Icipandwa 11

Bushe Ishina Lyobe Lyaliba mwi Buku lya Mweo?

SARDE

 1. Mibele nshi ya ku mupashi iya cilonganino mu Sarde, kabili ni shani Yesu atendeko bukombe bwakwe?

AMAKILOMITA yamo 48 ku kapinda ka kulyo aka Akhisar wa muno nshiku (Tuatira) kwaba icifulo ca cilonganino cakonkapo ukupokelela ubukombe ukufuma kuli Yesu wakatamikwa: Sarde. Mu mwanda wa myaka walenga mutanda pa ntanshi ya Nshita yesu Yaishibikwa, uyu musumba wali umusumba ukalamba uwa cilumba uwa bufumu bwa pa kale wa Ludia ne cipuna ca Mfumu yakwatishe fyuma Croesus. Ukufika mu kasuba ka kwa Yohane, waponene pa nshita shakosa, no kupuulama kwa uko kwa ntanshi pe samba lya kwa Croesus lyali fye lyashi lya kale. Mu kupalako, icilonganino ca Bwina Kristu kulya cali icipiina lwa ku mupashi. Pa muku wa kubalilako, Yesu tatampile ubukombe bwakwe ne shiwi lya kutasha. Mu cifulo ca ico, atila: “Na kuli malaika wa [cilonganino ca, “NW”] mu Sarde lemba, auti: E fyo asosa uuli ne [mipashi] cinelubali ya kwa Lesa, ne ntanda cinelubali: Naishibe milimo yobe, uli ne shina ilya kuti ukwete umweo, kabili uli uwafwa.”—Ukusokolola 3:1.

 2. (a) Cipilibula cinshi ku Bena Kristu ba mu Sarde ica kuti Yesu akwata “[imipashi] cinelubali”? (b) Kulumbuka nshi uko icilonganino ca mu Sarde cakwata, lelo finshi fyali ifishinka?

² Mulandu nshi Yesu aishibisha nga umo “uuli ne [mipashi] cinelubali”? Pantu iyi mipashi imininako umupashi wa kwa Yehova uwa mushilo uukonkoloka mu mwisulo wa uko. Pa numa, Yohane ailondolola kabili nga “amenso cinelubali,” ukulangilila imimwene ipulinkana iyo umupashi wa mushilo wa kwa Lesa wabika pali Yesu. (Ukusokolola 5:6) Muli fyo, ali na maka ya kusokolola no kubomba ne mibele iili yonse iingabako. (Mateo 10:26; 1 Abena Korinti 4:5) Icilonganino mu Sarde cakwata ukulumbuka kwa kuba icumi, icacincila. Lelo Yesu kuti amona ukuti cali icafwa lwa ku mupashi. Mu kushininkisha, ubwingi bwa filundwa fya ciko baponene mu muleketela uwapalana ku mibele yabo pa ntanshi tabalaba Abena Kristu.—Linganyako Abena Efese 2:1-3; AbaHebere 5:11-14.

 3. (a) Mulandu nshi “malaika wa [cilonganino ca, NW] mu Sarde” alingile ukukwata ukwishiba kwaibela ukwa cishinka ca kuti Yesu akwata “intanda cinelubali”? (b) Kufunda nshi kwakosa uko Yesu apeela icilonganino mu Sarde?

³ Yesu na kabili aibukisha “malaika wa [cilonganino ca, NW] mu Sarde” ukuti Wene e umo uwakwate “ntanda cinelubali.” Aikata baeluda ba cilonganino mu lupi lwakwe ulwa kulyo, ukukwato bulashi bwa kubatungulula mu mulimo wabo uwa bucemi. Balingile ukubika imitima yabo pa ‘kusakamana ukwishiba imimonekele ya mukuni wabo.’ (Amapinda 27:23) E co, bawaminwa ukukutika mu kusakamanisha ku mashiwi ya kwa Yesu yakonkapo: “Lola, kabili ikashe fyashala, ifyalaswa fifwe; pantu nshasanga milimo yobe iyafishiwapo ku menso ya kwa Lesa wandi. E ico ibukisha ifyo wapokelela no kuumfwa; kabili lama, no kulapila. E ico nga tawalole, nkesa ngo mupupu, kabili tawakeshibe inshita iyo nkeshila pali iwe.”—Ukusokolola 3:2, 3.

 4. Ni shani amashiwi ya kwa Petro yengafwilisha icilonganino mu Sarde ‘ukwikashe ifyashala’?

⁴ Baeluda mu Sarde bakabila ukwibukisho buseko bakwete intanshi lintu basambilile icine na mapaalo bapokelele. Lelo nomba bali abafwa ku mibombele ya ku mupashi. Inyali ya cilonganino cabo ileshibantukila pa mulandu wa kubulwe milimo ya citetekelo. Imyaka iingiko pa ntanshi, umutumwa Petro alembele ku filonganino mu Asia (mu kupalako ukusanshako Sarde) ku kukuula ukutesekesha kwa mbila nsuma ya bukata iyo Abena Kristu bapokelele kabili iyabilishiwe “mu mupashi wa mushilo uwatumwa ukufuma mu mulu”—ngo kwimininwako ne mipashi cinelubali ya cimonwa ca kwa Yohane. Petro na kabili aibukishe abo Bena Kristu ba ku Asia ifyo bali ‘ulupwa ulwasalwa, bushimapepo bwa bufumu, uluko lwa mushilo, abantu abo aikwatila, ku kuleka balondolole ifya bulumba fya wamwitile ukuti mufume mu mfifi mwingile mu lubuuto lwakwe ulwapesha amano.’ (1 Petro 1:12, 25; 2:9) Ukwetetula pa cine ca ku mupashi ca musango yo kuti kwaafwilisha icilonganino mu Sarde ukulapila no ‘kwikashe ifyashala.’—Linganyako 2 Petro 3:9.

 5. (a) Cinshi cacitike ku kutesekesha kwa Bena Kristu mu Sarde? (b) Cinshi cikacitika nga Abena Kristu ba ku Sarde tabankwile ku kufunda kwa kwa Yesu?

⁵ Pa kashita, ukutesekesha kwabo no kutemwe cine kwapalile umulimo uwali apepi no kushima. Lubingu lunono fye lwatwalilile ukwaka. Yesu abakoselesha ukuputilisho ulusase, ukubukululo umulilo, ukulapila ku membu isho umulekelesha wabo wabatungulwilemo, no kusanguke cilonganino capuupuutuka lwa ku mupashi na kabili. (Linganyako 2 Timote 1:6, 7.) Nga te ifyo, ilyo Yesu engesa mu kubulwo kwenekelwa—“ngo mupupu”—ku kuputunkanya ubupingushi, icilonganino mu Sarde cikaba icishaiteyanya.—Mateo 24:43, 44.

Ukwisa “Ngo Mupupu”

 6. Ni shani Yesu aishile “ngo mupupu” mu 1918, kabili mibele nshi asangile mu kati ka baitungile ukuba abakoshi bakwe?

⁶ Ukusoka kwa kwa Yesu ukwa kuti akesa “ngo mupupu” kutentemukilo kufika na ku nshita sha muno nshiku. Kwakwete ukubomba kwaibela ku Bena Kristu abapusunswike ukwingila mu bushiku bwa kwa Shikulu. Mu kwangufyanya pa numa ya 1914, kwaliko ukufikilishiwa kwa busesemo bwa kwa Malaki: “Kabili Shikulu untu mufwaya akesa no kupumikisha kwi tempele lyakwe; Inkombe ya Cipingo intu imwe mubekelwa, moneni, ileisa—e fyo Yehova wa milalo asosa.” (Malaki 3:1; Ukusokolola 1:10) Nge “nkombe ya Cipingo,” Yesu aishile ku kulengula no kupingula abo baitungile ukuba abakonshi bakwe. (1 Petro 4:17) Pali ilya nshita, mu 1918, Kristendomu aitumpile mu kusumya kwa mulopa mu Nkondo ya Calo ya I kabili aali uwafwa umupwilapo, ukulanda lwa ku mupashi. Nangu fye Bena Kristu ba cine, abo pa ntanshi ya nkondo bashimikile mu kupimpa, bapitile mu nshita ya kushipula lwa ku mupashi. Bamo aba baeluda babo balumbuka babikilwe mu cifungo, ne mibombele ya kushimikila yalinashiwe. Lintu umupashi wa kwa Yehova washibwishe aba Bena Kristu mu mwaka wakonkelepo, te bonse bali abaiteyanya. Bamo, ukupala abakashana batumpa aba mulumbe wa kwa Yesu, tabaipangeshe lwa ku mupashi kwi shuko lya kubombela Yehova. Mu kubamo nsansa, nangu ni fyo, kwaliko abengi abo, ukupala abakashana bacenjela, baumfwilile ukusoka kwa kwa Yesu ukwa kuti: “E ico loleni, pantu tamwaishiba bushiku nangu kashita.”—Mateo 25:1-13.

 7. Mulandu nshi Abena Kristu ilelo bakabilo kuba abalola?

⁷ Ukukabila kwa Mwina Kristu ukuba uwapempwila takwapelele mu kubangilila kwa bushiku bwa kwa Shikulu. Mu busesemo bwakwe bukalamba ukukuma ku “cishibilo ica kuti fyonse ifi fyalaswa fipwishishiwe,” Yesu apeele ukusoka kwakosa ati: “Lelo ulwa bushiku bulya nelyo ni nshita ilya takuli uwaishiba . . . Cenjeleni, loleni . . . , pantu tamwaishiba ilyo inshita ikesabako. Awe ico ndeeba imwe, ndeeba bonse, nati, Loleni.” (Marko 13:4, 32, 33, 37) Ee, ukufika kuli kano kashita kene, umo na umo uwesu, nangu untu wasubwa nelyo we bumba likalamba, alekabilo kubo walola no kulwisha ukusensenwinwa mu tulo twa ku mupashi. Lintu ubushiku bwa kwa Yehova bukesa “ngo mupupu ubushiku,” shi natukasangwe abashibukisha mu kupokelela ubupingushi bwabamo ukusenamina.—1 Abena Tesalonika 5:2, 3; Luka 21:34-36; Ukusokolola 7:9.

 8. Ni shani ibumba lya buYohane ilelo licincisha abantu ba kwa Lesa ukuba abomi lwa ku mupashi?

⁸ Ibumba lya buYohane ilelo iline lyeka lyaba ilyashibuka ku kukabila kwa kucincimuna abantu ba kwa Lesa ku kuba abomi lwa ku mupashi. Ukufika kuli iyi mpela, ukulongana kwaibela kulatantikwa ukushinguluka isonde inshita shafulilako umwaka umo na umo. Mu mwaka wa nomba line, abasangilwe ku mabungano ya citungu 995 bafikile kuli 6,153,749, kabili abasumina bapya 82,785 balibatishiwe. Ukucila pa myaka umwanda, ibumba lya buYohane libomfya magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda mu kusabankanya ishina lya kwa Yehova ne mifwaile. Mu kwankula ku kupakasa kwatapata mu kati ka nkondo sha calo shibili, Ulupungu lwa kwa Kalinda lwashibwishe Inte sha kwa Yehova ku kupimpa kwabukululwa ku kusabankanya ifipande pamo nga “Blessed Are the Fearless” (Balipaalwa Ababulo Mwenso) (1919), “A Call to Action” (Ubwite ku Mibombele) (1925), na “Defeat of Persecution” (Ukucimfiwa kwa Kupakasa) (1942).

 9. (a) Cinshi Abena Kristu bonse bafwile ukuipusha abene beka? (b) Kukoselesha nshi uko Ulupungu lwa kwa Kalinda lwapeela?

⁹ Pamo nga mu Sarde, e fyo mu filonganino ilelo, ukuibebeta kwatwalilila kwalicindama ku Bena Kristu bonse. Ifwe bonse tufwile ukutwalilila ukuipusha fwe bene atuti: Bushe imilimo yesu yaba “iyafishiwapo” pa ntanshi ya kwa Lesa wesu? Ukwabulo kupingula bambi, bushe ifwe pa lwesu tulalundulula umupashi wa kuipeela ilambo no kulwila ukupeela umulimo wabikwako umweo onse kuli Lesa? Muli uku kulundako, magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda alapeelo kukoselesha mu kulanda amalyashi pamo nga “Bushe Uli wa Kuisekesha—Nelyo wa Kuipeele Lambo?” na “Pilikiteni.”a Ukukwata ukwaafwilisha kwa Malembo kwa musango yo, lekeni tusokote mu kati na nkati lintu tuleesho kwenda mu kuicefya mu kuba ne pepo muli bumpomfu pa ntanshi ya kwa Yehova.—Ilumbo 26:1-3; 139:23, 24.

“Amashina Yanono”

10. Lubali nshi ulwa kukoselesha ulo Yesu amwensekeshe mu cilonganino ca mu Sarde, kabili ni shani ici cifwile ukutwambukila?

¹⁰ Amashiwi ya kwa Yesu yakonkapo ku cilonganino ca mu Sarde ya kukoselesha nga nshi. Atila: “Lelo uli na mashina yanono mu Sarde aya bashakantaike amalaya yabo; bene bakendela pamo na ine nabafwale fyabuuta, pantu baliwamina. Uwacimfya akafwikwe fi amalaya yabuuta; kabili nshakapase nakalya ishina lyakwe mwi [buku] lya mweo, ne shina lyakwe nkalilumbula ku cinso ca kwa Tata, na ku cinso ca bamalaika bakwe.” (Ukusokolola 3:4, 5) Bushe ayo mashiwi tayatushibusha no kukoselesha umupampamina wesu uwa kuba aba citetekelo? Ku mulandu wa mulekelesha ku lubali lwe bumba lya baeluda, icilonganino conse kuti caponena mu tulo twa ku mupashi. Lelo, abantu bamo mulya limbi mu kuba no kushipa kuti batukusha ukusunga ukwishibikwa kwabo kwa Bwina Kristu ukwasanguluka no kushakoweshiwa na muli fyo ukutwalilila ukukwata ishina lisuma na Yehova.—Amapinda 22:1.

11, 12. (a) Nelyo fye mu kati ka busangu bwakulisha, ni shani fintu bamo balingile bapalile ayo “mashina yanono” aya citetekelo mu Sarde? (b) Kuteulula nshi kwaishile ku Bena Kristu bapale ngano mu kati ka bushiku bwa kwa Shikulu?

¹¹ Ee, “amalaya” yalosha ku kwishibikwa kwa muntu kwalungama ngo Mwina Kristu. (Linganyako Ukusokolola 16:15; 19:8.) Cilingile ukuba icakukafya umutima kuli Yesu ukumona ukuti, ukwabulo kusakamana ukukanayangwako kwa cinabwingi, “amashina yanono,” Abena Kristu basubwa abanono mu Sarde, bacili baletwalilila ukusunga ukwishibikwa kwabo. Mu kupalako, lintu Abena Kristu baitungile bakulilwe muli Babiloni Mukalamba, ubuteko bwa calo ubwa butotelo bwa bufi, mu kati ka myanda ya myaka iingi ya kusanguka kukalamba lyonse kwalingile ukubako abantu banono abaeseshe, ukulwishanya no kupusanako kukalamba, ukucito kufwaya kwa kwa Yehova. Aba baali abalungama ukupala ingano shafisama mu kufula kwa mankumba ya tubungwe.—Ukusokolola 17:3-6; Mateo 13:24-29.

¹² Yesu alaile ifyo kuti aba na Bena Kristu bapala ingano “ukufika na pa kupwa kwa nshita.” Alishiba abantu baba na mashina yasuma yantu baipangila. (Mateo 28:20; Lukala Milandu 7:1) Elenganya ubuseko bwa yabo “banono” aba citetekelo abacili aba mweo pa kutendeka kwa bushiku bwa kwa Shikulu! Mu kupelako balipatulwilwe ukufuma kuli Kristendomu wafwa lwa ku mupashi kabili balilonganikwe mu cilonganino calungama ukucila ukupala icilonganino ca mu Smurna.—Mateo 13:40-43.

13. Mapaalo nshi yabakilwa Abena Kristu basubwa “abashakantaike amalaya yabo”?

¹³ Abo mu Sarde abaali aba citetekelo ukufika ku mpela kabili tabakowesha ukwishibikwa kwabo kwa Bwina Kristu bafika ku kufikilishiwa kwe subilo lyabo lya kupapusha. Pa numa ya kwimikwa kwa Bufumu bwa buMesia bwa kwa Yesu mu 1914, babuushiwa ku bumi bwa ku mupashi kabili nga bakacimfya bafwikwa amalaya yabuuta mu kulangilila ukubulwa kwabo akabi, ubulungami bushakantaikwa. Pa kuba abaendele mu nshila ya kamfyemfye iitungulula ku mweo, bakaipakisha icilambu ca muyayaya.—Mateo 7:14; mona na kabili Ukusokolola 6:9-11.

Kuli Pe na Pe mwi Buku lya Mweo!

14. “[Ibuku] lya mweo” cinshi, kabili mashina ya bani yalembwamo?

¹⁴ “[Ibuku] lya mweo” cinshi, kabili mashina ya bani yakabakilwa mulya? Ibuku, nelyo icimfungwa, ca mweo cilosha ku calembwa ca babomfi ba kwa Yehova abesa mu mutande wa kupokelela ukupeelwa umweo wa muyayaya. (Malaki 3:16) Muno mu Ukusokolola ukuloshako kwaibela na kucitwa ku mashina ya Bena Kristu basubwa. Lelo amashina ya abo baba mu mutande wa ku mweo wa muyayaya pe sonde na yo yene yalilembwamo. Ukulundapo, amashina kuti ‘yafuutwa’ ukufuma muli lyo buku. (Ukufuma 32:32, 33) Nangula ni fyo, abo abe bumba lya buYohane abo amashina yabo yekalilila mwi buku lya mweo ukufikila imfwa yabo bapokelelo mweo wa bumunshifwa mu mulu. (Ukusokolola 2:10) Aya e mashina ayo Yesu mu kwebekesha alumbula pa ntanshi ya kwa Wishi na pa ntanshi ya bamalaika Bakwe. Fintu cawamisha ico cilambu!

15. Ni shani fintu ifilundwa fye bumba likalamba bakakwata amashina yabo ukulembwa ukwabulo kufuutwa mwi buku lya mweo?

¹⁵ Ibumba likalamba, abo na bo amashina yabo yalembwa mwi buku lya mweo, bakapula mu bucushi bukalamba aba mweo. Ukubelesha icitetekelo ukupulinkana ukuteka kwa Myaka Ikana Limo kwa kwa Yesu na mu kati ka kwesha kwa kapwekapwe kukakonkapo, aba bakalambulwa umweo wa muyayaya muli Paradise pe sonde. (Daniele 12:1; Ukusokolola 7:9, 14; 20:15; 21:4) Amashina yabo lyene yakabelelela mu kulembwa kwabulo kufuutwa mwi buku lya mweo. Ukwishiba icipeelwe pano ukupitila mu mupashi wa mushilo, bushe tawankulako mu kucincimuka ku kukonkomesha kwabwekeshiwapo kwa kwa Yesu ukwa kuti: “Uukwete ukutwi, omfwe ico [umupashi] ulesosa ku [filonganino, “NW”]”?—Ukusokolola 3:6.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 57]

Shi ishina lyobe nalikalilile mwi buku lya mweo