Shintilileni pa Mupashi wa Kwa Lesa Ilyo Ifintu Fya-aluka mu Bumi

“Uibikilisheko ukuipeela kuli Lesa ngo wasuminishiwa.”—2 Timote 2:15.

 1. Kwaluka nshi kwingalenga bumupashi bwesu ukweshiwa?

ICALO twaikalamo cilaluka-aluka. Tulamona ubuyantanshi mu fya sayansi na mu fya kupangapanga kabili pa nshita imo ine imisango isuma ileya ilepwa. Nge fyo twasambilile mu cipande ca kubalilapo, Abena Kristu bafwile ukukaana umupashi wa pano calo uwa kulwisha Lesa. Lelo, icalo nga cilealuka, na ifwe bene tulaluka mu nshila ishingi. Tuya tulekulilako. Kuti twanonka icuma nelyo ukucilufya, kuti twalwala nelyo iyo, na batemwikwa besu limbi kuti bafwa. Takuli ico twingacita ku kwaluka ukwingi ukucitika, kabili muli uku kwaluka kuti mwatumbuka amafya yakalamba ayengakuma ubumi bwesu ubwa ku mupashi.

 2. Bushe ubumi bwa kwa Davidi bwa-alwike shani?

² Te bengi bapita mu mafya yakakata nga yalya Davidi, mwana Yese apitilemo. Ukwaluka kwa kwa Davidi ukufuma mu kuba kalume uwali kacema no kuba impalume yalumbuka mu luko kwalyangufyenye ukucitika. Mu kuya kwa nshita aishileba imbutushi, kabili alelungwa nge nama ku mfumu ya kalumwa. Pa numa ya ifi, Davidi aishileba imfumu kabili uwalecimfya. Ashipikishe ububi bwafumine mu kubembuka kwabipisha. Aculile ku mafya yabipisha na malekano mu ng’anda yakwe. Anonkele cuma, alikotele, no kupita mu kukalipwa uko abakote bapitamo. Nangu kwali ukwaluka kwafule fi mu bumi, Davidi acetekele Yehova no mupashi Wakwe ubumi bwakwe bonse. Alyeseshe apapela amaka yakwe ukuba ‘uwasuminishiwa kuli Lesa,’ kabili Lesa alimupaalile. (2 Timote 2:15) Kwena ifituponena pali leelo fyalipusana ne fyacitikile Davidi, lelo kuti twasambililako ku fyo acitile na mafya yamuponene. Ifyo acitile kuti fyatwafwa ukwishiba ifyo twingatwalilila ukukwata umupashi wa kwa Lesa uwingatwafwa ilyo ubumi bwesu bwa-aluka.

Ukuicefya kwa kwa Davidi—Ca Kumwenako Cisuma

3, 4. Bushe cali shani pa kuti Davidi uwali fye ni kalume kabili umucemi alumbuke mu luko lonse?

³ Ku bwaice, Davidi talumbwike, na mu lupwa lwakwe lwine. Ilyo kasesema Samwele aishile ku Betelehemu, bashi Davidi bamulangile abana 7 pa bana 8 abo bakwete. Davidi, kasuli, balimushiile alecema impaanga. Lelo, Yehova asalile Davidi ukuti e ukaba imfumu ya Israele ku ntanshi. Baileita Davidi ku mpanga uko bamushile. Lyene Baibolo itila: “Samwele abuulile ulusengo lwa mafuta, amusubile mu kati ka bamunyina; no mupashi wa kwa Yehova walompokele pali Davidi ukutula pali kalya kasuba no kupulapo.” (1 Samwele 16:12, 13) Davidi ashintilile pali ulya mupashi ubumi bwakwe bonse.

⁴ Nomba line fye uyu kalume aali no kulumbuka mu luko lonse. Bamwitile ku kupyungile mfumu no kuilishisha inyimbo. Aipeye icita Galyati, icipokapoka ca kalipisha ico ne fita fyaishibisha mu Israele fyaletiina ukulwa na co. Ilyo Davidi asontelwe ukuba umukalamba wa fita, alwishishe abaPelishiti no kubacimfya. Abantu balimutemenwe. Bashikile inyimbo sha kumulumbanya. Mu kubangilila impandamano ya Mfumu Shauli yalondolwele kalume Davidi ati aali “uwacenjelo kulisha” kabili yatile “ni mpalume ya bulamba, kabili muntu wa bulwi, kabili acetekanye milandu, kabili muntu uwawame cata.”—1 Samwele 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.

 5. Finshi fyali no kulenga Davidi ukuituumika, kabili twaishiba shani ukutila taleituumika?

⁵ Cilemoneka kwati Davidi tabulishe icili conse pantu aali uwalumbuka, uwawame cata, umulumendo, uwalongoloka pa kulanda, uwacenjelo kulisha inyimbo, alishibishe ubulwi, kabili asenaminwe na Lesa. Icili conse pali fi nga camulengele ukuituumika, lelo tapaali icamulengele ukube fyo. Moneni ifya-aswike Davidi ilyo Shauli amupeele umwana umwanakashi ku kuba umukashi wakwe. Mu kuicefya Davidi atile: “Nine ani, kabili ni bani abantu bandi, ulupwa lwa kwa tata, muli Israele, pa kuti mbe lumbwe wa mfumu?” (1 Samwele 18:18) Uwasoma ifya Baibolo, pa kulanda pali ici cikomo atile: “Umwalolele ifyalandile Davidi ni mu kuti umwine, ne fyo aishibikwe mu bwikashi, nelyo uko atuntwike, tapali icali no kumulenga ukutontonkanya ukuti nafikapo kuli uyu mucinshi wa kuba lumbwe wa mfumu.”

 6. Cinshi tulingile ukusambilila ukuicefya?

⁶ Ico Davidi aicefeshe ni co alishibe ukutila Lesa alipulamo pa bantunse abashapwililika muli fyonse. Davidi alipapile ne co Lesa apendela abantu. (Amalumbo 144:3) Kabinge Davidi alishibe ukutila icalengele ukuti alumbuke ni co Yehova ali-icefeshe, pa kuti amutungilile, amucingilile, no kumusakamana. (Amalumbo 18:35) We sambililo ulawama! Ifyo twalamuka, apo twafika mu kwishiba ifintu, na mashuko ya mulimo tafifwile ukutulenga ukuituumika. Umutumwa Paulo alembele ati: “Nga kanshi cinshi ukwete ico ushapokelele? Lelo, nga cine cine walicipokelele, cinshi ico waitakishisha ngo ushacipokelele?” (1 Abena Korinti 4:7) Pa kukwata umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa no kusenaminwa na wene, tufwile ukusambilila ukuicefya no kutwalilila ukuba ifyo fine.—Yakobo 4:6.

“Mwilalandula”

 7. Lishuko nshi ilya kwipaya Imfumu Shauli ilyo Davidi akwete?

⁷ Nangu Davidi taituumike pa kulumbuka alumbwike, Imfumu Shauli, uo umupashi wa kwa Lesa wafuminemo, yalikalifiwe ica kuti yalefwaya no kwipaya Davidi ku kalumwa. Kwena tapali ico Davidi alufyenye, lelo alifulumwike pantu umweo wakwe wali mu busanso kabili aileikala mu matololo. Bushiku bumo, ilyo Imfumu Shauli yalesupila Davidi, yaileingila mu ninga ukwabula no kwishiba ukuti emwafiseme Davidi na bantu aali na bo. Abaume ba kwa Davidi bacincishe Davidi ukubomfya ishuko ilyo batile lyapeelwe na Lesa ukwipaya Shauli. Elenganyeni aba baume ninshi bali apa fiseme mu ninga, baletepelesha Davidi ati: “Moneni, ubwa lelo Yehova amweba, ati, Mona, ndepeelo mulwani obe mu minwe yobe, ndekuleka umucite umo cawamina mu menso yobe.”—1 Samwele 24:2-6.

 8. Mulandu nshi Davidi akaanine ukuilandwila?

⁸ Davidi akeene ukucita icibi kuli Shauli. Pa mulandu wa kuba ne citetekelo no kutekanya, ashilile umulandu mu minwe ya kwa Yehova. Ilyo imfumu yafumine mu ninga, Davidi abilikishe kuli wene ati: “Yehova apingule pa kati ka ine na imwe, kabili Yehova anandule pali imwe; lelo iminwe yandi tayakabe pali imwe.” (1 Samwele 24:12) Ukwishiba kwena alishibe ukutila Shauli e walubile, lelo Davidi talandwile; kabili tasaalwile Shauli nelyo ukushimika ifibi pali wene. Pa miku iyingi Davidi aikeenye ukuilandwila umwine. Ukucila ukucite co, ashintilile pali Yehova ukuti e ukalungike imilandu.—1 Samwele 25:32-34; 26:10, 11.

 9. Mulandu nshi tushilingile ukulandwila nga batukaanya nelyo batupakasa?

⁹ Kuti nalimo mwaba na mafya nga filya cali kuli Davidi. Limbi kuti balamukaanya nelyo balamupakasa ku bo musambililila na bo ku sukulu, abo mubomba na bo, aba mu lupwa, nelyo bambi abashasumina ifyo mwasuminamo. Mwilandula. Loleleni Yehova, no kumulomba umupashi wa mushilo ku kumwafwa. Limbi abashasumina bakatemwa imisango yenu iyisuma no kusumina. (1 Petro 3:1) Lelo nangu cafye shani, Yehova alamona amafya mulepitamo kabili akacitapo cimo mu nshita yakwe umwine. Umutumwa Paulo alembele ati: “Mwilalandula, lelo shiileni ubukali bwa kwa Lesa incende; pantu calembwa aciti: “Icilandushi candi; ine nkabweseshapo, e fyasosa Yehova.””—Abena Roma 12:19.

“Umfweni Ukusalapula”

10. Bushe Davidi aponene shani mu lubembu, kabili cinshi acitile pa kufwaya ukulufisa?

¹⁰ Papitile imyaka. Davidi aishileba imfumu yatemwikwa iyalumbuka nga nshi. Ubumi bwakwe ubwa bukapepa, na malumbo ayasuma ayo alembele ku kulumbanya Yehova kuti yalenga umuntu ukutontonkanya ukutila uyu muntu tengabembuka. Lelo alibembwike icabipisha. Bushiku bumo, imfumu yali pa mutenge wa ng’anda kabili yamwene umwanakashi wayemba alesamba. Alifwailishe. Ilyo aishibe ukutila umwanakashi aali ni Batisheba no kutila umulume wakwe, Uria, aliya mu nkondo, Davidi atumine nkombe ya kuyaita ulya mwanakashi no kulaala nankwe. Mu kuya kwa nshita, aishileishiba ukuti ali pa bukulu. Ala ici cintu cali no kuba museebanya wakulisha nga casokoloka! Mwi Funde lya kwa Mose, umulandu wa bucende wali wa kufwilapo. Cimoneka kwati imfumu yaleti kuti yafisa ulu lubembu. E co alaishe inkombe ku mulalo wa fita, ukutila Uria abwele ku Yerusalemu. Davidi alesubila ukutila Uria ali no kucite cupo na Batisheba, lelo te fyo cali. Kanshi Davidi alipelenganishiwe, aebele Uria ukubwelela ku nkondo no kumupeela kalata wa kutwalila umukalamba wa fita, Yoabu. Kalata yatile Uria abikwe ukulemenene ubulwi pa kuti afwe. Yoabu alyumfwilile, na Uria e fyo apaiwe. Ilyo yapwa amalilo, Davidi abulile Batisheba aba no mukashi wakwe.—2 Samwele 11:1-27.

11. Cinshi Natani ashimikile Davidi, kabili Davidi acitile shani?

¹¹ Calemoneka kwati ipange lya kwa Davidi lyalibombele, lelo ico alabileko ca kutila uyu mulandu wali pa lwalala kuli Yehova. (AbaHebere 4:13) Palipitile imyeshi, no mwana alifyelwe. Lyene, Natani atuminwe na Lesa ukuya kuli Davidi. Kasesema ashimike ku mfumu ulwa cacitile umukankaala uwakwete impaanga ishingi uwaileipaila umupiina impaanga akwete imo mpo iyo atemenwe nga nshi. Ilyo lyashi lyakalifye Davidi kabili alefwaya ukupingula uyo muntu lelo taishibe umwalolele uyo mulumbe. Davidi aputwile umulandu mu kwangufyanya kabili wawilile umukankaala. Bukali bukali, atile kuli Natani: “Afwile ukufwa umuntu uwacitile ici!”—2 Samwele 12:1-6.

12. Bushe Yehova apingwile shani umulandu wacitile Davidi?

¹² Kasesema atile: “Uyo muntu ni mwe!” Davidi ali-ipingwile umwine. Ala kwena, ubukali bwa kwa Davidi bufwile bwamuletele insoni icine cine no bulanda bwabipisha. Akutike ku bupingushi bwa kwa Yehova ubushingafyukwa ninshi napelenganishiwa. Takwali mashiwi ya kumutalalika. Davidi asuulile icebo ca kwa Yehova no kucita icabipa. Bushe te waipeye Uria ku lupanga lwa balwani? Ulupanga talwali na kufuma mu ng’anda ya kwa Davidi. Bushe te wabulile muka Uria mu bumfisolo? Icapalako cali no kumuponena pa lwalala, te mu bumfisolo iyo.—2 Samwele 12:7-12.

13. Bushe Davidi ayankwile shani ku kusalapula kwa kwa Yehova?

¹³ Icawemeko fye ca kutila Davidi takeene ulubembu lwakwe. Tabubukile kasesema Natani mu bukali. Tatile bambi e balengele ukuti abembuke kabili tailungamike pa co acitile. Ilyo ashininwe ulubembu lwakwe, alisumine umulandu, no kutila: “Nimembuka kuli Yehova.” (2 Samwele 12:13) Amalumbo 51 yalanda pa kucululuka acululwike pa mulandu wa lubembu acitile ne fyali ukulapila kwakwe. Apaapaatile Yehova ati: “Mwimfwintula ku cinso cenu; mwipoka no mupashi wenu wa mushilo kuli ine.” Alishibe ukutila Yehova, ku luse lwakwe, tasuulo “mutima uwalopota uwafunshika” ku mulandu no lubembu. (Amalumbo 51:11, 17) Davidi atwalilile ukushintilila pa mupashi wa kwa Lesa. Yehova tapokolwele Davidi ku fyabipa ifyatumbwike mu lubembu, lelo alimubelele uluse.

14. Bushe Yehova nga atusalapula tulingile ukwankula shani?

¹⁴ Ifwe bonse tatwapwililika, no kubembuka tubembuka fye bonse. (Abena Roma 3:23) Limbi kuti twabembuka, nga filya Davidi abembwike. Filya fine wishi uwatemwa abana acita, e fyo na Yehova alungika abafwaya ukumubombela. Ukusalapula kwena kusuma nga nshi, lelo, takwa-anguka ukupokelela. Na kuba, “kwa bulanda.” (AbaHebere 12:6, 11) Na lyo line nga ‘twaumfwa ukusalapula,’ kuti twawikishiwa kuli Yehova. (Amapinda 8:33) Nga tulefwaya ukutwalilila na mapaalo ya mupashi wa kwa Yehova, tufwile ukuba abalungikwa no kubombela pa kuba ababile ba kwa Lesa.

Mwilasubila mu Fyuma Fishingacetekelwa

15. (a) Bushe abantu bamo babomfya shani icuma cabo? (b) Bushe Davidi afwaishe ukubomfya shani icuma cakwe?

¹⁵ Takwaba ubushininkisho bwa kutila Davidi afumine mu lupwa lwalumbuka nelyo ukutila ulupwa lwakwe lwali ulukankaala. Lelo ilyo ali pa bufumu, Davidi alinonkele nga nshi. Nge fyo mwaishiba, abantu abengi balalonganika icuma, kabili bafwaya ukucifushishako mu bufunushi, nelyo ukubomfya icuma muli bukaitemwe. Bambi babomfya indalama ku kuicindamika abene. (Mateo 6:2) Te fyo Davidi alebomfya icuma. Alefwaisha ukucindamika Yehova. Davidi aebele Natani ukutila alefwaisha ukukuulila Yehova itempele umwali no kubikwa imbokoshi ya cipingo, iyali mu Yerusalemu “mu kati ka fipembe.” Yehova alitemenwe ico Davidi alefwaya ukucita, lelo abomfeshe Natani ku kumweba ati uukakuula itempele ni mwana Davidi, Solomone.—2 Samwele 7:1, 2, 12, 13.

16. Finshi Davidi apekenye ku bukuule bwe tempele?

¹⁶ Davidi alonganike ifisolobelo fya kubomfya mu bukuule bwa lulumbi. Davidi aebele Solomone ati: “Napekanishishe ing’anda ya kwa Yehova golde bakikari amakana ikana limo, na silfere bakikari amakana ikana, no mukuba ne cela ifyabulo kulingwo kufina pantu fyalifula; ne miti na mabwe nalipekanya, nobe kuti walundapo.” Ku cuma akwete asangwilileko amatalanti 3,000 aya golde na amatalanti 7,000 aya silfere.a (1 Imilandu 22:14; 29:3, 4) Bukapekape bwa kwa Davidi tabwali bwa kufwaya ukuibililika, lelo bwa kufwaya ukulanga icitetekelo no kuipeelesha kwakwe kuli Yehova Lesa. Apo alishibe Intulo ya cuma cakwe, aebele Yehova ati: “Pantu fifuma kuli imwe fyonse, kabili ifyafuma mu kuboko kwenu e fyo tupeelako kuli imwe.” (1 Imilandu 29:14) Bukapekape bwa kwa Davidi bwamulengele ukutwala pa ntanshi ukupepa kwasanguluka.

17. Bushe ukufunda kwaba pali 1 Timote 6:17-19 kubomba shani ku bapiina na ku ba cuma?

¹⁷ Shi na ifwe natulebomfya icuma cesu ku kucita icisuma. Ukucila ukuba abatemwe fyuma, cawama ukufwaya ipaalo lya kwa Lesa—e nshila ya mano iine ine kabili e ingaleta insansa. Paulo alembele ati: “Konkomesha aba fyuma muli buno bwikashi ukukanayumfwa, nangu kusubila ifyuma ifishingacetekelwa, kano Lesa, uutupeela ifintu fyonse ifya kuti tuleipakisha; ubebe ukucite cisuma, ukuba abakankaala mu milimo isuma, ukuba bakapekape, abaiteyanya ukupako bambi, abaibakila abene umufula usuma uwa ku ntanshi, ku kuleka bekatishe ku bumi ubwine bwine.” (1 Timote 6:17-19) Nangu tube abapiina nelyo abakankaala, lekeni tushintilile pa mupashi wa kwa Lesa no kwikala ubumi ubukatulenga ukuba ‘abacindama kuli Lesa.’ (Luka 12:21) Takwaba icacindama ukucila pa kusenaminwa na Shifwe watutemwa uwa mu muulu.

Ipeeleni Kuli Lesa ngo Wasuminishiwa

18. Ni muli cinshi Davidi abelele icilangililo cisuma ku Bena Kristu?

¹⁸ Davidi afwaile ukusenaminwa na Yehova ubumi bwakwe bonse. Mu lwimbo aimbile atile: “Mbeleleni uluse, mwe Lesa, mbeleleni uluse, pantu muli imwe, e mwaubo mweo wandi.” (Amalumbo 57:1) Ukutetekela atetekele Yehova takwali kwa fye. Davidi alikotele, “no kumona ku nshiku.” (1 Imilandu 23:1) Nangu Davidi alibembwike icibi, aba pa nte sha kwa Lesa isha citetekelo cakosa.—AbaHebere 11:32.

19. Kuti twaipeela shani nga basuminishiwa kuli Lesa?

¹⁹ Ilyo mulepita mu mibele ilealuka-aluka mu bumi, ibukisheni ukutila filya fine Yehova abakile Davidi, ukumukosha, no kumulungika, e fyo engacita na kuli ifwe. Umutumwa Paulo apitile mu kwaluka kwa fintu ukwingi mu bumi, ukupala Davidi. Lelo, na o wine atwalilile uwa citetekelo pantu ashintilile pa mupashi wa kwa Lesa. Alembele ati: “Muli fyonse ndi no bukose mu ulenkosha.” (Abena Filipi 4:12, 13) Nga twashintilila pali Yehova, akatwafwa ukuba abatunguluka. Afwaya ifwe ukutunguluka. Nga twamumfwila no kupalama kuli wene, akatupeela amaka ya kucita ukufwaya kwakwe. Kabili nga twatwalilila ukushintilila pa mupashi wa kwa Lesa, ‘tukaipeela kuli Lesa nga basuminishiwa’ pali leelo na ku ciyayaya.—2 Timote 2:15.

[Futunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

• Kuti twacita shani pa kuibaka ku kuitumika?

• Mulandu nshi tushilingile ukuilandwila?

• Bushe ukusalapula tufwile ukukumona shani?

• Cinshi ico twingatetekela Lesa te cuma iyo?

[Icikope pe bula 16, 17]

Davidi ashintilile pa mupashi wa kwa Lesa no kufwaya ipaalo lya kwa Lesa. Bushe na imwe e fyo mulecita?

[Icikope pe bula 18]

“Pantu fifuma kuli imwe fyonse, kabili ifyafuma mu kuboko kwenu e fyo tupeelako kuli imwe”