RUTH
Usa ka babayeng Moabihanon nga naminyo kang Malon human mamatay ang amahan ni Malon nga si Elimelek ug samtang si Malon, iyang inahang si Noemi, ug iyang igsoong lalaki nga si Kilion nagpuyo sa Moab. Tungod sa usa ka gutom, kining pamilyaha mibiya sa ilang yutang natawhan sa Betlehem sa Juda. Ang bayaw nga lalaki ni Ruth nga si Kilion naminyo sa Moabihanon nga si Orpa. Sa kataposan ang duha ka magsoon namatay, nga nagbiya ug mga balo nga walay anak. Sa pagkasayod nga ang pabor ni Jehova gipadayag na usab sa Israel, si Noemi nga gikuyogan sa iyang duha ka umagad nga babaye mipauli sa Juda.—Ru 1:1-7; 4:9, 10.
Ang Iyang Maunongong Gugma. Samtang si Orpa mipauli ra ngadto sa iyang katawhan tungod sa pag-awhag ni Noemi, si Ruth miunong sa iyang ugangang babaye. Tungod sa iyang lalom nga gugma kang Noemi ug tim-os nga tinguha sa pag-alagad kang Jehova duyog sa iyang katawhan, si Ruth mibiya sa iyang mga ginikanan ug sa iyang yutang natawhan, nga may gamay lang nga kalaoman kon siya makabaton ba ug kasegurohan nga ihatag sa kaminyoon. (Ru 1:8-17; 2:11) Ang iyang gugma sa iyang ugangang babaye talagsaon kaayo nga sa ulahi, ang uban nakaingon nga siya labi pang maayo alang kang Noemi kay sa pito ka anak nga lalaki.—Ru 4:15.
Sa pag-abot sa Betlehem nga atol sa pagsugod sa pagpangani sa sebada, si Ruth miadto sa kaumahan aron makakuhag pagkaon alang kang Noemi ug sa iyang kaugalingon. Wala tuyoa nga nahiadto siya sa uma ni Boaz, usa ka paryente ni Elimelek, ug mihangyo sa magtatan-aw sa mga mag-aani nga tugotan siyang manghagdaw. Ang iyang kakugi sa pagpanghagdaw talagsaon gayod, sanglit ang magtatan-aw misugilon man kang Boaz bahin sa iyang trabaho.—Ru 1:22–2:7.
Sa dihang gipakitaan siya ug kaayo ni Boaz, si Ruth nagpabili niini ug mapainubsanong miila nga siya ubos kay sa usa sa iyang mga sulugoong babaye. Sa pagpangaon gihatagan siya ni Boaz ug daghang sinangag nga mga lugas mao nga siya may salin pa aron ihatag kang Noemi. (Ru 2:8-14, 18) Bisan pag gipangitaag paagi ni Boaz nga mahimong sayon alang kaniya ang pagpanghagdaw, si Ruth wala moundang ug sayo apan nagpadayon hangtod sa pagkagabii, “dayon gigiok niya ang iyang hinagdaw, ug miabot kini ug mga usa ka ephah [22 L] sa sebada.” Kay gihangyo ni Boaz nga magpadayon sa pagpanghagdaw sa iyang uma, si Ruth nanghagdaw sulod sa nahibiling panahon sa pagpangani sa sebada, ingon man sa pagpangani sa trigo.—Ru 2:15-23.
Naghangyo nga si Boaz Mahimong Manlulukat. Kay nagtinguha nga makakaplag ug “kapahulayan,” o panimalay, alang sa iyang umagad nga babaye, gisugo ni Noemi si Ruth nga hangyoon si Boaz nga lukaton siya. Busa, si Ruth miadto sa giokanan ni Boaz. Human makahigda si Boaz, si Ruth hilom nga miduol, gibuksan ang besti sa iyang tiilan, ug mihigda. Pagkatungang gabii, sa kakurat, si Boaz nahigmata ug mibakod. Kay wala makaila kaniya tungod sa kangitngit, siya misukna: “Kinsa ka man?” Siya mitubag, “Ako si Ruth nga imong ulipong babaye, ug ibukhad mo ang ubos nga bahin sa imong besti ibabaw sa imong ulipong babaye, kay ikaw usa ka manlulukat.”—Ru 3:1-9.
Ang gibuhat ni Ruth, ingong pagsunod sa gisugo ni Noemi, lagmit uyon sa nabatasang paagi nga ginasunod sa mga babaye sa dihang pangayoon ang katungod nga minyoan sa bayaw nga lalaki. Sa Commentary on the Holy Scriptures ni Lange, si Paulus Cassel nagpahayag niini nga obserbasyon bahin sa Ruth 3:9: “Walay duhaduha nga kining malarawanong paagi sa pagpangayo sa labing sensitibo sa tanang katungod, nagkinahanglag sinseridad ug kaligdong pinasukad sa patriarkanhong mga panggawi. Ang pagsalig sa babaye anaa sa dungog sa lalaki. Hinunoa, ang paagi dili sayon nga ipatuman. Kay kon kini nga butang gipahibalo na daan o gipasumbingay na, nan matukas ang tabil sa kahilom ug sekreto gikan sa pagkamakasaranganon sa usa nga nagapangayo niini. Apan sa dihang kini buhaton na, ang gipangayo dili mahimong dumilian nga dili magdalag kaulawan sa babaye o sa lalaki. Busa, matino nato nga gisugo ni Noemi ang iyang umagad nga babaye uban ang bug-os nga pagsalig nga kini magmalamposon. Kay tino nga sa tanang ubang mga suliran, nadugang pa kining usa nga talagsaon: nga mao, si Boaz, maingon sa gisulti ni Ruth, sa pagkatinuod maoy usa ka goel [usa ka manlulukat], apan dili mao ang goel. Masabot usab sa tubag ni Boaz nga dili kay wala gayod siyay ideya bahin sa maong pagpangayo sa katungod. Wala magpasabot nga siya nakigsabot na daan kang Noemi, mao nga siya nag-inusara didto sa giokanan; ang iyang pagkakurat gikan sa iyang pagkatulog nagpakita nga ang maong pag-adto kaniya nianang gabhiona wala gayod niya damha. Apan lagmit nga gihunahuna na niya nga moabot ra ang panahon nga pangayoan siya ni Ruth sa mga katungod ingong kabanay. Hinunoa, bisan kini nga pangagpas sa kon unsay posible o lagmit mahitabo, dili maoy katarongan nga dili na kinahanglang ipadayag ni Ruth ang iyang kagawasan sa pagpili pinaagi sa pagbuhat sa maong malarawanong aksiyon.”—Gihubad ug giedit ni P. Schaff, 1976, p. 42.
Ang pamatuod nga giisip ni Boaz nga bug-os maligdong ang gibuhat ni Ruth makita pinaagi sa iyang reaksiyon: “Panalanginan ka unta ni Jehova, anak ko. Nagpakita ka ug mahigugmaong-kalulot nga labaw sa ulahing higayon kay sa nahauna, sa dili pagsunod sa batan-ong mga lalaki, timawa man o adunahan.” Si Ruth dili-mahakogong mipili kang Boaz nga mas magulang kaayo kay kaniya, tungod kay si Boaz usa ka manlulukat, aron magbangon ug ngalan alang sa iyang namatayng bana ug sa iyang ugangang babaye. Sanglit natural sa usa ka batan-ong babaye sama kang Ruth nga mopili ug mas batan-ong lalaki, gilantaw kini ni Boaz ingong mas labi pang maayo nga kapahayagan sa mahigugmaong-kalulot ni Ruth kay sa pagpili niya nga magpabilin sa iyang tigulang nga ugangang babaye.—Ru 3:10.
Walay duhaduha nga ang tingog ni Ruth nagpadayag ug kabalaka, mao nga si Boaz mipasalig kaniya: “Karon, anak ko, ayaw kahadlok. Ang tanan nga imong gisulti akong buhaton alang kanimo, kay ang tanan nga anaa sa ganghaan sa akong katawhan nasayod nga ikaw maayo kaayo nga babaye.” Tungod kay lalom na ang kagabhion, gisultihan ni Boaz si Ruth nga mohigda. Hinunoa, silang duha mibangon samtang ngitngit pa, aron malikayang mosugod ang bisan unsang hulungihong nga magdaot sa dungog ni bisan kinsa kanila. Gihatagan usab ni Boaz si Ruth ug unom ka takos nga sebada. Lagmit kini nagpasabot nga, maingon nga ang unom ka adlaw sa pagtrabaho sundan sa usa ka adlaw sa pagpahulay, ang adlaw sa pagpahulay ni Ruth haduol na, kay gitino ni Boaz nga siya makabaton ug “kapahulayan.”—Ru 3:1, 11-15, 17, 18.
Pag-abot ni Ruth, si Noemi, tingali tungod kay ngitngit pa ug wala makaila sa babaye nga gustong mosulod, nangutana: “Kinsa ba ikaw, anak ko?” O, tingali kining pangutanaha maoy may kalabotan sa posibleng bag-o nga kahimtang ni Ruth maylabot sa iyang manlulukat.—Ru 3:16.
Sa ulahi, sa dihang ang mas duol nga paryente midumili sa pagtuman sa kaminyoon sa bayaw nga lalaki, si Boaz ang mituman gilayon niini. Busa si Ruth nahimong inahan sa anak nga lalaki ni Boaz nga si Obed ug ingon man usa ka katigulangan ni Haring David ug usab ni Jesu-Kristo.—Ru 4:1-21; Mat 1:5, 16.