KATUNGOD SA PAGKAPANGANAY

Ang katungod nga sa kinaiyanhon iya sa panganayng anak nga lalaki sa amahan. Ang Hebreohanon ug Gregong mga termino alang sa “katungod sa pagkapanganay” (bekho·rahʹ; pro·to·toʹki·a) naggikan sa lintunganayng mga pulong nga may pangunang ideya nga “panganay.”

Ubos sa patriarkanhong kahikayan, sa dihang mamatay ang amahan, ang kamagulangang anak nga lalaki ang mahimong ulo sa banay, ug siya may awtoridad sa ubang mga anak nga anaa pa sa panimalay. Kaakohan niya nga atimanon ang mga membro sa panimalay sa iyang amahan. Siya usab ang mosunod sa katungdanan sa amahan sa paghawas sa banay atubangan kang Jehova. Kasagarang ang panganay ang makadawat sa linaing panalangin sa amahan. (Gen 27:​4, 36; 48:​9, 17, 18) Dugang pa, siya adunay katungod sa duha ka bahin sa kabtangan sa amahan; buot ingnon, siya makadawat ug doble kay sa madawat sa matag usa sa iyang mga igsoon. Ubos sa Moisesnong Balaod ang usa ka tawo nga adunay kapin sa usa ka asawa dili makakuha sa katungod sa pagkapanganay gikan sa kamagulangang anak nga lalaki ug ihatag kini sa anak sa mas gihigugmang asawa.​—Deu 21:15-17.

Sa mga panahon sa patriarka ang katungod sa pagkapanganay mahimong ibalhin sa amahan ngadto sa laing anak nga lalaki kon may maayong hinungdan, sama sa nahitabo kang Ruben, kinsa nawad-an sa iyang katungod ingong panganay tungod sa iyang pagpakighilawas sa puyopuyo sa iyang amahan. (1Cr 5:​1, 2) Ang panganay makabaligya sa iyang katungod sa pagkapanganay ngadto sa usa sa iyang mga igsoon, sama sa gihimo ni Esau, kinsa nagtamay sa iyang katungod sa pagkapanganay ug nagbaligya niini ngadto sa iyang igsoon nga si Jacob baylo sa usa ka pagkaon. (Gen 25:30-34; 27:36; Heb 12:16) Walay rekord nga si Jacob nakigbisog maylabot sa iyang napalit nga katungod sa pagkapanganay aron makakuhag dobleng pahat sa kabtangan ni Isaac (nga maoy madaladala o personal nga kabtangan, kay si Isaac wala manag-iyag yuta, gawas sa yuta sa Makpela, diin may langob nga kalubngan). Si Jacob interesado sa paghatag ug espirituwal nga mga butang ngadto sa iyang pamilya, nga mao, ang saad nga gihatag ngadto kang Abraham mahitungod sa binhi.​—Gen 28:​3, 4, 12-15.

Labot sa mga hari sa Israel, ang katungod sa pagkapanganay mopatim-awng nalangkit sa katungod sa pagpanunod sa trono. (2Cr 21:1-3) Apan, si Jehova, ingong tinuod nga Hari sa Israel ug ilang Diyos, naghiklin sa maong katungod aron mohaom kini sa iyang katuyoan, sama sa kahimtang ni Solomon.​—1Cr 28:5.

Si Jesu-Kristo, ingong “ang panganay sa tanang kalalangan,” nga kanunayng matinumanon sa iyang Amahan nga si Jehova nga Diyos, nagbaton sa katungod sa pagkapanganay nga tungod niini siya gitudlo nga “manununod sa tanang butang.”​—Col 1:15; Heb 1:2; tan-awa ang PANULONDON.