Pag-ugmad sa Diyosnong Kahadlok
“Kahadloki si Jehova ug pahilayo gikan sa daotan.”—PROVERBIO 3:7.
1. Alang kang kinsa ang Proverbio gisulat?
ANG basahong Proverbio sa Bibliya naundan sa bahandi sa espirituwal nga tambag. Gitagana ni Jehova kining giyang-basahon sa sinugdan aron sa pagtudlo sa naghawas niyang nasod nga Israel. Karong adlawa, kini nagataganag maalamong mga pulong alang sa iyang balaan Kristohanong nasod, “kinsa hing-abtan sa kataposan sa sistema sa mga butang.”—1 Corinto 10:11; Proverbio 1:1-5; 1 Pedro 2:9.
2. Nganong ang pasidaan sa Proverbio 3:7 haom gayod karon?
2 Sa pagpakli sa Proverbio 3:7, atong mabasa: “Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata. Kahadloki si Jehova ug pahilayo gikan sa daotan.” Sukad pa sa panahon sa atong unang mga ginikanan, dihang gihaylo sa Serpente si Eva pinaagi sa saad labot sa ilang “pagkahibalo sa maayo ug daotan,” ang yanong tawhanong kaalam wala makatagana sa mga panginahanglan sa katawhan. (Genesis 3:4, 5; 1 Corinto 3:19, 20) Walay laing yugto sa kasaysayan nga kini labaw pang napadayag kay niining ika-20ng siglo—niining “kataposang mga adlaw” sa dihang ang katawhan, nga nagaani sa mga bunga sa pagkawalay-pagtuo sa Diyos, ebolusyonaryong panghunahuna, gihampak sa rasismo, kapintasan, ug sa tanang matang sa imoralidad. (2 Timoteo 3:1-5, 13; 2 Pedro 3:3, 4) Kini maoy usa ka ‘bag-ong kalibotan sa kagubot’ nga dili masulbad sa HK ni sa nabahinbahing mga relihiyon sa kalibotan.
3. Unsang mga kaugmaran ang gitagna alang sa atong adlaw?
3 Ang matagnaong Pulong sa Diyos nagpahibalo kanato nga ang mga panon sa demonyo nangadto sa “mga hari sa tibuok pinuy-anang yuta, aron sa pagtigom kanila alang sa gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan . . . ngadto sa dapit nga sa Hebreohanon gitawag ug Har–Magedon.” (Pinadayag 16:14, 16) Sa dili madugay abton ug kalisang gikan kang Jehova kadtong mga haria, o mga magmamando. Kini mahimo unyang sama sa kalisang nga gibati sa mga Canaanhon sa dihang miabot si Josue ug ang mga Israelinhon sa pagpahamtang ug silot kanila. (Josue 2:9-11) Apan karon ang usa nga gilandongan ni Josue, si Kristo Jesus—ang “Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo”—mao ang ‘motigbas sa mga nasod ug magahari kanila pinaagi sa olisi nga puthaw’ inigpadayag sa “mabangis nga kapungot sa Diyos nga Labing Gamhanan.”—Pinadayag 19:15, 16.
4, 5. Kinsay makakaplag ug kaluwasan, ug ngano?
4 Kinsay makakaplag ug kaluwasan nianang panahona? Ang mamaluwas mao, dili kadtong madaog sa kalisang, kondili kadtong nakaugmad ug matinahorong kahadlok kang Jehova. Inay nagapakamaalamon sa ilang kaugalingong mga mata, kini sila ‘nagpahilayo gikan sa daotan.’ Sa kamapaubsanon, ilang gipakaon ang ilang mga hunahuna sa kon unsay maayo, aron sa ingon ang daotan dili makasulod sa ilang hunahuha. Gipakahamili nila ang lalom nga pagtahod sa Soberano Ginoong Jehova, ang “Maghuhukom sa tibuok yuta,” nga hapit nang molaglag sa tanang nagapabilin sa pagkadaotan, sama sa iyang paglaglag sa dunot ug moral nga mga taga-Sodoma. (Genesis 18:25) Sa pagkamatuod, alang sa kaugalingong katawhan sa Diyos, “ang kahadlok kang Jehova maoy usa ka tuboran sa kinabuhi, sa pagpahilayo gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.”—Proverbio 14:27.
5 Niining adlaw sa balaang paghukom, ang tanan nga mitugyan sa ilang kaugalingon sa bug-os kang Jehova sa kahadlok nga dili-makapahimuot kaniya makasabot sa kamatuoran nga mahulagwayong gipahayag diha sa Proverbio 3:8: “Hinaot [ang kahadlok kang Jehova] mahimong kaayohan sa imong pusod ug kalig-on sa imong mga bukog.”
Pagpasidungog Kang Jehova
6. Unsay angay magpalihok kanato sa pagpatalinghog sa Proverbio 3:9?
6 Ang atong mapabilhon nga kahadlok kang Jehova, inubanan sa mainitong gugma alang kaniya, angayng mopalihok kanato sa pagpamati sa Proverbio 3:9: “Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong bililhong mga butang ug pinaagi sa unang mga bunga sa tanan nimong abot.” Kita wala pugsa sa pagpasidungog kang Jehova pinaagi sa atong mga halad. Kinahanglang kini sa kinabubut-on, sama sa gipaila sa hapit 12 ka higayon gikan sa Exodo 35:29 ngadto sa Deuteronomio 23:23 maylabot sa mga halad sa karaang Israel. Kining mga unang bunga ngadto kang Jehova kinahanglang mao ang kinamaayohang mga gasa nga atong ikahatag, agig pag-ila sa kaayo ug mahigugmaong-kalulot nga atong ginatagamtam gikan sa iyang mga kamot. (Salmo 23:6) Kini angay makita diha sa atong determinasyon sa “pagpadayon sa . . . pagpangita pag-una sa gingharian ug sa iyang pagkamatarong.” (Mateo 6:33) Ug unsay mosangpot gumikan sa pagpasidungog kang Jehova pinaagi sa atong bililhong mga butang? “Nan ang imong mga kamalig sa abiyo mapuno sa kadaghan; ug ang imong mga pug-anan magaawas sa bag-ong bino.”—Proverbio 3:10.
7. Unsang unang mga bunga ang kinahanglan natong ihalad kang Jehova, ug unsay mahimong resulta?
7 Ang pangunang paagi sa pagpanalangin ni Jehova kanato maoy sa espirituwal. (Malaquias 3:10) Busa, ang unang mga bunga nga atong ihalad ngadto kaniya kinahanglang sa kinadak-an sa espirituwal nga paagi. Kinahanglang gamiton nato ang atong panahon, enerhiya, ug kinahanglanong kusog sa pagtuman sa iyang kabubut-on. Kini sa baylo magapabaskog kanato, sa samang paagi nga ang maong kalihokan nahimong nakapalig-on nga “pagkaon” kang Jesus. (Juan 4:34) Ang atong espirituwal nga mga tipiganan mapuno, ug ang atong kalipay, nga gisimbolohan sa bag-ong bino, magaawas. Dugang pa, samtang kita masaligong nagaampo alang sa igong materyal nga pagkaon adlaw-adlaw, kita makahimo sa mapinadayonong pag-amot nga madagayaon gikan sa atong mga kahinguhaan sa pagsuportar sa tibuok-kalibotang buluhaton sa Gingharian. (Mateo 6:11) Ang tanang butang nga atong nabatonan, lakip na ang materyal nga mga kabtangan, atong nadawat gikan sa atong mahigugmaong langitnong Amahan. Siya magabubo ug dugang mga panalangin, sa sukod nga atong gamiton kining bililhong mga butang alang sa iyang kadayeganan.—Proverbio 11:4; 1 Corinto 4:7.
Mga Pagbadlong sa Gugma
8, 9. Sa unsang paagi angay natong tagdon ang pagbadlong ug pagdisiplina?
8 Diha sa mga bersikulo 11 ug 12, ang Proverbio kapitulo 3 sa makausa pa naghisgot mahitungod sa naglungtad malipayong relasyon tali sa amahan ug anak-lalaki diha sa diyosnong mga pamilya, ingon man tali kang Jehova ug sa iyang hinigugmang espirituwal nga mga anak sa yuta. Atong mabasa: “Ang disiplina ni Jehova, Oh anak ko, ayawg isalikway; ug ayaw kaligutgoti ang iyang pagbadlong, kay ang gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, maingon sa pagbadlong sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.” Ang mga tawo sa kalibotan dili gustong badlongon. Angay dawaton kana sa katawhan ni Jehova. Gikutlo ni apostol Pablo kining mga pulonga gikan sa Proverbio, nga nag-ingon: “Anak ko, ayaw pagtamaya ang disiplina ni Jehova, ni maluya ka sa dihang ikaw tul-iron niya; kay gihigugma ni Jehova kadtong iyang ginadisiplina . . . Tinuod, walay disiplina ang makalipay sa maong higayon, hinunoa makasakit hinoon; apan sa kaulahian kadtong nabansay niini magahatag ug bunga, nga mao, pagkamatarong.”—Hebreohanon 12:5, 6, 11.
9 Oo, ang pagbadlong ug pagdisiplina maoy usa ka hinungdanong bahin sa pagbansay sa matag usa kanato, kon kaha madawat nato kana gikan sa atong ginikanan, pinaagi sa Kristohanong kongregasyon, o samtang kita nagapamalandong sa Kasulatan panahon sa atong personal nga pagtuon. Ang kinabuhi ug kamatayon nahisandig sa atong pagpatalinghog sa disiplina, sumala sa giingon usab sa Proverbio 4:1, 13: “Pamati, Oh mga anak ko, sa disiplina sa usa ka amahan ug patalinghog, aron mahibalo sa pagsabot. Hawiri gayod ang pagpahamangno; ayaw pagbuhii. Bantayi kana, kay kana mismo maoy inyong kinabuhi.”
Ang Labing Dakong Kalipay
10, 11. Unsa ang pila ka bahin sa makalilipayng mga pulong sa Proverbio 3:13-18?
10 Pagkatahom sa mga kapahayagan nga mosunod karon, sa pagkamatuod ‘makalilipay ug tukmang mga pulong sa kamatuoran’! (Ecclesiastes 12:10) Kining dinasig nga mga pulong ni Solomon naghubit sa tinuod nga kalipay. Kini maoy mga pulong nga angay natong isilsil sa atong mga kasingkasing. Ato kining mabasa:
11 “Malipayon ang tawo nga nakakaplag sa kaalam, ug ang tawo nga nakakab-ot sa pagsabot, kay ang pagbaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi ug ang pagbaton niini labaw pa kay sa bulawan mismo. Kini labi pang bililhon kay sa korales, ug ang tanan nga imong gikalipayan dili ikatandi niini. Ang hataas nga mga adlaw anaa sa tuong kamot niini; diha sa walang kamot niini anaa ang mga bahandi ug kadungganan. Ang mga dalan niini maoy mga dalan sa kahimut-anan, ug ang tanan niining mga alagianan mga pakigdait. Kini maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga nagakupot niini, ug pagatawgong malipayon kadtong hugot nga magahawid niini.”—Proverbio 3:13-18.
12. Sa unsang paagi ang kaalam ug pagsabot makahatag ug kaayohan kanato?
12 Kaalam—pagkasubsob kining gihisgotan sa basahon sa Proverbio, 46 ka higayon tanantanan! “Ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdan sa kaalam.” Kini mao ang diyosnon, praktikal nga kaalam nga gipasukad sa kahibalo sa Pulong sa Diyos nga makapaarang sa iyang katawhan sa pag-agi sa luwas nga agianan latas sa makuyaw nga unos nga nagahaguros sa kalibotan ni Satanas. (Proverbio 9:10) Ang pagsabot, nga gihisgotan sa 19 ka higayon sa Proverbio, mao ang ikaduha lamang sa kaalam, nga nagatabang kanato sa pagsukol sa mga laraw ni Satanas. Aron magpadayon ang iyang malipotong mga buhat, ang dakong Kaaway giabagan ug libolibong tuig nga kasinatian. Apan kita adunay usa ka butang nga labi pang bililhon kay sa kasinatian ingong magtutudlo—diyosnong pagsabot, ang katakos sa pag-ila sa matarong gikan sa daotan ug sa pagpili sa hustong dalan nga pagalaktan. Mao kini ang gitudlo ni Jehova kanato pinaagi sa iyang Pulong.—Proverbio 2:10-13; Efeso 6:11.
13. Unsay makapanalipod kanato panahon sa kalisod sa panalapi, ug sa unsang paagi?
13 Ang ekonomikanhong kagubot sa kalibotan karon maoy tilimad-on sa katumanan sa tagna sa Ezekiel 7:19: “Diha sa kadalanan ilang ilabay ang ilang salapi, ug ang ilang bulawan mahimong dulumtanan. Ang ilang salapi ug ang ilang bulawan dili makaluwas kanila sa adlaw sa kasuko ni Jehova.” Ang tanang materyal nga bahandi sa yuta dili gayod ikatandi sa makaluwas nga gahom sa kaalam ug pagsabot. Ang maalamong Hari nga si Solomon miingon sa laing okasyon: “Ang kaalam maoy usa ka panalipod maingon nga ang salapi usa ka panalipod; apan ang bintaha sa kahibalo mao nga kana nga kaalam nagatipig sa kinabuhi sa mga tag-iya niini.” (Ecclesiastes 7:12) Malipayon matuod ang tanan nga nagalakaw karon diha sa mga dalan sa kahimut-anan ni Jehova ug kinsa sa kaalam mipili sa “hataas nga mga adlaw,” ang walay kataposang kinabuhi nga mao ang gasa sa Diyos ngadto sa tanan nga nagapakitag pagtuo sa halad lukat ni Jesus!—Proverbio 3:16; Juan 3:16; 17:3.
Pag-ugmad sa Tinuod nga Kaalam
14. Sa unsang mga paagi gipasundayag ni Jehova ang sulondang kaalam?
14 Haom lamang nga kitang mga tawo, nga gilalang sumala sa dagway sa Diyos, maningkamot sa pag-ugmad sa kaalam ug pagsabot, mga hiyas nga gipasundayag mismo ni Jehova diha sa pagbuhat niya sa kahibulongang mga buhat sa paglalang. “Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta. Lig-on niyang gitukod ang mga langit pinaagi sa pagsabot.” (Proverbio 3:19, 20) Sunod gibuhat niya ang buhing mga linalang, dili pinaagi sa usa ka mistiko, dili-ikasaysay nga proseso sa ebolusyon, kondili pinaagi sa laktod nga mga buhat sa paglalang, ang matag usa “sumala sa matang niini” ug alang sa maalamong katuyoan. (Genesis 1:25) Sa dihang sa kataposan ang tawo gilalang nga may intelihensiya ug mga katakos nga labaw kaayo sa mga hayop, ang pagpamalakpak sa manulondang mga anak sa Diyos tino nga milanog ug milanog-pag-usab sa kalangitan. (Itandi ang Job 38:1, 4, 7.) Ang may salabotang pagkahibalo-daan ni Jehova, ang iyang kaalam, ug ang iyang gugma tin-aw nga nakita diha sa tanan niyang mga gama sa yuta.—Salmo 104:24.
15. (a) Nganong dili igo ang pag-ugmad lamang sa kaalam? (b) Unsang pagsalig ang angay pukawon diha kanato sa Proverbio 3:25, 26?
15 Dili lamang gikinahanglan natong ugmaron ang mga hiyas ni Jehova sa kaalam ug pagsabot kondili magpabilin usab diha niana nga malig-on, nga dili gayod magtinapol sa atong pagtuon sa iyang Pulong. Siya nagtambag kanato: “Anak ko, hinaot nga dili kini mahilayo gikan sa imong mga mata. Bantayi ang praktikal nga kaalam ug katakos sa paghunahuna, ug kini mahimong kinabuhi alang sa imong kalag ug dayandayan sa imong liog.” (Proverbio 3:21, 22) Sa ingon kita makalakaw nga may kasegurohan ug kalinaw sa hunahuna, bisan panahon sa samag-kawatan nga pag-abot sa adlaw sa “kalit nga kalaglagan” nga modangat sa kalibotan ni Satanas. (1 Tesalonica 5:2, 3) Sa panahon mismo sa dakong kasakitan, “dili ka angay malisang sa bisan unsang kalit makuyaw nga butang, ni sa unos nga modangat sa mga daotan, kay kini moabot. Kay si Jehova mismo mahimo, sa pagkamatuod, nga imong pagsalig, ug siya magabantay gayod nga dili madakpan ang imong tiil.”—Proverbio 3:23-26.
Gugma sa Paghimog Maayo
16. Unsang buhat ang gikinahanglan sa mga Kristohanon dugang pa sa kasibot sa pag-alagad?
16 Kini maoy mga adlaw sa pagpakitag kadasig diha sa pagwali niining maayong balita sa Gingharian alang sa pagpamatuod sa tanang kanasoran. Apan kining pagpamatuod nga buluhaton kinahanglang abagan sa ubang Kristohanong kalihokan, ingon sa gihubit sa Proverbio 3:27, 28: “Ayaw hikawi sa maayo sila nga nanginahanglan niini, kon anaa sa imong gahom ang paghimo niini. Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: ‘Lakaw, ug balik lang ug mohatag ako niini ugma,’ kon ikaw aduna niini.” (Itandi ang Santiago 2:14-17.) Diha sa kadaghanan sa kalibotan nga anaa sa kawalad-on ug kagutom, may dinaliang mga tawag alang kanato sa pagtabang sa atong isigkatawo, ilabina sa atong espirituwal nga mga igsoon. Sa unsang paagi ang mga Saksi ni Jehova misanong?
17-19. (a) Unsang dinaliang panginahanglan ang natagana sa 1993, ug uban sa unsang pagsanong? (b) Unsay nagpasundayag nga ang atong naglisod nga mga igsoon “nanagpanggula nga bug-os madaogon”?
17 Tagda ang usa ka pananglitan: Sa miaging tuig, may dinaliang tawag alang sa tabang gikan sa kanhi Yugoslavia. Ang panag-igsoonay sa kasikbit nga kanasoran talagsaong misanong. Sa panahon sa tugnaw kaayong mga bulan sa milabayng tingtugnaw, nahimong posible alang sa daghang trak sa hinabang sa pagsulod sa dapit sa gubat, nga nagdala sa ulahing mga publikasyon, mga sapot sa tingtugnaw, pagkaon, ug mga tambal ngadto sa nanginahanglang mga Saksi. Sa usa ka higayon, ang mga igsoon nangayog permiso aron mahatod ang 15 ka toniladang mga hinabang, apan sa dihang ilang nadawat ang permiso, kadto maoy alang sa 30 ka tonilada! Ang mga Saksi ni Jehova sa Austria dalidaling mipadalag tulo pa ka trak. Tanantanan, 25 ka tonilada ang nakaabot sa mga destinasyon niini. Pagkadako sa kalipay sa atong mga igsoon sa pagdawat niining dagayang espirituwal ug materyal nga mga tagana!
18 Sa unsang paagi misanong ang mga nakadawat? Sayo niining tuiga, usa ka ansiano nagsulat: “Ang igsoong mga lalaki ug mga babaye sa Sarajevo buhi ug maayo, ug ang labing hinungdanon, kami sa gihapon lig-on sa espirituwal sa paglahutay niining binuang nga gubat. Ang kahimtang lisod kaayo labot sa pagkaon. Hinaot si Jehova magapanalangin ug magaganti kaninyo tungod sa mga paningkamot nga inyong gihimo alang kanamo. Ang mga awtoridad adunay linaing pagtamod sa mga Saksi ni Jehova tungod sa ilang sulondang paagi sa pagkinabuhi ug tungod sa ilang pagtahod sa mga awtoridad. Kami usab mapasalamaton sa espirituwal nga pagkaon nga inyong gipadala kanamo.”—Itandi ang Salmo 145:18.
19 Kining nameligro nga mga igsoon nagpakita usab ug apresasyon, pinaagi sa ilang masibotong pag-alagad sa kanataran. Daghang silingan ang miduol kanila nga mihangyog mga pagtuon sa Bibliya sa balay. Sa siyudad sa Tuzla, diin lima ka toniladang hinabang nga pagkaon ang nahatod, 40 ka magmamantala ang mitaho ug 25 oras kada usa sa pag-alagad sa aberids sulod sa bulan, uban sa maayong pag-abag sa siyam ka payunir sa kongregasyon. Sila may talagsaong tumatambong nga 243 sa Memoryal sa kamatayon ni Jesus. Kining minahal nga mga igsoon sa pagkamatuod “nanggula nga bug-os mga mananaog pinaagi kaniya nga nahigugma kanato.”—Roma 8:37.
20. Unsang “panag-angay” ang nahitabo sa kanhi Unyon Sobyet?
20 Ang pagkamanggihatagon nga gipakita sa dakong komboy sa hinabang nga pagkaon ug sapot sa tingtugnaw nga gipadala ngadto sa kanhi Unyon Sobyet gitumbasan usab sa kasibot sa mga igsoon didto. Pananglitan, sa Moscow ang tumatambong sa Memoryal niining tuiga maoy 7,549, kon itandi sa 3,500 sa miaging tuig. Sa samang yugto, ang mga kongregasyon niadtong siyudara mitubo gikan sa 12 ngadto sa 16. Sa tibuok kanhing Unyon Sobyet (walay labot ang mga Estado sa Baltic), ang pagtubo sa mga kongregasyon maoy 14 porsiento, sa magmamantala sa Gingharian 25 porsiento, ug sa mga payunir 74 porsiento. Pagkatalagsaong espiritu sa kasibot ug pagsakripisyo-sa-kaugalingon! Kini nagapahinumdom sa usa sa “panag-angay” sa unang siglo. Ang mga Kristohanon nga may espirituwal ug materyal nga mga bahandi mihatag ug dagayang mga gasa alang sa naalaot nga mga dapit, samtang ang kasibot niining mga naglisod sa materyal nakahatag kalipay ug pagdasig sa mga naghatag.—2 Corinto 8:14.
Dumti ang Daotan!
21. Sa unsang paagi gitandi ang mga maalamon ug ang mga buangbuang diha sa paniklop nga mga pulong sa Proverbio kapitulo 3?
21 Ang ikatulong kapitulo sa Proverbio sunod mipresentar ug sunodsunod nga panagtandi, nga mitiklop pinaagi niini nga tambag: “Ayaw kasinahi ang tawo nga mapintas, ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan. Kay ang tawong malipoton dulumtanan kang Jehova, apan ang Iyang pagpakigsuod maoy uban sa mga matarong. Ang pagpanghimaraot ni Jehova anaa sa balay sa daotan, apan ang puloy-anan sa mga matarong iyang panalanginan. Kon bahin sa mga mayubiton, siya mismo magayubit; apan sa mga maaghop siya magapakitag pag-uyon. Himaya ang mabatonan sa mga maalamon, apan ang mga buangbuang magatuboy sa kaulawan.”—Proverbio 3:29-35.
22. (a) Sa unsang paagi kita makalikay sa dulnganan sa mga buangbuang? (b) Unsay gidumtan sa mga maalamon, ug unsay ilang ginaugmad, uban sa unsang ganti?
22 Sa unsang paagi kita makalikay sa dulnganan sa mga buangbuang? Kinahanglang makakat-on kita sa pagdumot sa daotan, oo, dumti ang gidumtan ni Jehova—ang tanang malipotong mga paagi niining mapintas, sad-an sa dugo nga kalibotan. (Tan-awa usab ang Proverbio 6:16-19.) Sa kasukwahi, kinahanglang ugmaron nato ang maayo—pagkatul-id, pagkamatarong, ug pagkamaaghop—aron nga sa pagpaubos ug sa kahadlok kang Jehova mahimong mabatonan nato ang “mga bahandi ug himaya ug kinabuhi.” (Proverbio 22:4) Mao kini ang ganti kanatong tanan nga sa kamaunongon magapadapat sa tambag: “Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing.”
Unsay Imong Komento?
◻ Sa unsang paagi ang temang teksto niining pagtuona ikapadapat karong adlawa?
◻ Sa unsang paagi atong mapasidunggan si Jehova?
◻ Nganong dili nato pakamenoson ang disiplina?
◻ Asa makaplagan ang labing dakong kalipay?
◻ Sa unsang paagi mahimo natong higugmaon ang maayo ug dumtan ang daotan?
[Hulagway sa panid 18]
Kadtong nagahalad sa ilang labing maayo sa pagsakripisyo kang Jehova madagayaong pagapanalanginan