PAGKAUSAB SA DAGWAY
Usa ka milagrosong hitabo nga nasaksihan ni Pedro, Santiago, ug Juan, diin ‘misidlak ang nawong ni Jesus ingon sa adlaw, ug ang iyang panggawas nga mga besti migilaw ingon sa kahayag.’ (Mat 17:1-9; Mar 9:2-10; Luc 9:28-36) Si Marcos nag-ingon nga nianang panahona ang panggawas nga mga besti ni Jesus nahimong “puti pa kaayo kay sa besti nga mapaputi ni bisan kinsang tighinlog besti ibabaw sa yuta,” ug si Lucas nag-asoy nga “ang panagway sa iyang nawong nausab.” Ang pagkausab sa dagway nahitabo didto sa usa ka bukid human sa Paskuwa sa 32 K.P., dugaydugay pa una ang kataposang pagpanaw ni Jesus ngadto sa Jerusalem.
Sa wala pa mahitabo ang pagkausab sa dagway, si Jesus ug ang iyang mga tinun-an didto sa rehiyon sa Cesarea Filipos, ang presenteng-adlaw nga balangay sa Banyas. (Mar 8:27) Dili gayod mahitabong si Kristo ug ang mga apostoles mibiya gikan sa palibot niini nga dapit o rehiyon sa dihang miadto sa “hataas nga bukid.” (Mar 9:2) Ang Bukid sa Tabor gituohan nga mao ang dapit diin nahitabo ang pagkausab sa dagway sukad sa mga ikaupat nga siglo K.P., apan sanglit kini nahimutang nga mga 70 km (40 mi) sa HHK sa Cesarea Filipos, lagmit gayod nga dili kini mao nga dapit.—Tan-awa ang TABOR Num. 1.
Ang Bukid sa Hermon, sa laing bahin, maoy mga 25 km (15 mi) lamang sa AS sa Cesarea Filipos. Kini may gihabogong 2,814 m (9,232 p) ibabaw sa lebel sa dagat ug busa maoy “usa ka hataas nga bukid.” (Mat 17:1) Busa, ang pagkausab sa dagway lagmit nahitabo didto sa usa ka tagaytay sa Bukid sa Hermon. Kini mao ang panghunahuna sa daghang modernong mga eskolar, apan kay wala man kini hisgoti sa Bibliya, ang tukmang lokasyon niini dili matino.
Lagmit ang pagkausab sa dagway nahitabo sa gabii, kay ang mga apostoles “katulogon kaayo.” (Luc 9:32) Mas dayag kini nga panghitabo sa kagabhion, ug sila nagpalabay sa kagabhion didto sa bukid, kay pagkaugma pa man sila nanglugsong. (Luc 9:37) Apan, wala hisgoti sa Bibliya kon unsa ang gidugayon sa pagkausab sa dagway.
Una pa motungas sa bukid, gisukna ni Kristo ang tanan niyang mga tinun-an: “Sumala sa sulti sa mga tawo kinsa ba ako?” nga niana mitubag si Pedro: “Ikaw mao ang Kristo.” Niana gisultihan sila ni Jesus nga siya mamatay ug mabanhaw (Mar 8:27-31), bisan tuod nga siya misaad usab nga ang pipila sa iyang mga tinun-an “dili gayod makatilaw ug kamatayon” hangtod nga makita una nila “ang Anak sa tawo nga moabot diha sa iyang gingharian,” o “ang gingharian sa Diyos nga mahiabot nga may gahom.” (Mat 16:28; Mar 9:1) Kini nga saad natuman “unom ka adlaw sa ulahi” (o “walo” sumala ni Lucas, kinsa dayag nga naglakip sa adlaw sa pagsaad ug sa adlaw sa pagkatuman) sa dihang si Pedro, Santiago, ug Juan miuban kang Jesus ngadto sa “usa ka hataas nga bukid” (Mat 17:1; Mar 9:2; Luc 9:28) diin, samtang nag-ampo, nausab ang dagway ni Jesus sa atubangan kanila.
Panahon sa pagkausab sa dagway ni Jesus, si Moises ug Elias mipakita usab “uban ang himaya.” (Luc 9:30, 31; Mat 17:3; Mar 9:4) Nag-estoryahay sila bahin sa ‘pagbiya [usa ka porma sa Gregong pulong nga eʼxo·dos] ni Kristo nga gitakdang pagatumanon niya sa Jerusalem.’ (Luc 9:31) Kini nga eʼxo·dos, pagpanggula o pagbiya, dayag nga naglangkit sa kamatayon ni Kristo ug sa misunod nga pagbanhaw kaniya ngadto sa espirituhanong kinabuhi.
Miingon ang pipila ka kritiko nga ang pagkausab sa dagway maoy usa lamang ka damgo. Apan, dili makataronganong si Pedro, Santiago, ug Juan tanan managsama ug damgo. Gitawag mismo ni Jesus ang nahitabo nga usa ka “panan-awon” (Mat 17:9), apan dili usa ka taligmata lamang. Si Kristo tinuod nga diha nianang tungora, bisan tuod si Moises ug Elias, kinsa mga patay na, dili literal nga presente. Sila gihawasan diha sa panan-awon. Ang Gregong pulong nga gigamit alang sa “panan-awon” diha sa Mateo 17:9 maoy hoʹra·ma, nga gihubad usab nga “talan-awon.” (Buh 7:31) Kini wala magkahulogang dili tinuod, nga daw gilamat ang mga nakakita. Ni sila walay kalibotan sa kon unsay nahitabo, tungod kay sila bug-os nga nagmata sa dihang nakasaksi sa pagkausab sa dagway. Pinaagi sa ilang literal nga mga mata ug mga igdulungog sila aktuwal nga nakakita ug nakadungog sa kon unsay nahitabo nianang tungora.—Luc 9:32.
Samtang si Moises ug Elias mibulag gikan kang Jesus, si Pedro, nga “wala makasabot sa iyang giingon,” nagsugyot nga magpatindog ug tulo ka tolda, aron tagsaan si Jesus, Moises, ug Elias. (Luc 9:33) Apan samtang ang apostol nagsulti, usa ka panganod ang naporma (Luc 9:34), dayag (sama sa tolda nga tagboanan didto sa kamingawan) nga nagsimbolo sa presensiya ni Jehova didto sa ibabaw sa bukid diin nahitabo ang pagkausab sa dagway. (Ex 40:34-38) Gikan sa panganod migula ang tingog ni Jehova, nga nag-ingon: “Kini mao ang akong Anak, ang usa nga pinili. Patalinghog kamo kaniya.” (Luc 9:35) Mga tuig sa ulahi, maylabot sa pagkausab sa dagway, gipaila ni Pedro ang maong langitnong tingog ingong iya sa “Diyos nga Amahan.” (2Pe 1:17, 18) Bisan tuod nga sa nangagi ang Diyos namulong pinaagi sa mga manalagna, karon iyang gipaila nga iyang pagabuhaton kini pinaagi sa iyang Anak.—Gal 3:24; Heb 1:1-3.
Giisip ni apostol Pedro ang pagkausab sa dagway ingong usa ka kahibulongang kalig-onan sa matagnaong pulong, ug tungod sa pagkahimong saksing-nakakita sa kahalangdon ni Kristo, siya makapahibalo sa iyang mga magbabasa “sa gahom ug presensiya sa atong Ginoong Jesu-Kristo.” (2Pe 1:16, 19) Nasinati sa apostol ang katumanan sa saad ni Kristo nga ang pipila sa iyang mga sumusunod “dili gayod makatilaw ug kamatayon hangtod nga makita una nila ang gingharian sa Diyos nga mahiabot nga may gahom.” (Mar 9:1) Lagmit nga gipunting usab ni apostol Juan ang pagkausab sa dagway diha sa Juan 1:14.
Gisultihan ni Jesus ang iyang tulo ka apostoles: “Ayaw isulti ang panan-awon kang bisan kinsa hangtod nga mobangon ang Anak sa tawo gikan sa mga patay.” (Mat 17:9) Sukad niadto sila nagdumili sa pagtaho sa kon unsay ilang nakita ngadto kang bisan kinsa, lagmit bisan ngadto sa ubang mga apostoles. (Luc 9:36) Samtang naglugsong sa bukid, ang tulo ka apostoles naghisgotay kon unsay gipasabot ni Jesus “niining pagbangon gikan sa mga patay.” (Mar 9:10) Usa ka relihiyosong pagtulon-an sa mga Hudiyo niadtong panahona mao nga si Elias kinahanglang magpakita sa dili pa ang pagkabanhaw sa mga patay nga maoy magpaila sa pagsugod sa paghari sa Mesiyas. Busa, ang mga apostoles nangutana: “Nan, nganong nag-ingon ang mga eskriba nga kinahanglang moabot una si Elias?” Gipasaligan sila ni Jesus nga si Elias miabot na, ug ilang nasabtan nga siya naghisgot bahin kang Juan nga Tigbawtismo.—Mat 17:10-13.
Mopatim-aw nga ang pagkausab sa dagway nagpalig-on kang Kristo alang sa iyang mga pag-antos ug kamatayon, samtang kini usab nakahupay sa iyang mga sumusunod ug nagpalig-on sa ilang pagtuo. Kini nagpakita nga si Jesus nakabaton ug pag-uyon sa Diyos, ug kadto maoy usa ka pasiunang talan-awon sa iyang umaabot nga himaya ug pagmando sa Gingharian. Kini naglandong sa presensiya ni Kristo, sa dihang mabug-os na ang iyang harianong awtoridad.