Icipandwa 12

“Ikatisha Ico Ukwete”

FILADELFIA

 1. Ubukombe bwa kwa Yesu bwalenga mutanda bwalungikwe ku cilonganino ca musumba nshi, kabili cinshi cintu ishina lya ulya musumba lipilibula?

ICITEMWISHI CA BUMUNYINA—mwandi mibele ifwaikwa! Ukwabulo kutwishika Yesu akwete ici mu muntontonkanya lintu apeela ubukombe bwakwe ubwalenga mutanda, ubo alungike ku cilonganino ca Filadelfia, pantu ilyo shina lipilibula “Icitemwishi ca Bumunyina.” Umukoloci Yohane acili aleibukisha akashita, ukucila imyaka 60 mu kubangilila, lintu Petro imiku itatu akomaile kuli Yesu ati wene, Petro, akwete icitemwishi cakaba kuli Shikulu wakwe. (Yohane 21:15-17) Bushe Abena Kristu mu Filadelfia, ku lubali lwabo, balelanga icitemwishi ca bumunyina? Mu kumonekesha balelanga!

 2. Bushe Filadelfia ali musango nshi uwa musumba, musango nshi wa cilonganino cali mulya, kabili cinshi cintu Yesu asosa kuli malaika wa ici cilonganino?

² Ukuba mupepi na makilomita 48 lwa ku kabanga ka kapinda ka kulyo ka Sarde (pa cifulo ca musumba wa muno nshiku uwa Turkey wa Alasehir), Filadelfia wa mu kasuba ka kwa Yohane musumba wakwete ulubanda lwalinga. Icacilapo kumonekesha, nangu cibe fyo, lubanda lwa cilonganino ca Bwina Kristu kulya. Balingile ukuba no kusekelela pa kupokelela inkombe yaishile ku kubendela, mu kupalako mu nshila ya Sarde! Ubukombe asendele bukwete ukufunda kwa kukumbamo kuli bene. Lelo intanshi kulosha ku bulashi bwa wa Itumine walumbuka. Atila: “Na kuli malaika wa [cilonganino ca, “NW”] mu Filadelfia lemba, auti: E fyo asosa Uwa mushilo wine wine, uukwete ulufungulo lwa kwa Davidi, uwisulako no ukesalako takuli, kabili uwisalako no wisulako takuli.”—Ukusokolola 3:7.

 3. Mulandu nshi cibelele icalinga ukuti Yesu etikwe uwa “mushilo,” kabili ni shani fintu cingasoswa ukuti wene “mwine wine”?

³ Yohane alyumfwile Petro alesosa ku muntu Yesu Kristu ati: “Imwe muli ne fyebo fya mweo wa muyayaya. Kabili ifwe twatetekela no kwishibo kuti ni mwe wa mushilo wa kwa Lesa.” (Yohane 6:68, 69) Apo Yehova Lesa e busuma bwine ubwa mushilo, Umwana wakwe afyelwe eka na o alingile ukuba “uwa mushilo.” (Ukusokolola 4:8) Yesu na kabili “mwine wine.” Ishiwi lya ciGreek lyabomfiwa pano ni (a·le·thi·nosʹ) ilipibula ica cine cine. Muli aya mano, Yesu e lubuuto lwa cine kabili e mukate wa cine uwaikile ukufuma ku mulu. (Yohane 1:9; 6:32) Wene e mwangashi wa cine. (Yohane 15:1) Yesu kabili wa cine mu mano ya kuti alicetekelwa. Lyonse alanda icine. (Mona Yohane 8:14, 17, 26.) Uyu Mwana wa kwa Lesa mu cishinka awaminwa ukubomba nge Mfumu na Kapingula.—Ukusokolola 19:11, 16.

“Ulufungulo lwa kwa Davidi”

4, 5. Ni mu kuba na cipingo nshi “ulufungulo lwa kwa Davidi” lwayampeneko?

⁴ Yesu akwata “ulufungulo lwa kwa Davidi.” Ukulubomfya, wene “[esulako] no ukesalako takuli, kabili uwisalako no wisulako takuli.” Ulu “lufungulo lwa kwa Davidi” cinshi?

⁵ Aali ni Davidi Mfumu ya kwa Israele e o Yehova acitile na o icipingo ca bufumu bwa muyayaya. (Ilumbo 89:1-4, 34-37) Iŋanda ya kwa Davidi yatekele ukufuma ku cipuna ca kwa Yehova mu Yerusalemu ukutula 1070 ukufika ku 607 B.C.E., lelo lyene ubupingushi bwa kwa Lesa bwaputunkanishiwe pali bulya bufumu pa kuti bwaalukile ku bubifi. Muli fyo Yehova atendeke ukufikilisha ubusesemo bwakwe ubwa pali Esekiele 21:27 ubwatile: “Ukuwisha, ukuwisha, ukuwisha, e fyo nkacita [Yerusalemu wa pe sonde]; tacakaleke [umulumbu wa bumfumu bwa mutande wa kwa Davidi] ukube fi, akasuke esa uo bucibinda bwakwe; kabili nkacipeela kuli wene.”

6, 7. Ni lilali kabili ni shani umo “uo bucibinda bwakwe” ali no kumonekela?

⁶ Ni lilali kabili ni shani uyu umo “uo bucibinda bwakwe” engamoneka? Ni shani umulumbu wa bufumu bwa kwa Davidi wingatwalwa kuli wene?

⁷ Mupepi ne myaka 600 pa numa, intuntuko ya Mfumu Davidi, nacisungu wa ciYuda Maria, aimite ku mupashi wa mushilo. Lesa atumine malaika Gabriele ukweba Maria ukuti akakwata umwana mwaume, ukenikwa Yesu. Gabriele alundileko ati: “Wene akabo mukalamba, no kwitwa Umwana wa Wapulamo, kabili [Yehova, NW] Lesa akamupeele cipuna ca bufumu ica kwa Davidi wishi: kabili akabe mfumu pa lupwa lwa kwa Yakobo umuyayaya, na ku bufumu bwakwe takwakabe impela.”—Luka 1:31-33.

 8. Ni shani Yesu aishininkishe ukulinga bumfumu bwa kwa Davidi?

⁸ Lintu, mu 29 C.E., Yesu abatishiwe mu Mumana wa Yordani no kusubwa no mupashi wa mushilo, asangwike Imfumu Yasontwa mu mutande wa kwa Davidi. Alangishe ukupimpa kwaba ica kumwenako ukushimikila imbila nsuma ya Bufumu no kutuma abasambi bakwe mu kupalako ku kushimikila. (Mateo 4:23; 10:7, 11) Yesu aicefeshe umwine eka, ukufika fye na ku mfwa pa cimuti ca kucushiwilwapo, muli fyo ukuishininkisha ukubo walinga ukufikapo ukupyana ubufumu bwa cina Davidi. Yehova abuushishe Yesu pamo ngo mupashi uushingafwa no kumusansabika ku kuboko Kwakwe ukwa kulyo mu myulu. Kulya apeelwe insambu shonse isha bufumu bwa cina Davidi. Pa nshita yalinga Yesu kuti abomfya insambu shakwe sha “[kuya alecimfya, NW] mu kati ka balwani [bakwe].”—Ilumbo 110:1, 2; Abena Filipi 2:8, 9; AbaHebere 10:13, 14.

 9. Ni shani fintu Yesu abomfya ulufungulo lwa kwa Davidi ku kwisula no kwisala?

⁹ Pa nshita ya pa kati Yesu kuti abomfya ulufungulo lwa kwa Davidi, ukwisulo kusenamina na mashuko yaampana no Bufumu bwa kwa Lesa. Ukupitila muli Yesu, Yehova nomba kuti apokolola Abena Kristu basubwa abali pe sonde “ku lupaka lwa mfifi,” ukubapilibwila “mu bufumu bwa Mwana wakwe uwatemwikwa.” (Abena Kolose 1:13, 14) Ulufungulo na kabili kuti lwabomfiwa ku kucilikila ayo mashuko ku uuli onse uwashininkishiwa ukubulwe citetekelo. (2 Timote 2:12, 13) Apo iyi mpyani ibelelela iya bufumu bwa kwa Davidi akwato kutungilila kwa kwa Yehova, takuli cibumbwa icingamukanya ukufikilisha imilimo ya musango yo.—Linganyako Mateo 28:18-20.

10. Kukoselesha nshi kuntu Yesu apeela icilonganino ca mu Filadelfia?

¹⁰ Ukufuma ku ntulo ya musango yo yabamo ubulashi, amashiwi ya kwa Yesu ku Bena Kristu mu Filadelfia yalingile ukuba aya kusansamusha kwaibela! Alebatasha, ati: “Naishibe milimo yobe. Mona, nimbika ku menso yobe umwinshi uwaisuka, no wingesalako takuli; ico ukwete amaka yanono, kabili wabake cebo candi, ne shina lyandi tawakaana.” (Ukusokolola 3:8) Icilonganino cali ica cincila, kabili umwinshi uli uwaisuka pa ntanshi ya ciko—ukwabulo kutwishika mwinshi wa kusenaminwa kwa mulimo wa kutumikila. (Linganyako 1 Abena Korinti 16:9; 2 Abena Korinti 2:12.) E co, Yesu akoseleshe cilonganino ukushukila mu kukumanina ishuko lya mu nshita ku kushimikila. Balishipikisha no kulangisho kuti balikwete amaka yakumanina, mu kubamo ukwaafwa kwa mupashi wa kwa Lesa, aya kutwalilila ukucita “imilimo” yalundwapo mu mulimo wa kwa Yehova. (2 Abena Korinti 12:10; Sekaria 4:6) Balyumfwila amakambisho ya kwa Yesu kabili tabakaana Kristu, atemwa ku cebo nelyo ku ncitilo.

“Bakakontama pa Nshi Kuli Iwe”

11. Lipaalo nshi ilyo Yesu alaya Abena Kristu, kabili ni shani ici cafikilishiwa?

¹¹ E co, Yesu abalaye fisabo: “Mona, nkalenga aba mwi sunagoge lya kwa Satana, abailumbula abaYuda (kabili tababe fi, lelo balebepa)—mona, nkabalengo kwisa no kushinshimuna pa makasa yobe, kabili bakeshibo kuti ine nalikutemwa.” (Ukusokolola 3:9) Napamo, pamo nga mu Smurna, icilonganino calikwete impika na baYuda ba cikaya. Yesu asonta aba nge “sunagoge lya kwa Satana.” Nangu ni fyo, mu kucefyako bamo aba baYuda bali apepi no kwishiba ukuti ico Abena Kristu baleshimikila ku lwa kwa Yesu cine. Ukucito “kushinshimuna” mu kupalako kuti caba musango walondolwele kuli Paulo pa 1 Abena Korinti 14:24, 25, ica kuti balapile mu cine cine no kusanguka Abena Kristu, ukutesekesha mu kukumanina ukutemwa kwakulisha ukwa kwa Yesu ukupeela umweo wakwe wine ku busuma bwa basambi bakwe.—Yohane 15:12, 13.

12. Mulandu nshi ifilundwa fye sunagoge lya ciYuda mu Filadelfia mu kupalako bengatulumushiwa pa kwishibo kuti bamo aba bene “bakakontama pa nshi” (NW) ku bwikashi bwa cikaya ubwa Bwina Kristu?

¹² Ifilundwa fye sunagoge lya ciYuda mu Filadelfia mu kupalako kuti batulumushiwa ukusambilila ukuti bamo aba abo balecito “kushinshimuna” ku bwikashi bwa cikaya ubwa Bwina Kristu. Mu cilolwa ca cishinka ca kuti mu kubulo kutwishika kuliko abashili baYuda abengi mu cilonganino, kuti bacetekela ifyapusanako ukucitikako. Mulandu nshi? Pantu Esaya asobele ati: “Ishamfumu [ishishali baYuda] shikaba abaleshi bobe [mu bantu ba kwa Israele], abasano bakakubela aba konsha. [Bakakontama pa nshi, NW] kuli iwe nabashibe finso pa nshi.” (Esaya 49:23; 45:14; 60:14) Mu nshila yapalako, Sekaria apuutilwemo ukulemba ati: “Mu nshiku isho e mo abantu ikumi [abashili ba Yuda] aba mu nko sha ndimi shonse bakekata ku cisempe ca muYuda umo, no kutila, Tuleya na imwe, pantu natuumfwo kuti muli na Lesa.” (Sekaria 8:23) Ee, abashali baYuda bali no kukontama pa nshi ku baYuda, te kushingulukila mu nshila imbi!

13. Baali baYuda nshi abaali no kukumanya ukufikilishiwa kwa masesemo yalungikwe kuli Israele wa pa kale?

¹³ Ayo masesemo yalungikwe ku luko lwasalwa ulwa kwa Lesa. Lintu yalandilwe, Israele wa ku mubili akwete ico cifulo cacindikwa. Lelo lintu uluko lwa ciYuda lwakene Mesia, Yehova alibapoosele. (Mateo 15:3-9; 21:42, 43; Luka 12:32; Yohane 1:10, 11) Pa Pentekoste 33 C.E., mu cifulo cabo asoobwele Israele wa cine cine uwa kwa Lesa, icilonganino ca Bwina Kristu. Ifilundwa fya ciko e baYuda ba ku mupashi abakwata ukusembululwa kwa cine cine ukwa ku mutima. (Imilimo 2:1-4, 41, 42; Abena Roma 2:28, 29; Abena Galatia 6:16) Pa numa ya ico, inshila yeka fye iyo abaYuda ba ku mubili umo umo bengabwelela ku kwampana kwasenaminwa na Yehova kuti yaba kubika icitetekelo cabo muli Yesu nga Mesia. (Mateo 23:37-39) Mu kushininkisha, ici cali mupepi no kucitika ku bantu umo umo mu Filadelfia.a

14. Ni shani Esaya 49:23 na Sekaria 8:23 yakwata ukufikilishiwa kwamonekesha mu nshita sha muno nshiku?

¹⁴ Mu nshita sha muno nshiku, amasesemo pamo nga Esaya 49:23 na Sekaria 8:23 yakwato kufikilishiwa kwamonekesha. Pamo nge ca kufuma mu kushimikila kwe bumba lya buYohane, impendwa ikalamba iya bantu balingila ukupula pa mwinshi waisuka uwa mulimo wa Bufumu.b Ubwingi bwa aba bafuma mu Kristendomu, amabutotelo ya uyo mu kuibepesha yaitunga ukuba Israele wa ku mupashi. (Linganyako Abena Roma 9:6.) Aba, pamo nge bumba likalamba, basambe mingila yabo no kuibuutusha mu kubelesha icitetekelo mu mulopa we lambo lya kwa Yesu. (Ukusokolola 7:9, 10, 14) Ukuumfwila ukuteka kwa Bufumu kwa kwa Kristu, basubila ukupyana amapaalo pano pene pe sonde. Besa kuli bamunyina basubwa ba kwa Yesu no “kukontama pa nshi” (NW) kuli bene, ukulanda lwa ku mupashi, pantu ‘balyumfwa ukuti Lesa ali na bo.’ Batumikila kuli aba basubwa, bantu bekatana na bene mu kubishanya kwa bumunyina kwa mu kusaalala kwa calo.—Mateo 25:34-40; 1 Petro 5:9.

“Inshita ya Kweshiwa”

15. (a) Cinshi Yesu alaile Abena Kristu ba mu Filadelfia, kabili cinshi bakoseleshiwe ukucita? (b) “Cilongwe” nshi ico Abena Kristu balelolesha ku ntanshi ku kucipokelela?

¹⁵ Yesu atwalililo kutila: “Ico wabakile icebo ca kutekanya kwandi, na ine nkakubaka ku nshita ya kweshiwa iyalaswa iise pa calo conse ku kwesha abaikala pano nse. Ndeisa bwangu: ikatisha ico ukwete, ukuti umuntu ekupoka cilongwe.” (Ukusokolola 3:10, 11) Nelyo Abena Kristu ba mu kasuba ka kwa Yohane bashingapusunsuka ukufika ku bushiku bwa kwa Shikulu (ubwatendeke mu 1914), ukucetekela kwabo ukwa kuti Yesu aleisa kuti kwabapeela amaka ya kutwalililo kushimikila. (Ukusokolola 1:10; 2 Timote 4:2) “Icilongwe,” nelyo icilambu ca mweo wa muyayaya, cabapembelele mu mulu. (Yakobo 1:12; Ukusokolola 11:18) Nga bali aba citetekelo ukufika ku mfwa, takwali uwingabapoka ico cilambu.—Ukusokolola 2:10.

16, 17. (a) Cinshi cili “inshita ya kweshiwa iyalaswa iise pa calo conse ku kwesha abaikala pano nse”? (b) Cinshi cali imibele ya basubwa pa kutendeka kwa “inshita ya kwesha”?

¹⁶ Cinshi, nangu ni fyo, cili “inshita ya kweshiwa”? Ukwabulo kutwishika, abo Bena Kristu mu Asia bali no kubomba ne bimbi na limbi ilya kupakasa kwabipisha ukufuma kuli Roma waleteka.c Nangu ni fyo, ukufikilishiwa kukalamba ni nshita ya kwela no kupingula iyaishile mu kupelako mu kati ka bushiku bwa kwa Shikulu, ukusondwelela ukufuma 1918 ukuya ku ntanshi. Ukweshiwa kwaba ku kupima nampo nga umo ali wa Bufumu bwaimikwa ubwa kwa Lesa nelyo uwa calo ca kwa Satana. Mu kulinganyako caba ciputulwa ca “nshita” ipi, lelo tacilapwa. Ukufikila capwa, tatulingile kulaba ukuti tuleikala mu “inshita ya kweshiwa.”—Luka 21:34-36.

¹⁷ Mu 1918 ibumba lya buYohane lya Bena Kristu basubwa—ukupala cilya cilonganino cashangila mu Filadelfia—lyali no kulolenkana no kukaanya kwafuma kwi “sunagoge lya kwa Satana” lya muno nshiku. Intungulushi sha butotelo sha Kristendomu, abaitungile ukuba abaYuda ba ku mupashi, mu mucenjelo bakolokwelele bakateka ukutitikisha Abena Kristu ba cine. Nangula ni fyo, aba baeseshe mu kukosa ‘ukubake cebo ca kushipikisha kwa kwa Yesu’; e co, mu kuba no kwaafwa kwa ku mupashi, ayalemoneka “amaka yanono,” balipusunswike no kubuushiwa ukwingila mu mwinshi uyo nomba waiswike pa ntanshi yabo. Mu nshila nshi?

“Umwinshi Waisuka”

18. Kusonta nshi kuntu Yesu acitile mu 1919, kabili ni shani fintu uwasontelwe apalile mushika wa citetekelo wa kwa Hisekia?

¹⁸ Mu 1919 Yesu afikilishe ubulayo bwakwe no kwishiba impuka inono ya Bena Kristu ba cine cine abasubwa pamo nga “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” wakwe. (Mateo 24:45-47) Aba baingile mwi shuko lyapala ku lyaipakishe mushika wa citetekelo Elyakimu mu nshita ya Mfumu Hisekia.d Yehova atile kuli Elyakimu: “Nkabika no lufungulo lwa ŋanda ya kwa Davidi pa kubeya kwakwe; ilyo aisulako tapakabe wa kwisalako, kabili ilyo aisalako tapakabe wa kwisulako.” Elyakimu asunshile uku kushingamwa kwafina kwa kwa Hisekia, umwana wa cifumu wa kwa Davidi. Mu kupalako ilelo, ibumba lya buYohane ilyasubwa lyalikwata “ulufungulo lwa ŋanda ya kwa Davidi” ukubikwa pa kubeya mu kuti lyasekeshiwa na mabuseko ya pe sonde aya Bufumu bwa buMesia. Yehova alikosha ababomfi bakwe kuli ili shuko, ukutungilila amaka yabo yanono ukuba ulupikwe lwakulisha ulwakumanina ku bunte bwapambana ubwa cibulungwa conse.—Esaya 22:20, 22; 40:29.

19. Ni shani ibumba lya buYohane lyabombele ne fishingamo fintu Yesu alipeele mu 1919, kabili mu kuba na fya kufumamo nshi?

¹⁹ Ukutula 1919 ukuya ku ntanshi abashalapo basubwa, ukukonka ica kumwenapo ca kwa Yesu, baingile muli kampeini wakulisha uwa kubilisha mu kusaalala imbila nsuma ya Bufumu. (Mateo 4:17; Abena Roma 10:18) Pamo nge ca kufumamo, bamo abe sunagoge lya kwa Satana ilya muno nshiku, Kristendomu, baishile ku bashalapo basubwa, ukulapila no ‘kukontama pa nshi,’ ukusuminisha ubulashi bwa musha. Na bo bene baishile ku kubombela Yehova mu kwikatana na bakokole be bumba lya buYohane. Ici catwalilile ukufikila impendwa yakumanina iya ba munyina basubwa ba kwa Yesu yalonganikwe. Ukukonka pali ici, “ibumba likalamba . . . ilyafuma mu nko shonse” lyalisa “mu kukontama pa nshi” ku musha wasubwa. (Ukusokolola 7:3, 4, 9, NW) Capamo, umusha ne li bumba likalamba babomba ngo mukuni umo uwa Nte sha kwa Yehova.

20. Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova ilelo bali no kucishapo ukuba abakosa mu citetekelo na bacincila mu mulimo wa kwa Lesa?

²⁰ Abaikatana ukupala Abena Kristu ba mu Filadelfia mu fikakilo fya citemwishi ca cine cine ukwa bumunyina, Inte sha kwa Yehova ilelo batesekesho kuti umulimo wabo wa kushimikila ulingile ukucitwa mu kupamfiwa. Bwangu bwangu, ubucushi bukalamba bukalepule cifimbo ca calo cabipisha ica kwa Satana. Pali ilya nshita, shi umo na umo uwesu nakasangwe uwakosa mu citetekelo no wacincila mu mulimo wa kwa Lesa, mu kuti amashina yesu yekafuutwa ukufuma mwi buku lya mweo ilya kwa Yehova. (Ukusokolola 7:14) Lekeni tusende mu kukatamisha ukukonkomesha kwa kwa Yesu ku cilonganino ca mu Filadelfia mu kuti twikatishe mu kushangila ku mashuko yesu ya mulimo no kufika ku cilambu ca mweo wa muyayaya.

Amapaalo ya Bakacimfya

21. Ni shani fintu Abena Kristu basubwa ilelo ‘babaka icebo ca kushipikisha kwa kwa Yesu,’ kabili cilolelo nshi cibapembelela?

²¹ Ibumba lya buYohane ilelo ‘lyalibaka icebo ca kushipikisha kwa kwa Yesu,’ uko e kuti, balikonka ica kumwenako cakwe no kushipikisha. (AbaHebere 12:2, 3; 1 Petro 2:21) Muli fyo balikoseleshiwa apakalamba ku mashiwi yalundwapo aya kwa Yesu ku cilonganino ca ku Filadelfia ayatila: “Uwacimfya, nkamucito luceshi mwi tempele lya kwa Lesa wandi, na o takafumemo kabili nakalya.”—Ukusokolola 3:12a.

22. (a) Litempele nshi lya kwa Lesa wa kwa Yesu? (b) Ni shani fintu Abena Kristu basubwa abacimfya basanguke nceshi muli ili tempele?

²² Mwandi lishuko kuli umo ukuba uluceshi mwi tempele lya kwa Yehova! Muli Yerusalemu wa pa kale, itempele lya cine cine lyali e cifulo ca kupepelapo Yehova. Mu kati ke tempele, shimapepo mukalamba alepeela umulopa wa finama fye lambo, akasuba kamo mu mwaka umo na umo, pa ntanshi ya lubuuto lwa cisungusho ulwaleimininako ukubapo kwa kwa Yehova mu “Ica mushilo ca fya mushilo.” (AbaHebere 9:1-7) Pa kubatishiwa kwa kwa Yesu, kwaishile mu kubako itempele na limbi, imitantikile yapale tempele likalamba ilya ku mupashi, ilya kupepelamo Yehova. Ica mushilo ca fya mushilo ca ili tempele caba mu mulu, uko Yesu amonekele ku “cinso ca kwa Lesa.” (AbaHebere 9:24) Yesu e Shimapepo Mukalamba, kabili kwabako fye ilambo limo lyapeelwe ku kufimba umupwilapo pa membu: umulopa wasuumine uwa muntu wapwililika Yesu. (AbaHebere 7:26, 27; 9:25-28; 10:1-5, 12-14) Lyonse ilyo batwalilila ukuba aba citetekelo, Abena Kristu basubwa pano isonde babomba nga bashimapepo banono mu mansa sha pano isonde sha ili tempele. (1 Petro 2:9) Lelo lintu bacimfya, na bo bene bengila mu ca mushilo ca fya mushilo ca mu mulu no kuba bakatungilila bashingaseshiwa, abapale nceshi, sha mitantikile ye tempele lya kupepelamo. (AbaHebere 10:19; Ukusokolola 20:6) Takwabako busanso bwa kuti ‘bakafumamo na kabili.’

23. (a) Bulayo nshi Yesu mu kukonkapo acita ku Bena Kristu basubwa abacimfya? (b) Finshi fifuma mu kulembwa kwe shina lya kwa Yehova ne shina lya Yerusalemu mupya pa Bena Kristu bacimfya?

²³ Yesu atwalilila, ukusosa ati: “Kabili nkalemba pali wene ishina lya kwa Lesa wandi, ne shina lya musumba wa kwa Lesa wandi, Yerusalemu mupya uuleika mu mulu ukufuma kuli Lesa wandi, ne shina lyandi lipya.” (Ukusokolola 3:12b) Ee, aba bakacimfya bakwata ukulembwa pali bene ishina lya kwa Yehova—Lesa wabo na Lesa wa kwa Yesu. Ici cilanga mu kumwenekesho kuti Yehova na Yesu bantu babili abapatukana te mbali shibili sha Lesa wabamo batatu, nelyo Bulesa Butatu. (Yohane 14:28; 20:17) Ukubumbwa konse kulingile ukwisa kukumono kuti aba basubwa bali ba kwa Yehova. Bali ni nte shakwe. Na kabili balikwata ukulembwa pali bene ishina lya Yerusalemu mupya, umusumba wa ku mulu uyo wika ukufuma mu mulu mu mano ya kuti ulundulwila ukuteka kwa uko kwabamo ukumwenamo pali bonse aba mutundu wa muntu aba citetekelo. (Ukusokolola 21:9-14) Impaanga shonse isha Bwina Kristu isha pe sonde muli fyo bakeshiba na bo ukuti aba bakacimfya basubwa bekashi ba Bufumu, Yerusalemu wa mulu.—Ilumbo 87:5, 6; Mateo 25:33, 34; Abena Filipi 3:20; AbaHebere 12:22.

24. Cinshi caimininwako ne shina lya kwa Yesu ilipya, kabili ni shani lilembwa pa Bena Kristu basubwa aba citetekelo?

²⁴ Mu kupelako, abacimfya basubwa bakwata ukulembwa pali bene ishina lipya lya kwa Yesu. Ici cilosha ku cifulo cipya ca kwa Yesu na mashuko yaibela ayapeelwe kuli wene kuli Yehova. (Abena Filipi 2:9-11; Ukusokolola 19:12) Takuli umbi uukwato kwishiba ilyo shina, mu mano ya kuti takuli umbi uwakwata ifyebo fya kukumanya nelyo ukuseekeshiwa ayo mashuko. Nangu cibe fyo, lintu Yesu alemba ishina lyakwe pali bamunyina bakwe ba citetekelo, besa mu kwampana kwapalamisha na wene muli kulya kuteka kwa ku mulu kabili balakana fye na mashuko yakwe. (Luka 22:29, 30) Te ca kupapa kanshi ukuti Yesu asondwelele ubukombe bwakwe ku basubwa ba musango yo mu kubwekeshapo ukukonkomesha ati: “Uukwete ukutwi, omfwe ifyo [umupashi] ulesosa ku [filonganino, “NW”].”—Ukusokolola 3:13.

25. Ni shani fintu Umwina Kristu umo umo ilelo abomfya icishinte caba ku numa ya kufunda kwa kwa Yesu ukwapeelwe ku cilonganino ca mu Filadelfia?

²⁵ Mwandi kukoselesha kwakulisha uko ubukombe bwalingile ukukwatila Abena Kristu ba citetekelo mu Filadelfia! Kabili bwabamo isambililo lyakwatisha amaka kwi bumba lya buYohane ilelo, mu kati ka bushiku bwa kwa Shikulu. Lelo ifishinte fya buko fyalicindamisha ku Mwina Kristu umo na umo, nampo nga untu asubwa nelyo impaanga imbi. (Yohane 10:16) Umo na umo uwesu kuti acita bwino ukutwalilila ukuleta ifisabo fya Bufumu nge fyacitile abo Bena Kristu mu Filadelfia. Ifwe bonse mukucefyako twakwata amaka yanono. Ifwe bonse kuti twacitapo cimo mu mulimo wa kwa Yehova. Lekeni tubomfye aya maka! Mu kuba no kulosha ku mashuko ya Bufumu yalundwako, lekeni tube abaibukila ukwingila pa mwinshi uuli onse uutwisukila. Kuti twapepela fye no kuti Yehova esule umwinshi wa musango yo. (Abena Kolose 4:2, 3) Lintu tulekonka icipasho ca kwa Yesu ica kushipikisha no kuishininkisha ukuba aba cine kwi shina lyakwe, tukalangisha ukuti na ifwe, bene, twalikwata ukutwi kwa kuumfwa ico umupashi wa kwa Lesa ulesosa ku filonganino.

[Amafutunoti]

[Akabokoshi pe bula 63]

Ukwaafwilisha Abengi Ukukontama pa Nshi

Kuli ba 144,000 abasubwa abali no kupyana Ubufumu bwa mu mulu, cimoneko kuti abashalapo, ibumba lya buYohane, abali abacepako pali 9,000 bacili no kupwisha umulimo wabo pe sonde. Pa nshita imo ine, ibumba likalamba lyalitanunuka muli cinkupiti wa 3,000,000 no kucilapo. (Ukusokolola 7:4, 9) Cinshi caafwilisha ukuleta uku kwingilishiwako kwakulisha? Amasukulu yalekanalekana yabombwa ku Nte sha kwa Yehova yacita ukusangwilako kukalamba. Ukutalukisha ku maseminari ya Kristendomu ayo yasambilisha amano ya buntunse aya mu calo na yabotelesha Baibolo, ayo masukulu ya Nte yafundisha icitetekelo cashika mu Cebo ca kwa Lesa. Yalangisha mu kubomfiwa kwa ciko pamo nga ku kusanguluka, ukwa mibele isuma iya mikalile no mulimo wapeelwa kuli Lesa. Mu kusaalala kwa calo ukutula 1943, icilonganino ca Nte sha kwa Yehova cimo na cimo citungulula mu Ŋanda ya ciko iya Bufumu Isukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki lya pa mwabo. Amamilioni yasangwa kuli ili sukulu umulungu umo na umo, ukukonka programu walinganishiwa uwa kusambilisha kwa Baibolo.

Ukutula 1959 Inte sha kwa Yehova balitungulula Amasukulu ya Butumikishi bwa Bufumu ukusambilisha baeluda ba mu cilonganino na babomfi batumikila. Kabili ukutula 1977, Isukulu lya Mulimo wa Bupainiya lyasambilisha ukucila pali 200,000 bamunyina na bankashi, abo, mu kuba no mupashi wa cine cine uwa bwina Filadelfia, babombela Yehova inshita yonse mu mulimo wa kushimikila. Mu 1987 Isukulu lya Kukansha ilya Butumikishi lyalitendekwe ku kusambilisha Inte shaume ukupeelwa imbali kwaibela mwi bala lya mu calo.

Icapulamo mu kati ka masukulu yabombwa ku Nte sha kwa Yehova caba ni Watchtower Bible School of Gilead. Ukutula 1943 ili sukulu lya bumishonari, lyaba mu Citungu ca New York, lyasambilisha amabumba yabili aya basambi mupepi na cila mwaka. Bonse pamo, lyasambilisha ukucila pali 6,000 abatumikishi ba kwa Yehova ku mulimo wa bumishonari mu fyalo fya cilendo. Abapwisha ili sukulu babomba ukucila mu fyalo umwanda, mu bwingi bwa ifyo baba ifibombelo fya kwisula umulimo wa Bufumu. Pa numa ya myaka imo 40, abengi aba bamishonari ba mu kubangilila bacili mu mulimo, ukwakana na bamishonari bapya mu kutwala pa ntanshi ukutanunuka kwa mu cibulungwa conse ukwa kuteyanya kwa kwa Yehova. Mwandi kutanunuka kwa kusungusha uko uku kwaba!

[Charti pe bula 64]

Mu 1919 Imfumu iteka Yesu aiswile umwinshi we shuko lya mu nshita ku mulimo wa Bwina Kristu. Impendwa yafulilako iya Bena Kristu baipeela yalishukila ilyo shuko lya mu nshita.

1918 14 3,868 591

1928 32 23,988 1,883

1938 52 47,143 4,112

1948 96 230,532 8,994

1958 175 717,088 23,772

1968 200 1,155,826 63,871

1978 205 2,086,698 115,389

1987 210 3,237,751 436,179

[Amafutunoti]

[Charti pe bula 65]

Imibombele ya Nte sha kwa Yehova yaba iyabikwako umutima onse. Langulukeni, ku ca kumwenako, amaawala bapoosa mu kushimikila no kusambilisha no bukulu bwa mpendwa ya masambililo ya Baibolo aya pa fye batungulula mu mayanda ya bantu.

1918 19,116 Tayacitwa Lipoti

1928 2,866,164 Tayacitwa Lipoti

1938 10,572,086 Tayacitwa Lipoti

1948 49,832,205 130,281

1958 110,390,944 508,320

1968 208,666,762 977,503

1978 307,272,262 1,257,084

1987 739,019,286 3,005,048

[Icikope pe bula 59]

Ulufungulo lya ciRoma ulwa mu mwanda wa myaka wa kubalilapo