Beni no Kutemwa Ukushipwa
‘Ukutemwa kushipikisha fyonse. Ukutemwa takupwa.’—1 KOR. 13:7, 8.
1. (a) Bushe ilingi line ukutemwa kulandwapo shani? (b) Finshi abantu abengi batemwa?
ABANTU balilemba ifintu ifingi pa kutemwa, kabili ukutemwa kwalilandwapo sana mu nyimbo shilanda pa citemwiko ciba pa mwaume no mwanakashi. Umuntu fye onse alafwaya ukutemwikwa. Lelo ukutemwa ukulandwapo mu fitabo na mu mafilimu ilingi line kufuma mu malyashi ya kwelenganya fye, kabili ifi fitabo na mafilimu fingi mu mashitolo. Nomba banono sana abatemwa Lesa na bantu banabo ukufuma pa nshi ya mutima. Ifyo Baibolo yasobele kale ukuti e fikalacitika mu nshiku sha kulekelesha, tulefimona. Abantu baba “abaitemwa, abatemwa indalama, . . . abatemwa ukwangala ukucila ukutemwa Lesa.”—2 Tim. 3:1-5.
2. Cinshi Baibolo itusoka pa kutemwa kwalubana?
2 Abantunse balikwata amaka ya kutemwa, lelo Icebo ca kwa Lesa citweba ukuti tatufwile ukuba no kutemwa kwalubana. Kabili Baibolo ilondolola ifyo ciba ilyo umutima waba no kutemwa kwa musango yu. (1 Tim. 6:9, 10) Bushe muleibukisha ifyo umutumwa Paulo alembele pali Dema? Nangu ca kutila ali ni cibusa wa kwa Paulo, Dema aishiletemwa ifya mu calo. (2 Tim. 4:10) Umutumwa Yohane asokele Abena Kristu pali ubu bwine ubwafya. (Belengeni 1 Yohane 2:15, 16.) Ukutemwa icalo ne fintu ifyabamo ifya pa nshita fye iinono, takwendela pamo no kutemwa Lesa kabili takwafuma kuli ena.
3. Finshi tushilingile ukucita, kabili mepusho nshi twingepusha pali uyu mulandu?
3 Nangu ca kutila twikala pali cino calo, tatuli ba pano calo. Kanshi tatulingile ukukonkelesha abantu ba muli cino calo mu fyo bamona ukutemwa. Tatufwile ukuba no kutemwa kwalubana nelyo ukutemwa ifintu ifishalinga ukutemwa. Lelo ni bani Amalembo yatweba ukutemwa? Finshi fingalenga twaba no kutemwa ukushipikisha fyonse kabili ukushipwa? Bushe uku kutemwa kutwafwa shani pali ino nshita kabili kukatwafwa shani ku ntanshi? Tufwile ukwishiba ifyo Lesa alandapo pali ifi fipusho pa kuti ifyo fine e fyo twakonka.
Ifingatwafwa Ukutemwa Sana Yehova
4. Cinshi cingalenga ukutemwa twatemwa Lesa ukukula?
4 Icilenga ifilimwa ukukula bwino ni co umulimi alabala alimaula umushili bwino bwino. Tontonkanyeni pa mulimi uwa kuti alima umushili bwino bwino e lyo abyala. Alenekela imbuto ukumena no kukula. (Heb. 6:7) No kutemwa twatemwa Lesa kufwile ukulakula. Cinshi cifwaikwa pa kuti kukule? Tulingile ukuwamya umutima wesu, umo imbuto sha cine ca Bufumu shabyelwe. Kuti twacite fi nga ca kutila tulesambilila Icebo ca kwa Lesa lyonse pa kuti twamwishiba bwino. (Kol. 1:10) Ukuya mu kulongana lyonse no kwasukapo na ko kukatwafwa ukumwishiba sana. Inga ifwe umo umo, bushe tulebikako sana amano ku kwishiba Lesa bwino bwino?—Amapi. 2:1-7.
5. (a) Kuti twaishiba shani imibele ya kwa Yehova iyapulamo? (b) Finshi mwingalanda pa mibele ya kwa Lesa pamo nga umulinganya, amano, na maka?
5 Yehova alitulanga ifyo aba ukupitila mu Cebo cakwe. Nga tulebelenga Baibolo no kutwalilila ukwishiba Yehova, kuti twaishiba bwino bwino imibele yakwe, pamo nga umulinganya, amaka, amano no kutemwa, ukwapulamo pa mibele yakwe yonse. Yehova alaba no mulinganya muli fyonse ifyo acita na mu mafunde yakwe ayafikapo. (Amala. 32:4; Amalu. 19:7) Nga twatontonkanya pa fintu fyonse ifyo Yehova abumba, kuti twapapa ifyo amano yakwe yafula. (Amalu. 104:24) Umuulu na o ulatulanga ukuti Yehova alifula ubukose kabili aba na maka ayashipwa.—Esa. 40:26.
6. Bushe Lesa atulanga shani ukutemwa kwakwe, kabili imwe pa lwenu mumfwa shani pali uku kutemwa?
6 Bushe ukutemwa kwa kwa Lesa, ukwapulamo pa mibele yakwe yonse, kwaba shani? Kukalamba kabili kufika fye na kuli ifwe bonse. Alilangile uku kutemwa ilyo apeele ilambo lya kulubula abantunse. (Belengeni Abena Roma 5:8.) Apeele ili lambo pa kuti alubule abantu bonse, lelo abakamwenamo fye ni balya abatasha pa kutemwa kwa kwa Lesa kabili abakwata icitetekelo mu Mwana wakwe. (Yoh. 3:16, 36) Ifi Lesa atupeela Yesu ukube lambo lya kutulubula, na ifwe tulingile ukumutemwa.
7, 8. (a) Finshi tulingile ukulacita pa kulanga ukuti twalitemwa Lesa? (b) Abantu ba kwa Lesa balomfwila amafunde yakwe te mulandu na cinshi?
7 Kuti twalanga shani Lesa ukuti na ifwe twalimutemwa pali fyonse ifyo atucitila? Icasuko caba mu Cebo cakwe calicindama icitila: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tulekonka amafunde yakwe; kabili amafunde yakwe taya-afya.” (1 Yoh. 5:3) Ca cine, ukutemwa Yehova Lesa e kutucincisha ukukonka amafunde yakwe. E cimo icilenga tuleshimikila pe shina lyakwe na pa Bufumu ubukaletela abantu ifisuma. Ukucite fyo ukufuma pa nshi ya mutima kulangilila ukutila tulakonka amafunde ya kwa Lesa pa mulandu wa kuti twalimutemwa.—Mat. 12:34.
8 Bamunyinefwe isonde fye lyonse tabaleka ukukonka amafunde ya kwa Lesa nangu ca kuti abantu balekaana nelyo tabalebikako amano ku bukombe bwa Bufumu ubo babila. Balatwalilila ukubombesha uyu mulimo. (2 Tim. 4:5) Na ifwe tulakoseleshiwa ukusambilisha abantu pali Lesa no kubafwa ukulaumfwila amafunde yakwe yonse.
Ico Twatemenwa Shikulwifwe Yesu Kristu
9. Finshi Kristu ashipikishe, kabili cinshi calengele ukuti ashipe ilyo alecula?
9 Lesa twalimutemwa, lelo kwaliba ifintu ifingi ifyalenga tutemwe no Mwana wakwe. Nangu line Yesu tatwamumonapo, ilyo twasambilila sana pali ena, tulamutemwa nga nshi. (1 Pet. 1:8) Finshi fimo ifyo Yesa ashipikishe? Ilyo alecita ukufwaya kwa kwa Wishi, Yesu balimupatile apabula umulandu, balemucusha, balemubepesha ubufi, no kumutuka. Na kabili aliculile na ku fintu fimbi fye. (Belengeni Yohane 15:25.) Yesu alishipikishe aya mesho yonse pantu alitemenwe Wishi wa mu muulu. Kabili pa mulandu wa kutemwa, ali-ipeele ukufwila abengi pa kuti atulubule.—Mat. 20:28.
10, 11. Finshi tufwaya ukucita pa mulandu wa fyo Yesu atucitila?
10 Ifyo Yesu acita filenga na ifwe twafwaya ukucitapo fimo. Nga twatontonkanya pa fyo Kristu atucitila, tulamutemwa sana. Apo tuli basambi bakwe tufwile ukuba no kutemwa uko Kristu akwata e lyo no kutwalilila ukulanga uku kutemwa pa kulaumfwila ifunde atupeela ilya kuti kushimikila pa Bufumu no kupanga abasambi.—Mat. 28:19, 20.
11 Pa kulanga ukutasha pa fyo Kristu atemwa abantu bonse, tulafwaisha ukupwisha umulimo twapeelwa ilyo impela ishilafika. (Belengeni 2 Abena Korinti 5:14, 15.) Ukutemwa e kwalengele Kristu acite ifyo Lesa amwebele ukucitila abantunse. Kabili ne ca kumwenako Kristu atushilile ukukonka, cilatwafwa ukubombako umulimo uukalenga ukufwaya kwa kwa Lesa ukufikilishiwa. Pa kucite fi kano twatemwa sana Lesa. (Mat. 22:37) Nga tulekonka ifyo Yesu asambilishe no kumfwila amafunde yakwe, e lyo tulanga ukuti twalimutemwa no kuti te mulandu ne fingatucitikila tukalafwaisha ukupashanya Yesu mu kulanga ukuti Lesa e kateka wesu.—Yoh. 14:23, 24; 15:10.
Konkeni Inshila Yacilamo iya Kutemwa
12. Ni mwi Paulo aloseshe ilyo atile ukutemwa ni “nshila yacilamo”?
12 Umutumwa Paulo alepashanya Kristu. Apo Paulo alepashanya sana Kristu, taleumfwa insoni ukweba aba bwananyina ukuti balemupashanya. (1 Kor. 11:1) Nangu ca kutila alekoselesha Abena Kristu ba mu Korinti ukutwalilila ukulundulula ifya bupe fimo ifya mupashi ifyaliko mu nshita ya batumwa, pamo nga ukundapa no kulandila mu ndimi, Paulo alibalangile ukuti kwali icintu cimo icacile ifi fyonse ico balingile ukukwata. Pali 1 Abena Korinti 12:31, atile: “Ne nshila iyacilamo nalamulanga.” Amashiwi yaba mu fikomo fyakonkapo yalanga ukuti iyi nshila yacilamo, kutemwa. Cinshi ukutemwa kwabela inshila yacilamo? Paulo alilandile ico asosele ifyo. (Belengeni 1 Abena Korinti 13:1-3.) Nga ca kuti akwete amaka ya kucita ifintu ifisuma no kubomba imilimo iikalamba ukwabula ukukwata ukutemwa, bushe nga ali kantu? Iyo! Umupashi wa kwa Lesa walengele alanda ici cishinka cacindama. Ifyo asosele fyalengele icishinka alelandapo ukumfwika sana!
13. (a) Lilembo nshi ilya mwaka wa 2010? (b) Bushe cinshi twingasosela ukuti ukutemwa takupwa?
13 Paulo akonkeshepo ukulondolola ifyo ukutemwa kwaba ne fyo kushaba. (Belengeni 1 Abena Korinti 13:4-8.) Nomba ibebeteni mumone nga mwaliba no ku kutemwa. Bikeni sana amano ku mashiwi ya kulekeleshako mu cikomo 7 na mashiwi ya kubalilapo mu cikomo 8 ayatila: ‘Ukutemwa kushipikisha fyonse. Ukutemwa takupwa.’ Aya e mashiwi ye lembo lya mwaka wa 2010. Moneni ukuti mu cikomo 8, Paulo atile ifya bupe fya mupashi pamo nga ukusesema no kulandila mu ndimi, ifyaliko ilyo icilonganino ca Bena Kristu caletendeka fye, fyali no kupwa. Lelo ukutemwa takwakabale akupwa. Apo Yehova kutemwa, e lyo akabako umuyayaya, kanshi ukutemwa takwakapwe. Kukabako ku ciyayaya pantu ukutemwa mibele iya kwa Lesa wa muyayaya.—1 Yoh. 4:8.
Ukutemwa Kushipikisha Fyonse
14, 15. (a) Bushe ukutemwa kuti kwatwafwa shani ukushipikisha amesho? (b) Cinshi munyinefwe umo umulumendo akaanine ukufutuka Lesa?
14 Cinshi cilenga Abena Kristu ukushipikisha amesho yonse na masakamika nelyo amafya bakwata? Icikalamba, kutemwa uko basambilila muli Baibolo. Ukutemwa kwa musango yu takupeleela fye pa kuipusula fimo ifyo tukabila. Kufika na ku kuitemenwa ukuba aba cishinka no kuipeelesha ukufwila pali Kristu. (Luka 9:24, 25) Tontonkanyeni pali baNte ba cishinka abaculile mu nkambi sha kucushiwilwamo, na mu nkambi umo balebomba imilimo yakosa ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Bubili e lyo na pa numa.
15 Wilhelm, Nte umulumendo umwina Germany ali pa baculile muli uyu musango. Atwalilile ukuba uwa cishinka ilyo balemwipaya ne mfuti ku bashilika ba mu Germany, tafutwike Lesa iyo. Muli kalata alembeele ulupwa lwakwe iya kubalaya, atile: “Uo tufwile ukutemwa sana ni Lesa nga fintu Yesu Kristu intungulushi yesu atwebele. Nga twatwalilila ukuba ku lubali lwa kwa Lesa, akatulambula.” Pa numa ya mfwa yakwe, lupwa lwakwe umo alembele amashiwi yali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ayaleti: “Mu macushi yonse ayo tupitamo, ifwe bonse ngo lupwa tutangisha ukutemwa Lesa.” Ifi fine e ficita na bamunyinefwe abengi aba ku Armenia, Eritrea, ku South Korea na mu fyalo fimbi abacili mu fifungo. Aba bamunyinefwe balitwalilila ukutemwa Yehova.
16. Mafya nshi bamunyinefwe mu Malawi bashipikishe?
16 Mu fyalo ifingi, kulaba amesho yambi ayalanga ukuti bamunyinefwe balikwata icitetekelo kabili balashipikisha. Pa myaka 26, Inte sha kwa Yehova mu Malawi balishipikishe ilyo ubuteko bwabindile ukupepa kwabo, no mulimo wabo e lyo na lintu balebacusha mu nshila shalekanalekana. Mu kushipikisha kwabo mwalifumine ifisuma. Ilyo batendeke ukubacusha, mu Malawi mwali baNte mupepi na 18,000. Pa numa ya myaka 30, balifulile ica kuti bafikile 38,393. Na mu fyalo fimbi e fyacitika.
17. Mafya nshi bamo mu ndupwa umwaba abashipepa bakwata, kabili cinshi cilenga baleshipikisha ilyo balebacusha?
17 Kwena cilabipa sana abantu ba kwa Lesa nga balebacusha. Lelo nga ca kutila abalecusha Umwina Kristu ni balupwa lwakwe, cilacila na po ukubipa. Balupwa nelyo abo umuntu ekala na bo, kuti baleta amafya. Bushe Yesu tasobele ukutila ifi e fikalacitika? Alisobele, kabili ifi fine e ficitikila abengi. (Mat. 10:35, 36) Abapungwe na bo balabakaanya ukupepa ku bafyashi babo abashipepa. Bamo balibatamfya na pa ng’anda, lelo baNte banabo balabasunga. Bamo balabakaana ku ndupwa shabo. Cinshi cilenga aba bonse ukushipikisha ilyo balebacusha? Te kutemwa fye aba bwananyina, lelo icalenga sana ni co balitemwa Yehova no Mwana wakwe ukufuma pa nshi ya mutima.—1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:21.
18. Bushe ukutemwa ukushipikisha fyonse kuti kwa-afwa shani Abena Kristu abaupana?
18 Ukutemwa ukushipikisha fyonse kulakabilwa pantu kwaba na fimbi ifingi ificitika mu bumi. Mu cupo, ukutemwa kulalenga abaupana ukukonka amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “Ico Lesa alundenye, umuntu ecilekanya.” (Mat. 19:6) Abaupana nga bali “na macushi mu bumi bwabo,” tabafwile ukulaba ukuti na Yehova e mo aba mu cupo cabo. (1 Kor. 7:28) Icebo cakwe citila, ‘ukutemwa kushipikisha fyonse.’ Kanshi abaupana nga bali no kutemwa kwa musango yu, bakatwalilila ukumfwana kabili tabakalekane.—Kol. 3:14.
19. Finshi ficitika ilingi line nga ca kuti abantu ba kwa Lesa baponenwa na masanso?
19 Ukutemwa kulatwafwa ukushipikisha fyonse ilyo kwaba ifinkunka. E fyo cali ilyo icinkukuma capitile ku kapinda ka ku kulyo aka Peru na lintu icikuuku ca mwela ica Hurricane Katrina caimishe ifimenshi ifyabunshishe ififulo fimo ifyaba mupepi na bemba mu United States. Amayanda ya bamunyinefwe ayengi yalyonaike pamo ne fipe fyabo. Ukutemwa kwalengele bamunyinefwe mu fyalo fimbi ukupeela aba aba bwananyina ifyo balekabila, kabili kwali na baipeeleshe ukubakuulila amayanda no kuwamya ifyaonaike ku Mayanda ya Bufumu. Ifyo bacitile filanga fye ukuti bamunyinefwe balitemwana kabili balaafwana lyonse ilyo kwacitika ifyabipa.—Yoh. 13:34, 35; 1 Pet. 2:17.
Ukutemwa Takupwa
20, 21. (a) Mulandu nshi ukutemwa kwacilila pali fyonse? (b) Mulandu nshi mulefwaila sana ukuba no kutemwa?
20 Tulamona na pali lelo ifyo cawama ku bantu ba kwa Yehova ukuba no kutemwa kwacilapo. Cine cine, ukutemwa kwalicila pali fyonse kabili kulafwa muli fyonse. Moneni ifyo umutumwa Paulo akomaile pali ci cishinka. Intanshi, atile, ifya bupe fya mupashi fikapwa no kuti icilonganino ca Bena Kristu cikakula. Lyena asondwelele ukuti: “Awe, nomba, kwashala icitetekelo, isubilo, ukutemwa, ifi fitatu; lelo icacilapo pali ifi fyonse kutemwa.”—1 Kor. 13:13.
21 Ifyo twacetekela ukuti fikacitika fikasuka fikacitike, e co nga fyacitika ici citetekelo tacakakabilwe na kabili. Ifintu fyonse nga fyalengwa ifipya, isubilo lya kumona amalayo yafikilishiwa talyakatwalilile ukubako. Inga ukutemwa? Ukutemwa kwena takwakapwe. Kukatwalilila ukubako. Apo tukekala umuyayaya, tukamona no kumfwikisha ifintu na fimbi ifingi umo ukutemwa kwa kwa Lesa kumonekela. Nga mwakwata ukutemwa ukwacilapo kabili ukushipwa, mukekala umuyayaya, pantu ifi e fyo Lesa afwaya.—1 Yoh. 2:17.
Kuti Mwayasuka Shani?
• Cinshi tushifwile ukubela no kutemwa kwalubana?
• Ukutemwa kuti kwatwafwa ukushipikisha finshi?
• Cinshi twingasosela ukuti ukutemwa takupwa?
[Amashiwi pe bula 27]
Ilembo lya mwaka wa 2010 lileti: ‘Ukutemwa kushipikisha fyonse. Ukutemwa takupwa.’—1 Kor. 13:7, 8.
[Icikope pe bula 25]
Ukutemwa Lesa e kulenga tuleshimikila
[Icikope pe bula 26]
Ukutemwa ukushipwa kwalengele bamunyinefwe na bankashi ku Malawi ukushipikisha amesho