APPENDICE
E ba’a nlinga, Vote, a Service civil
Nlinga. Bengaa be Yéhôva ba yeme na, e luu asu si ôsu nlinga, nge ke e ba’a nlinga (bôt be wô’ô de bo éyoñe ba yia jia ya ayoñ), a ne mboone wo liti na môt a kañe si a too, nge ke bejôô ya si éte, amu a buni na be ne ngule ya nyii bôt. (Ésaïe 43:11; 1 Becorinthien 10:14; 1 Jean 5:21) Nebucadnetsar, Njô bôte ya Babylone, a mbe wua ya été. A nga bo na be kôme beta éve’ela, na bôte bese be yene na a ne beta njôô, a na, a ne beta nkañe zambe. Nde a nga yemete bôte bese na, be luu mesu si éyoñe ba ye wô’ô azik. Avale te fe nde be wô’ô bo mesi méziñ éyoñe ba yia jia ya ayoñ. Ve bone Behébreu belal be nga jibi kañese na be wu, a lôte na be luu mesu si. Be mbe môé na, Schadrac, Méschac a Abed-Nego.—Daniel, kabetôlô 3.
Ñyeme mam Carlton Hayes a nga tili na, melu ma, “nlinga ô ne beta ndem a liti na, môt a too ayoñe dé mebun, ô ne fe jôme ba dañe belane je éyoñe ba kañ ayoñ. Éyoñe ba bete nlinga, befam ba vaa mefô’ôlô; beyia bia ba kañe wô a bia ba kuli, bongô ki ba yia bia ya ayoñ.” A nga beta jô na, nkañan ayoñ ô bili fe mingum mi môs ba loone na “jours saints.” États-Unis, ba kañ ayoñ môse 4 ya Ngone zangbwale ése ya mbu. A na, ékaña’a ya ayoñ é bili fe “besaint bé a behéros bé, betemple bé,” a mingum bevôm bôt be wô’ô ke kañ ayoñ. Môs éziñ, évete bezimbi éziñe ya Brésil é nga mem e bôt été na: “Bia kañe nlinga . . . fo’o ve avale bia kañ ayoñ.” Yaa, e boya fo’o aval encyclopédie éziñ (The Encyclopedia Americana) a nga jô: “Nlinga ô ne étyi avale kôlôs fe é ne étyi.”
Encyclopédie ate a ke ôsu a liti na, éyoñ môt a yia jia ya ayoñ, “a liti na a nyan ayoñe dé, a sili fe Zambe na a wuluu de, a na, a ba’ale ayoñ ése a betebe ôsu ya été.” Jôm ete nje bebo bisaé be Yéhôva ba buni fo’o na, e ba’a nlinga, nge ke e yia jia ya ayoñ, a tii a évus ékaña’a. Kalate Le tempérament américain (nkobô énglis) a nga fas ajô bone Bengaa be Yéhôva ya Amelka, be nga bene ba’a nlinga, nge ke tote bifia be wô’ô tot éyoñe be maneya yia jia ya ayoñ, a jô’ô na: “Abui biyoñ, Cour suprême a nga su’ulane meme na, mimboon mite mise mi tii a ékaña’a.”
Ve Bengaa be Yéhôva ba jô’é bôte bevo’o na be bo avale ba yi. Ba semé fe nlinga ya mesi be too, a bijôé ya mesi mete, amu ba yeme na bi ne “ba be tele ôsu,” a na, bi ne ane “mbo ésaé ya Zambe.” (Beromain 13:1-4) Ba tôñe melebe ya Kalate Zambe ma jô be na, be ye’elan asu “bejô bôt a ba bese be ne ôsu.”Bia bo nalé amu bia kômbô bi “ényiñ é ne te éndeñela’a a é ne évôvoé, a mboane mame ya Zambe ôse, a zôsôa ntaban ase.”—1 Timothée 2:2.
Vote. Benya Bekristen ba yeme na bôte bevok be ne fili ya bo vote. Be nji jeñe na be tindi bôte na be bo te bo vote, ba semé fe môt ayoñe da top. Ve, be nji nyoñe ngap a jam éziñ é tii a pôlitik. (Matthieu 22:21; 1 Pierre 3:16) Kristen ja yiane bo aya nge ja nyiñe mesi vote ô ne ôbilika, nge ke mesi ba fem bôte ba bene bo vote? Kristen é tele aval été éte a ne simesane na, mbôle Schadrac, Méschac, a Abed-Nego be nga ke minje’ese mi si ya Dura, nye’e fe a ne ke vôme ba bo vote, nge mone môte ya nlem a ndeñele ki nye. Ve a yiane tabe ntyele na, a bo te bo jam éziñ é tii a pôlitik. A yiane tôñe melebe mesamane ma:
Beyé’é be Yésus be “nji bo bôte ya [émo ji.]”—Jean 15:19.
Bekristen be ne bijiane bi Krist a Éjôé jé.—Jean 18:36; 2 Becorinthien 5:20.
Akônda Bekristene ya si ése é bili avale miñye’elane da, a bôte bese ya été ba nye’esan avale Krist a nga ye’ele.—1 Becorinthien 1:10; Becolossien 3:14.
Bôte ba tobe njôô ya ayoñ be bili ayeme ya mam mese a bo.—Bifuse ya kalate Zambe bi bia liti nalé: 1 Samuel 8:5, 10-18 a 1 Timothée 5:22.
Éyoñe bone b’Israël be nga jô na ba yi njô bôt, Yéhôva a nga yene na Nnye ba lume mvus.—1 Samuel 8:7.
Benya Bekristen be nji yiane ko woñ éyoñe ba kobô ajô ya Éjôé Zambe, ja’a bôte ba be be ba kobô ba su’u bijôé ya si nyi.—Matthieu 24:14; 28:19, 20; Behébreu 10:35.
Service civil. Mesi méziñ, Éjôé ja yemete bôte ba bene yé’é bita na be bo ésaé éfe é ne volô ayoñ. Éyoñ bi tele aval été éte, bia yiane ye’elane Yéhôva, bi ne fe laan a mojañ a ne étôtôlô nsisim; mvuse ya valé, bia yiane jô’é na mone môte ya nleme wongan a liti bia ntyi’ane wo lu’an a miñye’elane ya Bible.—Minkana 2:1-5; Bephilippien 4:5.
Kalate Zambe a jô Bekristene na “be tabe’e bejôô bôt a ba be ne ngule ya jôô, si, be tabe’e nkômane ya bo jam ese e ne mvaé, . . . be bo’o évôvoé.” (Tite 3:1, 2) Bia yiane ñhe sili biabebiene na: ‘Ye ésaé éte é ne tindi ma na me nyoñe ngap a pôlitik, nge ke na me su’u évuse ñyebe?’ (Michée 4:3, 5; 2 Becorinthien 6:16, 17) ‘Ye ésaé éte é ne bo na me bili ate’e nsisim, nge ke na me lume mame ya nsisime mvus?’ (Matthieu 28:19, 20; Beéphésien 6:4; Behébreu 10:24, 25) ‘Nde fe na, ye ésaé éte ja ye fo’o ve ma fane ya nene ésaé nkañete jam aval é ne na, me ne bo ngule ya nyoñ ésaé nkpwa’a mefan?’—Behébreu 6:11, 12.
Nge Kristen ja tyi’i na ja bo service civil a lôte na é ke mimbôk, Bekristen bevok ba yiane semé ntyi’ane wé. (Beromain 14:10) Ve nge a yene na, a vo’o bo service civil, Bekristen ba yiane fe semé ntyi’an ôte.—1 Becorinthien 10:29; 2 Becorinthien 1:24.