Mulecindika “ico Lesa Alundenye”

1, 2. Bushe amashiwi yaba pa AbaHebere 13:4 yalingile ukulenga twalamona shani icupo?

BUSHE mulatemwa ukucindika Yehova? Ukwabula no kutwishika mulatemwa! Mulingile ukulamucindika kabili alilaya ukuti na o akalamucindika. (1 Sam. 2:30; Amapi. 3:9; Ukus. 4:11) Na kabili Yehova afwaya mulecindika abantu, pamo nga abalashi ba buteko. (Rom. 12:10; 13:7) Lelo kwaliba na cimbi ico Yehova afwaya mulecindika. Afwaya mulecindika icupo.

² Umutumwa Paulo alembele ati: “Icupo cifwile ukuba ica mucinshi kuli bonse, kabili tacifwile ukuba icakowela.” (Heb. 13:4) Paulo talelanda fye ifyo icupo cifwile ukuba. Lelo aleeba Abena Kristu ukuti balingile ukulacindika icupo kabili balecimona ukuti calicindama. Bushe ifi e fyo na imwe mumona icupo, maka maka icupo cenu nga mwalyupa nelyo nga mwalyupwa?

 3. Finshi Yesu alandile pa cupo? (Moneni icikope pa muulu.)

³ Nga mulacindika icupo ninshi mulacita bwino. Na Yesu alecindika icupo. Ilyo abaFarise baipwishe Yesu pa kulekana, abebele ifyo Lesa alandile pa cupo ca kubalilapo. Lesa atile: “E mulandu wine umwaume akashiila wishi na nyina, kabili aba babili bakaba umubili umo.” Kabili Yesu abebele no kuti: “Ico Lesa alundenye, umuntu ecilekanya.”—Belengeni Marko 10:2-12; Ukute. 2:24.

 4. Bushe Yehova alefwaya icupo cibe shani?

⁴ Ifi Yesu alandile fyalangile ukuti alishibe ukuti Lesa e watendeke icupo kabili Yesu alyebele na bantu ukuti abaupana tabalingile ukulekana. Ilyo Lesa aufishe Adamu na Efa tabebele ukutila kuti balekana. Ifi Lesa acitile mu Edeni filanga ukuti abantu “babili,” umwaume no mwanakashi e bafwile ukuupana kabili tabalingile ukulekana.

 5. Bushe imfwa ilenga icupo caba shani?

⁵ Kwena mwalishiba ukuti ilyo Adamu abembwike ifintu fyalyalwike. Kwaishileba ne mfwa, kabili imfwa ilalenga icupo capwa. Ifyo umutumwa Paulo alandile ilyo alelondolola ukuti Abena Kristu tabakonka Amafunde ya kwa Mose e filenga twashininkisha. Paulo alandile ati imfwa ilalenga icupo capwa kabili uwafwilwa kuti aupa nelyo kuti aupwa na kabili nga alefwaya.—Rom. 7:1-3.

 6. Bushe Amafunde ayo Lesa apeele Mose yalanga shani ifyo amona icupo?

⁶ Mu Mafunde ayo Lesa apeele abena Israele alibebele ifintu ifingi pa cupo. Amafunde yalisuminishe ukuupa impali. Na kuba abaume batendeke ukuupa impali ninshi na Lesa talapeela abena Israele Amafunde. Lelo amafunde yalelesha abaleupa impali ukucusha abena mwabo. Ku ca kumwenako, nga ca kuti umwina Israele aupa umusha kabili pa numa aupilapo umwanakashi na umbi, talingile ukuleka ukuliisha, ukufwika, no kulapanga icupo no mwina mwakwe uwa kubalilapo. Lesa alefwaya umwaume alecingilila umwina mwakwe kabili alemusakamana. (Ukufu. 21:9, 10) Kwena ifwe tatukonka Amafunde ya kwa Mose, lelo Amafunde yalalenga twamona ukuti Yehova alibika amano ku cupo. Bushe ifi tafilenga mwalacindika icupo?

7, 8. (a) Ukulingana ne fyaba pa Amalango 24:1, finshi Amafunde yalandile pa kulekana? (b) Bushe Yehova amona shani ukulekana?

⁷ Finshi Amafunde yalandile pa kulekana? Lesa tayalwile ifyo alemona icupo; lelo alisuminishe abantu ukulekana. (Belengeni Amalango 24:1.) Umwaume umwina Israele balimusuminishe ukuleka umwina mwakwe nga “asangamo icishawama muli ena.” Amafunde tayalondolwele “icishawama.” Na lyo line, icishawama cifwile cali cintu ica nsoni nelyo icilubo icikalamba, te cilubo icinono. (Amala. 23:14) Ku ca bulanda, ilyo Yesu ali pano isonde abaYuda abengi baleleka abena mwabo “pa mulandu fye onse.” (Mat. 19:3) Kwena te kuti ciwame twalabapashanya.

⁸ Kasesema Malaki alilandile ifyo Lesa amona ukulekana. Alandile ifi ilyo abaume baseekele ukupondokela ‘abakashi ba ku bulumendo bwabo,’ nalimo pa kuti boope abanakashi abaiceko abashalepepa na Lesa. (Mal. 2:14-16) Malaki alandile pa fyo Lesa amona ukulekana ati: “Nalipata ukulekana.” (Mal. 2:14-16) Ifi Lesa alandile fyalilingana ne fyo Icebo cakwe calanda pa cupo ca kubalilapo. Citila: ‘Umwaume akalambatila ku mukashi wakwe, na bo bakaba umubili umo.’ (Ukute. 2:24) Yesu alicindike ifyo Wishi alemona icupo kabili atile: “Ico Lesa alundenye, umuntu ecilekanya.”—Mat. 19:6.

 9. Bushe amashiwi ayo Yesu alandile pali Marko 10:11, 12 yalola mwi?

⁹ Bamo nalimo kuti baipusha abati, ‘Bushe kwaliba umulandu uo Abena Kristu abaupana bengalekaninapo no kuupa nelyo ukuupwa na kabili?’ Kwena, Yesu alilandile ifyo amona ukulekana. Atile: “Onse uwaleka umukashi wakwe no kuupa umbi, ninshi acita ubucende kabili amubembukila. No mwanakashi nga aleka umulume wakwe, aupwa kuli umbi, ninshi acita ubucende.” (Marko 10:11, 12; Luka 16:18) Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti Yesu alicindike icupo kabili alefwaya na bantu balecicindika. Umwaume nga aleka umwina mwakwe uushicitile ubucende (nelyo umwanakashi nga aleka umwina mwakwe uushicitile ubucende) pa kuti ope nelyo opwe kuli umbi ninshi acita ubucende. Ici cishinka pantu umuntu nga aleka umwina mwakwe apashili umulandu wa bucende, Lesa ena amona ukuti icupo tacipwile, aba babili bacili “umubili umo.” Na kabili Yesu atile umwaume nga aleka umwina mwakwe uushicitile ubucende, kuti alenga umwina mwakwe acita ubucende. Cinshi twalandila ifi? Kale, umwanakashi uo baleka nalimo kuti alaumfwa ukuti alingile fye ukuupwa na kabili pa kuti akwate uwa kumusakamana. Uyu mwanakashi nga aupwa na kabili ninshi acita ubucende.

10. Cinshi cingalenga Umwina Kristu aleka umwina mwakwe no kuupa nelyo ukuupwa na kabili?

¹⁰ Yesu alilandile icingalenga icupo cipwe. Alandile ati: “Ndemweba nati, onse uwaleka umukashi wakwe, apashili umulandu wa bulalelale [mu ciGriki ni por·neiʹa], aupa na umbi, ninshi acita ubucende.” (Mat. 19:9) Ifi fine e fyo alandile na mu Lyashi lya pa Lupili. (Mat. 5:31, 32) Pa miku yonse ibili Yesu alandile pa “bulalelale.” Ubulalelale kulaala no muntu uo mushaupana nankwe, ukucita ubucende, bucilende, abaume ukulaala na baume banabo na banakashi ukulaala na banakashi banabo e lyo no kulaala ne finama. Ku ca kumwenako, nga ca kuti umwaume uwaupa acita ubulalelale, umwina mwakwe kuti asalapo nampo nga kulekana nankwe nelyo iyo. Nga ca kuti amuleka, Lesa akalamona ukuti icupo calipwa.

11. Finshi fingalenga nalimo Umwina Kristu asalapo ukukanalekana no mwina mwakwe uucitile ubulalelale?

¹¹ Nomba Yesu talandile ukuti uwaupa nelyo uwaupwa nga acita ubulalelale (por·neiʹa) ninshi icupo cifwile fye ukupwa. Ku ca kumwenako, nalimo umwanakashi kuti asalapo ukukanalekana no mwina mwakwe uucitile ubulalelale. Nalimo acili alitemwa umwina mwakwe kabili kuti atemwa ukumubelela uluse no kulabombela pamo pa kuti bakoshe icupo cabo. Ukulanda fye icishinka, nga ca kuti asalapo ukulekana no mwina mwakwe kuti akwata amafya. Ku ca kumwenako, bushe akalafumya kwi ifyo akalakabila kabili nga aumfwa insuuna ya kulaala no muntu, akalaalala na bani? Bushe takaletalalilwa? Nga ca kuti balikwata abana, bushe akalabasakamana shani? Bushe nga balekana tacakamukosele ukusambilisha abana icine? (1 Kor. 7:14) Ukwabula no kutwishika uo babembukiile kuti akwata amafya ayakalamba.

12, 13. (a) Finshi fyacitike mu cupo ca kwa Hosea? (b) Cinshi calengele Hosea abweshe Gomere, kabili finshi twingasambililako?

¹² Tulasambilila ifingi ku fyacitikile kasesema Hosea. Lesa aebele Hosea ukuupa (Gomere), uwali no kuba “umulalelale no kukwata abana aba mu bulalelale.” Gomere “aliimite no kumufyalila [Hosea] umwana umwaume.” (Hos. 1:2, 3) Na kabili alikwete umwana umwanakashi no mwana umwaume, kabili nalimo abafyele mu bulalelale. Nangu ca kuti Gomere alitwalilile ukucita ubulalelale, Hosea tamulekele. Mu kupita kwa nshita Gomere alishiile Hosea no kuyaba umusha. Na lyo line, Hosea aliile no kushita Gomere pa kuti afume mu busha. (Hos. 3:1, 2) Yehova alebomfya Hosea pa kulanga ifyo atwalilile ukwelela abena Israele abalemupondokela. Finshi nalimo twingasambilila kuli ili lyashi?

¹³ Nga ca kuti Umwina Kristu acita ubucende, uo abembukila afwile ukusalapo ifya kucita. Yesu atile uo babembukila kuti asalapo ukupwisha icupo kabili pa numa kuti aupa nelyo kuti aupwa na kabili. Lelo uo babembukiile nga alefwaya kuti asalapo ukubelela uumubembukiile uluse. Nga acita ifi ninshi talufyenye. Hosea alibweseshe Gomere. Ilyo amubweseshe, talingile ukulacita ubucende na kabili. Hosea talepanga icupo na Gomere pa nshita imo. (Hos. 3:3) Lelo mu kupita kwa nshita, Hosea afwile alitendeke ukupanga icupo na Gomere na kabili. Ifi acitile fyalelanga ifyo Lesa aleitemenwa ukubwesha abantu bakwe no kutwalilila ukubafwa. (Hos. 1:11; 3:3-5) Finshi twingasambilila kuli ili lyashi? Nga ca kuti uo babembukiile asalapo ukukanalekana no mwina mwakwe, kabili atendeka ukupanga nankwe icupo ninshi alanga ukuti namwelela. (1 Kor. 7:3, 5) Nga acita ifi ninshi umulandu wa kulekaninapo wapwa. Lyena bonse babili bafwile ukulabombela pamo pa kuti balemona icupo nge fyo Lesa acimona.

14. Ukulingana na mashiwi yaba pa 1 Abena Korinti 7:10, 11, finshi fingacitika mu cupo?

¹⁴ Abena Kristu bonse bafwile ukulacindika icupo nga fintu Yesu na Yehova bacicindika. Lelo bamo kuti bafilwa ukucindika icupo pantu fwe bantu tatwapwililika. (Rom. 7:18-23) Kanshi tatulingile ukupapa sana filya Abena Kristu bamo mu nshita ya batumwa balekwata amafya mu fyupo. Paulo alembele ati “umukashi tafwile ukufuma ku mulume wakwe;” lelo abengi balefuma ku bena mwabo.—Belengeni 1 Abena Korinti 7:10, 11.

15, 16. (a) Finshi abaupana balingile ukucita nangu ca kuti nabakwata amafya mu cupo, kabili cinshi balingile ukucitila ifyo? (b) Finshi abaupana na bashili ba Nte nabo bafwile ukucita nga ca kuti bakwata amafya mu cupo?

¹⁵ Paulo talondolwele ifyalelenga abaupana balepaatukana. Nomba twalishiba ukuti icalelenga te kutila abalume balecita ubucende, pantu bucende fye e bwali no kulenga umwanakashi aleka umwina mwakwe no kuupwa kuli umbi. Paulo alembele ati umwanakashi uwapaatukana no mwina mwakwe talingile ukuupwa “lelo nga afilwa ukushipikisha, abwelele ku mulume wakwe.” Kanshi Lesa alemona ukuti bonse babili bacili balyupana. Paulo alandile ati abaupana nangu bengakwata amafya ya musango shani, nga ca kuti umo pali bena tacitile ubucende, ninshi bonse babili bafwile ukubombela pamo pa kuti babweshanye. Kuti baebako baeluda mu cilonganino pa kuti babafundeko ifyo Baibolo yalanda. Baeluda tabalingile ukuwila kumo ilyo baleeba abaupana ifyo Baibolo yalanda.

¹⁶ Nga ca kuti umo pa baupana te Nte ya kwa Yehova, mu cupo kuti mwaba sana amafya pantu ninshi umo fye e ulefwaya ukulakonka amafunde ya kwa Lesa. Bushe nga bapaatukana e lyo amafya yengapwa? Nga fintu tusambilile, Amalembo yatila ubulalelale e bwingalenga icupo capwa, lelo tayalanda pa fingalenga abaupana bapaatukana. Paulo alembele ati: “Umwanakashi uuli no mulume uushatetekela, no mulume asumina ukwikala nankwe, tafwile ukusha umulume wakwe.” (1 Kor. 7:12, 13) Ifi fine e fyo abaupana bafwile ukulakonka na muno nshiku.

17, 18. Cinshi calenga Abena Kristu bamo batwalilile ukwikala na bena mwabo nangu ca kuti balakwata amafya mu cupo?

¹⁷ Kwena ukulanda fye icishinka, limo cilailanga fye apabuuta tuutu ukuti “umulume uushatetekela” ‘tasumine ukwikala no mukashi.’ Nalimo alacusha sana umukashi, ni cikanga fye amucene no kumucena. Nalimo kuti tasakamana ulupwa ku mufulo fye nelyo kuti alenga umwina mwakwe aleka ukubombela Yehova. Ifya musango uyu nga e ficitika, Abena Kristu bamo basalapo ukupaatukana no mwina mwabo nangu engalanda ifya musango shani, pantu ninshi nalanga ukuti ‘tasumine ukwikala’ nabo. Lelo Abena Kristu bambi abakwata amafya yamo yene balashipikisha kabili balabombesha pa kuti amafya yacepeko mu cupo. Mulandu nshi bacitila ifi?

¹⁸ Abaupana nga bapaatukanina pa milandu ya musango uyu, ninshi icupo tacipwile. Nga bapaatukana, bonse babili bakalakwata amafya nga fintu tulandilepo kale. Umutumwa Paulo alilandile na cimbi icingalenga abaupana abakwete amafya batwalilile ukwikala pamo. Alembele ati: “Umukashi nalenga umulume uushatetekela ukuba uwa mushilo, no wa bwananyina nalenga umukashi uushatetekela ukuba uwa mushilo; nga te ifyo ninshi abana benu kuti baba abakowela, lelo nomba ba mushilo.” (1 Kor. 7:14) Abena Kristu abengi balitwalilila ukwikala na bena mwabo abashatetekela na lintu bali na mafya ayakalamba nga nshi. Kuti balanda ukuti ifi bacitile fyaliweme sana pantu mu kupita kwa nshita abena mwabo balisambilile icine.—Belengeni 1 Abena Korinti 7:16; 1 Pet. 3:1, 2.

19. Cinshi calenga mu filonganino fya Bena Kristu mube abaupana abengi ababa ne nsansa?

¹⁹ Yesu alandile pa kulekana, kabili Lesa alengele umutumwa Paulo alande pa kupaatukana. Yesu na Paulo balefwaya ababombela Lesa balecindika icupo. Mu filonganino fya Bena Kristu mwi sonde lyonse mwaliba abaupana ababa ne nsansa. Na mu cilonganino mwaba mufwile mwaliba abaupana aba musango uyu. Mu cilonganino mwaba bamunyinefwe aba cishinka abatemwa abena mwabo kabili abena mwabo nabo balibatemwa kabili balabacindika. Ifi bonse bacita balanga ukuti balicindika icupo. Tulasekelela nga nshi ifi aba bwananyina abengi sana bakonka ifyo Lesa alanda ati: “E mulandu wine umwaume akashiila wishi na nyina no kulambatila ku mukashi wakwe, kabili aba babili bakaba umubili umo.”—Efes. 5:31, 33.