Sa Dihang Mameligro sa Sunog ang Usa ka Panon
ANG sunog maoy usa ka mangil-ad nga pulong alang sa mga tig-organisar ug kalingawan sa publiko. Matag tuig, ang sunog nakapahinabog libolibong mga kamatayon ug makalilisang nga pagkasamad. Mas dako ang kapeligrohan kon ang mga panon sa mga tawo magtigom sulod sa usa ka siradong lugar. Unsay mahimo sa nagdumala sa mga konsiyerto, drama, komperensiya, ug ubang dagkong mga tigom aron mamenosan ang riyesgo sa sunog? Unsay mahimo niadtong anaa sa panon aron huptang hilwas ang mga butang? Ug kon pananglit adunay mahitabong sunog, unsay mahimo aron dako ang mga purohan nga maluwas?
Sa pagkuha ug pipila ka impormasyon bahin niining mga butanga, ang Pagmata! nag-interbiyu ug usa ka opisyal sa sunog sa Irlandiya. Siya nagabansay ug mga bombero ug eksperyensiyado kaayo sa mga sunog.
Kon nagapaabot ug panon sa mga tawo alang sa usa ka okasyon, unsay buhaton niadtong nagadumala aron himoong hilwas ang mga butang?
Ang unang lakang mao ang pagtino nga ang tinukod nga inyong giplanohang gamiton maoy hilwas. Kinahanglang adunay igong lutsanan alang sa tanan diha sa tinukod aron dali nga makaikyas kon motungha ang panginahanglan. Usab, ang matag lutsanan kinahanglang klarong markahan ug kinahanglang walay mga babag. Ang tanang pasilyo ug mga hagdanan kinahanglang huptang walay kababagan sa tanang panahon. Ang mga pultahang pang-emerhensiya kinahanglang mabuksan nga paggawas ug sayon ablihon.
Ang pagkapahimutang sa mga lingkoranan tingali maoy usa ka problema sa mga tinukod nga walay tinong puwesto ang mga lingkoranan. Importante kaayong ipahimutang ang mga lingkoranan sumala sa lokal nga mga regulasyon sa sunog. Tinoa nga ang tanang atendant ug mga tigpahiluna nahibalo kon unsay buhaton sa panahon sa emerhensiya. Kadtong responsable alang sa kahilwasan kinahanglang masayod kon diin ibutang ang tanang fire extinguisher ug unsaon sa paggamit niana. Ulahi na kaayo kon magbasa pa sa mga instruksiyon inigtungha sa sunog. Ibutang sa hunahuna, usab, nga ang unang buhaton human nga gisugdan ang mga lakang sa pag-ikyas mao ang pagtawag sa departamento sa sunog.
Aduna bay mahimo niadtong motambong nianang mga okasyona aron mapauswag ang kahilwasan?
Oo aduna! Ang mga tawo dali kaayong matarantar sa dili-pamilyar nga mga palibot. Busa sinatia ang katibuk-ang plano sa tinukod nga pagahimoan sa panagkatigom. Timan-i kon diin nahimutang ang mga lutsanan ug mga pultahan alang sa emerhensiya. Ayaw katarantar. Hupti ang disiplina. Pamatia pag-ayo ang tanang mga instruksiyon nga gihatag ug sunda kini. Dihang mobiya sa tinukod, lakaw ug paspas, apan ayawg dagan o panuklod.
Dili nako mapasobrahan ang pagpasiugda sa importansiya sa paggawas sa madali. Ang kadaghanang tawo wala mahibalo kon unsa ka daling mokaylap ang sunog. Tabangi ang mga tigulang ug mga maluyahon kon imong nakita nga sila naglisod. Sa dihang nakagawas ka na sa tinukod, palayo gikan sa mga lutsanan aron dili makababag sa dalan alang niadtong nagasunod kanimo, ug sa dihang makagawas ka na, ayaw pagsulod ug balik sa tinukod hangtod nga kini ideklarar nga hilwas.
Unsay imong ikatambag alang sa mga ginikanan?
Diha sa dagkong panon sa mga tawo kinahanglang dili gayod ibulag sa mga ginikanan ang ilang gagmayng mga anak o tinoon nga sila giubanan ug usa ka edaran, responsabling tawo. Sa panahon sa emerhensiya sa sunog, ang natarantar nga mga ginikanan nga nagapangita sa ilang nawalang mga anak mopahinabog tanang matang sa mga suliran.
Ang kapeligrohan ba sa sunog maoy sa labihan nga kainit lamang niini?
Dili. Sagad ang aso ug makahilong mga gas ang makapatay diha sa sunog. Bisan dili kaayo makamatay ang baga nga gas, ang nainit-kaayo nga mga gas moatake sa mga organo sa respiratoryo ug sa mga sistema sa nerbiyos sa mga tawong nakahanggab niana. Kini ang hinungdan nga molihok ang mga tawo nga masuk-anon. Kon baga ang aso, takpi ang imong ilong ug baba sa panyo. Kini dili makapanalipod gikan sa makahilong mga gas, apan kini makapugong nga makahanggab ug daghang agiw nga makapasuka kanimo.
Kon ang aso baga kaayo, paduol sa bungbong aron dili mawala ang panimbang sa imong hunahuna. Kon wala kay makita o mahikapang bungbong, lakaw sa usa lang ka direksiyon hangtod nga makaabot ka sa bungbong; unya subay niini hangtod nga makaabot kag pultahan o bentana. Usab, hinumdomi nga diha sa lawak nga punog-aso, may maarang-arang nga hanging mahingos duol sa salog, ug mas makakita kag maayo usab dinha.
Unsay himoon kon nasunog ang senina sa usa ka tawo?
Ayaw gayod pagdagan. Mosiga hinoon ug samot ang kalayo niini. Hinunoa, higda sa yuta ug ligid. Mapalayo niini ang kalayo gikan sa imong nawong ug malagmit mapalong ang kalayo.
Aduna ka pa bay isulti alang sa among mga magbabasa?
Nanghinaot lang ako nga kamo dili masapnan diha sa sunog. Makalilisang kaayo kini nga kasinatian. Apan, kon ikaw maabtan niini, kining pipila ka mga lagda makatabang. Ug hinumdomi, tagdang seryoso ang kapeligrohan sa sunog. Ayaw ibali-wala o lantawon kining usa ka tiaw. Kini dili gayod tiaw.
[Blurb sa panid 20]
Kon matulog sa hotel, susihon ba dayon nimo kon hain ang labing duol nga lutsanan alang sa emerhensiya sa dili ka pa matulog sa gabii?