Angweniko ku Cebo ca Kusesema ica kwa Lesa
“Twakwate cebo ca kusesema caikashiwo kucila. Kuti cawama nga mwayangwako.”—2 PETRO 1:19.
1, 2. Ca kumwenako nshi ica kwa mesia wa bufi ico mwingalandapo?
BAKASESEMA wa bufi balyesha ukusobela ifikaba inshita ya ku ntanshi pa myaka iingi nga nshi. Mu mwanda wa myaka uwalenga 5 C.E., uwaleita umwine ati Mose ashinine abaYuda abali pa cishi ca Krete ukuti ali e mesia no kuti ali no kubalubula ku lumanimani. Ilyo ubushiku bwa kulubulwa kwabo bwafikile, bamukonkele ku ncende yasansuka bushilya bwa Bemba wa Mediterranean. Abebele ukuti ico balekabila ukucita kuipoosa fye muli bemba ku kuleka amenshi yakanikane pa kati. Abengi nga nshi abaipoosele pali bemba balinwenene kabili ulya kasesema wa bufi alifulumwike.
2 Mu mwanda wa myaka uwalenga 12 kwaishile uwaleitunga ukuba mesia ku Yemen. Caliph, atemwa kateka, amwipwishe ukuti acite iciishibilo ca kulango kuti ni mesia. Uyu mesia aebele caliph ukuti amuputuleko umutwe. Asobele ukuti ukubuushiwa kwakwe mu kwangufyanya e kwali no kuba iciishibilo. Uyu caliph alisumine ukucite fyo, kabili e fyo ulya aleitunga ukuba mesia afwile.
3. Mesia wa cine nani, kabili ni shani fintu ubutumikishi bwakwe bwashininkishe ukuti wa cine?
3 Bamesia wa bufi balifilililwa ne fyo basesema na fyo fyalifilwa. Lelo ukwangwa ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa takwakatulenge insoni. Mesia wa cine, Yesu Kristu afishishepo ukusesema kwa Baibolo ukwingi. Ku ca kumwenako, kalemba we Landwe Mateo ayambwile ukusesema kwa kwa Esaya lintu alembele ukuti: “Impanga ya kwa Sebuluni ne mpanga ya kwa Naftali, inshila ya kuli bemba, kwi shilya lya Yordani, Galili impanga ya Bena fyalo. Abantu abaikele mu mfifi bamwene ulubuuto lukalamba, na baikele mu mpanga ne cinshingwa ca mfwa, ulubuuto nalubabalikila. Ukufuma lilya Yesu atendeke ukubila, no kutila, Lapileni, pantu ubufumu bwa mu muulu nabupalama.” (Mateo 4:15-17; Esaya 9:1, 2) Yesu e wali lulya “lubuuto lukalamba,” kabili ubutumikishi bwakwe bwashinine ukuti ali e Kasesema untu Mose asobele. Abaali no kukaana ukumfwa kuli Yesu bali no konaulwa.—Amalango 18:18, 19; Imilimo 3:22, 23.
4. Yesu afikilishe shani Esaya 53:12?
4 Yesu na kabili afikilishe amashiwi ya kusesema aya pali Esaya 53:12 ayatila: “Apongolwelele umweo wakwe ku mfwa, no kupendelwa pamo na bapulumushi; lelo kwena asendele ulubembu lwa bengi, no kupaapaatila abapulumushi.” Apo alishibe ukuti inshita yalipaleme iya kupeela ubumi bwakwe nge lambo, akoseshe icitetekelo ca basambi bakwe. (Marko 10:45) Abakoseleshe mu nshila yaibela ukupitila mu kwaluka.
Ukwaluka Kulakosha Icitetekelo
5. Kuti mwalondolola shani ukwaluka mu mashiwi yenu?
5 Kulya kwaluka kwali kusesema. Yesu atile: “Umwana wa muntu ali no kwisa mu bukata bwa kwa Wishi pamo na bamalaika bakwe . . . Ndemwebe cine cine, nati, bamo ba mu beminine pano tabakasonde mfwa bakasuke abamona Umwana wa muntu aleisa mu bufumu bwakwe.” (Mateo 16: 27, 28) Bushe bamo pa batumwa balimwene Yesu aleisa mu Bufumu bwakwe? Pali Mateo 17:1-7 patila: “Kabili apo papite nshiku mutanda [6] Yesu abuula Petro, na Yakobo na Yohane munyina, no kubaninika ku lupili ulwasansama ku mbali; kabili ayalwike pa cinso cabo.” Mwandi kulya kwaluka kwali ukwa kusungusha! Awe “icinso cakwe cabalike nga kasuba na malaya yakwe yali ayabengeshima ngo lubuuto. Kabili, mona, kuli bene kwamoneke Mose na Eliya, balelanda nankwe.” Kabili ‘ikumbi ilyabuuta lyalibakupikile,’ kabili baumfwile ishiwi lya kwa Lesa lileti: “Uyu e Mwana wandi uwatemwikwa, uo mbekelwamo; muumfweni. Kabili abasambi pa kulyumfwa, bawile ubukupeme, no kutiine cibi; lelo Yesu aishileko, no kubekata, ati, Imeni, mwitiina.”
6. (a) Mulandu nshi Yesu aitile ukwaluka ukuti kwali cimonwa? (b) Bushe kulya kwaluka kwali citontonshi ca nshi?
6 Ici cintu ca kutiinya cifwile cacitikile pali cimo ica filundulundu fya Lupili lwa Hermone kuntu Yesu na ba basambi batatu baalele. Ukwabulo kutwishika uku kwaluka kufwile kwaliko ubushiku, icalengele no kuti kumonekeshe. Icintu cimo icalengele ukuti Yesu ete uku kwaluka ukuti kwali cimonwa cali pa mulandu wa kuti Mose na Eliya, abafwile kale, tabalipo ica cine cine. Ni Kristu fye e walipo palya. (Mateo 17:8, 9) Ukwaluka kwa musango yo ukwabengeshima kwalengele Petro, Yakobo, na Yohane ukumona icitontonshi cawamisha ica kubapo kwa bukata ukwa kwa Yesu mu Bufumu. Mose na Eliya baleimininako abasubwa ba kwa Yesu abakateka nankwe, kabili ici cimonwa cakoseshe ubunte Yesu ashimikile pa lwa Bufumu no kuteka kwakwe ukwa ku ntanshi.
7. Twaishiba shani ukuti Petro aleibukisha bwino bwino icimonwa?
7 Ukwaluka kwakwe kwakoseshe icitetekelo ca aba baume batatu abali no kulatungulula ifintu mu cilonganino ca Bwina Kristu. Ukubengeshima kwa cinso ca kwa Yesu na malaya yakwe, no kusosa kwa kwa Lesa umwine ukuti Yesu Mwana Wakwe uwatemwikwa uo balingile ukumfwako—fyakoseshe icitetekelo cabo nga nshi. Lelo abatumwa tabaali na kwebako umuntu nangu umo ici cimonwa ukufikila Yesu abuushiwa. Ilyo papitile imyaka nalimo 32, Petro ali acili aleibukisha bwino kulya kwaluka kwa mu cimonwa. Lintu alandile pa lwa kwene no kulondolola ubupilibulo bwa kuko, alembele ukuti: “Pantu tatwakonkelele imilumbe iyashikwa ku bucenjeshi, ilyo twamulengele ukwishiba amaka no [kubapo, NW] ifya kwa Shikulwifwe Yesu Kristu; lelo twali bakamona wa bumulopwe bwakwe, ilyo apokelele ubukata no mucinshi kuli Lesa Wishi, ilyo kuli wene kwaletelwe ishiwi ukufuma ku bukata bwa bukalamba ubwacilishamo, aliti, Uyu e mwana wandi, Uwatemwikwa, uo mbekelwamo. Kabili ishiwi ili ifwe twalyumfwile lyaletwa ukufuma mu muulu, pa kuti twali pamo nankwe mu lupili lwa mushilo.”—2 Petro 1:16-18.
8. (a) Ninshi maka maka amashiwi ya kwa Lesa pa lwa Mwana wakwe yalelangilila? (b) Ikumbi ilyamoneke mu kwaluka lyalelangilila cinshi?
8 Icacindamisha sana cali kubilisha kwa kwa Lesa ukwa kuti: “Uyu e Mwana wandi uwatemwikwa, uo mbekelwamo; muumfweni.” Aya mashiwi yalanda maka maka pali Yesu ukuti e Mfumu ya kwa Lesa iyapeelwa maka ya kuteka iyo ububumbo bonse bufwile ukumfwila. Ikumbi ilyabakupikile lyalelangilila ukuti ukufikilishiwa kwa ici cimonwa takwakamonwe na menso ya cine cine. Abali no kwiluka ukufikilishiwa kwa ciko ni abo fye abali na menso aya kumfwikisha, abeluka “iciishibilo” ca kubapo kwa kwa Yesu nge Mfumu. (Mateo 24:3) Na kuba, ifi Yesu abasokele ukukanaeba umuntu ici cimonwa ukufikila Umwana wa muntu abuushiwa ku bafwa cilangilila ukuti ukusansabikwa kwakwe no kucindamikwa fyali no kubako pa numa ya kubuushiwa kwakwe.
9. Mulandu nshi ukwaluka kufwile ukukosesha icitetekelo cesu?
9 Pa numa ya kulanda pa lwa cimonwa, Petro atile: “Kabili twakwate cebo ca kusesema caikashiwo kucila. Kuti cawama nga mwayangwako; cileaka nge nyali umwafiita, busuke buce Ubushiku, no lutanda lwa lucelo lutule mu mitima yenu: pa kwishibila kabela ici, ica kuti ukusesema konse ukwalembwa takwaba ukwa kuiilwila; pantu ku kufwaya kwa buntu takwaletwa kusesema nangu limo, lelo ni pa kobelwa ku mupashi wa mushilo e po abantu ba mushilo balandiile.” (2 Petro 1:19-21) Ukwaluka kwa kwa Yesu kulangilila ifyo icebo ca kusesema ica kwa Lesa cingashintililwapo. Tulingile ukwangwa kuli ico cebo te kwangwa ku “milumbe iyashikwa ku bucenjeshi,” iyo Lesa ashitungilila nelyo ukusuminisha. Uku kwaluka kufwile ukukosha icitetekelo cesu mu cebo ca kusesema pantu cilya citontonshi ca mu cimonwa ica bukata bwa kwa Yesu no kuteka nge Mfumu califikilishiwa nomba. Twalikwata ubushinino bwine bwine ubwa kuti Kristu e po aba nge Mfumu ya mu muulu.
Ifyo Ulutanda lwa Lucelo Lutula
10. Bushe “ulutanda lwa lucelo” luntu Petro alumbwile nani, kabili mulandu nshi mwayasukile fyo?
10 Petro alembele ukuti: “Kuti cawama nga mwayangwako [ku cebo ca kusesema]; cileaka nge nyali umwafiita, busuke buce Ubushiku, no lutanda lwa lucelo lutule.” Bushe ulo “lutanda lwa lucelo” nani nelyo cinshi? Ukusokolola 22:16 kwita Yesu Kristu ati “ulutanda ulubalika ulwa lucelo.” Pa nshita shimo mu mwaka, intanda sha musango yo e shilekeleshako ukutula ku kabanga. Shitula lilya line fye akasuba kapalama ukutula. Kanshi e shibilisha amacaca ya ubo bushiku. Petro abomfeshe amashiwi ya kuti “ulutanda lwa lucelo” ukulosha kuli Yesu pa numa apeelwe amaka ya kuteka nge Mfumu. Pali iyo nshita, Yesu atuliile ububumbo bonse, ukusanshako ne sonde lyesu! Pamo ngo Lutanda lwa lucelo ulwa buMesia, alabilisha ukuca kwa bushiku bulya, nelyo inshita ilya, iya bantunse abacumfwila.
11. (a) Mulandu nshi 2 Petro 1:19 ishipilibwila ukuti “ulutanda lwa lucelo” lubalika mu mitima ya bantunse iya cine cine? (b) Kuti mwalondolola shani 2 Petro 1:19?
11 Amabupilibulo ayengi aya Baibolo yalundulula imfundo ya kuti amashiwi umutumwa Petro alembele pali 2 Petro 1:19 yalosha ku mutima wa cine cine uwa buntunse. Umutima wa muntu umukalamba ufina amagramu 250 ukufika kuli 300. Ni shani fintu Yesu Kristu, uyo nomba ali cibumbwa ca ku mupashi ica bukata icishingafwa, engatulila muli utu tumitima twacepesha utwa bantunse? (1 Timote 6:16) Kwena, imitima yesu iya mampalanya yalibimbwamo muli ici cintu pantu ni ku mitima yesu twangilwako ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa. Lelo lolekesheni pali 2 Petro 1:19, kabili mulemona ukuti New World Translation yalikwata ka koma akalekanya amashiwi ya kuti “busuke buce ubushiku no lutanda lwa lucelo lutule” ku mashiwi ya kubangilila mu cikomo na mashiwi ya kuti “mu mitima yenu.” Ici cikomo kuti calandwa muli iyi nshila: ‘Twakwate cebo ca kusesema caikashiwo kucila. Kuti cawama nga mwayangwako nge nyali iileaka umwafiita, e kuti, mu mitima yenu, busuke buce ubushiku, no lutanda lwa lucelo lutule.’
12. Imitima ya bantunse bonse yaba shani, lelo iya Bena Kristu ba cine yaba shani?
12 Imitima ya mampalanya iya bantunse bonse ababembu yaba shani? Ala imitima yabo yaba mu mfifi ya ku mupashi! Lelo, nga tuli Bena Kristu ba cine, caba kwati twalikwata inyali iilebalika mu mitima yesu. Akubula iyo nyali, mu mitima nga mwalifiita . Nga fintu amashiwi ya kwa Petro yalangilila, ni pa kwangwa fye ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa ica lubuuto e lintu Abena Kristu ba cine bengaba abalola no kusanikilwa ilyo ubushiku bulya bushilaisa. Bali no kwiluka ukuti Ulutanda lwa Lucelo lwalibalikila ububumbo bonse, te mu mitima ya cine cine iya bantunse.
13. (a) Mulandu nshi twingashininkishisha ukuti Ulutanda lwa Lucelo lwalitula kale? (b) Mulandu nshi Abena Kristu bengashipikishisha imibele iyaafya intu Yesu asobele ukuti ikaba mu nshita tuleikalamo?
13 Ulutanda lwa Lucelo lwalitula kale! Kuti twashininkisha ico pa kwangwa ku kusesema kukalamba ukwa kwa Yesu ukwa kubapo kwakwe. Ilelo tulemona ukufikilishiwa kwa uku kusesema ukucila na kale lyonse mu fintu pamo nga inkondo, ifipowe, ifinkukuma, no kushimikila imbila nsuma mu calo conse. (Mateo 24:3-14) Nangu cingati na ifwe pamo nga Bena Kristu tulapita mu mibele yaafya iyo Yesu asobele, tulashipikisha na ku mutima tondolo kabili twaliba ne nsansa. Mulandu nshi? Pantu tulangwa ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa kabili twalicetekela fintu alaya ku ntanshi. Twalishiba ukuti tuli pa nembenembe ya kwingila mu nshita shawamisha pantu tuli mu kati na nkati ka “nshita ya ku mpela”! (Daniele 12:4) Icalo cili mu bwafya nga nshi ubwasobelwe pali Esaya 60:2 apatila: “Mona, imfifi ikafimba pano isonde, ne kumbi ilyafitula pa bantu na bantu.” Ni shani fintu umuntu engasanga inshila muli iyi mfifi? Umuntu alingile mu kuicefya ukwangwa ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa lino line ilyo inshita ishilapwa. Abantu abafumacumi balekabila ukwalukila kuli Yehova Lesa uwaba Akamfukumfuku ka mweo ne ntulo yalubuuto. (Amalumbo 36:9; Imilimo 17:28) Kupitila fye mu kucite ci emo umuntu engasubila ukusanikilwa kwine kwine no kuba ne subilo lya nshita ya ku ntanshi iyawamisha intu Lesa afwaya abantunse bacumfwila ukukwata.—Ukusokolola 21:1-5.
“Ulubuuto Lwaisa Pano Isonde”
14. Cinshi tulingile ukucita pa kuti tukamoneko ukufikilishiwa kwa kusesema kwawamisha ukwa mu Baibolo?
14 Amalembo yalalondolola bwino bwino ukuti Yesu Kristu nomba aleteka nge Mfumu. Pa mulandu wa kuti atendeke ukuteka mu 1914, ukusesema kwawamisha kuli no kufikilishiwa. Pa kuti tukamoneko uku kufikilishiwa, tulingile ukuba abafuuka no kutetekela Yesu Kristu, ukulapila ku milimo ya lubembu e lyo na ku membu twacitile mu kukanaishiba. Lelo abatemwa imfifi tabakapokelele ubumi bwa muyayaya. Yesu atile: “Ubu e bupingushi, ubwa kuti ulubuuto lwaisa pano isonde, na bantu batemenwe imfifi ukucila ifyo batemenwe ulubuuto; pantu imilimo yabo ya bubifi. Pantu onse uucite fya bubifi apato lubuuto, kabili tesa ku lubuuto, ukuti iseebana imilimo yakwe. Lelo uucite cine esa ku lubuuto mu kuti imilimo yakwe imoneke, pa kuti muli Lesa e mo ibombeelwe.”—Yohane 3:19-21.
15. Cinshi cikacitika nga twasuula ipusukilo lintu Lesa apayana ukupitila mu Mwana wakwe?
15 Ulubuuto lwa ku mupashi lwalisa mu calo ukupitila muli Yesu, kabili calicindama ukukutika kuli wene. Paulo alembele ukuti: “Kale Lesa alelandila kuli bashifwe muli bakasesema mu fyakaniko ifingi ne misango iingi, lelo pa mpela ya nshiku shino nalandila kuli ifwe mu Mwana, uo asontele ukube mpyani ya fintu fyonse.” (AbaHebere 1:1, 2) Cinshi cikacitika nga twasuula ili pusukilo lintu Lesa atupayanishisha ukupitila mu Mwana wakwe? Paulo akonkenyepo ukusosa ukuti: “Pantu nge cebo icalandiilwe muli bamalaika cabe caikata, na conse ica bumpulamafunde ne ca bucintomfwa capokelele ukukandwa ukuyene, ifwe tukapusuka shani nga tatusakamene ipusukilo ilyakule fi? ilyabalilepo ukulanda Shikulu, kabili lyaikashiwe kuli ifwe ku bamuumfwile; Lesa na o aleshimikako ubunte ku fiishibilo, na ku fipapwa, na ku fisunguko ifya misango misango, na ku fyakaniko fya mupashi wa mushilo, umo afwaile umwine?” (AbaHebere 2:2-4) Cine cine, pali Yesu e pashintilila ukubilisha icebo ca kusesema.—Ukusokolola 19:10.
16. Mulandu nshi twingacetekela ukusesema kwa kwa Yehova Lesa konse?
16 Nga fintu tumwene, Petro atile: “Ukusesema konse ukwalembwa takwaba ukwa kuiilwila.” Ku bantunse kweka te kuti kufume ukusesema kwa cine. Lelo kuti twacetekela umupwilapo ukusesema kwa kwa Lesa konse. Uku kusesema kwafuma kuli Yehova Lesa umwine. Ukupitila mu mupashi wa mushilo alilenga ababomfi bakwe ukumfwikisha ifyo ukusesema kwa mu Baibolo kulefikilishiwa. Cine cine, tuletasha Yehova pantu ukutula ulya mwaka wa 1914, twalimona ukufikilishiwa kwa kusesema ukwa musango yo ukwingi. Kabili twalishininkisha icine cine ukuti ukusesema kwakwe ukwashala pa lwa mpela ya buno bwikashi bubifi kukafikilishiwa konse. Nacicindama ukuti tutwalilile ukwangwa ku fyo Lesa asobela lintu tulelenga ulubuuto lwesu ukubalika. (Mateo 5:16) Mwandi tuletasha pa kuti Yehova alelenga ‘ulubuuto ukutula mu mfifi’ ishingulwike isonde lyonse ilelo!—Esaya 58:10.
17. Mulandu nshi tukabila ulubuuto lwa ku mupashi ukufuma kuli Lesa?
17 Ulubuuto lwa kasuba lulatulenga ukuti tulemona ifintu. Lulakusha ifimenwa ifyo fitupayanishisha ifya kulya fyapusanapusana nga nshi. Tapali ifyo twingacita ukwabulo lubuuto. Ni shani pa lwa lubuuto lwa ku mupashi? Lulatutungulula no kutulanga ifya ku ntanshi ifyasobelwa mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo. (Amalumbo 119:105) Pa mulandu wa kutemwa kwakwe, Yehova Lesa ‘alatuma ulubuuto lwakwe ne cishinka cakwe.’ (Amalumbo 43:3) Tufwile ukutasha icine cine pali ifi. E co natubombe apapela amaka yesu ukusambilila pa lwa ulu lubuuto lwa “kwishibo bukata bwa kwa Lesa” pa kuti lubuutushe imitima yesu.—2 Abena Korinti 4:6; Abena Efese 1:18.
18. Ulutanda lwa lucelo ulwa kwa Yehova luipekenye ukucita cinshi nomba?
18 Fintu twaba abapaalwa ukwishiba ukuti mu 1914, Yesu Kristu, Ulutanda lwa lucelo, atuliile ukubumbwa konse no kufikilisha ukwaluka kwa mu cimonwa ukwawamisha! Ulutanda lwa lucelo ulwa kwa Yehova nomba lwalibalika kabili naluipakenya ukucite mifwaile ya kwa Lesa pa kufikilisha na fimbi ifyaba mu kwaluka, e kuti, “ukulwa kwa bushiku bukalamba ubwa kwa Lesa Wa maka yonse.” (Ukusokolola 16:14, 16) Lyene, pa numa buno bwikashi bukote bwafumishiwapo, Yehova akafikilisha ubulayo bwakwe ubwa “myulu ipya ne calo cipya,” umo tukalamulumbanya umuyayaya nga Shikulu Mulopwe wa kubumbwa konse kabili Lesa wa kusesema kwa cine. (2 Petro 3:13) Natutwalilile ukwenda mu lubuuto lwa kwa Lesa ukupitila mu kwangwako ku kusesema kwa cebo ca kwa Lesa mpaka bulya bushiku bukese.
Kuti Mwayasuka Shani?
• Kuti mwalondolola shani ukwaluka kwa kwa Yesu?
• Ni shani fintu ukwaluka kukosha icitetekelo?
• Nani aba Ulutanda lwa lucelo ulwa kwa Yehova, kabili ni lilali lwatulile?
• Mulandu nshi tulingile ukwangwa ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa?
[Icikope pe bula 13]
Bushe kuti mwalondolola ubupilibulo bwa kwaluka?
[Icikope pe bula 15]
Ulutanda lwa lucelo lwalitula kale. Bushe mwalishiba ifyo lwatulile na lintu lwatulile?