Ukucindika Bambi

AMALEMBO yatweba ati “cindikeni abantu bonse” kabili ayati “ukupontelo muntu nangu umo iyo.” (1 Pet. 2:17; Tito 3:2) Cine cine, umuntunse onse twakumanya “[alengwa] umwabele cipasho ca kwa Lesa.” (Yako. 3:9) Kristu afwilile umuntu umo na umo. (Yoh. 3:16) Kabili bonse balilinga ukumfwako imbila nsuma pa kuti babombelepo no kwisapusuka. (2 Pet. 3:9) Abantu bamo bakwata ififulo no bulashi ifyawamina umucinshi waibela.

Mulandu nshi bamo bengamwena ukuti bena tabalingile ukucindika bambi nga fintu Baibolo ikoselesha? Imyata ya cikaya napamo e ingapima uulingile ukupeelwa umucinshi ukulingana ne bumba lya mushobo, inkanda, napamo mwaume atemwa mwanakashi, ubutuntulu bwa bumi, umushinku, nampo nga wa cuma atemwa mupiina, nelyo icifulo akwata mu bwikashi. Abantu abengi tabacindika balashi ku mulandu na mafisakanwa yafulisha ku balashi. Mu fyalo fimo abantu tabatemwa ifyo baikala, napamo babomba amaawala ayengi sana ku kukwata fye utunono uto balekabila, kabili bekala na bantu bashicindika bambi. Abacaice balapatikishiwa ukukonkelesha bambi mu kupondokela bakafundisha abo bashatemwa nelyo abalashi bambi. Bambi icibalenga ukucite fyo ni fintu bamona abana pa televishoni balefinsha abafyashi babo no kubengilila. Nga tatulefwaya imibele ya ku calo iya musango yo ukutwambukila ica kuti twaleka ukucindika bambi, tufwile ukubombesha. Lelo, nga tulecindika bambi, cilanguka ukulanshanya na bo.

Ukuba no Mucinshi pa Kubinga Abantu. Abantu benekela ulebomba ifya mapepo ukuba uwa mucinshi mu mifwalile ne micitile. Imicitile imonwa iya mucinshi yalipusanapusana ukulingana ne ncende muliko. Kumo, caba musaalula ukubinga umuntu naufwala ne cisote nelyo ilyo wingishe ukuboko mwi tumba. Kumbi, ico caliba fye bwino. Mufwile ukucita ifyo ababa uko mwaba bacita pa kuti mwibakalifya. Nga mulecite fyo, teti papindame ifili fyonse ifingalenga abantu bakaana no kumfwa imbila nsuma.

E fyo caba na ku fintu twita bambi, maka maka abakalamba. Abengi batila musaalula ku mwaice ukwita abakalamba mwi shina lya kubalilapo, kano nga bamusuminisha ukucite fyo. Mu fifulo fimo na bakalamba na bo tabafwile ukwita abo bashaishiba mwi shina lyabo ilya kubalilapo. Na kabili, mu ndimi ishingi babomfya ishiwi pamo nga “ba” nelyo amashiwi yambi ku kupeelo mucinshi ku mukalamba nelyo umulashi.

Ukulanga mu Mucinshi Ukuti Namumona Abo Mwakumanya. Mu fifulo mwaba abantu abanono benekela ukuti muli no kulanga ati namumona abo mwakumanya, mu musebo nelyo abo mwasanga mu muputule. Kuti mwacite ci ilyo mwabaposha mu lupita, ukumwentula, ukusuminina ku mutwe, nelyo fye ukutenshe nkopyo. Nga mwasuulako fye kuti batila muli ba musaalula.

Bambi na bo nangu mwingalanga ukuti namubamona kuti baumfwa kwati namubasuula. Mulandu nshi? Pantu kuti bailuka ati tamulebamona nga bantu. Caliseeka ku bantu ukwishibikilwa ku fyo baba. Abantu balasengauka abalemana na balwala. Lelo, Icebo ca kwa Lesa citulanga ifya kutemwa no kucindika aba musango yo. (Mat. 8:2, 3) Ifwe bonse twalikumwako mu nshila shapusanapusana ku fyo twapyana kuli Adamu. Bushe nga ca kuti abantu bamwinika ishina ku filubo fyenu kuti mwatila balimucindika? Bushe teti mufwaye ukwishibikilwa ku fisuma?

Umucinshi usanshamo no kwishiba bumutwe. Mu ncende shimo, ilyo mushilalanda na bambi aba pa ng’anda, kano mwatala mwalanda no mutwe wa ng’anda. Nangu ca kuti umulimo wesu uwa kushimikila no kusambilisha wafuma kuli Yehova, twalishiba ukuti abafyashi e bo Lesa apeele nsambu sha kusambilisha, ukusalapula, no kutungulula abana babo. (Efes. 6:1-4) E ico, ilyo mwafika pa ng’anda imo, ilingi line calilinga ukutala mwalanda na bafyashi ilyo mushilalanshanya na bana pa nshita yalepa.

Ilyo umuntu akota, aleshibe fingi ifyo afwile ukucindikilwapo. (Yobo 32:6, 7) Ukwishibe ci kwayafwile nkashi umo painiya wacaice ku Sri Lanka uwafikile pa mukoloci umo. Intanshi uyu mukoloci alikeene ati: “Bushe apo upelele, ni we wingansambilisha Baibolo?” Lelo uyu mukashana ayaswike ati: “Iyo, nshishile mu kumusambilisha, ndefwaya fye ukumushimikilako ifyo nasambilile ifyansansamwishe sana ica kuti ndefwaya fye ukushimikilako na bambi.” Imyasukile ya mucinshi iya kwa uyu painiya yalengele uyu mwaume ukufwaya ukukutika. Aipwishe ati: “Ale nshimikilako, finshi wasambilile?” Umukashana atile: “Nasambilile ifya kusanga ubumi bwa pe.” Uyu mukoloci atampile ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Te bakalamba bonse bakamwebelapo abati mufwile ukubacindika, lelo abengi nga mwabacindika bakatemwa nga nshi.

Lelo, inshita shimo kuti mwacishamo ukupeelo mucinshi. Mu fishi fya pali bemba wa Pacific na kumbi, ukucindika abantu ukulingana ne nshila abene betaninamo ilyo mwafika pa mushi nelyo pa kubinga imfumu kuti kwayafwa Inte ukulenga abantu ukumfwa no kushukila iyo nshita ukulanda ku shamfumu na ku bantu shiteka. Lelo, ukutasha muli bubumbimunda takufwaikwa kabili takwalinga. (Amapi. 29:5) Cimo na mu ndimi shimo, napamo shalikwata amashiwi ya mucinshi, lelo ukulingana no mucinshi wa Bwina Kristu, uyu mucinshi taufwile ukucilamo.

Imilandile ya Mucinshi. Baibolo itucincisha ukuilondolwela ukucetekela kwaba muli ifwe no “bufuuke na katiina.” (1 Pet. 3:15) E co, nangula kuti twasansalika ifilubo fya mitontonkanishishe ya muntu umbi bwangu bwangu, bushe ca mano ukucite fyo mu musango wa kuti ayumfwa uwasuulwa? Bushe teti ciwamepo ukukutika mu kutekanya, napamo ukwipusha umulandu atontonkanishishe fyo, lyene ukumulangulukilako pa fyo aletontonkanya ilyo tulepelulushanya nankwe ifya mu Malembo?

Umucinshi nga ulya tupeela untu tulelanda nankwe ilyo tuli fye babili e ulingile ukumoneka na lintu tuli pa cisebele tulelanda kwi bumba. Kalanda wacindika ibumba lyakwe takalyebaule nelyo ukucita ngo ulebeba ati: “Uwaba na matwi ya kumfwa, omfwe ifyo ndesosa.” Imilandile ya musango yo ifuupula fye bambi. Kuti cawama sana ukumona abali mwi bumba ngo lukuta lwa bantu batemwa Yehova kabili abafwaya ukumubombela! Ukupala ifyacitile Yesu, tufwile ukulangulukilako abanaka lwa ku mupashi, abashabelesha, nelyo abo cipoosele nshita ukumfwila ukufunda kwa mu Baibolo.

Nga ca kuti kalanda aleisanshamo ukuti na o alekabila sana ukukonka ukufunda kwa mu Cebo ca kwa Lesa, abali mwi bumba bakomfwa ukuti nabacindika. Kanshi, tacalinga ukubomfyabomfya ishiwi lya kuti “imwe” ilyo mulelanda pa fyo amalembo yengabomfiwa. Ku ca kumwenako, moneni ubupusano pa cipusho ca kuti “Bushe mulebombesha na maka yonse?” na mashiwi ya kuti “Ifwe umo umo tulingile ukuipusha atuti: ‘Bushe ndebombesha na maka yonse?’” Icishinka muli fi fipusho cimo cine, lelo ica kubalilapo cilelangilila ukuti kalanda taleimona kwati ali cimo cine na bali mwi bumba. Ica bubili cilekoselesha bonse, kumo na kalanda wine, ukulingulula imibombele yabo no buyo bwabo.

Sengaukeni ukulanda utufyebo twa kusekesha pa kuti fye ibumba liseke. Ici cilenga abantu ukusuula ubukombe bwa mu Baibolo. Ca cine ukuti tulingile ukubekelwa mu mulimo wesu kuli Lesa. Kuti kwaba na mumo muntu ifyebo tupeelwe filesekesha. Lelo, ukuleka ifyebo fyakatama fyaba fye ifya kusekesha kulanga ukuti umo tacindike ibumba lyakwe kabili tacindike na Lesa.

Shi ifyo tubinga abantu, imibele yesu, ne milandile lyonse filange ukuti tumona bambi ifyo Yehova atusambilisha ukubamona.