela bamalaika bakata.” (Yuda 8-10) Tatulingile ukubapashanya.

19. Mulandu nshi tushakwatile nsambu ya kutwishikila abo Yehova asala?

¹⁹ Cilemoneke fyo Yehova abika abantu bamo mu fishingamo fimo ababa ne mibele iifwaikwa pa kutungulula abantu bakwe mu nshila alefwayo kuti e mo baye ukulingana ne nshita. Tulingile ukwesha ukwishiba ici cishinka, ukukanatwishika abantu Lesa asala, lelo mu kuicefya ukwikushiwa ukubombela pantu Yehova atubika ngo muntu umo umo. Nga twacite fyo tukalango kuti twalicita Yehova ukuba ica kutetekelako cesu.—Abena Efese 4:11-16; Abena Filipi 2:3.

Ukutetekela Ubulungami bwa kwa Yehova

20, 21. Cinshi pambi twingasambilila ku nshila Lesa abombelemo na Mose?

²⁰ Nga limo limo tulacishamo ukuicetekela no kukanatetekela sana Yehova, natusambilileko kuli Mose. Lintu Mose aali ne myaka 40, aimine fye pa lwakwe ukuti alubule abena Israele ku busha bwa mu Egupti. Kwena ukubombesha kwakwe kwali ukwafumaluka, lelo takwalengele ukuti abena Israele balubuke apo pene, nelyo ukuti ifintu fibawamine. Na kuba apatikishiwe ukufulumuka. Cali fye ni pa numa ya kukansha kwakakala ukwa myaka 40 uko apitilemo mu calo ca cilendo e lintu afikilepo ku kusalwa ukuti acite cintu afwaile ukucita mu kubangilila. Ili lyena alicetekele ifyo Yehova alemutungilila pantu nomba ifintu fyalecitilwa mu nshila ya kwa Yehova pa nshita iyalingene no kutantika kwa kwa Yehova.—Ukufuma 2:11–3:10.

²¹ Ifwe umo umo kuti twayipusha atuti: ‘Bushe limo limo ndatangilila Yehova na baeluda basontwa mu cilonganino, ukwesho kukwankwanye fintu nelyo ukucitile fintu mu nshila yandi? Mu cifulo ca kuyumfwa ukukanabomfiwa mu mashuko yamo, bushe naliitemenwa ukusuminisha inshita ya kukanshiwa kwandi iyo ndepitamo?’ Icikalamba ca kuti, bushe twalisambililako icintu cimo icacindama kuli Mose?

22. Te Mulandu no kulufye shuko ilikalamba, Mose aleyumfwa shani pali Yehova?

²² Ukulundapo, kuti twasambililako na cimbi kuli Mose. Impendwa 20:7-13 itweba icilubo cintu acitile, icamuletelele apakalamba. Alufishe ishuko lya kwingisha abena Israele mu Calo Calaiwe. Bushe lyene ayankwileko ukuti fintu Yehova apingwile pali ulya mulandu fyalilubene? Bushe aali ngo waikumbete, ukufiitwa pa mulandu wa kuti Lesa alemucusha? Bushe Mose alisuulile ubulungami bwa kwa Yehova? Pa kusanga amasuko kuti twamona fye amashiwi yantu Mose umwine alandile kuli Israele ilyo fye talafwa. Alandile pa lwa kwa Yehova ukuti: “Ya mpomfu imicitile yakwe; pantu imibele yakwe yonse [bulungi, NW]: Lesa wa cishinka kabili uwabulo bupondamishi, uwalungama kabili uwatambalala.” (Amalango 32:4) Cine cine Mose alitwalilile ukutetekela Yehova mpaka fye na lintu afwile. Inga ifwe ni shani? Bushe ifwe ngo muntu umo umo tulebombela pa kukosha ukutetekela kuntu twatetekela Yehova no bulungami bwakwe? Ni shani fintu twingacite fyo? Natumone.

Kuti Mwayasuka Shani?

◻ Milandu nshi abena Israele bakwete iya kutetekelela Yehova?

◻ Cinshi cintu twingasambililako kuli Abrahamu pa lwa kutetekela?

◻ Mulandu nshi tulingile ukusengaukila ukutwishika bantu Yehova asala?

[Icikope pe bula 13]

Ukutetekela Yehova kusanshamo ukucindika abo baletungulule cilonganino