Mahigugmaog Adlaw—Proteksiyoni ang Imong Panit!

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA BRAZIL

GUSTO ka bang mobakasyon duol sa dagat? Unsay hunahuna mo bahin sa pagbaktas sa kabukiran? Nan usa ikaw sa minilyon nga malingaw sa mga kalihokan sa gawas sa balay. Apan, aniay pulong agig pasidaan: Kini sagad nagkahulogag dugang pagkabulad sa adlaw. Aduna bay kapeligrohan kana? Kon mao, unsaon mo sa pagproteksiyon sa imong kaugalingon?

“Ang imong panit mao ang kinadak-an ug usa sa makita dayon nga mga organo sa imong lawas,” nagsulat si Dr. W. Mitchell Sams, Jr. Ang imong panit makatabang sa pagpanalipod sa imong lawas batok sa pagkamahutdag-tubig ug sa paghimo kanimong mainit-init. Kini makapabati kanimo sa bugnaw, init, sakit, ug pag-uyog, maingon man sa gansangon o hamis nga mga ibabaw. Ang imong panit nagdula usab ug dakong bahin sa paggamag bitamina D, nga hinungdanon sa pag-ugmad sa bukog. Kining paghimog bitamina D mahitabo pinaagi sa tabang sa init sa adlaw.

Apan, nagdako ang kapeligrohan sa sobrang pagkabulad sa panit sa init sa adlaw. Ang radyasyon sa adlaw nga moabot sa nawong sa yuta gilangkoban ug infrared ug makita nga kahayag, maingon man ultraviolet nga kahayag diha sa A ug B nga mga sukod (UVA ug UVB). Sa pagkabulahan, ang atmospera mosuhop ug mga cosmic ray, gamma ray, ug X ray nga gipatungha sa adlaw. Ang ozone layer sa atmospera epektibong nagbabag sa radyasyong ultraviolet C (UVC) ug nagsala sa kadaghanan sa UVA ug UVB. Sa pagkaalaot, kining ozone layer nadaot sa daghang dapit. Daghang siyentipiko nagpasangil sa pipila ka refrigerant ug mga propellant sa erosol nga maoy nakaingon sa kadaot. Bisan hain niini, ang pagkabulad sa adlaw nahimong mas peligroso sa imong panglawas.

Gawas nga makapaslot sa imong panit, ang mga radyasyon sa ultraviolet makapatalumtom ug anam-anam nga makabaga ug makauga sa imong panit. Ang ultraviolet makadaot usab sa pagkamainat-inaton sa imong mga tisyu sa panit, nga moresultag wala sa panahong pagkatigulang, apil na kanang gikahadlokang mga kunot. Mas grabe pa, ang sobrang pagkabulad sa ultraviolet makabalda sa sistema sa imyunidad sa imong lawas ug mahimong mosangpot sa pagtakboy sa mga samadsamad ug kanser sa panit. Dugang pa, ang nadaot o may sakit nga panit makaapektar sa imong panagway ug tingali, sa ubang mga kaso, mohatag ug mga pagbating pagkakulag-pagsalig ug bisan depresyon.

Unsay Imong Mahimo?

Ang imong panit nagkinahanglag adlaw-adlawng proteksiyon batok sa adlaw maingon man sa panahon sa makadiyot nga sobrang pagkabulad. Unsay mahimong himoon? Gawas sa pagsul-ob ug mga sapot nga makahatag ug proteksiyon ug sa paglimite sa panahon sa imong pagpabulad sa adlaw, ikaw makasunod sa tambag sa mga eksperto nga nagrekomendar sa paggamit ug sunscreen. Unsaon nimo pagpilig epektibong sunscreen? Tan-awa ang sun protection factor (SPF) nga gipakita sa mga tiggama. Kon mas taas ang numero, mas taas ang proteksiyon. Ang mga tawong putig panit nagkinahanglag mga sunscreen nga mas taas ug SPF kay sa gikinahanglan niadtong mas itom ug panit. Aniay pulong agig pasidaan: Ang SPF nagpunting lamang sa proteksiyong ikahatag sa sunscreen batok sa radyasyong UVB. Busa, pilia ang mga sunscreen nga mohatag ug proteksiyon sa nagkalainlaing matang sa radyasyon, nga nagtagana usab ug igong proteksiyon batok sa radyasyong UVA.

Ang mga bata, ilabina kadtong putig panit, mas sensitibo sa adlaw. Dugang pa, nag-ingon ang publikasyong Fotoproteção (Photoprotection), ang mga bata mao ang kanunayng mabulad sa init sa adlaw kay sa mga hamtong. Ang paghimog mga lakang sa pagpanalipod sa panit sa imong anak batok sa adlaw sa panahon sa iyang unang 18 ka tuig sa kinabuhi makakunhod ug dako sa iyang mga tsansa nga matakboyan ug kanser sa panit, nag-ingon ang Fotoproteção.

Ang init sa adlaw gikinahanglan gayod sa kinabuhi dinhi sa yuta. Ug kinsay dili malipay sa init nga klima? Apan ayaw patonto sa popular nga mga letrato nga nagpasundayag ug tabonog-kolor nga panit ingong larawan sa katahom ug pagkabatan-on! Proteksiyoni ang imong panglawas—proteksiyoni ang imong panit batok sa sobrang pagkabulad sa adlaw.

[Kahon sa panid 23]

Proteksiyoni ang Imong Panit!

 1. Proteksiyoni ang imong kaugalingon batok sa adlaw ilabina tali sa mga alas 10:00 s.b. ug alas 4:00 s.h., sa panahong init kaayo ang adlaw.

 2. Bisan sa mga panahong nagkisdom, gamit ug sunscreen nga mohatag ug proteksiyon batok sa mga radyasyong UVA ug UVB ug nga dunay sun protection factor nga 15 o mas taas pa.

 3. Pagbutang pag-usab ug sunscreen matag duha ka oras kon anaa sa gawas, ilabina kon ikaw naglangoylangoy o gisingot.

 4. Pagsul-ob ug makapanalipod, baga nga sapot. Ang itom nga mga kolor mohatag ug dugang proteksiyon.

 5. Pagkalo nga labing menos upat ka pulgada ang paldiyas ug mga antipara para sa adlaw nga may mga lente nga mopanalipod batok sa UV.

 6. Pabilin sa landong matag panahong posible.

 7. Likayi ang sulawng mga hawan, sama sa tubig, balas, ug niyebe, nga magpasidlak sa kadaghanang makadaot nga init sa adlaw.

[Credit Line]

(Gibase gikan sa Skin Savvy, nga gipatik sa American Academy of Dermatology)

[Mga hulagway sa panid 23]

Panalipdi ang imong panglawas ug panagway—proteksiyoni ang imong panit

Dugang pagtagad gikinahanglan sa mga panit nga masidlakan sa init sa adlaw