PUNTIL, SAKO

Ginama gikan sa nagkalainlaing matang sa mga panit, panapton, ug hinablon nga mga materyales, ang mga puntil ug mga sako sa karaang kapanahonan gigamit ingong sudlanan sa mga lugas ug pagkaon, sa bino ug tubig, mga igtitimbang nga bato, mga manggad, mga pirasong bulawan ug plata, ug sa ulahing kapanahonan, gigamit ingong sudlanan sa mga sensilyo.

Ang mga puntil nga sudlanag tubig ug bino kasagarang ginama gikan sa tinina nga mga panit sa mga hayop. (Jos 9:4; Mat 9:17) Ang mga babaye usahay adunay pangdayandayan nga mga puntil, o mga bag, nga lagmit taas, linginon ug porma. (Isa 3:​16, 22; 46:6) Ang karaang mga puntil maoy gama sa panit, sa hinablon nga mga tikog, o sa gapas. Sanglit kini gigamit ingong mga bag, tapoton kini ug sirad-an sa liogliog niini pinaagig mga estrap nga panit o ubang mga kordon.

Ang pulong nga “sako” maoy katumbas sa Hebreohanong pulong nga saq ug, bisan tuod pangunang gigamit sa Bibliya maylabot sa sakong panapton (Lev 11:32), kini nga Hebreohanong pulong gigamit usab sama karong adlawa sa pagtumong sa mga sudlanan sa pagkaon ug mga lugas. (Gen 42:​25, 27, 35) Ang Hebreohanong pulong nga ʼam·taʹchath (“sako,” NW, KJ; naggikan sa usa ka berbo nga nagkahulogang “ladlad” [Isa 40:22]) gigamit sa asoy bahin sa pagduaw sa mga igsoon ni Jose ngadto sa Ehipto ug daw halos susamag kahulogan sa saq, nga lagmit naghubit sa porma sa sako inay sa materyales nga gigamit sa paggama niini.​—Gen 42:​27, 28; 43:18-23.

Sa dihang nangandam sa iyang pagpakigsangka kang Goliat, si David nagsulod ug lima ka bato diha sa iyang “puntil” (Heb., keliʹ) sa magbalantay sa karnero, ug kini nga sudlanan gituohan nga maoy usa ka matang sa puyo nga isab-ay sa abaga ug kasagarang ginama sa panit sa mga hayop nga wala kuhaig balhibo. (1Sa 17:​40, 49) Ang Hebreohanong pulong nga gigamit dinhi maoy linangkob ra kaayo ang kahulogan ug mas sagad nagtumong sa usa lamang ka sudlanan o galamiton nga kulonon, kahoy, metal, o panit.​—Lev 6:28; 11:​32, 33; Num 31:20; 1Ha 10:21.

Ang Siryanhong opisyal sa kasundalohan nga si Naaman mihatag sa dalo nga si Gehazi ug “duha ka talanton nga plata sulod sa duha ka puntil [Heb., chari·timʹ], uban ang duha ka ilisan nga besti, ug gihatag kini ngadto sa duha sa iyang mga tig-alagad, aron madala kini.” Sanglit ang usa ka talanton katumbas sa mga 34 kg, dayag nga ang maong sudlanan (cha·ritʹ) may igong gidak-on ug lig-on gayod aron kasudlan ug usa ka talanton lakip ang usa ka ilisan nga besti ug, busa, sa dihang mapuno igoigo gayod nga madala sa usa ka tawo. (2Ha 5:23) Apan ang samang pulong gigamit usab sa pagtumong sa “mga puntil” nga gigamit ingong mahalon nga mga dayandayan sa mapahitas-ong mga anak nga babaye sa Zion.​—Isa 3:​16, 22.

May mga puntil o sako (Heb., kis) usab nga dad-on sa mga magpapatigayon, sa walay duhaduha sama gayod nianang gigamit gihapon hangtod niining bag-o pang kapanahonan diha sa kayutaan sa Sidlakan. Pinasukad niining ulahing mga matang sa puntil o sako, lagmit nga kini ginama gikan sa hinablon nga gapas, sa lubayon nga mga tikog, o sa panit sa mga hayop. Kini nga mga puntil o sako gigamit sa mga magpapatigayon, o mga komersiyante, ingong sudlanan sa igtitimbang nga mga bato nga gikinahanglan sa mga transaksiyon sa negosyo diin ang mga produkto, mga lugas, o bililhong mga metal kinahanglang timbangon. Naghisgot sa pulong nga kis, ang usa ka pasidaan batok sa mga batasan sa pagpanglimbong sa negosyo diha sa Moisesnong Balaod nag-ingon: “Dili ka magbaton diha sa imong puntil ug duha ka matang sa bato sa timbangan.” (Deu 25:13) Ubos sa pag-inspirar ni Jehova, ang iyang manalagna nangutana: “Magmaputli ba ako pinaagi sa daotang timbangan ug pinaagi sa usa ka puntil sa malimbongong igtitimbang nga mga bato?” (Miq 6:11; Pr 16:11) Ang pulong nga kis mahimong magtumong usab sa usa ka “puntil” nga sudlanan ug salapi ug mga manggad.​—Pr 1:​13, 14; Isa 46:6.

Ang Hebreohanong pulong nga tserohrʹ naggikan sa berbo nga nagkahulogang “putos” (Ex 12:34) ug naghulagway sa usa ka komon nga matang sa sudlanan nga gihigtan ug kordon o lambo, ingong usa ka “pinutos” (Gen 42:35) o ingong usa ka “puntil” nga ang usa lamang ka liogliog ang hugpongon ug higtan. (Pr 7:20; Aw 1:13) Mopatim-aw nga ingon niana ang pagkaputos sa salapi nga nadawat gikan sa kahon sa mga amot sa templo, nga sa walay duhaduha pareho ang gidaghanon. (2Ha 12:10) Sa karaang kapanahonan, sa mga transaksiyon sa negosyo nga naglangkit ug dagkong kantidad sa salapi, ang mga pirasong salapi usahay timbangon ug dayon isulod sa maong mga putos o mga puntil, ug human niana ang higot timbrehan. Kon buot sa usa, ang puntil ikapasa gikan sa usa ka tawo ngadto sa lain nga may garantiya nga nasudlan kini sa tinong kantidad. Busa, ang wala pa madaot nga timbre magsilbing garantiya sa kantidad sa plata, bulawan, o ubang metal nga gisulod. Dayag nga gigamit ni Job ang maong paglarawan diha sa Job 14:​17, nga nag-ingon ngadto sa Diyos: “Ang akong kalapasan gibaligtosan sulod sa usa ka puntil, ug gipahiran mo ug papilit ang akong kasaypanan.” Si Abigail nagpahayag ug pagsalig sa proteksiyon ni Jehova kang David, nga nag-ingon nga kon ang usa ka kaaway mogukod kang David ang iyang kalag “maputos gayod sulod sa usa ka puntil sa kinabuhi uban kang Jehova nga [iyang] Diyos.”​—1Sa 25:29.

Sa Kristohanon Gregong Kasulatan gihisgotan ang usa ka “puyo sa pagkaon” (NW) o “puntil” (AT, RS). (Mat 10:10; Luc 9:3) Ang Gregong pulong nga peʹra gihubit diha sa Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words (1981, Tomo 4, p. 196) ingong “usa ka panit nga puntil o puyo sa usa ka magpapanaw nga sudlanan sa mga balon.”​—Tan-awa ang PUYO SA PAGKAON.

Sa Juan 12:6; 13:29 sa Maayong Balita Biblia, si Judas gihisgotan ingong nagdala ug “puntil”; apan ang kadaghanang modernong mga hubad naghubad sa Gregong pulong nga glos·soʹko·mon ingong “kahon” o “kahon sa salapi.” Gigamit sa sinugdan sa pagtumong sa usa ka kaha nga sudlanan sa huypanan sa tulonggon, ang Gregong pulong sa ulahi nagkahulogan sa usa ka gamayng kahon nga gigamit alang sa bisan unsang katuyoan, lakip ang pagtipig ug salapi. Ang mga maghuhubad sa Gregong Septuagint migamit niining pulonga sa pagtumong sa kahon nga gihisgotan sa 2 Cronicas 24:​8, 10.

Ang bulsa sa bakos gigamit usab (sa literal, ‘bakos’; Gr., zoʹne; Mat 10:9; Mar 6:8) ingong puntil, tingali usa ka matang sa bakos nga sudlanan ug salapi. Ang bakos adunay bulsa nga mahimong isulod ang salapi, o kaha ang bakos maoy gama sa panapton ug ibakos nga pinilo, ug ang salapi puston sa mga pilo niini.

Si Jesus, sa dihang nagpadala sa iyang 70 ka tinun-an aron sa pagsangyaw, lagmit sa Judea, nagsulti kanila nga dili magdalag mga puntil, nga nagpakita nga si Jehova nga Diyos magtagana kanila pinaagi sa ilang mga isigka-Israelinhon, nga taliwala kanila nabatasan ang pagkamaabiabihon. (Luc 10:​1, 4, 7) Apan, wala madugay una pa sa iyang kamatayon, gisugo ni Jesus ang iyang mga apostoles sa pagdalag mga puntil, kay siya nahibalo nga ang iyang mga tinun-an sa dili madugay mangatibulaag ug pagalutoson. Tungod sa opisyal nga pagsupak, bisan ang mga tawo nga mouyon sa ilang mensahe basin mangahadlok sa pagtabang kanila. Dugang pa, sila sa dili madugay magdala sa mensahe sa Gingharian ngadto sa Hentil nga mga kayutaan. Kining tanan nanginahanglan nga ang mga sumusunod ni Jesus magmaandam sa pag-atiman sa ilang kaugalingon sa materyal nga paagi.​—Luc 22:​35, 36.

Sa pagpasiugda sa pagkalabaw ug bili sa espirituwal nga mga butang, giawhag ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa paghimog mga puntil nga dili-madunot alang sa ilang kaugalingon, sa pagbaton ug bahandi sa langit.​—Luc 12:33.