ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 48
“Muleba Aba Mushilo”
“Mube aba mushilo mu myendele yenu yonse.”—1 PET. 1:15.
ULWIMBO 34 Ukuba uwa Kaele
IFYO TWALASAMBILILAa
1. Cinshi umutumwa Petro aebele Abena Kristu ukulacita, kabili mulandu nshi twingatontonkanishisha ukutila te kuti tukumanishe ukucita ifyo alandile?
NAMPO nge subilo lyesu lya kwikala ku muulu nelyo pano isonde, kuti twasambililako ku fyo umutumwa Petro aebele Abena Kristu basubwa aba kubalilapo. Alembele ukuti: “Filya Lesa uwamwitile aba Uwa Mushilo, e fyo na imwe mube aba mushilo mu myendele yenu yonse, pantu calembwa ati: ‘Muleba aba mushilo, pantu ine ndi wa mushilo.’” (1 Pet. 1:15, 16) Amashiwi Petro alandile yatusambilisha ukutila kuti twasambililako kuli Yehova uwaba uwa mushilo icine cine. Kuti twaba aba mushilo kabili tufwile ukuba aba mushilo mu mibele yesu yonse. Nalimo kuti twatontonkanya ukutila te kuti tube aba mushilo pantu tatwapwililika. Nangu ca kuti Petro alandile ukuti tufwile ukuba aba mushilo, alelufyanya lelo ifyo alecita e filanga ukuti na ifwe bene kuti ‘twaba aba mushilo.’
2. Mepusho nshi twala-asuka muli cino cipande?
2 Muli cino cipande, twala-asuka amepusho yakonkapo: Bushe ukuba uwa mushilo kwalola mwi? Finshi Baibolo itusambilisha pa fyo Yehova aba uwa mushilo? Kuti twaba shani aba mushilo mu mibele yesu yonse? Kabili bushe ukuba uwa mushilo kwa-ampana shani na bucibusa bwesu na Yehova?
BUSHE UKUBA UWA MUSHILO KWALOLA MWI?
3. Bushe abantu abengi batontonkanya ukuti umuntu uwa mushilo aba shani, nomba ni kwisa twingasanga ifyebo fya cine pa fyo umuntu wa mushilo aba?
3 Abantu abengi nga batontonkanya pa muntu uwa mushilo, belenganya umuntu uwatemwa ukufwala ifya kufwala fya mapepo, uushimwentula kabili uushiseka na bantu. Nomba ifyo te fyo abantu aba mushilo baba. Baibolo itila Yehova, uwa mushilo ni “Lesa wa nsansa.” (1 Tim. 1:11) Kabili abamupepa nabo babeta ukuti ba nsansa. (Amalu. 144:15) Yesu alikalipile abalefwala ifya kufwala ifyaibela kabili abalecita ifintu ifisuma kuli bambi pa kuti fye abantu babamone ukuti balungami. (Mat. 6:1; Marko 12:38) Fwe Bena Kristu ba cine twalishiba umo calola ukuba uwa mushilo pantu twalishiba ifyo Baibolo isambilisha. Twalicetekela ukuti Lesa uwatutemwa te kuti atwebe ukucita icintu ico tushingakumanisha ukucita. Kanshi ifi Yehova atweba ukuti: “Muleba aba mushilo,” twalishininkisha ukutila kuti twaba aba mushilo. Nomba ilyo tushilaba aba mushilo mu mibele yesu yonse, intanshi tulingile ukwishiba umo ukuba aba mushilo kwalola.
4. Bushe amashiwi ya kuti ukuba ‘uwa mushilo’ yalola mwi?
4 Bushe ukuba uwa mushilo kwalola mwi? Mu Baibolo, amashiwi ya kuti ukuba ‘uwa mushilo’ yalosha ku kuba uwasanguluka mu mibele e lyo na mu mipepele. Aya mashiwi kuti yapilibula no kuti Lesa alitusala ukuti tulemubombela. Mu nshila imbi kuti twatila, kuti twaba fye aba mushilo nga ca kuti tuli ne mibele iisuma, tulepepa Yehova ukulingana ne fyo afwaya kabili tuli fibusa fyakwe. Nga twatontonkanya pa fyo Baibolo itusambilisha ifyo Yehova aba uwa mushilo, cilatupapusha sana ukutila kuti twaba ifibusa fyakwe nangu ca kuti tatwapwililika.
“WA MUSHILO, WA MUSHILO, WA MUSHILO YEHOVA”
5. Finshi tusambilila pali Yehova kuli bamalaika ba cishinka?
5 Yehova alisanguluka kabili wa mushilo muli fyonse. Ifi e fyo baserafi, bamalaika abapalama ku cipuna ca kwa Yehova balandile. Bamo balebilikisha ukuti: “Wa mushilo, wa mushilo, wa mushilo Yehova wa mabumba.” (Esa. 6:3) Icalenga ukuti bamalaika babe ifibusa fya kwa Lesa uwa mushilo ni co nabo bene ba mushilo. Pa mulandu wa kuti ba mushilo, e calelenga ukuti nga baisa pe sonde mu kulanda amashiwi ayo Yehova abatumine, pa ncende apo bali paleba apa mushilo. Ifi e fyacitike ilyo Mose ali pa cimpusa icalebilima.—Ukufu. 3:2-5; Yosh. 5:15.
6-7. (a) Ukulingana no Ukufuma 15:1, 11, finshi Mose alandile ifilanga ukuti Lesa wa mushilo? (b) Cinshi caleibukishako abena Israele ukuti Lesa wa mushilo? (Moneni icikope icili pa nkupo.)
6 Ilyo Mose ayabwishe abena Israele pali Bemba Wakashika, alibebele ukuti Lesa wabo Yehova, wa mushilo. (Belengeni Ukufuma 15:1, 11.) Abena Egupti abalepepa tulesa twa bufi tabali aba mushilo. Na bena Kaanani abalepepa tulesa twa bufi, nabo bene tabali aba mushilo. Mu mipepele yabo mwali no kutuula abana babo nga malambo e lyo mwali no kucita ubulalelale ubwabipisha. (Lebi 18:3, 4, 21-24; Amala. 18:9, 10) Lelo Yehova alipusanako na tulesa twa bufi pantu ena te kuti ebe bakapepa bakwe ukucita ifintu ifingalenga bakaana ukuba aba mushilo. Wa mushilo icine cine! Pa kuti abena Israele baleibukisha ukuba aba mushilo, pa nsalu ya kupomba ku mutwe iya kwa shimapepo mukalamba pali akapaapaatu akabeeka aka golde. Pali aka kapaapaatu balembelepo amashiwi ya kuti: “Bumushilo bwa kwa Yehova.”—Ukufu. 28:36-38.
7 Umuntu onse uwalemona amashiwi balembele pa kapaapaatu aleishiba ukuti Yehova wa mushilo icine cine. Nomba tutile umwina Israele tamonapo aya mashiwi balemba pa kapaapaatu pantu tapalamanapo na shimapepo mukalamba, bushe na o ali no kwishiba ukuti Yehova wa mushilo? Ee ali no kwishiba. Abena Israele baleumfwa amashiwi ya kuti Yehova wa mushilo mu Mafunde ayo balebelengela abaume, abanakashi e lyo na bana. (Amala. 31:9-12) Na imwe amubako ilyo balebelengela abena Israele aya Mafunde, nga mwaleumfwa amashiwi ya kuti: “Ndi Yehova Lesa wenu . . . muleba aba mushilo, pantu ndi wa mushilo.” “Muleba aba mushilo kuli ine, pantu ine ne Yehova ndi wa mushilo.”—Lebi 11:44, 45; 20:7, 26.
8. Finshi tusambilila ku mashiwi yaba pa Ubwina Lebi 19:2 na 1 Petro 1:14-16?
8 Lekeni tulande pa mashiwi yaba pa Ubwina Lebi 19:2 ayo Yehova alandile ukuti babelengele abena Israele bonse. Yehova aebele Mose ukuti: “Sosa ku lukuta lonse ulwa bana ba kwa Israele no kubeba ati, ‘Muleba aba mushilo, pantu ine ne Yehova Lesa wenu ndi wa mushilo.’” Petro afwile ayambwile aya mashiwi ilyo aebele Abena Kristu ukuti “muleba aba mushilo.” (Belengeni 1 Petro 1:14-16.) Kwena pali lelo, tatukonka Amafunde ya kwa Mose. Na lyo line ifyo Petro alembele e filangilila ifyo tusambilila pa Ubwina Lebi 19:2 ukuti Yehova wa mushilo na bonse abamutemwa bafwile ukubombesha ukuba aba mushilo. Kanshi, bonse fye tufwile ukuba aba mushilo nampo nga twakwata isubilo lya kwikala ku muulu nelyo mu paradaise pano isonde.—1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.
“MUBE ABA MUSHILO MU MYENDELE YENU YONSE”
9. Cinshi twingasambilila nga tulebelenga Ubwina Lebi icipandwa 19?
9 Apo tulafwaisha ukulenga Lesa wesu uwa mushilo ukulasekelela, tulefwaya ukwishiba ifyo twingacita pa kuti tube aba mushilo. Yehova alatweba ifyo tufwile ukucita pa kuti tube aba mushilo. Kuti twasanga ifyo twingacita pa kuti tube aba mushilo mu Ubwina Lebi icipandwa 19. Uwasambilila sana iciHebere Marcus Kalisch alembele ukuti: “Ici cifwile e cipandwa cacindama sana mwi buuku lya Ubwina Lebi e lyo na mu mabuuku ya kubalilapo 5 aya mu Baibolo.” Amashiwi ya kubalilapo muli ici cipandwa yatila: “Muleba aba mushilo.” E ico kanshi twalalanda pa fikomo fimo ifyaba muli ici cipandwa umo twalasambilila ifyo twingaba aba mushilo.”
10-11. Bushe amashiwi yaba pa Ubwina Lebi 19:3 yatweba ukuti ni cinshi ico tufwile ukulacita, kabili mulandu nshi ukucitila ifi kwacindamina?
10 Pa numa Yehova aebele abena Israele ukuti baleba aba mushilo, abebele no kuti: “Umuntu onse pali imwe aletiina nyina na wishi, . . . Nine Yehova Lesa wenu.”—Lebi 19:2, 3.
11 Kanshi calicindama ukulaumfwila ifunde lya kwa Lesa ilya kuti tulecindika abafyashi besu. Nga muleibukisha, ilyo umwaume umo aipwishe Yesu ukuti: “Fintu nshi ifisuma ifyo mfwile ukucita pa kuti nkakwate umweo wa muyayaya?” Fimo ifyo Yesu amwaswike fya kuti ulecindika wiso na noko. (Mat. 19:16-19) Yesu alikalipile abaFarise na bakalemba pantu tabalekonka ili funde. Ifi balecita ‘balelenga icebo ca kwa Lesa ukuba ica fye.’ (Mat. 15:3-6) Mu “cebo ca kwa Lesa” mwali ne funde lyalenga 5 pa Mafunde Ikumi kabili mwali na mashiwi ayo tubelenga pa Ubwina Lebi 19:3. (Ukufu. 20:12) Na kabili, ibukisheni no kuti amashiwi yaba pa Ubwina Lebi 19:3 aya kuti umo afwile ukucindika banyina na bawishi yakonkana na mashiwi ya kuti: “Muleba aba mushilo, pantu ine ne Yehova Lesa wenu ndi wa mushilo.”
12. Finshi tufwile ukucita pa kuti tuleumfwila ifunde lyaba pa Ubwina Lebi 19:3?
12 Nga twatontonkanya pe funde ilyo Yehova atupeela ilya kuti tufwile ukulacindika abafyashi, nalimo kuti twatontonkanya ukuti, ‘Bushe ndacindika abafyashi bandi?’ Nga mulemona ukutila kwaliba fimo ifyo tamucita, ninshi mufwile ukubombelapo. Te kuti mwalule ifyo mwacita kale, lelo kuti mulebombesha ukuti muleba pamo nabo inshita iikalamba no kulabafwa sana pali ino nshita e lyo no kubapeela ifyo balekabila. Kuti mwapekanya ukulapoosa inshita iikalamba nabo. Nalimo kuti mulebafwako ukushita ifintu ifyo balekabila nelyo ukubafwa ukutwalilila ukuba ifibusa fya kwa Yehova no kulamubombela. Nelyo kuti mulebakoselesha sana no kubasansamusha. Nga mulecita ifi, ninshi muleumfwila ifunde ilyaba pa Ubwina Lebi 19:3.
13. (a) Lifunde nshi na limbi ilyo tusanga pa Ubwina Lebi 19:3? (b) Kuti twapashanya shani ifyo Yesu alecita ifyalembwa pali Luka 4:16-18?
13 Pa Ubwina Lebi 19:3 tulasambililapo na fimbi pa kuba aba mushilo. Ili lembo lilanda pa kusunga Isabata. Fwe Bena Kristu tatukonka Amafunde ya kwa Mose, kanshi tatufwile ukulasunga Isabata. Na lyo line, kuti twasambililako ifingi ku fyo abena Israele balesunga Isabata ne fyo balenonkelamo. Ubushiku bwe Sabata bwali bushiku bwa kutuusha kabili bwali bushiku bwa kupepa fye Lesa.b E calelenga ukuti pa bushiku bwe Sabata, Yesu aleya mwi sunagoge lya mwi tauni akuliile no kubelenga Icebo ca kwa Lesa. (Ukufu. 31:12-15; belengeni Luka 4:16-18.) Ifunde lya kwa Lesa ilyaba pa Ubwina Lebi 19:3 ilya kuti “amasabata [yakwe] muleyasunga” lifwile ukulenga ukuti tuleakanya bwino inshita pa kuti tulecitako ifya kwa Lesa. Bushe mulemona ukuti pali ifyo mufwile ukucita pa kuti muleumfwila bwino ili funde? Nga ca kuti mulesangako inshita iya kucitako ifya kwa Lesa, mukakosha sana bucibusa bwenu na Yehova kabili ici cikalenga mukabe aba mushilo.
MULEKOSHA BUCIBUSA BWENU NA YEHOVA
14. Mashiwi nshi ayacindama ayo balandapo imiku iingi mu icipandwa 19 conse ica mwi buuku lya Ubwina Lebi?
14 Mwi buuku lya Ubwina Lebi icipandwa 19 mwaliba amashiwi na yambi ayo balumbula imiku iingi ayengalenga twatwalilila ukuba aba mushilo. Icikomo 4 cilekeleshako na mashiwi ya kuti: “Nine Yehova Lesa wenu.” Aya mashiwi e lyo na yapala aya yalasangwa imiku 16 muli ici cipandwa. Ici cilenga twaibukisha na mashiwi yaba mwi funde lya kubalilapo mu Mafunde Ikumi aya kuti: “Nine Yehova Lesa obe, . . . Wilapepa balesa bambi pa cinso candi.” (Ukufu. 20:2, 3) Umwina Kristu onse uulefwaya ukuba uwa mushilo, afwile ukushininkisha ukuti takuli nangu cimo icifwile ukucindama sana kuli ena ukucila bucibusa bwakwe na Lesa. Apo twitwa ukuti Inte sha kwa Yehova, tatufwile ukucita icili conse icingaseebanya ishina lyakwe ilya mushilo.—Lebi 19:12; Esa. 57:15.
15. Bushe ifikomo ifyaba mu cipandwa 19 mwi buuku lya Ubwina Lebi ifilanda pa kutuula amalambo fifwile ukutukoselesha ukucita cinshi?
15 Abena Israele balelanga ukuti Yehova e Lesa wabo nga balekonka amafunde yakwe ayali ayengi. Pa Ubwina Lebi 18:4 patila: “Ubupingushi bwandi, ne fipope fyandi e fyo mulekonka no kwendelamo. Nine Yehova Lesa wenu.” Mu cipandwa 19 mwaliba “ifipope” fimo ifyo abena Israele bali no kulakonka. Ku ca kumwenako, ifikomo 5-8, 21, 22 filanda pa fyo bali no kulacita pa kutuula amalambo. Nga baletuula amalambo, tabalingile ukuyatuula mu nshila yali no kulanga ukuti ‘nabasuula ica mushilo ca kwa Yehova.’ Nga tulebelenga ifi fikomo, tukalafwaisha ukucita ifingalenga Yehova alesekelela e lyo no kulatuula amalambo ya kumulumbanya nga fintu AbaHebere 13:15 itweba ukucita.
16. Lishinte nshi ilye funde ilyaba mu Ubwina Lebi 19 ililenga twaishiba ubupusano bwaba pa babombela Lesa na bashimubombela?
16 Pa kuti tube aba mushilo, tufwile ukuipeelesha ukulacita ifintu ukupusanako ne fyo abantu abashipepa Lesa bacita. Ukucita ifi takwa-anguka. Inshita shimo, abo tusambilila nabo, abo tubomba nabo nelyo balupwa lwesu abashipepa Yehova kuti balatupatikisha ukucita ifintu fimo ifingalenga twalafilwa ukupepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya. Nga balecita ifi, ninshi tulingile ukupingulapo bwino ifya kucita. Cinshi icingatwafwa ukupingula bwino ifya kucita? Natulande pa fyo twingasambilila kwi shinte lye funde ilyaba pa Ubwina Lebi 19:19, apaba amashiwi ayatila: “Mwilafwala ica kufwala ca misango ibili iya bushishi bwatobenkana.” Ili funde lyalilengele abena Israele bapusanako ne nko shimbi. Apo tatukonka Amafunde ya kwa Mose, tacabipa ku Mwina Kristu ukufwala ica kufwala ico bapangila ne nsalu isha misango yapusana. Na lyo line, tulakaana ukukonka intambi no kusumina ifyo abantu bamo basuminamo ifyapusana ne fyo Baibolo ilanda, nangu ca kuti abo bantu tusambilila nabo, tubomba nabo nelyo ni balupwa lwesu. Kwena twalitemwa balupwa lwesu kabili twalitemwa na bantu bonse. Na lyo line ifyo tupingulapo ukucita fifwile ukulanga ukuti tulomfwila Yehova nangu ca kuti kuti fyalenga twapusanako na bantu bambi. Ukucita ifi kwalicindama pantu pa kuti tube aba mushilo tufwile ukupusanako na bantu bambi.—2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.
17-18. Lisambililo nshi ilyacindama ilyo twingasambilila ku mashiwi yaba pa Ubwina Lebi 19:23-25?
17 Amashiwi ya kuti, “Nine Yehova Lesa obe” yaleibukishako abena Israele ukuti bucibusa bwabo na Yehova e bwacindeme sana. Finshi abena Israele bali no kucita pa kulanga ukuti bucibusa bwabo na Yehova bwalicindeme sana? Pa Ubwina Lebi 19:23-25 paliba cimo ico bali no kucita. (Belengeni.) Natumone ifyo abena Israele balingile ukucita pa numa ya kwingila mu Calo ca Bulayo. Nga ca kuti umuntu alimba imiti iya kulyako ifisabo, talingile ukulya ifisabo fya iko pa myaka itatu. Mu mwaka walenga 4 ifisabo balefipeela kuli Lesa. Mu mwaka walenga 5 e mo umwine alingile ukulya ifisabo fyakwe. Ili funde lyaleibukishako abena Israele ukuti tabalingile ukubika intanshi ifyo balekabila ukucila ukupepa Yehova. Yehova alefwaya bacetekele ukuti ali no kulabasakamana kabili balingile ukubika amano ku kumupepa. Yehova ali no kushininkisha ukuti bali no kukwata ifya kulya ifingi kabili alebakoselesha ukulapeela ifya bupe pa cifulo apo balemupepela.
18 Ifunde lyaba pa Ubwina Lebi 19:23-25 lilatwibukisha amashiwi Yesu alandile mu Lyashi lya pa Lupili. Atile: “Mwilasakamikilwa imyeo yenu ifyo mukalya nelyo ifyo mukanwa.” Kabili akonkenyepo no kuti: “Shinwe wa mu muulu alishiba ukuti mulakabila ifi fyonse.” Lesa akatupeela fyonse ifyo tukabila nga filya fine asakamana ifyuni. (Mat. 6:25, 26, 32) Twalicetekela Yehova ukuti akulatusakamana. Kabili tulapeela “ifya bupe” ku bantu abalefikabila ukwabula no kuti abantu bambi beshibe. Na kabili, mu kuitemenwa tulasangwilako imisangulo ya pa cilonganino. Yehova alamona ifyo tuipeelesha ukupeela pa kutungilila ukupepa kwakwe kabili akatulambula. (Mat. 6:2-4) Nga tulepeela, ninshi tulelanga ukuti tulakonka ifyo tusambilila ku mashiwi ayaba pa Ubwina Lebi 19:23-25.
19. Finshi mwasambilila mwi buuku lya Ubwina Lebi?
19 Twasambilila fye ifikomo ifinono mwi buuku lya Ubwina Lebi icipandwa 19 ifyatwafwa ukwishiba ifyo twingaba aba mushilo nge fyo Lesa aba. Nga tulemupashanya, tukalalanga ukuti tufwaya ‘ukuba aba mushilo mu myendele yesu yonse.’ (1 Pet. 1:15) Abantu abengi abashipepa Yehova balimona imibele iisuma iyo abantu ba kwa Lesa bakwata. Ici calilenga bamo ukulacindika Yehova. (1 Pet. 2:12) Nomba kwaliba na fimbi fingi ifyo twingasambilila mu Ubwina Lebi icipandwa 19. Mu cipandwa cikonkelepo tukasambilila pa fikomo fimbi ifikalenga tukeshibe inshila shimbi isho twingabelamo “aba mushilo” nga filya Petro alandile.
ULWIMBO 80 “Sondeni no Kumona Ukuti Yehova Musuma”
a Twalitemwa sana Yehova kabili tufwaya ukucita ifingalenga alesekelela. Yehova wa mushilo, kabili afwaya ababomfi bakwe ukuba aba mushilo. Bushe abantu abashapwililika kuti baba aba mushilo? Ee, kuti baba. Kuti twaishiba ifya kuba aba mushilo mu mibele yesu yonse nga twasambilila ifyo umutumwa Petro aebele Abena Kristu banankwe e lyo ne fyo Yehova aebele uluko lwa bena Israele.
b Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pe Sabata e lyo na masambililo mwingasambililako, moneni icipande citila “‘Kwaliba Inshita ya’ Kubomba ne ya Kutuusha” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa December 2019.
c UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Umwana uwaupa ali pamo na bafyashi, aisa no mwina mwakwe no mwana mu kubatandalila, kabili lyonse alalanshanya nabo.
d UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Umwina Israele aleceeceeta ifisabo ifyo abyala mwi bala.