DAGAT

Ang natingob nga katubigan sa yuta nga lahi gikan sa kamad-an; o usa ka dakong katubigan sa parat o tab-ang nga tubig, nga kasagarang nagtumong sa katubigan nga mas gamay kay sa kalawran ug nga dili bug-os o kaha bug-os nalibotan sa yuta. Ang tubig naglangkob sa kapin sa 70 porsiyento sa nawong sa yuta.

Si Jehova ang Maglalalang ug Tigkontrolar. Ang Bibliya sublisubling nagpaila kang Jehova ingong ang Maglalalang sa kadagatan, nga naghimo niini nga lahi gikan sa mamalang yuta sa ikatulong adlaw sa paglalang. (Gen 1:​9, 10, 13; Neh 9:6; Buh 4:24; 14:15; Pin 14:7) Kini naghisgot usab sa iyang katakos sa paggamit sa iyang gahom ibabaw sa dagat ug sa pagkontrolar niini. (Job 26:12; Sal 65:7; 89:9; Jer 31:35) Sa dinhi pa ang iyang Anak sa yuta, siya gihatagan ug awtoridad sa iyang Amahan sa pagmando sa dagat sa epektibong paagi. (Mat 8:23-27; Mar 4:36-41; Ju 6:17-20) Gikontrolar sa Diyos ang dagat pinaagi sa pagpahimutang sa mga baybayon ug ingon man sa pagpataob ug pagpahunas nga maoy nagpugong sa dagat sulod sa gitakdang mga utlanan niini, nga nag-ali niini, pagaingnon pa, pinaagi sa mga pultahan. (Job 38:8-11; Sal 33:7; Pr 8:29; Jer 5:22; tan-awa ang BALAS.) Kini nga pagkontrolar sa dagat, ingon man ang kahinungdanon niini sa siklo sa tubig sa yuta (Ecc 1:7; Am 5:8), naghimo sa dagat nga usa ka pananglitan sa katingalahang mga buhat ni Jehova. (Sal 104:​24, 25) Sa balaknong pagkasulti, bisan ang dagat miduyog sa pagdayeg sa ilang Maglalalang.​—Sal 96:11; 98:7.

Kadagatan sa Israel. Labot sa kadagatan sa Israel, ang labing ilado mao ang “Dakong Dagat [Mediteranyo],” nga gitawag usab nga “dagat sa kasadpan” o gitawag lamang nga “Dagat.” (Jos 1:4; Deu 11:24; Num 34:5) Ang uban mao ang Pulang Dagat, o Dagat nga Ehiptohanon (Ex 10:19; Isa 11:15); Dagat sa Asin (o Patayng Dagat), Dagat sa Araba, o “sidlakang dagat” (Deu 3:17; Eze 47:18); ug ang Dagat sa Galilea, Dagat sa Kineret, o Dagat sa Tiberias. (Mat 4:18; Num 34:11; Ju 6:1; tan-awa ang GALILEA, DAGAT SA; DAKONG DAGAT; PULANG DAGAT; DAGAT SA ASIN.) Sa mga paghisgot sa Bibliya, ang partikular nga katubigan nga gitumong sa ekspresyong “dagat” sagad matino pinaagi sa konteksto. (Ex 14:2 [itandi ang 13:18]; Mar 2:13 [itandi ang ber 1].) Usahay ang Hebreohanong termino gipadapat sa mga suba.​—Jer 51:36 (nga naghisgot sa Euprates); Isa 19:5 (sa Nilo).

Ang Kahiladman. Sumala sa Greek and English Lexicon to the New Testament ni Parkhurst (London, 1845, p. 2), ang Gregong pulong nga aʹbys·sos, nga nagkahulogang “hilabihan o grabe ka lawom” ug sagad gihubad nga “kahiladman,” usahay gigamit sa pagtumong sa o sa pagtandi sa dagat tungod sa hilabihan, daw dili-matugkad nga kalalom niini. (Rom 10:​6, 7; itandi ang Deu 30:​12, 13.) Sa mga simbolo diha sa Pinadayag, “ang mapintas nga mananap nga mogula gikan sa kahiladman” (Pin 11:7) giingon, sumala sa Pinadayag 13:​1, nga mogula gikan sa “dagat.”​—Tan-awa ang KAHILADMAN.

Sinugdanan sa mga Linalang sa Dagat. Ang asoy sa Genesis nag-ingon nga ang mga linalang sa dagat ug ang nagalupad nga mga linalang mao ang unang mga mananap sa yuta. Kini mabasa: “Ug miingon ang Diyos: ‘Modagsang sa mga tubig ang panon sa buhing mga kalag ug manglupad ang nagalupad nga mga linalang ibabaw sa yuta sa nawong sa hawan sa mga langit.’ Ug gilalang sa Diyos ang dagkong linalang sa dagat ug ang matag buhing kalag nga nagalihok, nga gipadagsang sa mga tubig sumala sa ilang mga matang, ug ang matag pak-an nga nagalupad nga linalang sumala sa iyang matang. Ug nakita sa Diyos nga kadto maayo. Niana ang Diyos nagpanalangin kanila, nga nag-ingon: ‘Magmabungahon ug magdaghan kamo ug pun-a ang mga tubig sa mga dulang sa dagat, ug magdaghan ang nagalupad nga mga linalang diha sa yuta.’ Ug dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, ikalima nga adlaw.”​—Gen 1:20-23.

Sa pag-ingon nga “Modagsang sa mga tubig,” wala pasagdi sa Diyos ang dagat nga mao lamang ang mopatunghag kinabuhi, nga mopagula sa kinaunahang buhing mga linalang nga gikan niini inanayng motungha ang ubang matang sa mga mananap. Kay ang asoy usab nag-ingon nga “gilalang sa Diyos [ang mga linalang sa dagat] . . . sumala sa ilang mga matang.” Dugang pa, diha sa rekord sa ‘ikaunom nga adlaw’ ug sa paglalang sa mga mananap sa kamad-an, ang Diyos gihulagway nga nag-ingon: “Magpatungha ang yuta ug buhing mga kalag sumala sa ilang mga matang.” Ang Diyos wala magsugo sa dagat nga magpatunghag buhing mga butang alang sa yuta, o magtugot niining mga butanga nga inanayng motungha gikan sa dagat, apan “gibuhat sa Diyos” ang matag matang sumala sa nahiangayng puy-anan niini.​—Gen 1:​24, 25.

Masambingayong Paggamit.  Bisan tuod ang Yutang Saad miabot “gikan sa Pulang Dagat hangtod sa dagat sa mga Filistehanon [ang Dagat Mediteranyo] ug gikan sa kamingawan hangtod sa Suba [sa Euprates],” ang dominyo sa umaabot nga Mesiyanikong Hari gihubit nga “gikan sa usa ka dagat ngadto sa laing dagat ug gikan sa Suba ngadto sa mga kinatumyan sa yuta” nga dayag nga nagtumong sa tibuok globo. (Ex 23:31; Zac 9:​9, 10; itandi ang Dan 2:​34, 35, 44, 45.) Gipakita kini ni Mateo ug Juan sa ilang pagpadapat sa tagna ni Zacarias, nga nianang tagnaa si Zacarias nagkutlo sa Salmo 72:8.​—Mat 21:4-9; Ju 12:12-16.

Dakong kasundalohan. Gihubit ni Jeremias ang tingog sa mga moatake sa Babilonya nga “ingon sa dagat nga nagdaguok.” (Jer 50:42) Busa, sa dihang iyang gitagna nga “ang dagat” mosanap ibabaw sa Babilonya, dayag nga iyang gipasabot ang nagapanakop nga dakong kasundalohan ilalom sa mga Medianhon ug mga Persianhon.​—Jer 51:42; itandi ang Dan 9:26.

Mga katawhang nahimulag sa Diyos. Gipakasama ni Isaias ang daotang katawhan sa yuta, ang mga katawhang nahimulag sa Diyos, ngadto sa “dagat nga gikusokuso, sa dihang kini dili mahimong linaw, nga ang katubigan niini nagpadayon pagtugpo ug lusay ug lapok.” (Isa 57:20) Sa Pinadayag 17:​1, 15 ang “katubigan” nga diha niana “naglingkod” ang Dakong Babilonya giingon nga nagtumong sa “mga katawhan ug mga panon sa katawhan ug kanasoran ug mga pinulongan.” Si Isaias dugang nagtagna bahin sa Zion, ang “babaye” sa Diyos: “Tungod kay ang kabahandianon sa dagat mopaingon kanimo; ang mismong mga kahinguhaan sa kanasoran moabot kanimo.” (Isa 59:20; 60:​1, 5) Kini mopatim-awng nagpasabot sa pagliso sa daghang katawhan gikan sa taliwala sa mga panon sa katawhan sa yuta ngadto sa simbolikong “babaye” sa Diyos.

Gihubit ni Daniel ang upat ka “mananap” nga migula “gikan sa dagat” ug gibutyag nga kini nagsimbolo sa politikanhong mga hari o mga gingharian. (Dan 7:​2, 3, 17, 23) Sa susama, si Juan naghisgot sa usa ka “mapintas nga mananap nga migimaw gikan sa dagat,” nga mao, gikan sa dakong bahin sa katawhan nga nahimulag sa Diyos; ug ang iyang paghisgot sa simbolikong pinulongan bahin sa mga diadema ug sa usa ka trono sa makausa pa naglangkit sa ideya bahin sa usa ka politikanhong organisasyon uban niini nga mananap nga migimaw gikan sa “dagat.” (Pin 13:​1, 2) Iyang nakita usab diha sa panan-awon ang panahon sa dihang aduna unyay “usa ka bag-ong langit ug usa ka bag-ong yuta” ug sa dihang wala na “ang dagat,” nga mao, ang gubot nga masa sa katawhan nga nahimulag sa Diyos.​—Pin 21:1.

Mga tawong walay pagtuo. Ang usa ka tawo nga walay pagtuo, nga nagduhaduha inig-ampo niya sa Diyos, gipakasama sa tinun-an nga si Santiago ngadto sa “balod sa dagat nga ginakusokuso ug ginapadpad sa hangin.” Siya wala moila o magpabili sa maayong mga hiyas sa pagkamahinatagon ug mahigugmaong-kalulot sa Diyos. “Dili angay nga maghunahuna kanang tawhana nga siya adunay madawat gikan kang Jehova; siya usa ka tawong maduhaduhaon, mabalhinon sa tanan niyang mga dalan,” nag-ingon si Santiago.​—San 1:5-8.

Imoral nga mga tawo. Si Judas nga igsoon ni Santiago nagpasidaan sa iyang isigka-Kristohanon bahin sa dakong kapeligrohan gikan sa daotang mga tawo nga nakayuhot sa kongregasyon aron sa pagpasulod ug kahugawan sa moral. Siya nagtawag kanila ingong “nagpungasi nga mga balod sa dagat nga nagpabula sa ilang kaugalingong mga hinungdan sa kaulawan.” (Jud 4-13) Mahimong diha sa hunahuna ni Judas ang naunang giingon ni Isaias (57:20) ug lagmit mahulagwayong naghubit sa hugot nga di-pagpanumbaling nianang mga tawhana sa mga balaod sa Diyos ug sa ilang pagsalikway sa gilatid sa Diyos nga moral nga mga sukdanan tungod sa ilang malaw-ay ug mahilayong dalan. Sama sa giingon sa Commentary ni Cook sa Judas 13: “Ilang giladlad sa publiko ang lapok ug kahugawan sa ilang mga pagpatuyang . . . Busa kining mga tawhana nagpabula sa ilang kaugalingong mga buhat sa kaulawan, ug nagladlad niini aron makita sa tanang tawo, ug aron mabasol ang Simbahan tungod sa daotang mga buhat niining nagpakaaron-ingnon nga mga magtutuo.” Ang laing komentarista nag-ingon: “Ang ilang gipaambit maoy ingon kahaw-ang ug kawalay-bili sa bula sa mga balod sa dagat, ug ang resulta sa pagkatinuod mao ang pagmantala sa ilang kaugalingong kaulawan.”​—Barnes’ Notes on the New Testament, 1974; itandi ang paghubit ni Pedro bahin nianang mga tawhana diha sa 2Pe 2:10-22.