Icipandwa 18
‘Mulenkonka’
1-3. (a)Bushe ni mu musango nshi Yesu ashile abatumwa bakwe, kabili mulandu nshi tushingalandila ukuti abashile fye inkumbabulili? (b) Mulandu nshi tulingile ukusambilila pa bumi bwa kwa Yesu ubwa ku muulu pali ino nshita?
ABAUME 11 nabeminina pa lupili. Pali no muntu na umbi uo balemona, uyu muntu balimutemwa icine cine kabili balimucindika. Alemoneka fye nga bena, lelo ni Yesu uwabuuka ku bafwa, naba na kabili icibumbwa ica maka nga nshi pali bamalaika bonse aba kwa Yehova. Yesu naita abatumwa bakwe ukuti bese bakumane pa Lupili lwa Miolife umuku wa kulekeleshako.
2 Ulu Lupili lwa Miolife lulelenga Yesu ukwibukisha ifintu ifingi nga nshi. Ulu lupili lwa mabwe yabuuta lwasuntinkana ne mpili shimbi na sho isha mabwe yabuuta. Ku bali mu Yerusalemu ishi mpili shimonekela kwi shilya lya Mukonko wa Kidrone. Mwi samba lya ishi mpili e mwabela umusumba wa Betani umo Yesu abuushishe Lasaro ku bafwa. Pali iyi nshita ninshi papitile fye imilungu inono ukutula apo Yesu aingilile mu Yerusalemu ninshi na bantu balemwawila abati, ni mfumu. Ilyo aleya ku Yerusalemu, afumine mu musumba wa Betifage uwaba mupepi ne shi mpili. Kwati pali ulu lwine Lupili lwa Miolife e pabelele ne bala lya Getsemane, umo Yesu aculile sana na matontonkanyo ilyo kwashele panono ukuti bamwikate. Pali ulu lwine ulupili, e po Yesu apekenye ukuti alekane na basambi bakwe abo atemenwe sana. Abala alanda na bo amashiwi ya kulekelesha ayasuma nga nshi, e lyo atendeka ukuya ku muulu! Abatumwa beminine fye palya pene nabasendwa, baletamba uko Shikulwibo aleya ku muulu. Awe na makumbi yasuka yamucinga, aleka no kumoneka.—Imilimo 1:6-12.
3 Bushe muletontonkanya ukuti ifi fyacitike ilyo Yesu aleya fyaliletele insansa no bulanda, no kuti fyalengele abasambi bakwe ukushala ne cikonko? Iyo. Na kuba, nga fintu bamalaika babili baeba abatumwa, apa te papwila umulimo wa kwa Yesu. (Imilimo 1:10, 11) Ilyo aile ku muulu ailetendeka ukubomba imilimo iingi sana. Icebo ca kwa Lesa tacatusha mu bushiku pa fyakonkelepo ukucitikila Yesu. Ukwishiba ifyo ubumi bwa kwa Yesu bwaba apo aila ku muulu cikankaala nga nshi. Mulandu nshi? Ibukisheni amashiwi ayo Yesu alandile kuli Petro, atile: “Ulenkonka.” (Yohane 21:19, 22) Ifwe bonse tufwile ukumfwila ili funde ilya kuti tulemukonka, te pa nshita fye iinono iyo, lelo e fyo tufwile fye ukulaikala. Pa kuti tucite ifyo, tufwile ukwishiba ico Shikulwifwe alecita pali ino nshita ne milimo iyo bamupeela mu muulu.
Imilimo Yesu Abomba Ilyo Abwelelamo ku Muulu
4. Finshi Baibolo yalandile ifyalangilile ifyali no kucitika ilyo Yesu abwelelemo ku mulu?
4 Amalembo tayalandapo nangu cimo pa fyo cali ilyo Yesu afikile ku muulu, ifyo bamupokelele, ne nsansa shaliko pa kumonana na Wishi na kabili. Lelo Baibolo yalisobele ifyali no kucitika mu muulu ilyo fye Yesu abwelelemo. Namwishiba, pa myaka nalimo 1,500, abaYuda balemona uko umutebeto wa mushilo walecitika. Cila mwaka, ubushiku fye bumo, shimapepo mukalamba aleingila mu muputule wa mwi tempele Uwashilisha ku kukana umulopa wa malambo ya pa Bushiku bwa Kukonsolwela pa mbokoshi ya cipingano. Ifi shimapepo mukalamba alebomba pali ubu bushiku, alesobela ifyo Mesia ali no kucita. Ilyo Yesu abwelelemo ku muulu, alilangilile ico ifyalecitika pali ubu bushiku fyaleimininako, kabili acitile ci umuku fye umo capwa no kupwa. Aile kuli Yehova ku cifulo cakwe ica bukata mu muulu, icifulo ca mushilo sana pali fyonse, no kuyapeela Wishi icifuta mulandu. (AbaHebere 9:11, 12, 24) Bushe Yehova alisumine ici cifuta mulandu?
5, 6. (a) Bunte nshi ubwalangilile ukuti Yehova napokelela ilambo lya kutulubula ilyo Kristu apeele? (b) Ni bani bamwenamo mu cilubula, kabili bamwenamo shani?
5 Kuti twasanga icasuko nga twamona ifyacitike ilyo papitile inshiku ishinono fye ukutula apo Yesu ailile ku muulu. Abena Kristu abanono nalimo 120 balilongene mu Yerusalemu mu muputule wa pa muulu ilyo baishilepulikilwa fye icongo kwati cimwela icikalamba. Indimi ishalemoneka kwati mulilo shaishile pa mitwe yabo, baliswilemo umupashi wa mushilo, kabili batampile ukulalandila mu ndimi shalekanalekana. (Imilimo 2:1-4) Ici cacitike, calelangilila ukuti Lesa alibikileko uluko lumbi ulupya ulwa bena Israele, no lu luko lwali “mushobo wasalwa” na Lesa kabili uwa “bushimapepo bwa cifumu” uwali no kulacita ukufwaya kwa kwa Lesa pano calo. (1 Petro 2:9) E ico Yehova Lesa alisumine no kupokelela ilambo lyatulubwile ilyo Kristu apeele. Ukupongolola umupashi wa mushilo kwali pa mapaalo ya kubalilapo ayaishile pa mulandu wa cilubula.
6 Ukutula lilya, icilubula ca kwa Kristu calilenga abasambi bakwe icalo fye conse ukumwenamo. Nampo nga twaba mu “mukuni unono” uwa basubwa, abakateka pamo na Kristu mu muulu, nangu mu mukuni wa “mpaanga shimbi,” uo Kristu akalateka pano pa calo, kuti twanonkelamo mwi lambo lyakwe. (Luka 12:32; Yohane 10:16) E lyalenga tukwate isubilo e lyo no kubelelwa uluse pa membu shesu. Nga twatwalilila ‘ukulatetekela’ ilambo no kulakonka Yesu cila bushiku, kuti twaba na kampingu musuma kabili kuti twakwata ne subilo lyakosa.—Yohane 3:16.
7. Mulimo nshi uukalamba uo Yesu apeelwe ilyo abwelelemo ku muulu, kabili kuti mwamutungilila shani?
7 Finshi Yesu acita ku muulu ilyo abwelelamo? Alikwata sana amaka. (Mateo 28:18) Na kuba Yehova amusontele ukuba kateka wa cilonganino ca Bena Kristu, uyu mulimo alaubomba bwino kabili mu nshila yalungama. (Abena Kolose 1:13) Nga fintu casobelwe, Yesu alitupeela abaume bafikapo aba kusakamana umukuni wakwe. (Abena Efese 4:8) Ica kumwenako fye, alisalile Paulo ukuba “umutumwa wa bena fyalo,” no kumutuma ukuya mu kubila imbila nsuma mu ncende ishabelele ukutali sana. (Abena Roma 11:13; 1 Timote 2:7) Ku kupwa kwa mwanda wa myaka wa kubalilapo, Yesu alungatike amashiwi ya kutasha, no kufunda, e lyo no kulungika ku filonganino 7 ifyali mu citungu ca bena Roma mu Asia. (Ukusokolola, ifipandwa 2–3) Bushe mwalicindika Yesu ukuti e Mutwe wa cilonganino ca Bena Kristu? (Abena Efese 5:23) Pa kuti mutwalilile ukulamukonka, mufwile ukuba ne cumfwila mu cilonganino cenu, no kulabombela pamo na bambi.
8, 9. Maka nshi ayo Yesu apeelwe mu 1914, kabili ici cifwile ukutwafwa ukucita cinshi ilyo tulesala ifya kucita?
8 Yesu alipeelwe amaka na yambi mu 1914. Muli uyu mwaka alisontelwe ukuba Imfumu Mesia uwa kuteka mu Bufumu bwa kwa Yehova. Ilyo Yesu atendeke ukuteka, “kwabukile ubulwi ku muulu.” Nani uo bacimfishe? Satana ne fibanda fyakwe balipooselwe pano calo, ne ci caletele ubwafya pano calo. Inkondo, bumpulamafunde, ubulwani, amalwele, ifinkukuma, ne fipowe ifyacusha abantu mpanga yonse, fitulangilila fye ukuti Yesu aleteeka mu muulu pali ino ine nshita. Satana acili ni “kateeka wa cino calo,” uuleteka pa “nshita iinono” fye iisheleko. (Ukusokolola 12:7-12; Yohane 12:31; Mateo 24:3-7; Luka 21:11) Lelo Yesu alepeela abantu icalo fye conse ishuko lya kusumina Ubufumu bwakwe.
9 Tufwile ukuba ku lubali lwa Mfumu Mesia. Mu fintu fyonse ifyo tucita cila bushiku, tulingile ukutontonkanya pa fingamuletela insansa, te kulacita ifintu ukulingana ne fyo icalo cifwaya. Ilyo iyi “Mfumu ya shamfumu kabili Shikulu wa bashikulu” ileceeceeta abantunse bonse, kulaba ifilenga umutima wa iko uwalungama ukukalipa e lyo ne filenga yaba ne nsansa icine cine. (Ukusokolola 19:16) Mulandu nshi?
Ifilenga Mesia Imfumu Ukufulwa ne Filenga Aba ne Nsansa
10. Bushe Yesu aba shani umutima, lelo finshi filenga ukuti cibe icalinga kuli ena ukukalipa?
10 Shikulwifwe wa nsansa nga filya fine Wishi aba. (1 Timote 1:11) Ilyo Yesu ali pano calo tali uwayafya. Lelo, kuli ifingi ifilecitika pano calo ifimulenga ukukalipa mu bulungami. Afwile alikalipa pali ifi ifilonganino fya mapepo fishicita ifyo afwaya Abena Kristu ukulacita. Alisobele pali ifi. Atile: “Te onse uutila kuli ine, ‘Shikulu, Shikulu’ akengila mu bufumu bwa mu muulu, kano uucita ukufwaya kwa kwa Tata uwaba mu muulu e ukengilamo. Abengi muli bulya bushiku bakatila kuli ine, ‘Mwe Shikulu, mwe Shikulu bushe tatwasesemene mwi shina lyenu, no kufumisha ifibanda mwi shina lyenu, no kucitila ifya maka ifingi mwi shina lyenu?’ Lelo nkabebelapo nati: Nshatalile imwishiba! Fumeni apa, mwe bampulamafunde.”—Mateo 7:21-23.
11-13. Mulandu nshi bamo bengapapila pa mashiwi ya bukali ayo Yesu aebele abalecita “imilimo ya maka iingi” mwi shina lyakwe, e lyo kabili mulandu nshi afulilwa? Langilileni.
11 Abengi abatila Bena Kristu shino nshiku, aya mashiwi kuti yabapapusha. Mulandu nshi Yesu engebela bantu mashiwi ya musango yu, abalecita “ifya maka ifingi” mwi shina lyakwe? Aba macalici balafwilisha utubungwe utwafwilisha abapiina, balakuula ifipatala, no kubomba imilimo imbi iingi. Pa kuti mumone ico balengela Yesu ukukalipa, lekeni tulangilile.
12 Tutile abafyashi balefwaya ukuya mu kutandala. Nomba bamona ukuti te kuti basende abana babo, e ico bafwaya uwa kushala alebasungilako abana. Ifyo basha bamulondolwela nafyumfwika bwino bwino, batila: “Ushale ulesunga abana besu. Ulebapeela ifya kulya, ulebasunga ubusaka, kabili ulebacingilila ku masanso.” Ilyo abafyashi babwela, bapapa ukumona ifyo abana balecula ku nsala. Bali ne fiko, balelwalilila, kabili bali fye nkumbabulili. Balefwaya ukuti uwa ncito ababikeko amano, nomba ena tabikileko na mano nakalya. Mulandu nshi? Pantu ali pa mutanto, alewamya amawindo. Abafyashi bafulwa icibi, kabili balamulubulwisha ico alecitile ifi. Umuleshi ayasuka ati: “Moneni ifyo mombele ubwingi! Bushe nshiwemye amawindo? Ningwamya ifya mu ng’anda, pa kuti fye imusekeshe!” Bushe abafyashi kuti baumfwa bwino? Iyo nakalya! Pantu iyi te ncito bamupeele; balefwaya fye ukuti alesunga abana, epela. Ukukanaumfwa ifyo bamwebele ukucita kuti kwabakalifya nga nshi.
13 Ifi fine e fyo aba mu macalici na bo bene bacita. Yesu ashilile amafunde abasambi bakwe ukuti balesambilisha abantu icine caba mu Cebo ca kwa Lesa no kulabaafwa ukuba no busaka mu fya kwa Lesa. (Yohane 21:15-17) Lelo amacalici yalifilwa ukukonka ifyo alandile. Abantu babo bacula fye umo shacela ku nsala ya kuumfwa Icebo ca kwa Lesa, ifisambilisho fya bufi fyalenga beishiba icine cacindama icaba muli Baibolo. (Esaya 65:13; Amose 8:11) Nangu babombeshe shani ukuwamya ifya pano calo, awe te kuti bababelele uluse pali bucintomfwa bwabo. Pantu na kuba cino calo caba nge ng’anda iyo bali no kubongolola! Icebo ca kwa Lesa calilandilapo fye libela ukuti icalo ca kwa Satana cili no konaulwa nomba line.—1 Yohane 2:15-17.
14. Mulimo nshi uulelenga Yesu ukuba ne nsansa, kabili mulandu nshi?
14 Yesu afwile alatemwa nga nshi ukumona abantu abengi nga nshi pano calo balebomba umulimo wa kulenga abasambi uo apeele abasambi bakwe ilyo talafuma pano calo. (Mateo 28:19, 20) Ala lishuko nga nshi ukulenga Mesia Imfumu ukutemwa! Shi natuletwalilila ukulaafwilisha “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45) Ibumba lya Bena Kristu basubwa tababa nga bashimapepo ba macalici, bena balyumfwila ukuti bafwile ukulashimikila kabili balapeela impaanga sha kwa Kristu Icebo ca kwa Lesa.
15, 16. (a) Bushe Yesu omfwa shani pa lupato ulwaba fye icalo conse pali lelo, kabili twaishiba shani ifyo omfwa? (b) Bushe amacalici bakalifya shani Yesu?
15 Twalishiba ukuti Imfumu ilafulwa nga yamona ulupato ubwingi ulwaba pano calo muno nshiku. Limbi twaibukisha ifyo abaFarise balengulwile Yesu pa mulandu wa kundapa abantu pe Sabata. Bali abakosa imitima nga nshi, ba cumbu munshololwa, ica kuti babikilepo fye ukulakonka ntambi shabo no kukonka Amafunde ya kwa Mose ukulingana no mo abene baleyomfwila. Ifipesha mano fya kwa Yesu fyalibombele nga nshi! Fyalekoselesha abantu, fyalebasansamusha no kukosha icitetekelo cabo, lelo abaFarise bena, nakalya fyalibatunine. Bushe Yesu aumfwile shani pa fyo aba bantu baali? Bushiku bumo alibaloleshe “no bukali, ninshi nakalifiwa nga nshi pa mulandu wa kukunkuma kwa mitima yabo.”—Marko 3:5.
16 Muno nshiku, Yesu alamona ifingi nga nshi ‘ifimukalifya sana.’ Bashimapepo ba macalici balipofula ku mulandu ne ntambi isho baipeelesha ukulakonka ne fisambilisho ifishili fya mu Malembo. Kabili, aba bene bashimapepo, balafulwa pa mulandu wa kuti Abena Kristu balabila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Mu fyalo ifingi, bashimapepo balatunka abantu ukuti balecusha Abena Kristu abafumacumi abafwaya ukulabila imbila iyo Yesu alebila. (Yohane 16:2; Ukusokolola 18:4, 24) Kabili aba bashimapepo ilingi balakoselesha abantu babo ukuya ku nkondo ku kwipaya abantu bambi, kwati nakalimo ukucite ifi kuti kwalenga Yesu Kristu ukutemwa!
17. Bushe abasambi ba cine aba kwa Yesu balenga shani umutima wakwe ukutemwa?
17 Nomba abasambi ba cishinka aba kwa Yesu bena balafwaya ukulanga ukutemwa ku bantu bambi. Nangu balebacusha, balabila imbila nsuma ku ‘bantu bonse,’ nga filya fine fye Yesu alecita. (1 Timote 2:4) Kabili aba bantu balitemwana icine cine, na kuba ukutemwa kwine uku e ca kubeshibilako icikalamba. (Yohane 13:34, 35) Ukutemwana na Bena Kristu banabo, no kucindikana, e filangilila ukuti balekonka Yesu icine cine, kabili balalenga umutima wa kwa Mesia Imfumu ukutemwa!
18. Finshi ifikalifya Shikulwifwe, nomba kuti twacita shani nga tulefwaya ukumusekesha?
18 Twilaba no kutila Shikulwifwe alakalipa nga ca kutila abasambi bakwe bafilwa ukushipikisha, baleka ukutemwa Yehova no kuleka ukumubombela. (Ukusokolola 2:4, 5) Yesu alatemwa abantu abashipikisha ukushinta na ku mpela. (Mateo 24:13) E ico kanshi, natuleibukisha ifunde lya kwa Kristu ilya kuti: ‘Mulenkonka.’ (Yohane 21:19) Natulande pa mapaalo yamo ayo Imfumu Mesia ikaleta pa batwalilila ukushipikisha ukufika na ku mpela.
Amapaalo Tayakapwe ku Babomfi ba Cishinka Aba Mfumu
19, 20. (a) Ukulakonka Yesu kuti kwaleta mapaalo nshi pali ino nshita? (b) Bushe ukulakonka Yesu kuti kwatwafwa shani ukukwata shifwe?
19 Nga tulekonka Yesu kuti atupaala pali ino nshita. Nga twasumina Kristu ukuti e Shikulwifwe, no kulamumfwila e lyo no kulamupashanya, tukanonka ifyuma ifyo abantu icalo fye conse bafwayafwaya ukwabula ukufisanga. Tukakwata umulimo usuma uukalatuletela insansa, tukaba ulupwa lumo ulwaikatana na basumina banensu pa mulandu wa kutemwana nga nshi, tukakwata kampingu musuma, kabili tukalaikala fye na ku mutima tuutu. Mukwai kuti twatila fye, tukaba aba nsansa kabili tukekala bwino. Kuli na fimbi ifyo tukalamwenamo.
20 Abantu bonse abasubila ukwikala kuli pe na pe pano calo, Yehova alibapeela Yesu ukuti e Shibo wa Nshita pe. Yesu e shifwe uwapyana pali Adamu, mundetelele wa bantu bonse. (Esaya 9:6, 7) Nga twasumina Yesu ukuti e Shifwe wa nshita pe, twamutetekela no kumutetekela, te kuti tuletwishika ukuti tukesaikala kuli pe na pe. Kabili, kuti twapalama sana na kuli Yehova Lesa. Nga fintu tusambilile, nga tuleesha apapela amaka yesu ukupashanya Yesu cila bushiku e lyo twingalanda ukuti tulekonka ifunde lya kwa kwa Lesa ilya kuti: “Mube abapashanya Lesa, nga bana batemwikwa.”—Abena Efese 5:1.
21. Bushe abakonka Kristu bakasanika shani ulubuuto mu calo ca mfifi?
21 Ilyo tulepashanya Yesu na Wishi, Yehova, tulaba ne shuko ilisuma nga nshi. Tulasanikila abantu baba muli cino calo ca mfifi. Mu calo icaba mu mfifi, umo abantu iminshipendwa babepwa kuli Satana no kumupashanya imisango, fwe bakonka Kristu tulatwala ulubuuto ku bantu na bantu. Ulu, lubuuto lwa cine caba mu Malembo, ululenga abantu ukuba ne mibele isuma iya kwa Kristu, ululetela abantu insansa sha cine cine, umutende wa cine, kabili ulwafwa abantu ukuba no kutemwa kwine kwine. Kabili, tulapalama na kuli Yehova, na kuba ukupalama kuli Yehova e co umuntu fye onse uwa mano afwaya sana.
22, 23. (a) Mapaalo nshi ayakeesa ku ntanshi ku batwalilila ukulakonka Yesu? (b) Cinshi tufwile ukukosapo ukulacita?
22 Tontonkanyeni na pa fyo Yehova afwaya ukumucitila ku ntanshi ukupitila mu Mfumu Mesia. Imfumu ili no kulwa ubulwi bwalungama ne calo cabipa ica kwa Satana nomba line. Yesu ali no kucimfya nangu cikabe shani! (Ukusokolola 19:11-15) Ilyo akacimfya, Kristu akatendeka ukuteka icalo, ne ci calo akaciteka pa myaka ikana limo. Ubuteko bwakwe ubwa ku muulu buli no kulambula bonse abantu ba busumino pa mulandu wa cilubula, no kubalenga ukuba abapwililika. Elenganyeni ukuti muli aba mutende nga nshi no kutemfuma muletemfuma, lyonse mulemoneka fye kwati mwaice kabili abakosa, mulebombela pamo na bantu banenu ne nsansa ilyo mulesangula isonde ukuba paradaise! Pa mpela ya myaka ikana limo, Yesu akabwesesha ukuteka kuli Wishi. (1 Abena Korinti 15:24) Nga mwatwalilila ukulakonka Kristu no kuba ne cishinka, ala mukapaalwa icine cine ica kuti mukafilwa no kusumina ku mapaalo ubwingi, pantu mukakwata “buntungwa bwa bukata ubwa bana ba kwa Lesa!” (Abena Roma 8:21) Ala tuli no kukwata amapaalo yonse ayo Adamu na Efa bapanishe. Fwe bana baume na banakashi aba kwa Yehova, tuli no kulubuka ku lubembu lwa kwa Adamu umuyayaya. Ala ca cine ukuti, “imfwa tayakabeko.”—Ukusokolola 21:4.
23 Ibukisheni ulya mulumendo wa cuma, shimucindikwa uo twalandilepo mu Cipandwa 1. Alikeene ilyo Yesu amwitile ati: ‘Isa ulenkonka.’ (Marko 10:17-22) Te kwesha ukukaana nga ulya mulumendo! Konkeni Yesu ne nsansa kabili beni abacincila ukulamukonka. Shipikisheni, twalilileni ukulakonka Kacema Musuma cila bushiku, cila mwaka, pa kuti mukeesemonako uko Yehova akafikilisha ukufwaya kwakwe konse fye apo kwapela!
Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mukonke Yesu?
● Cinshi icikamwafwa ukulatontonkanya nga Kristu?—1 Abena Korinti 2:13-16.
● Ni muli finshi umo mulefwaya mulekonka Yesu bwino bwino?—1 Petro 2:21.
● Kuti mwacita shani pa kuti tamulekele ukutemwa sana Yesu?—Ukusokolola 3:14-18.
● Finshi fikalanga ukuti mulafwaya sana ukuti Kristu akateke isonde ku ntanshi?—Ukusokolola 22:17, 20.