Nakaplagan Ko ang Matuod nga Bahandi sa Australia
ABRIL 1971 kadto. Human nakapuyo ug pito ka tuig sa Australia, mibalik ako dili pa dugay sa Gresya sa pagduaw sa akong pamilya. Gabii kadto, ug hilom akong naglingkod sa gamayng lamesa sa plasa sa baryo sa Karies sa dihang ang lokal nga pari ug ang mayor miabot ug milingkod sa akong atbang. Dayag kaayo nga nangita sila ug away.
Walay tulotimbaya, ang pari miakusar nga milalin ako sa Australia aron makasapi. Ang pag-ingon nga nakurat ako gaan ra kaayo nga pulong. Mitubag ako nga kalmado kutob sa mahimo nga samtang nagpuyo sa Australia, ako nakakitag bahandi nga mas bililhon kay sa salapi.
Natingala siya sa akong tubag, apan gusto siyang masayod kon unsay akong buot ipasabot. Ako mitubag nga lakip sa ubang mga butang, akong nahibaloan nga ang Diyos adunay ngalan. “Ug usa kini ka butang nga imong nakalimtan sa pagtudlo kanako,” miingon ako, nga gitan-aw siya direkta sa mata. Sa wala pa siya makatubag, ako nangutana, “Mahimo ba nimong isulti kanako ang ngalan sa Diyos nga gihisgotan ni Jesus sa dihang kita iyang gitudloan sa pag-ampo diha sa sulondang pag-ampo: ‘Balaana ang imong ngalan’?”—Mateo 6:9.
Ang pulong bahin sa panaglalis kalit nga mikaylap sa plasa sa baryo, ug sulod sa diyes minutos duolan sa 200 ka tawo ang nagtigom. Naghigwaos ang pari. Wala siya motubag sa akong pangutana bahin sa ngalan sa Diyos, ug siya may mahuyang nga mga tubag sa dugang mga pangutana sa Bibliya. Ang iyang kaulaw nakita tungod sa iyang kanunayng pagpangayo sa silbidor ug dugang ouzo, usa ka alkoholikong ilimnon sa Gresya.
Duha ka makaiikag nga oras ang milabay. Ang akong amahan miabot nga nangita nako, apan sa dihang iyang nakita kon unsay nahitabo siya hilom nga milingkod sa usa ka eskina ug naniid sa talan-awon. Ang mainit nga diskusyon nagpadayon hangtod sa alas 11:30 s.g., sa dihang ang usa ka tawong hubog masuk-anong misinggit. Niana misugyot ako sa pundok sa mga tawo nga tungod kay halawom na ang gabii, angay nga mamauli na kaming tanan.
Unsay hinungdan niini nga komprontasyon? Nganong ang pari ug ang mayor nangitag away kanako? Ang diyutayng impormasyon bahin sa akong pagdako niining bahina sa Gresya makatabang kanimo sa pagsabot.
Mga Kalisod sa Bata Pa
Ako natawo sa baryo sa Karies sa Peloponnisos, sa Disyembre 1940. Pobre kaayo kami, ug kon dili ako mosulod sa klase, magtrabaho ako tapad ni Mama gikan sa pagsidlak hangtod sa pagsalop sa adlaw diha sa basakan, nga magtindog sa kutob-sa-tuhod nga tubig. Sa dihang natapos nako ang primaryang tunghaan sa edad 13, naghikay ang akong mga ginikanan nga patrabahoon ako ingong aprentis. Aron ako mabansay ingong tubero ug tigtaod ug bentana, nagbayad ang akong mga ginikanan sa akong amo ug 500 ka kilo nga trigo ug 20 ka kilo nga mantika, nga halos maoy ilang tibuok nga kita sa usa ka tuig.
Ang kinabuhi ingong aprentis—nga nagpuyo nga halayo gikan sa balay ug sagad magtrabaho gikan sa kadlawon hangtod sa tungang-gabii—lisod kaayo. Usahay nakahunahuna ako sa pagpauli, apan dili nako kana mahimo ngadto sa akong mga ginikanan. Sila nagsakripisyo ug dako alang kanako. Busa wala gayod nako sila pahibaloa sa akong mga problema. Sultihan nako ang akong kaugalingon: ‘Kinahanglang mag-antos ka, bisan unsa pa ka lisod.’
Sulod niining mga tuiga, duawon usahay nako ang akong mga ginikanan, ug sa kataposan natapos ko ang pagkaaprentis sa nag-edad ako ug 18. Unya midesider ako sa pag-adto sa Athens, ang kaulohan, diin ang mga kalaoman sa panarbaho mas dako. Didto nakakita ako ug trabaho ug miabang ug usa ka kuwarto. Matag adlaw human sa trabaho, mopauli ako sa balay, magluto alang sa akong kaugalingon, manghinlo sa kuwarto, ug dayon ipalabay ang akong gamayng libreng panahon sa pagtuon sa pinulongang Ingles, Aleman, ug Italyan.
Ang malaw-ayng nga sinultihan ug batasan sa ubang mga batan-on nakatugaw kanako, busa naglikay ako sa pagpakig-uban kanila. Apan kini nagpahinabo kanako sa pagbatig kamingaw. Sa dihang ako nag-edad ug 21, gipatawag ako sa pag-serbisyo sa militar, diin niining panahona nagpadayon ako sa akong pagtuon sa mga pinulongan. Dayon, sa Marso 1964, human nga migawas ako sa pagkasundalo, milalin ako sa Australia, mipuyo sa Melbourne.
Relihiyosong Pagpangita Diha sa Usa ka Bag-ong Yuta
Wala magdugay nakakita ako ug trabaho, nakahibalag ug laing lalin nga Grego, nga ginganlag Alexandra, ug sulod sa unom ka bulan sa akong pag-abot, kami nagminyo. Sa milabay ang daghang tuig, sa 1969, usa ka tigulang nga babaye, nga usa sa mga Saksi ni Jehova, miduaw sa among balay ug nagtanyag ug Ang Bantayanang Torre ug Pagmata! Nakita nako ang mga magasin nga makaiikag, busa gibutang ko kini sa usa ka luwas nga dapit, gisultihan nako ang akong asawa sa dili paglabay niini. Sa milabay ang usa ka tuig laing duha ka Saksi ang miduaw ug gitanyagan ako ug libreng pagtuon sa Bibliya. Misugot ako, ug ang akong nakat-onan gikan sa Kasulatan mao gayod ang akong gipangita aron matagan-an ang kahaw-ang nga gibati ko sa akong kinabuhi.
Sa dihang nahibaloan sa akong silingan nga nagtuon ako uban sa mga Saksi, iya akong giduso sa mga Evangelist, nga nag-angkon nga mas maayo sila nga relihiyon. Ingong resulta, nagsugod usab ako sa pagtuon uban sa usa ka ansiano gikan sa Evangelist Church. Wala magdugay misugod ako sa pagtambong sa mga tigom sa mga Evangelist ug sa mga Saksi, kay ako determinado sa pagpangita sa matuod nga relihiyon.
Sa samang higayon, agig pakig-angay sa akong Grego nga pagkamatuto, misugod ako sa pagtuki pag-ayo sa Ortodokso nga relihiyon. Usa ka adlaw miadto ako sa tulo ka simbahan sa Greek Orthodox. Sa dihang akong gipatin-aw ang akong tuyo sa akong pagduaw diha sa unang simbahan, hinay nga gitudlo sa pari kanako ang pultahan. Samtang iyang gihimo kini, siya miingon nga kami mga Grego, ug busa sayop ang pagpakig-uban sa mga Saksi o sa mga Evangelist.
Nakurat ako sa iyang tinamdan, apan ako nagpalandong: ‘Tingali kining paria dili maayong hawas sa simbahan.’ Sa akong kakurat ang pari sa ikaduhang simbahan sama ug reaksiyon. Apan, iya akong gisultihan nga adunay usa ka klase sa pagtuon sa Bibliya nga gihimo sa usa ka teologo diha sa iyang simbahan matag Sabado sa gabii. Sa dihang akong gisulayan ang ikatulong simbahan, labi pa akong nalugda.
Apan, midesider ako sa pagtambong sa klase sa pagtuon sa Bibliya nga gihimo sa ikaduhang simbahan, miduaw didto sa sunod nga Sabado. Nalingaw ako sa pagsunod sa pagbasa sa libro sa Bibliya sa Mga Buhat. Sa dihang gibasa ang bahin kang Cornelio nga miluhod atubangan kang Pedro, gipahunong sa teologo ang pagbasa ug miingon nga husto nga midumili si Pedro sa buhat sa pagsimba ni Cornelio. (Buhat 10:24-26) Niana miisa ako sa akong kamot ug miingon nga ako may pangutana.
“Oo, unsay gusto nimong mahibaloan?”
“Aw, kon midumili si apostol Pedro nga pagasimbahon, nganong may mga imahen man kita kaniya ug nagasimba niana?”
Wala gayoy timik sulod sa daghang segundo. Unya daw adunay usa ka bomba ang nahulog. Misilaob ang mga kasuko, ug unya daghan ang misinggit, “Diin ka ba gikan?” Sulod sa duha ka oras dihay mainit nga debate, nga daghang sininggitay. Sa kataposan, sa dihang talilakaw na ako, gitunolan ako ug usa ka libro nga pagadalhon nako sa balay.
Sa dihang akong gibuksan kana, ang unang mga pulong nga akong nabasa mao: “Kita mga Grego, ug ang atong relihiyon nakaula ug dugo aron lang magpadayon ang atong tradisyon.” Nahibalo ako nga ang Diyos dili iya lamang sa katawhang Grego, busa mibulag dayon ako sa Greek Orthodox Church. Sukad niadto nagpadayon ako sa akong pagtuon sa Bibliya sa mga Saksi lamang. Niadtong Abril 1970, gisimbolohan ko ang akong pagpahinungod kang Jehova pinaagi sa bawtismo sa tubig, ug ang akong asawa gibawtismohan unom ka bulan sa ulahi.
Nakahibalag ug Pari sa Baryo
Sa hinapos sa maong tuig, ang pari gikan sa akong baryo nga natawhan sa Gresya nagpadala ug sulat nga nangayog kuwarta nga itabang sa pag-ayo sa simbahan sa baryo. Imbes magpadala ug kuwarta, gipadalhan nako siya ug librong Ang Kamatuoran nga Motultol sa Kinabuhing Walay Kataposan, uban sa usa ka sulat nga nagpatin-aw nga usa na ako karon sa mga Saksi ni Jehova ug nga ako nagtuo nga nakaplagan ko ang kamatuoran. Sa dihang nadawat ang akong sulat, iyang gianunsiyo sa simbahan nga usa ka lalin gikan sa Australia misupak.
Human niadto, ang mga inahan nga may mga anak nga lalaki sa Australia nagsige ug pangutana sa pari kon ila ba kadtong anak. Bisan ang akong inahan miadto sa iyang balay ug mihangyo kaniya nga sultihan siya. “Sa pagkaalaot, imong anak kadto,” siya miingon. Sa ulahi gisultihan ako ni Mama nga mas maayo pang gipatay siya sa pari kay sa sultihan siya niini bahin kanako.
Mibalik sa Gresya
Human sa akong bawtismo, ako ug ang akong asawa mibalik sa Gresya aron sultihan ang among mga pamilya ug mga higala sa maayong mga butang nga among nakat-onan gikan sa Bibliya. Busa sa Abril 1971, uban sa among singko-anyos nga anak nga babaye, si Dimitria, kami mibalik alang sa usa ka dugay nga bakasyon, miestar sa lungsod sa Kiparissia, duolan sa 30 ka kilometros gikan sa akong baryo nga natawhan sa Karies. Ang among idabuwelta nga tiket sa ayroplano maoy alang sa unom ka bulan nga pag-estar.
Sa ikaduhang gabii diha sa balay, mihilak si Mama ug nagluhaluha nga giingnan ako nga sayop nga dalan ang akong gisubay ug nakahatag ug kaulawan sa ngalan sa pamilya. Naghilak ug nagdangoyngoy, siya nangaliyupo nako sa paghunong sa akong “sayop” nga dalan. Unya siya gikuyapan ug mihagsa sa akong mga bukton. Sa pagkasunod adlaw misulay ako sa pagpangatarongan kaniya, nagpatin-aw nga gipauswag lang nako ang akong kahibalo bahin sa Diyos nga mahitungod kaniya siya mahigugmaong nagtudlo kanamo sukad pa sa pagkabata. Sa pagkasunod gabii nahitabo kadtong halandomon nakong engkuwentro uban sa lokal nga pari ug sa mayor sa baryo.
Ang akong duha ka manghod nga igsoong lalaki, nga nagpuyo sa Athens, miabot aron sa pagsaulog sa Easter. Gilikayan nila ako ingon nga daw ako sanlahon. Apan, usa ka adlaw, ang magulang sa duha misugod sa pagpamati. Human sa pila ka oras nga pagsultihay, siya miingon nga miuyon siya sa tanang butang nga akong gipakita kaniya gikan sa Bibliya. Sukad niadtong adlawa, gipanalipdan niya ako atubangan sa nahibilin sa pamilya.
Human niadto miduaw ako sa Athens aron makaestar uban sa akong igsoong lalaki. Sa matag panahong moduaw ako, manapit siya ug ubang mga pamilya sa pagtigom ug sa pagpamati sa maayong balita. Sa akong dakong kalipay, siya ug ang iyang asawa, uban sa laing tulo pa ka pamilya nga ilang gidumalahan ug mga pagtuon sa Bibliya, sa kataposan nagpasimbolo sa ilang pagpahinungod sa Diyos pinaagi sa bawtismo sa tubig!
Dali ra kaayong milabay ang mga semana, ug sa hapit nang matapos ang among unom ka bulan, usa ka Saksi nga nag-alagad sa usa ka kongregasyon nga duolan sa 70 ka kilometros gikan sa among baryo miduaw. Iyang gihisgotan ang tabang nga gikinahanglan sa buluhatong pagsangyaw diha sa dapit ug nangutana kon gipalandong ko bang magpuyo nga permanente. Niadtong gabhiona gihisgotan ko ang posibilidad uban sa akong asawa.
Malisod unya nga magpabilin, kami nagkauyon. Apan dayag nga dako gayod ang panginahanglan aron ang mga tawo makadungog sa kamatuoran sa Bibliya. Sa kataposan, kami midesider sa pagpabilin sulod sa usa o duha ka tuig sa labing menos. Ang akong asawa maoy mobalik sa Australia sa pagbaligya sa among balay ug awto ug sa pagdala sa mga kabtangan nga iyang madala. Sanglit nakahukom na kami, kami miadto sa lungsod sa pagkasunod buntag ug miabang ug usa ka balay. Among gipalista usab ang among anak nga babaye sa lokal nga eskuylahang primariya.
Miulbo ang Pagsupak
Bug-os nga gubat ang gideklarar batok kanamo. Ang pagsupak nagagikan sa kapolisan, sa prinsipal sa eskuylahan, ug sa mga magtutudlo. Diha sa eskuylahan pakuroson si Dimitria. Gipatawag sa mga opisyales sa eskuylahan ang polis sa paghadlok kaniya aron mosunod, apan mibarog siya nga malig-on. Gipatawag ako sa pakigkita sa prinsipal, ug gipakitaan niya ako ug sulat gikan sa arsobispo nga nagmando kanako sa pagkuha kang Dimitria ug sa paghawa. Human sa akong dugay nga pagpakigsulti sa prinsipal, hinunoa, wala papahawaa si Dimitria sa eskuylahan.
Sa ulahi akong nahibaloan nga dihay magtiayon sa Kiparissia kinsa nakatambong sa usa ka asembliya sa mga Saksi ni Jehova, ug napasig-uli namo ang ilang kaikag. Gidapit usab nako ug sa akong asawa ang mga Saksi sa duol nga baryo sa among balay alang sa mga pagtuon sa Bibliya. Apan, wala magdugay miabot ang mga polis ug gidala kaming tanan sa estasyon sa kapolisan aron sukitsukiton. Giakusar ako nga nagpagamit sa akong balay ingong usa ka dapit sa pagsimba nga walay lisensiya. Apan kay wala man kami mapriso, kami nagpadayon sa among mga tigom.
Bisag gitanyagan ako ug trabaho, sa dihang nadunggan kini sa obispo, nanghulga siya nga ipasira ang tindahan sa akong amo gawas kon iya akong papahawaon. Usa ka tindahan alang sa mga gamit sa tubo/metal ang gibaligya, ug among gipalit kini. Miabot dayon ang duha ka pari nga nanghulga sa pagsira sa negosyo, ug pila ka semana sa ulahi mimando ang arsobispo nga ipaekskomunikar ang among pamilya. Ang bisan kinsa niadtong panahona nga iekskomunikar gikan sa Greek Orthodox Chruch gitagad nga bug-os sinalikway. Gibantayag polis ang gawas sa among tindahan aron mapugngan ang tanan nga mosulod. Bisag walay mga kustomer, kami nagpadayon sa pagbukas sa tindahan adlaw-adlaw. Ang among kahimtang sa wala madugay nahimong ulohan sa tabi sa lungsod.
Gidakop ug Gihusay
Usa ka Sabado laing tawo ug ako misakay sa iyang motorsiklo sa pagsangyaw sa kasikbit nga lungsod. Didto gipahunong kami sa polis ug gidala kami sa estasyon sa kapolisan, diin gipriso kami sa tibuok hinapos nga semana. Sa pagka-Lunes sa buntag gidala kamig balik sa Kiparissia sakay sa tren. Ang balita nga kami gidakop mikaylap, ug usa ka pundok sa mga tawo ang nagtipon sa estasyon sa tren sa pagtan-aw sa among pag-abot uban sa among mga guwardiya nga mga polis.
Human gipatamla, gidala kami sa piskal. Iyang gisugdan ang husay pinaagi sa pag-ingon nga iyang basahog kusog ang mga sumbong batok kanamo nga gihipos gikan sa mga taga-baryo nga gisukitsukit sa mga polis. “Sila miingon kanamo nga si Jesu-Kristo nahimong Hari sa tuig 1914,” matud pa sa unang akusasyon.
“Diin ba ninyo kuhaa kining katingalahang ideya?” masuk-anong nangutana ang piskal.
Miduol ako ug gikuha ang Bibliya diha sa iyang lamesa ug gibuksan kini sa Mateo kapitulo 24 ug misugyot nga iyang basahon kana. Siya nagpanuko makadiyut apan unya gikuha ang Bibliya ug misugod sa pagbasa niana. Human nakabasag pipila ka minuto, siya mapugwatong miingon: “Oy, kon tinuod kini, nan kinahanglang mohunong na ako sa akong paagi sa pagkinabuhi ug mosulod ug monasteryo!”
“Dili,” hilom akong miingon. “Kinahanglang magtuon ka sa kamatuoran sa Bibliya ug unya tabangi ang uban nga makakaplag usab sa kamatuoran.”
Dihay miabot nga pipila ka abogado, ug nakapamatuod usab kami sa pipila kanila niadtong adlawa. Kataw-anan, kini miresulta ug laing sumbong—pagpangabig!
Niadtong tuiga, tulo ang among mga kaso sa korte, apan sa kataposan kami naabsuwelto sa tanang mga sumbong. Ang kadaogan daw nakabuntog sa kabugnaw kon bahin sa tinamdan sa mga tawo kanamo. Sukad niadto sila misugod sa pagduol kanamo nga mainandamon ug namati sa among ipakigsulti kanila bahin sa Gingharian sa Diyos.
Sa kataposan ang gamayng grupo sa pagtuon diha sa among balay sa Kiparissia napormang usa ka kongregasyon. Usa ka Kristohanong ansiano ang gibalhin sa among bag-ong kongregasyon, ug ako natudlo ingong ministeryal nga alagad. Ang mga tigom sa among balay sa kataposan adunay regular nga tumatambong nga 15 ka aktibong mga Saksi.
Balik sa Australia
Human sa duha ka tuig ug tulo ka bulan nga milabay, kami midesider sa pagbalik sa Australia. Dali ra kaayong milabay ang mga tuig. Naampingan sa among anak nga si Dimitria ang iyang pagtuo ug naminyo sa usa ka ministeryal nga alagad sa usa ka kongregasyon sa Melbourne. Ako karon nag-alagad ingong ansiano sa Grego-ug-pinulongan nga kongregasyon sa Melbourne, diin ang akong asawa ug ang among 15-anyos nga anak nga babaye, si Martha, nagatambongan.
Ang gamayng kongregasyon nga among gibiyaan sa Kiparissia karon midako na, ug gibuksan sa daghang takos didto ang ilang mga kasingkasing sa mga kamatuoran sa Bibliya. Niadtong ting-init sa 1991, miduaw ako sa Gresya alang sa pipila ka semana ug mihatag ug pakigpulong sa Bibliya sa Kiparissia, ug 70 ang mitambong. Makapalipay, ang akong manghod nga babaye nga si Maria nahimong alagad ni Jehova bisan pa sa pagsupak sa pamilya.
Ako mapasalamaton nga sa Australia ako nakahigayon sa pagbaton sa matuod nga bahandi—usa ka kahibalo ug pagsabot sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos, ug sa iyang Gingharian nga kagamhanan. Ang akong kinabuhi karon adunay tinuod nga katuyoan, ug ang akong pamilya ug ako naghulat sa haduol nga umaabot sa pagtan-aw sa mga panalangin sa langitnong kagamhanan sa Diyos nga mokaylap sa tibuok yuta.—Sumala sa giasoy ni George Katsikaronis.
[Hulagway sa panid 23]
Kiparissia, nga akong gipuy-an human mibalik gikan sa Australia
[Hulagway sa panid 23]
Uban sa akong asawa, si Alexandra