Okupado Ako Karon sa Pagbatog Mas Maayong Ngalan
Sumala sa giasoy sa hepeng Indian si William Jeffrey
ANG Museum of Northern British Columbia mipatik sa 1982 ug pulyetong Totem Poles of Prince Rupert. Gikan sa 22 ka totem pole nga gilarawan diha niana, 15 niana ako ang nagkulit. Nabatonan sa Prince Rupert ang usa sa labing daghang koleksiyon sa nagtindog nga mga pole, nga may 30 ngadto sa 70 ka tiil (10 ngadto sa 20 m) ang gitason, ug kapin sa 20 kanila akong ginama.
Apan, wala ako magsugod sa pagpangulit ug mga pole sa bug-os panahon hangtod nga miretiro ako sa 1960, ug nagpangulit ako ug mga pole aron ipuli sa mga orihinal nga nangadaot gumikan sa klima ug sa pagkadunot. Tigkulit ako ug mga pole sa mga museo sa tibuok yuta ug alang sa espesyal nga mga pasundayag sama niadtong sa Prince Rupert. Samtang libolibong dolyar ang prisyo sa mga poles, ang akoa mahalin ug $12,000 tungod kini sa ilang kalidad. Taliwala sa daghang mga salmot, usa sa akong mga pole ang napili nga mahimong sentenyal nga pole alang sa 1871-1971 sa British Columbia Centennial. Laing 22-pulgadang pole nga akong gikulit gikan sa usa ka pirasong jade. Mikabat kinig siyam ka bulan sa akong pagkulit, nga giprisyohag $75,000 ug karon gipasundayag sa Birks sa Vancouver.
Busa nakabaton akog ngalan alang sa akong kaugalingon ingong batid nga tigkulit ug mga totem pole. Apan karon okupado ako sa pagbatog mas maayong ngalan.
Magsugod kita sa sinugdanan—nga usa ka tagsaong sinugdanan. Natawo ako sa 1899, sa amihanan sa balangay sa Port Simpson sa British Columbia. Dili lang Indian ang akong mga ginikanan nga lumad sa Tsimshian nga nasod kondili gikan usab sa hepehon nga kaliwat. Busa nahilinya ako nga mahimong pangulong hepe.
Ang akong mga apohan ang nagpadako kanako—samtang nangayam nahulog ang akong amahan sa pangpang. Mahinumdom ako nga sa bata pa ako gipahawid kanako sa akong apohan ang igkukulit, gitunolan ako ug kahoy ug gitudloan ako sa pagkulit. Gihatagan niya ako ug mga instruksyon sa pagkulit ug mga totem pole. Nagpakita ako ug katakos niana, apan ang seryosong pagpangulit nga gihisgotan sa ibabaw naghulat ug daghan pa kaayong panahon.
Sa dihang namatay ang akong mga apohan, misulod ako sa tunghaang nagpakasera alang sa mga ilo, ug sa ulahi sa usa ka Indian nga tunghaan nga nagtanag puloy-anan gikan sa 1914-17. Nangandoy ako sa pagtungha sa kolehiyo aron mahimong manlalaban, apan kon moeskuyla sa kolehiyo ang usa ka Indian ang ilang tun-an mao ang pagkahimong mga magwawali. Abi god nimo, niining higayona gipahiluna ang mga Indian sa mga reserbasyon, ug kining mga reserbasyona giatiman sama sa pagdulag baraha sa nagkalainlaing mga iglesya—ang usa alang sa Methodista, lain sa United Church, lain sa Salvation Army, lain sa mga Katoliko, ug uban pa. Ako gihatag ngadto sa Methodista. Ang matag reserbasyon adunay iyang kaugalingong eskuylahan sa parokya. Dili kuwalipikado ang mga magtutudlo, dili maayog kalidad ang paagi sa pagtudlo, ug niadtong panahona walay mga Indian nga tugotan sa pagtungha sa mga tunghaang publiko.
Buot nakong mawala kining mga restriksyona. Uban niini nga paglantaw, sa 1930 tulo ka Indian ug ako mimugnag Indian Native Brotherhood sa British Columbia. Ingong tinugyanan niini nga panag-igsoonay misugod ako sa pakigsabot sa mga suliran sa Indian diha sa parliamento sa Ottawa. Sa wala pa makig-atubang, nanghipos ako ug mga kamatuoran bahin sa kahimtang sa mga Indian sa British Columbia—mga kamatuoran bahin sa mga Indian diha sa mga ospital, mga kahimtang diha sa mga tunghaan, sa mga ginahimo sa mga iglesya kanila, sa mga trabaho nga ilang mabatonan, ang panginahanglan sa igoigong pensiyon alang sa mga tigulang, ang mga katungod sa napanunod nga mga yuta sa mga Indian, bisan sa pagpihig batok sa mga Indian sa pagpangayog lisensiya sa pagpangayam ug sa pagpangisda.
Ang Talahurong Crerar mao ang Ministro sa Kahikayang Indian sa 1940 sa miatubang ako sa House of Commons. Misumiter ang mga pundok sa relihiyon sa Canada ug taho nga nag-ingon nga dili makakat-on ang mga Indian.
Mihatag akog mga pananglitan sa mga Indian nga nangahimong prominente gumikan sa ilang mga nakab-ot diha sa daghang mga natad ug mipadayon: “Sa walay pagpangonsulta kanamo, inyong gikuha ang among yuta ug gibutang kami sa mga reserbasyon. Gihatagan ninyo kami ug relihiyon, ug ang mga klero niini ang nagsunog sa among mga totem pole, nga nag-ingon nga among ginasimba sila. Dili kini tinuod, kay kini sila maoy among mga handumanan ug among mga timaan sa yuta. Inyong gikuha sila ug gikawat ang among mga yuta. Inyo kaming gihatagan ug mga Bibliya—walay daotan ang Bibliya—apan wala ninyo kini gamita sa maayong paagi ug wala ninyo kini sunda.”
Dayon misugod sa pagbag-o ang mga butang. Ang mga Indian sa tibuok Canada gitugotan sa pagtungha sa publikong mga tunghaan ug sa pagpadayon sa mga kolehiyo. Misunod ang ubang mga katungod sa mga Indian—mga lisensiya sa pagpangayam ug sa pagpangisda, mas maayong mga kondisyon sa panarbaho diha sa mga pabrika sa pagpreserbar sa pagkaon, mga programa sa pagbansay sa trabaho, ug uban pa.
Ang akong kataposang pakigsabot maoy bahin sa yuta, usa ka lugar alang sa mga Indian kinsa gikuhaan sa ilang yuta ug gitaral sa mga reserbasyon. Hangtod karon, walay lig-ong kasabotan bahin niining isyuha ang naabot taliwala sa Ottawa ug sa lumad nga mga Indian.
Sa dugay nang katuigan nagpakadungog na ako bahin sa laing kagamhanan nga mohatag pakigdait ug hustisya sa mga tawo sa tanang rasa, nasyonalidad, mga kredo ug kolor.
Una akong gipailaila niining balitaa sa 1930. Nagpuyo ako sa Kispiox ug taligawas sa akong balay, nga nagdalag bag, padulong sa pagrepresentar sa Brotherhood ug sa pakig-away alang sa mga katungod sa Indian. Gisugat ako ni Frank Franske ug miingon: “Buot ka bang masayod sa kamatuoran nga mohatag kanimog kagawasan?” Misugod siya sa pagsangyaw nako. Usa siya ka magpapanawng hawas sa mga Saksi ni Jehova. Sa milabay ang napulo ka tuig sa nagpuyo ako sa Port Edward, ug usa ka Saksi nga ginganlag Leonard Seiman nakigtuon sa Bibliya matag semana sa akong pamilya. Baktason niya ang 12 ka milya (19 km) sa pagpadulong, 24 milya (38 km) idabuwelta, apan wala gayod siya mopalta bisag usa ka semana! Sa ulahi nahimong Saksi ang akong asawa, ug maingon man usab sa uban nakong mga anak nga lalaki ug babaye. Gitagan-an nakog mga sakayan ug pagkaon ang magpapanawng mga magtatan-aw sa pagsangyaw sa kabukiran ug sa kabaybayonan.
Karon duolan na sa 30 ka tuig ginahimo ko ang tanang matang sa trabaho—pagpangayam, pangisda, pagpanakop ug mga hayop, pagmina, pamutol ug kahoy, pagtrabaho diha sa gabsanan, ingong kontraktor sa pagpanukod ug sa uban pang mga trabaho—aron ikasustento sa akong pamilya sa asawa, unom ka anak nga lalaki ug upat ka anak nga babaye. Kini, lakip sa akong pagtrabaho uban sa Brotherhood, mao ang nakahurot sa akong panahon. Apan karon, sa kataposan, sa 1953, gibawtismohan ako. Nianang tuiga mitambong ako sa internasyonal nga asembliya sa mga Saksi ni Jehova sa Yankee Stadium sa New York. Sa unang higayon nakakita ako ug tinuod nga panag-igsoonay—ang tanang mga rasa nga malinawong nakigtigom, walay pagpihig tungod sa kolor sa panit, usa gayod ka tinuod nga panaghiusa.
Sukad nianang higayona, misamot ang akong kadasig. Sangyawan nako ang tanan nga mamati, ilabina sa akong lumad nga katawhan. Pinaagig sakayan akong gidala ang akong pamilya ngadto sa ngilit nga mga balangay sa Indian sa kabaybayonan sa Prince Rupert, sa pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos. Sa misunod nga mga tuig dihay mga problema. Diha sa usa ka balangay ang akong asawa, si Elsie, naistrok, ug gidala ko siya sakay sa ayroplano ngadto sa Prince Rupert. Santang nagsangyaw sa North Vancouver, giatake ako sa irong Doberman pinscher ug nabuta ang akong wala nga mata. Diha sa usa ka aksidente sa awto, gibira ako sa akong anak nga si George gikan sa awto sa hapit na kining mobuto—ang akong mga batiis ug bukog sa liog nabali. Kadtong mga aksidenteha nakahatag limitasyon sa akong balay-ugbalay nga pagsangyaw.
Human nga namatay si Elsie akong gipakaslan ang presente nako karong asawa, si Juana. Ang among ginahimo karon mao ang pagsangyaw diha sa kadalanan kada buntag. Sa hapon magsulat ako ug magpadalag 192 ka magasin matag bulan. Kining buluhatona, dugang pa sa pultahan-ug-pultahang pagsangyaw nga akong mahimo, mokabat ug 60 ngadto sa 100 ka oras sa usa ka bulan.
Matag karon ug unya mag-adtoan ako sa mga reserbasyon sa tibuok habagatan, sentral ug sa amihanang British Columbia, sa pagsangyaw sa mga Indian ug nakabilin ug tinagatos ka mga libro ug mga magasin nga nagpahayag mahitungod sa Gingharian sa Diyos nga mao ang ilang bugtong paglaom alang sa pagkamatarong ug sa kinabuhing dayon diha sa usa ka paraisong yuta. Sa kinatibok-an, dili makasulod ang mga Saksi ni Jehova niining mga reserbasyona aron sa pagsangyaw. Gidid-an sila sa mga iglesya nga giasayn sa mga reserbasyon sa pagpasulod kanila. Apan dili nila ako mahimong pagawason. Dili lamang usa ako ka lumad nga Indian kondili pangulong hepe usab ako. Sa 1982 ako ug ang akong anak nga babaye nakakobre ug 2,000 ka milya (3,2000 km) sa pagsangyaw sa mga reserbasyon. Sa 1983, ug usab sa miaging tuig, miadto ako, uban sa tulo ka membro sa akong pamilya.
Sa nangagi nakabaton ako ug ngalan sa pagkulit ug mga totem pole. Karon nagapaningkamot ako sa pagbaton ug maayong ngalan diha kang Jehova nga Diyos, usa ka maayong ngalan nga iyang mahinumdoman, usa nga mobunga ug ganti sa kinabuhing dayon diha sa usa ka paraisong yuta diin ang milyonmilyon nga gikan “sa tanang kanasoran ug mga tribo ug mga katawhan ug mga pinulongan” magkahiusa diha sa pagdayeg kang Jehova nga Diyos ug kang Kristo Jesus sa walay kataposan.—Pinadayag 7:9, 10; Ecclesiastes 7:1.
Ang pagbaton ug maayong ngalan niining kalibotana walay kapuslanan. Ang pagbaton ug maayong ngalan uban sa Diyos makahatag kinabuhi.
[Blurb sa panid 24]
Gihatagan ninyo kami ug relihiyon, ug ang mga klero niini ang nagsunog sa among mga totem pole, nga nag-ingon nga among ginasimba sila. Dili kana tinuod!
[Blurb sa panid 26]
Ang pagbaton ug ngalan niining kalibotana walay kapuslanan. Ang pagbaton ug maayong ngalan uban sa Diyos makahatag kinabuhi
[Kahon sa panid 23]
Daghang mga porma sa totemismo ang naglungtad sa tibuok nga kalibotan, gikan sa simpleng tribonhong mga emblema sa pagsimba ngadto sa pagsimba sa mga hayop nga totem.—“Totemism,” sa The New Encyclopædia Britannica Macropœdia, 1976, tomo 18, panid 529-33.
Apan mahitungod sa mga totem pole sa Amihanang-kasadpang Kabaybayonang mga Indian ang The New Encyclopædia Britannica Micropœdia, 1976, nag-ingon: “Sayop nga ngalan ang pulong totem, kay ang pole ni ang mga hayop nga gilarawan niana wala man gayod simbaha.”—Tomo X, panid 62. Tan-awa usab ang panid 25 mahitungod niini nga asoy.
[Kahon sa panid 25]
Kahulogan sa mga Totem Pole sa British Columbia
“Ang kahulogan sa totemismo ug ang gamit niini dakog kalainan sa tibuok nga yuta . . . Ang usa ka tagsaong mga kinaiyahan ning lugara [kabaybayonan sa British Columbia] mao ang pagkaabunda sa kinulit nga mga poste, nga gitawag mga totem pole . . . nga naglarawan sa timailhang simbolo sa usa ka kaliwat o kagikan. Ang timailhang mga desinyo sagad magpadayag sa kasaysayan sa pamilya.”—Encyclopedia Americana, 1977, tomo 26, panid 872.
“Mas masabtan pa ang hulagwayng totem kon lantawon kining katumbas sa usa ka Uropanhong eskudo; ginatahod kini apan wala gayod simbaha, nga samag emblema nga tigpaila, apan walay relihiyosong kahulogan.”—Haida Totems in Wood and Argillite, 1967, ni S. W. A. Gunn, panid 5.
“Ang mga pole nagpaila sa pagtaas sa ranggo sa usa ka indibiduwal, sa tinukod sa usa ka balay, sa kamatayon sa usa ka prominenteng tawo, o sa panalagsa sa pagsaulog sa usa ka hinungdanon kaayong hitabo. Ang gatindog nga mga pole magpadayag sa mga estranghero sa ranggo ug sa pagkabutang niadtong buhi diha sa balangay, magpaila kon unsang balaya ang gipanag-iya sa mga sakop sa iyang kaugalingong kaliwat o kagikan.”—Totem Poles of Prince Rupert, 1982, ni Dawn Hassett ug F. W. M. Drew, panid 6.
“Ilabina, atong hinumdoman nga ang mga simbolo diha sa mga totem pole maoy kapuli sa pinatik nga pulong sa mga netibo. Ang totem pole mao ang karatula, ang rekord sa kaliwat, ang handumanan, ug ang linaing paanunsiyo sa usa ka rehiyon. Kadto maoy kampaniya sa publisidad sa iladong tawo ug, pinaagl sa personal nga mga simbolo, magpaila kaniya ug sa iyang pamilya, sa iyang kaliwat, ug sa panalagsa sa iyang tribo, ug nagsugilon sa hinungdanong mga hitabo sa tinuod ug sa sugilambong nga nangagi.”—The Totem Pole Indians, 1964, ni Joseph H. Wherry, panid 90.
May kalabotan sa mga Indian sa Pacific Northwest, ang Encyclopædia Britannica Micropœdia, 1976, tomo 10, panid 62, nag-ingon: “Sayop nga ngalan ang pulong totem, kay ang pole ni ang mga hayop nga gilarawan niana wala gayod simbaha. Ang kahulogan sa tinuod o sugilambong nga hayop nga gikulit diha sa totem pole maoy identipikasyon sa kagikan sa ulo sa panimalay. Gipasundayag ang hayop ingong tipo sa simbolo sa pamilya, sama sa usa ka Ingles nga adunay leon sa iyang ensinya o sa usa ka ransero, usa ka turo sa iyang marka.”
Apan, misulod ang unang mga misyonero sa Kakristiyanohan sa pagluwas sa “mga luog” ug nagpadayon niining bakak nga pagtuo: “Gituohan sa daghang mga misyonero nga ang mga pole maoy linilok nga mga larawan o mga idolo. Lakip sa mga paningkamot sa pagkabig sa mga Indian mao ang pagguba ug sa pagsunog sa mga totem pole. Daghang mga pole sa aktuwal gisunog, daghan usab ang gitumpag, giputol, o gikuha sa ubang mga paagi.”—Totem Poles of Prince Rupert, panid 12.
[Letrato sa panid 25]
Gikulit ni William Jeffrey