KAPITULO 11
“Napuno sa Kalipay ug Balaang Espiritu”
Ang ehemplo ni Pablo sa pag-atubang sa masinupakon ug dili madinawatong mga tawo
Gibase sa Buhat 13:1-52
1, 2. Nganong talagsaon man ang panaw nga hapit nang himoon ni Bernabe ug Saulo, ug sa unsang paagi ang ilang buluhaton makatabang nga matuman ang tagna sa Buhat 1:8?
MAKAPAHINAM kadtong adlawa alang sa kongregasyon sa Antioquia. Sa tanang propeta ug mga magtutudlo didto, si Bernabe ug Saulo ang gipili sa balaang espiritu aron isangyaw ang maayong balita ngadto sa lagyong mga dapit.a (Buh. 13:1, 2) Tinuod, may gipadala nang kuwalipikadong mga lalaki kaniadto. Apan ang mga misyonaryo nga gipadala kaniadto nangadto sa mga dapit diin gidawat na ang Kristiyanidad. (Buh. 8:14; 11:22) Niining higayona, si Bernabe ug Saulo—uban ni Juan Marcos ingong tig-alagad—ipadala ngadto sa kanasoran diin kadaghanan wala pa makadungog sa maayong balita.
2 Mga 14 ka tuig kanhi, si Jesus miingon sa iyang mga sumusunod: “Kamo mahimong akong mga saksi sa Jerusalem, sa tibuok Judea ug Samaria, ug hangtod sa kinalay-ang bahin sa yuta.” (Buh. 1:8) Ang pagtudlo kang Bernabe ug Saulo ingong mga misyonaryo makatabang nga matuman ang tagna ni Jesus!b
Gilain “Alang sa usa ka Buluhaton” (Buhat 13:1-12)
3. Nganong lisod ang lagyong mga biyahe sa unang siglo?
3 Karon, tungod sa mga imbensiyon sama sa kotse ug eroplano, layo nag mabiyahe ang usa ka tawo sa usa o duha ka oras. Dili kana mahimo sa unang siglo C.E. Kaniadto, ang pangunang paagi sa pagbiyahe mao ang pagbaktas, sagad sa lisod nga dalan. Ang tibuok adlaw nga pagbaktas, bisag mga 30 kilometros lang, hago kaayo!c Busa, bisag naghinamhinam na si Bernabe ug Saulo sa ilang buluhaton, sila nasayod usab nga nagkinahanglan kanag dakong kahago ug sakripisyo.—Mat. 16:24.
4. (a) Unsay naggiya sa pagpili kang Bernabe ug Saulo, ug unsay reaksiyon sa mga isigkamagtutuo sa maong pagtudlo? (b) Sa unsang paagi makasuportar kita niadtong nakadawat ug teokratikanhong mga asaynment?
4 Apan nganong ang balaang espiritu nag-ingon nga ilain si Bernabe ug Saulo “alang sa usa ka buluhaton”? (Buh. 13:2) Walay gisulti ang Bibliya. Nahibalo kita nga gigiyahan sa balaang espiritu ang pagpili sa maong duha ka lalaki. Walay timailhan nga gisupak sa mga propeta ug magtutudlo sa Antioquia ang maong desisyon. Hinuon, bug-os nila kining gisuportahan. Dako gayod ang kalipay ni Bernabe ug Saulo nga ang ilang mga isigkamagtutuo wala masina kondili nagpuasa ug nag-ampo ug “gipatong ang ilang mga kamot kanila ug gipalakaw sila.” (Buh. 13:3) Kita usab angayng mosuportar niadtong nakadawat ug teokratikanhong mga asaynment, lakip ang tinudlong mga ansiyano sa kongregasyon. Imbes masina, angay nato silang pakitaag “labaw nga konsiderasyon ug higugmaon tungod sa ilang ginabuhat.”—1 Tes. 5:13.
5. Isaysay kon sa unsang paagi gisangyawan nila ang tibuok isla sa Cipro.
5 Si Bernabe ug Saulo mibaktas paingon sa Seleucia, usa ka dapit nga dunggoanan duol sa Antioquia, dayon milawig paingon sa isla sa Cipro, nga may gilay-ong mga 200 kilometros.d Kay si Bernabe taga-Cipro man, lagmit naghinamhinam siya nga isangyaw ang maayong balita sa katawhan didto. Pag-abot nila sa Salamis, nga usa ka siyudad sa sidlakang baybayon sa isla, wala silay giusikang panahon kay dihadiha “ilang gimantala ang pulong sa Diyos diha sa mga sinagoga sa mga Hudiyo.”e (Buh. 13:5) Gibaktas ra ni Bernabe ug Saulo ang tibuok isla sa Cipro, ug lagmit ilang gisangyawan ang dagkong mga siyudad nga ilang naagian. Depende sa ilang gisubay nga ruta, ang maong mga misyonaryo lagmit nakabaktas ug mga 160 kilometros!
6, 7. (a) Kinsa si Sergio Paulo, ug nganong gipugngan siya ni Bar-Jesus nga maminaw sa maayong balita? (b) Unsay gihimo ni Saulo tungod sa pagsupak ni Bar-Jesus?
6 Niadtong unang siglo, ang mga tawo sa Cipro nagsimbag bakak nga mga diyos. Ilabinang nadayag kini sa pag-abot ni Bernabe ug Saulo sa Pafos, sa kasadpang baybayon sa isla. Nahibalag nila didto si “Bar-Jesus, usa ka barangan ug bakak nga propeta.” Ug “kauban siya sa prokonsul nga si Sergio Paulo, usa ka tawong utokan.”f Niadtong unang siglo, daghang prominenteng Romano—bisan ang mga “tawong utokan” sama ni Sergio Paulo—ang tigkonsultag barangan o astrologo sa paghimog dagkong desisyon. Apan si Sergio Paulo nainteres sa mensahe sa Gingharian ug “gusto kaayo siyang makadungog sa pulong sa Diyos.” Tungod niana nabalaka si Bar-Jesus, nga nailhan usab sa iyang titulo nga Elimas, nga nagkahulogang “Barangan.”—Buh. 13:6-8.
7 Supak si Bar-Jesus sa mensahe sa Gingharian. Ang bugtong paagi nga iyang mapanalipdan ang iyang impluwensiyadong katungdanan isip magtatambag ni Sergio Paulo mao ang “pagpahilayo sa prokonsul gikan sa pagtuo.” (Buh. 13:8) Apan dili mosugot si Saulo nga tungod sa usa ka salamangkero mawad-ag interes si Sergio Paulo sa mensahe. Busa, unsay gihimo ni Saulo? Ang asoy nag-ingon: “Si Saulo, nga gitawag usab ug Pablo, nga napuno sa balaang espiritu, mitutok kaniya [Bar-Jesus] ug miingon: ‘Oh tawong puno sa tanang matang sa panikas ug sa tanang matang sa pagkadaotan, ikaw nga anak sa Yawa, ikaw nga kaaway sa tanang butang nga matarong, dili ba ka mohunong sa pagtuis sa husto nga mga dalan ni Jehova? Ania! ang kamot ni Jehova batok kanimo, ug ikaw mabuta, nga dili makakita sa kahayag sa adlaw sulod sa usa ka panahon.’ Dihadiha may mitaptap kaniya nga bagang gabon ug kangitngit, ug nangapkap siya sa iyang palibot aron mangitag moagak kaniya.”g Unsay resulta niining milagrosong hitabo? “Pagkakita sa prokonsul sa nahitabo, siya nahimong magtutuo, kay nahingangha siya sa pagtulon-an ni Jehova.”—Buh. 13:9-12.
8. Sa unsang paagi masundog nato ang kaisog ni Pablo?
8 Si Pablo wala mahadlok kang Bar-Jesus. Kita usab dili angayng mahadlok sa dihang ang mga magsusupak mosulay sa pagdaot sa pagtuo niadtong interesado sa mensahe sa Gingharian. Hinuon, ang atong sinultihan angay nga “kanunayng maayo, tinimplahag asin.” (Col. 4:6) Pero himoon nato ang atong maarangan sa pagtabang sa usa ka interesadong tawo nga makakat-on sa kamatuoran bisag masuko tingali ang uban. Dili pod ta mahadlok sa pagyagyag sa bakak nga relihiyon, nga padayong ‘nagtuis sa husto nga mga dalan ni Jehova’ sama sa gihimo ni Bar-Jesus. (Buh. 13:10) Sama kang Pablo, hinaot maisogon natong ipahayag ang kamatuoran ug tandogon ang kasingkasing sa sinserong mga tawo. Ug bisag dili ta sama kang Pablo nga gihatagag gahom sa Diyos sa paghimog mga milagro, makaseguro kita nga gamiton ni Jehova ang iyang balaang espiritu aron makadangop sa kamatuoran ang mga tawong takos.—Juan 6:44.
“Pulong sa Pagdasig” (Buhat 13:13-43)
9. Sa unsang paagi si Pablo ug Bernabe maayong panig-ingnan alang sa mga brader nga naay responsibilidad sa kongregasyon?
9 Lagmit may kausabang nahitabo sa ilang pagbiya sa Pafos ug sa paglawig paingon sa Perga, sa baybayon sa Asia Minor, nga ang gilay-on mga 250 kilometros. Sa Buhat 13:13, ang maong grupo nailhang “si Pablo ug ang iyang mga kauban.” Ang maong mga pulong nagpaila nga si Pablo nay nagdumala sa mga kalihokan sa grupo. Apan walay timailhan nga si Bernabe nasina kang Pablo. Hinunoa, nagtinabangay sila sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos. Si Pablo ug Bernabe naghatag ug maayong panig-ingnan alang sa mga brader nga naay responsibilidad sa kongregasyon karon. Dili nato isipon ang atong kaugalingon nga mas importante ta kay sa uban, kay atong gihinumdoman ang mga pulong ni Jesus: “Kamong tanan managsoon.” Siya midugang: “Kadtong magbayaw sa iyang kaugalingon ipaubos, ug kadtong magpaubos sa iyang kaugalingon pagabayawon.”—Mat. 23:8, 12.
10. Isaysay ang pagpanaw gikan sa Perga paingon sa Antioquia sa Pisidia.
10 Pag-abot sa Perga, si Juan Marcos mibulag kang Pablo ug Bernabe ug miuli sa Jerusalem. Wala isulti kon unsay hinungdan sa iyang kalit nga pagbiya. Gipadayon ni Pablo ug Bernabe ang ilang panaw gikan sa Perga paingon sa Antioquia sa Pisidia, usa ka siyudad sa probinsiya sa Galacia. Lisod kadto nga panaw kay ang Antioquia sa Pisidia may gihabogon nga 1,100 metros. Ang dalan paingon didto lisod ug daghan usab ug tulisan. Dugang pa, si Pablo niadtong tungora lagmit mibati nag mga sakitsakit sa lawas.h
11, 12. Dihang nagpakigpulong si Pablo sa sinagoga sa Antioquia sa Pisidia, sa unsang paagi iyang gipukaw ang interes sa iyang mamiminaw?
11 Sa Antioquia sa Pisidia, si Pablo ug Bernabe misulod sa sinagoga sa adlawng Igpapahulay. Ang asoy nag-ingon: “Human sa publikong pagbasa sa Balaod ug sa basahon sa mga Propeta, ang nagdumalang mga opisyal sa sinagoga nagpasugo kanila, nga nag-ingon: ‘Mga igsoon, kon duna moy pulong sa pagdasig alang sa katawhan, isulti kini.’” (Buh. 13:15) Si Pablo mitindog ug misulti.
12 Kini ang unang gisulti ni Pablo ngadto sa mga naminaw kaniya: “Mga katawhan, mga Israelinhon ug kamong uban pa nga may kahadlok sa Diyos.” (Buh. 13:16) Mga Hudiyo ug mga kinabig ang mamiminaw ni Pablo. Giunsa pagpukaw ni Pablo ang interes sa maong mga mamiminaw, nga wala man sila moila sa papel ni Jesus sa katuyoan sa Diyos? Gisumaryo una ni Pablo ang kasaysayan sa nasod sa mga Hudiyo. Iyang gipahayag nga si Jehova ‘nagbayaw sa katawhan samtang nagpuyo sila ingong langyaw sa yuta sa Ehipto’ ug sa dihang sila nakagawas na, ang Diyos “nagpailob kanila sa kamingawan” sulod sa 40 ka tuig. Gipatin-aw usab ni Pablo kon giunsa pagpanag-iya sa mga Israelinhon ang Yutang Saad ug nga gihatag ni Jehova “ang ilang yuta . . . ingong panulondon.” (Buh. 13:17-19) Ang uban nag-ingon nga mahimong gihisgotan ni Pablo ang pipila ka teksto sa Kasulatan nga bag-o pang gibasag kusog ingong bahin sa pagsaulog sa adlaw nga Igpapahulay. Kon mao, nagpakita na nga si Pablo nahibalo kon sa unsang paagi siya ‘mahimong sama sa tanang matang sa katawhan.’—1 Cor. 9:22.
13. Sa unsang paagi madasig nato ang atong mga mamiminaw sa pagkat-on bahin kang Jehova?
13 Kita usab angayng maningkamot nga ang mga tawong atong sangyawan mainteres sa atong mensahe. Pananglitan, kon nahibalo kita sa relihiyon sa usa ka tawo, kana makatabang kanato sa pagpilig mga topiko nga makapainteres kaniya. Gawas pa, makakutlo kitag mga teksto sa Bibliya nga lagmit pamilyar niya. Mas maayo tingali nga siya ang mobasa niana gikan sa iyang Bibliya. Pangitag mga paagi nga madasig ang imong mamiminaw sa pagkat-on bahin kang Jehova.
14. (a) Unsay gisulti ni Pablo sa pagpaila sa maayong balita bahin kang Jesus, ug unsay iyang gipasidaan? (b) Unsay sanong sa mamiminaw sa gisulti ni Pablo?
14 Dayon gihisgotan ni Pablo nga ang mga hari sa Israel maoy katigulangan ni Jesus. Gipatin-aw sab niya kon giunsa pag-andam ni Juan nga Tigbawtismo ang mga tawo nga dawaton ang ‘manluluwas, si Jesus.’ Dayon gihisgotan ni Pablo ang pagpatay ug pagbanhaw kang Jesus. (Buh. 13:20-37) “Busa hibaloi ninyo kini,” matod ni Pablo, “nga pinaagi kaniya gimantala nganha kaninyo ang kapasayloan sa mga sala . . . Ang tanang motuo gipahayag nga dili sad-an pinaagi kaniya.” Unya kini ang gipasidaan sa apostol sa iyang mga mamiminaw: “Pagbantay mo nga ang giingon sa basahon sa mga Propeta dili mahitabo kaninyo: ‘Kamo nga nagyubit sa buluhaton nga akong ginahimo, makakita niini ug matingala. Unya kamo mangahanaw, kay dili gayod mo motuo sa buluhaton nga akong gibuhat sa inyong panahon, bisan pag dunay detalyadong moasoy niini kaninyo.’” Talagsaon kaayo ang sanong sa mga mamiminaw ni Pablo. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga tawo mihangyo pag-ayo kanila sa pagsulti niining mga butanga sa sunod nga Igpapahulay.” Dugang pa, pagkahuman sa panagkatigom sa sinagoga, “daghan sa mga Hudiyo ug mga kinabig nga nagsimba sa Diyos ang misunod kang Pablo ug Bernabe.”—Buh. 13:38-43.
“Kami Moliso Ngadto sa mga Nasod” (Buhat 13:44-52)
15. Unsay nahitabo sa adlawng Igpapahulay human sa pakigpulong ni Pablo?
15 Pagkasunod Igpapahulay, “halos ang tibuok siyudad” nagtigom aron maminaw kang Pablo. Wala makaangay niini ang pipila ka Hudiyo, ug sila “mapasipalahong nagsupak sa mga gisulti ni Pablo.” Siya ug si Bernabe maisogong misulti kanila: “Kinahanglang ang pulong sa Diyos isulti una kaninyo. Apan kay gisalikway man ninyo kini ug gihukman ninyo ang inyong kaugalingon nga dili takos sa kinabuhing walay kataposan, ania! kami moliso ngadto sa mga nasod. Kay gisugo mi ni Jehova niining mga pulonga: ‘Gitudlo ka nako ingong kahayag sa mga nasod, aron mahimo kang kaluwasan hangtod sa mga kinatumyan sa yuta.’”—Buh. 13:44-47; Isa. 49:6.
16. Unsay sanong sa mga Hudiyo sa bug-at nga mga pulong sa mga misyonaryo, ug unsay gihimo ni Pablo ug Bernabe dihang gisupak sila?
16 Ang mga Hentil nga mamiminaw nagsadya, ug “kadtong tanan nga nakiling sa pagdawat sa kamatuoran nga motultol sa kinabuhing walay kataposan nahimong magtutuo.” (Buh. 13:48) Mikaylap dayon ang pulong ni Jehova sa tibuok nasod. Apan lahi kaayog sanong ang mga Hudiyo. Gani, giingnan sila sa mga misyonaryo nga bisag ang pulong sa Diyos unang gisulti kanila, ilang gisalikway ang Mesiyas. Busa paghukom sa Diyos lamang ang ilang mapaabot. Gihulhogan sa mga Hudiyo ang prominenteng mga babaye ug ang mga lalaki nga kadagkoan sa siyudad, “ug ilang gilutos si Pablo ug Bernabe ug giabog sila sa gawas sa ilang mga utlanan.” Busa unsay gihimo ni Pablo ug Bernabe? “Gitaktak nila ang abog sa ilang mga tiil ingong pamatuod batok kanila ug nangadto sila sa Iconio.” Mao na ba kadto ang kataposan sa Kristiyanidad sa Antioquia sa Pisidia? Dili gayod! Ang nabilin nga mga tinun-an “padayong napuno sa kalipay ug balaang espiritu.”—Buh. 13:50-52.
17-19. Sa unsang mga paagi masundog nato ang maayong panig-ingnan ni Pablo ug Bernabe, ug sa unsang paagi makatabang kana kanato nga magmalipayon?
17 Makakat-on kitag bililhong leksiyon sa gihimo sa matinumanong mga tinun-an dihang sila gisupak. Kita dili mohunong sa pagsangyaw sa atong mensahe bisan pag pugngan kita sa mga tawo nga naay awtoridad. Matikdi usab nga dihang gisalikway sa katawhan sa Antioquia ang ilang mensahe, si Pablo ug Bernabe ‘nagtaktak sa abog sa ilang mga tiil.’ Kadto wala magpasabot nga sila nasuko kondili nga sila wala nay tulubagon kon unsay mahitabo sa maong mga tawo. Nahibalo ang maong mga misyonaryo nga dili nila makontrol kon unsay reaksiyon sa uban. Ang ila lang mahimo mao ang pagpadayon sa pagsangyaw. Ug nagsangyaw gayod sila pag-adto nila sa Iconio!
18 Komosta ang mga tinun-an nga nabilin sa Antioquia? Tinuod, ang katawhan sa ilang teritoryo dili madinawaton. Apan ang ilang kalipay wala magdepende sa positibong reaksiyon sa mga tawo. Matod ni Jesus: “Mas malipayon kadtong namati sa pulong sa Diyos ug nagsunod niini!” (Luc. 11:28) Ug ang mga tinun-an sa Antioquia sa Pisidia determinado sa paghimo niana.
19 Sama kang Pablo ug Bernabe, hinaot hinumdoman nato kanunay nga ang pagsangyaw sa maayong balita maoy atong responsibilidad. Naa ra sa atong masangyawan kon ila bang dawaton o isalikway ang atong mensahe. Kon dili dawaton ang atong gisangyaw, makakat-on kitag leksiyon sa mga tinun-an sa unang siglo. Pinaagi sa pagpabili sa kamatuoran ug pagpagiya sa balaang espiritu, kita usab mahimong malipayon, bisan pag adunay pagsupak.—Gal. 5:18, 22.
a Tan-awa ang kahon nga “Si Bernabe—‘Anak sa Paghupay.’”
b May mga kongregasyon na niadtong panahona hangtod sa layong Antioquia sa Sirya nga mga 550 kilometros amihanan sa Jerusalem.
c Tan-awa ang kahon nga “Ang Panaw Pinaagi sa Pagbaktas.”
d Sa unang siglo, makalawig ang usa ka barko ug mga 160 kilometros sa usa ka adlaw kon pabor sa hangin. Kon sungsongon ang hangin, mas dugay ang paglawig.
e Tan-awa ang kahon nga “Diha sa mga Sinagoga sa mga Hudiyo.”
f Ang Cipro nailalom sa pagmando sa Senado sa Roma. Ang pangunang administrador sa isla mao ang gobernador, ug prokonsul ang iyang ranggo.
g Sukad niadto, si Saulo ginganlan ug Pablo. Ang uban miingon nga iyang gisagop ang Romanhong ngalan sa pagpasidungog kang Sergio Paulo. Apan padayong gigamit ni Pablo kanang ngalana bisag mibiya na siya sa Cipro. Kini nagpakita nga wala niya gamita ang maong ngalan aron pasidunggan si Sergio Paulo. Siya mismo ang midesisyon nga gamiton ang iyang Romanhong ngalan kay siya gipadala ingong “apostol sa kanasoran.” Mahimong gigamit usab niya ang ngalang Pablo kay ang paglitok sa iyang Hebreohanong ngalang Saulo diha sa Gregong pinulongan pareho kaayo sa usa ka Gregong pulong nga ngil-ad ug kahulogan.—Roma 11:13.