Ang Washington nga Manuskrito sa mga Ebanghelyo

NIADTONG Disyembre 1906, si Charles L. Freer, usa ka datong Amerikanong industriyalista ug kolektor sa mga butang sa arte, mipalit ug pila ka daang manuskrito gikan sa usa ka Arabeng negosyante nga ginganlag Ali, sa Giza, Ehipto. Miingon si Ali nga kadto gikan sa White Monastery duol sa Sohâg, pero mas lagmit nga sila nakaplagan sa kagun-oban sa Monastery of the Vinedresser, duol sa ikatulong piramide sa Giza sa Nile Delta.

Si Freer gihatagag tulo ka manuskrito ug sa “nangitom, dunot nga bantal sa mga papel katalan nga gahi ug kaging sama sa glue sa panggawas.” Kadto may sukod nga mga 17 sentimetros sa gitas-on, 11 sentimetros sa gilapdon, ug 4 sentimetros sa gibag-on ug gibaligya uban sa mga manuskrito tungod lang kay kadto nahilangkit niana, dili tungod sa bisan unsang gituohang bili sa iyang kaugalingon. Usa ka lisod, delikadong buhat ang pagbulag sa nabagtok nga tapok sa putolputol nga mga panid, apan sa kataposan 84 kanila ang nadayag, ang tanan gikan sa ikalima o ikaunom nga siglo K.P. nga codex o manuskrito sa mga sulat ni Pablo.

Usa sa nahibiling tulo ka manuskrito mao ang mga basahong Deuteronomio ug Josue. Ang lain maoy sa Salmo, gikan sa hubad sa Gregong Septuagint. Ang ikatulo ug labing hinungdanon sa tanan, hinunoa, mao ang manuskrito sa upat ka Ebanghelyo.

Kining naulahing manuskrito nalangkoban sa 187 ka panid sa nipis nga papel katalan, kadaghanan panit sa karnero, nga gisulat sa pinahigdang Gregong uncials (mga kapital). Talagsa ra ang punctuation, apan adunay daghang gagmayng mga luna tali sa mga prase. Ang mga daplin sa manuskrito tanan dunot, apan kadaghanan sa sinulat napreserbar. Kadto sa ulahi gihatag ngadto sa Freer Gallery of Art sa Smithsonian Institution, sa Washington, D.C. Gitawag Washington Codex of the Gospels, gihatagan kadto sa ilhanang letra nga “W.”

Ang manuskrito gipetsahan nga hinapos sa ikaupat o sinugdan sa ikalimang siglo K.P., mao nga kini dili kaayo iwit sa hinungdanong trio sa Sinaitic, Vatican, ug Alexandrine nga mga manuskrito. Ang mga Ebanghelyo (kompleto gawas sa duha ka nawalang panid) anaa sa gitawag Kasadpanhong han-ay sa Mateo, Juan, Lucas, ug Marcos.

Ang pagbasa sa manuskrito nagapadayag sa talagsaong kombinasyon sa mga tipo sa teksto, nga ang matag usa gihawasan sa dagko, waybugtong mga seksiyon. Mopatim-aw nga kini gikopya gikan sa nagapabiling mga tipik sa ubay-ubayng mga manuskrito, ang matag usa may laing tipo sa teksto. Si Propesor H. A. Sanders misugyot nga kini basin balik pa sa kalit nga paglutos ni Emperador Diocletian sa mga Kristohanon sa tuig 303 K.P., nga pinaagi sa iyang balaod ang tanang kopya sa Kasulatan gimando nga sunogon sa publiko. Kita nahibalo gikan sa makasaysayanhong mga rekord nga ang pila ka manuskrito gitagoan niadtong panahona. Mopatim-awng ang usa ka wala-hiilhing tawo tinagpulo ka katuigan sa ulahi nagkopya sa nagpabiling mga bahin sa lainlaing manuskrito nga nakapatungha sa teksto sa Washington Codex. Sa ulahi, ang unang 25 ka pliego sa Juan (Juan 1:1 hangtod 5:11) sa usa ka panahon nawala ug kinahanglang sulaton pag-usab sa ikapitong siglo K.P.

Adunay pila ka makaikag nga kalainan sa teksto ug talagsaon, apan wala-tagdang dugang sa Marcos kapitulo 16 nga lagmit nagsugod ingong panapling nota. Ang espesyal nga bili sa manuskrito nahiluna sa kalangkitan niini sa daang Latin ug Syriac nga mga bersiyon. Ang mga lama nga gipahinabo sa tinulo sa kandila sa manuskrito nagapaila nga kini gigamit pag-ayo.

Bisan pa sa paglutos ug pagsupak ug kadaot sa paglabay sa panahon, ang Bibliya kahibulongang napreserbar alang kanato sa dagway sa daghang manuskrito. Sa pagkamatuod, “ang pulong ni Jehova nagapabilin sa walay kataposan.”—1 Pedro 1:25; Isaias 40:8.

[Picture Credit Line sa panid 15]

Kortesiya sa Freer Gallery of Art, Smithsonian Institution