Ang Pagtimbangtimbang ni Einstein sa Kahibalo sa Tawo
“Ang bugtong labing dakong kalamposan sa siyensiya,” miasoy ang inilang magsusulat sa siyensiya si Lewis Thomas diha sa mubong sulat nga makita sa The New York Times, “mao ang pagdiskobre nga kita sa hilabihan maoy mga ignorante.” Kini bang saysaya maoy paghingapin? Sa kasukwahi, diha sa usa ka sulat sa Times, si Ely E. Pilchik misulat: “Tugoti akong motanyag ug pipila ka pagdapig [para sa pahayag ni Thomas] gikan sa igoigong gibug-aton sa tinubdan.” Siya mipatin-aw nga niadtong Mayo 20, 1954, siya nagpadala sa mosunod nga pakisayod ngadto kang Propesor Albert Einstein:
“Kini gisugilon kanako nga sa miaging bulan o una pa niana nga ikaw adunay paghisgotay sa usa ka bisita diin ang ulohan sa inyong gihisgotan mao ang atong kahibalo sa mga balaod sa uniberso. Imong gipunting nga bisan pa sa tanang atong modernong mga kalamposan ang atong kahibalo nagpabiling diyutay kaayo. Imong giilustrar kini pinaagi sa duha ka sanglitanan: Ang una, ang atong pag-uswag sa kahibalo, sama sa usa ka tawo, nga adunay kaikag nga mokat-on ug dugang pa mahitungod sa bulan, iyang gihimo kini sa dihang siya misaka sa bubongan sa iyang balay aron sa paglantaw nga mas duol sa kahayag.
“Sumala sa taho, ang imong ikaduhang ilustrasyon sa kakubos sa atong kahibalo nagpunting sa panahon nga imong gikompleto ang imong pormula sa kinatibuk-ang teoriya sa ‘relativity.’ [Sa] maong panahon usa ka ordinaryong langaw ang mitugpa sa imong papel. Imong gilarawan nga diha niana imong gibutang ang tanang labing hinungdanong pisikal nga mga balaod sa uniberso, nga daw ikaingon, nga ania na ang yawe sa tanang mga sekreto sa uniberso, apan sa tinuoray wala gayod nimo hibaloi ang kinaiyahan sa maong gamayng langaw.
“Busa kining mga pulonga gisugilon kanako. Ako buot masayod, uban sa imong pagtugot, aron puntingon sila kon sila husto ba gayod. Kon dili, akong pabilhan ug dako uyamot ang imong pagtul-id kanako.”
Ang nakisayod nakadawat ug usa ka tubag nga pinetsahag Mayo 21, 1954, diin kini nag-ingon: “Ang paghubit sa akong panaghisgotay uban sa nagpahibalo kanimo sa kinatibuk-an maoy husto ug mahimo nimong gamiton niining paagiha. Uban sa mabinationg pangumosta, Ang matinahuron kanimo, (pinirmahan) A. Einstein.”—New York Times, Septiyembre 1, 1981.
Bisan tuod ang tawo magpadayon sa pagpauswag sa iyang kahibalo sa uniberso, sa gihapon kini diyutay lamang, nga nagpahinumdom kanato sa mga pulong ni Job mahitungod sa Diyos ug sa iyang mga linalang: “Tan-awa! Ania karon kini bahin ra sa iyang kaagi, ug pagkadiyutay rang hunghong ang akong nabati mahitungod kaniya! Apan sa dalugdog sa iyang kagahom kinsa ang makatugkad?”—Job 26:14.