Si Job Milahutay​—Kita Usab Makalahutay!

“Tan-awa! Among ginapahayag nga malipayon kadtong mga nakalahutay.”​—SANTIAGO 5:11.

 1. Unsay gisulti sa usa ka tigulang nga Kristohanon bahin sa iyang mga pagsulay?

‘GIGUKOD ako sa Yawa! Parehas gayod kang Job ang akong gibati!’ Uban niining mga pulonga gipahayag ni A. H. Macmillan ang iyang gibati ngadto sa usa ka suod nga higala sa mga hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova. Gitapos ni Igsoong Macmillan ang iyang yutan-ong kurso sa edad nga 89 niadtong Agosto 26, 1966. Siya nahibalo nga ang kadungganan alang sa matinumanong pag-alagad sa dinihogang mga Kristohanong sama kaniya “mahiuban dayon kanila.” (Pinadayag 14:13) Sa pagkamatuod, sila magpadayon sa pag-alagad kang Jehova nga walay pagkaputol pinaagi sa pagkabanhaw ngadto sa dili-mamatay nga kinabuhi sa langit. Ang iyang mga higala nalipay nga nakab-ot ni Igsoong Macmillan ang maong ganti. Hinunoa, sa iyang kataposang mga tuig sa yuta, giatake siya sa nagkalainlaing mga pagsulay, lakip na sa suliran sa panglawas nga nagpaamgo kaniya sa mga pagsulay ni Satanas sa pagpukan sa iyang integridad sa Diyos.

 2, 3. Kinsa si Job?

² Sa dihang miingon si Igsoong Macmillan nga parehas gayod kang Job ang iyang gibati, siya naghisgot sa usa ka tawo nga nakalahutay ug dagkong mga pagsulay sa pagtuo. Si Job nagpuyo “sa yuta sa Uz,” malagmit sa amihanang Arabia. Usa ka kaliwat sa anak ni Noe nga si Shem, siya maoy usa ka magsisimba ni Jehova. Ang mga pagsulay ni Job tingali nahitabo sa mga panahon tali sa kamatayon ni Jose ug sa panahon nga napamatud-an ni Moises ang iyang kaugalingon nga matarong. Niadtong panahona walay tawo sa yuta ang makatumbas sa diyosnong debosyon ni Job. Gilantaw ni Jehova si Job ingong usa ka tawong matarong, matul-id, mahinadlokon-sa-Diyos.​—Job 1:1, 8.

³ Ingon nga mao “ang labing bantogan sa tanang mga taga-Oryente,” daghan kaayog sulugoon si Job, ug siya may 11,500 ka kahayopan. Apan ang espirituwal nga mga bahandi mao ang labing importante kaniya. Sama sa diyosnong mga amahan karong adlawa, dayag nga gitudloan ni Job ang iyang pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye bahin kang Jehova. Bisag wala na sila magpuyo diha sa iyang balay, siya naglihok ingong saserdote sa pamilya pinaagi sa pagtanyag ug mga halad alang kanila, kon makasala man ugaling sila.​—Job 1:2-5.

 4. (a) Nganong angay palandongon sa ginalutos nga mga Kristohanon ang tawong si Job? (b) Mahitungod kang Job, unsang mga pangutana ang atong hisgotan?

⁴ Si Job maoy usa ka tawo nga palandongon sa ginalutos nga mga Kristohanon aron malig-on ang ilang kaugalingon alang sa mapailobong paglahutay. “Tan-awa!” misulat ang disipulong si Santiago. “Among ginapahayag nga malipayon kadtong mga nakalahutay. Kamo nakadungog sa pag-agwanta ni Job ug nakakita sa sangpotanan nga gihatag ni Jehova, nga si Jehova malumo kaayo sa pagmahal ug maluluy-on.” (Santiago 5:11) Sama kang Job, ang dinihogang mga sumusunod ni Jesus ug ang presenteng-adlawng “dakong panon” kinahanglang molahutay aron masagubang ang mga pagsulay sa pagtuo. (Pinadayag 7:1-9) Busa, unsang mga pagsulay ang gilahutay ni Job? Nganong nahitabo kini? Ug sa unsang paagi makabenepisyo kita gikan sa iyang mga eksperyensiya?

Usa ka Hinungdanong Isyu

 5. Wala mahibalo si Job, unsay nahitabo sa langit?

⁵ Wala mahibaloi ni Job, usa ka dakong isyu sa dili madugay ipatugbaw sa langit. Usa ka adlaw “ang mga anak sa matuod nga Diyos nanuol sa pagpakita atubangan ni Jehova.” (Job 1:6) Ang bugtong-anak sa Diyos, ang Pulong, didto. (Juan 1:1-3) Didto usab ang matarong nga mga manulonda ug ang masupilong manulondang ‘mga anak sa Diyos.’ (Genesis 6:1-3) Si Satanas didto, kay ang iyang pagtambog gikan sa langit wala pa man mahitabo hangtod human nga natukod ang Gingharian sa 1914. (Pinadayag 12:1-12) Sa mga adlaw ni Job, si Satanas nagpatugbaw ug usa ka hinungdanong isyu. Duol na niyang ipahayag ang pagduhaduha sa pagkamatarong sa pagkasoberano ni Jehova ibabaw sa tanan Niyang mga linalang.

 6. Unsa ang gipaningkamotan ni Satanas nga himoon, ug sa unsang paagi iyang gibutangbutangan si Jehova?

⁶ “Diin ka gikan?” nangutana si Jehova. Si Satanas mitubag: “Gikan sa akong pagsuroysuroy didto sa yuta ug sa pagngadto nganhi niini.” (Job 1:7) Siya nagpangitag usa nga matukob. (1 Pedro 5:8, 9) Pinaagi sa pagbungkag sa integridad sa mga indibiduwal nga nagaalagad kang Jehova, maningkamot si Satanas sa pagpamatuod nga wala gayoy tawo ang bug-os magmasinugtanon sa Diyos tungod sa gugma. Naghisgot bahin niini nga isyu, si Jehova nangutana kang Satanas: “Gipalandong mo ba si Job nga akong alagad, nga walay sama kaniya diha sa yuta, usa ka tawong matarong ug matul-id, nga mahinadlokon sa Diyos ug nagapahilayo sa daotan?” (Job 1:8) Si Job nakaabot sa mga sukdanan sa Diyos nga gipalandong ang iyang mga dili-kahingpitan. (Salmo 103:10-14) Apan si Satanas mitubag: “Mahadlok ba lamang si Job sa Diyos sa walay hinungdan? Dili ba imo man siya nga gipanalipdan ug ang iyang balay ug ang tanan niyang butang? Gipanalanginan mo ang buhat sa iyang mga kamot, ug ang iyang mga kahayopan nakalukop sa tibuok nga yuta.” (Job 1:9, 10) Busa gibutangbutangan sa Yawa si Jehova pinaagi sa pagpasabot nga walay nahigugma ug nagsimba Kaniya sa kon unsa Siya kondili nga Iyang ginahiphipan ang mga linalang aron moalagad Kaniya. Si Satanas nag-ingon nga si Job nag-alagad sa Diyos alang sa hakog nga bentaha, dili tungod sa gugma.

Miatake si Satanas!

 7. Sa unsang paagi gihagit sa Yawa ang Diyos, ug unsa ang pagsanong ni Jehova?

⁷ “Apan,” miingon si Satanas, “karon, bakyawa ang imong kamot, palihog, ug tandoga ang tanan nga anaa kaniya ug tan-awa kon dili ka ba niya tunglohon bisan sa atubangan mismo sa imong nawong.” Unsay pagsanong sa Diyos niini nga mainsultohong hagit? “Tan-awa!” miingon si Jehova. “Ang tanan nga anaa kaniya anaa sa imong kamot. Ugaling ayaw lamang pagtandoga siya sa iyang kaugalingon!” Ang Yawa miingon nga ang tanang nabatonan ni Job gipanalanginan, midaghan, ug gipanalipdan. Gitugotan sa Diyos si Job nga mag-antos, hinunoa ang iyang lawas dili pagatandogon. Naglungotlungot nga makahimog daotan, mibiya si Satanas sa panagtigom.​—Job 1:11, 12.

 8. (a) Unsang materyal nga mga kapildihan ang naagoman ni Job? (b) Unsa ang kamatuoran bahin sa “mismong kalayo sa Diyos”?

⁸ Wala magdugay, misugod ang sataniko nga pag-atake. Usa sa mga sulugoon ni Job naghatod kaniya niining daotang balita: “Ang mga baka gipanagdaro ug ang mga baye nga asno nanagsibsib duol kanila sa dihang ang mga Sabeohanon misulong kanila ug gipangdala sila, ug ilang gipamatay ang mga sulugoon sa sulab sa pinuti.” (Job 1:13-15) Ang panalipod gikuha gikan sa palibot sa kabtangan ni Job. Halos dihadiha, ang direktang gahom sa demonyo gigamit, kay ang laing sulugoon mitaho: “Ang mismong kalayo sa Diyos nahulog gikan sa langit ug nasunog ang mga karnero ug ang mga sulugoon ug giut-ot sila.” (Job 1:16) Pagkayawan-on nga ipakita nga ang Diyos maoy responsable sa maong kadaot bisan sa iyang kaugalingong ulipon! Sanglit gikan man sa langit ang kilat, si Jehova dayon ang pasanginlan, apan ang tinuod mao nga gikan sa demonyo ang kalayo.

 9. Sa unsang paagi ang kapildihan sa panalapi nakaapekto sa relasyon ni Job sa Diyos?

⁹ Samtang nagpadayon si Satanas sa pag-atake, laing sulugoon ang mitaho nga gikuha sa mga Caldeanhon ang mga kamelyo ni Job ug gipamatay ang tanang ubang mga sulugoon. (Job 1:7) Bisag napobre si Job, kini wala makadaot sa iyang relasyon sa Diyos. Malahutay mo ba ang dakong kapildihan sa materyal nga dili mabungkag ang imong pagkamaunongon kang Jehova?

Mas Dagkong mga Kadaot Mihampak

10, 11. (a) Unsay nahitabo sa napulo ka anak ni Job? (b) Human sa makasubong kamatayon sa mga anak ni Job, unsay iyang panglantaw kang Jehova?

¹⁰ Ang Yawa wala pa matapos sa pag-atake kang Job. Lain pa nga sulugoon mitaho: “Ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong mga anak nga babaye nangaon ug nanginom ug bino sa balay sa ilang kamagulangang lalaki. Ug, tan-awa! dihay usa ka dakong hangin nga miabot gikan sa kamingawan, ug gilapdosan ang upat ka ngilit sa balay, ug ang mga batan-on natumbahan niini ug sila nangamatay. Ug ako lamang ang nakakalagiw sa pagsugilon kanimo.” (Job 1:18, 19) Ang walay alamag tingali moingon nga ang kalumpagan nga gipahinabo sa maong hangin maoy ‘usa ka buhat sa Diyos.’ Apan, gitandog sa gahom sa demonyo ang labing talandogong bahin ni Job.

¹¹ Naguol sa hilabihan, ‘gigisi [ni Job] ang iyang walay-bukton nga sapot, gialotan ang buhok sa iyang ulo, mihapa sa yuta, ug miyukbo.’ Bisan pa, pamati sa iyang mga pulong. “Si Jehova mihatag, ug si Jehova ang mikuha. Pasagdi nga padayong madayeg ang ngalan ni Jehova.” Ang asoy nagdugang: “Niining tanan si Job wala makasala o magbutangbutang ug bisan unsa nga dili-angay sa Diyos.” (Job 1:20-22) Si Satanas napildi na usab. Komosta kon ugaling kita mamatyan ug maguol ingong mga alagad sa Diyos? Ang dili-hakog nga debosyon kang Jehova ug pagsalig kaniya makatabang kanatong makalahutay ingong mga maghuhupot sa integridad, sama kang Job. Ang mga dinihogan ug ang ilang mga kauban nga adunay yutan-ong paglaom tino nga makakuhag paglipay ug kalig-on gikan niini nga asoy sa pagkamalahutayon ni Job.

Ang Isyu Nagkainit

12, 13. Diha sa laing panagtigom sa langit, unsay gihangyo ni Satanas, ug sa unsang paagi misanong ang Diyos?

¹² Sa ulahi si Jehova nagpatawag ug laing panagtigom sa hawanan sa langit. Si Job wala nay anak, tawong kabos, nga daw gisakit sa Diyos, apan wala-mabungkag ang iyang integridad. Siyempre, dili moadmiter si Satanas nga ang iyang mga akusasyon batok sa Diyos ug kang Job bakak. Karon hapit nang makadungog ang ‘mga anak sa Diyos’ sa argumento ug kontra-argumento samtang gimaniobra ni Jehova ang Yawa aron mahusay ang isyu.

¹³ Sa pagsukmat kang Satanas, si Jehova nangutana: “Diin ka ba gikan?” Ang tubag? “Gikan sa akong pagsuroysuroy sa yuta ug sa pagngadto nganhi niini.” Gihisgotan na usab ni Jehova ang iyang matarong, matul-id, mahinadlokon-sa-Diyos nga alagad nga si Job, kinsa nagpabilin gihapong malig-on sa iyang integridad. Ang Yawa mitubag: “Panit sa panit, ug ang tanan nga iya sa usa ka tawo iyang ihatag alang sa iyang kalag. Apan bakyawa ang imong kamot, palihog, ug tandoga ang iyang bukog ug ang iyang unod ug tan-awa kon dili ka ba niya tunglohon sa atubangan sa imong nawong.” Busa ang Diyos miingon: “Anaa siya sa imong kamot! Bantayi lamang ang iyang kalag mismo!” (Job 2:2-6) Nagpasumbingay nga wala pa makuha ni Jehova ang tanang mga babag sa panalipod, gipangayo ni Satanas nga tandogon ang bukog ug unod ni Job. Ang Yawa wala tugoti sa pagpatay kang Job; apan si Satanas nahibalo nga ang pisikal nga sakit mohatag kaniyag kasakit ug ipakita kini nga siya nag-antos sa silot gikan sa Diyos tungod sa tago nga mga sala.

14. Pinaagi sa unsa nga gihampak ni Satanas si Job, ug nganong walay tawo ang makahatag ug kahupayan sa nag-antos?

¹⁴ Gipapahawa gikan sa panagtigom, si Satanas milakaw nga may yawan-ong kalipay. Iyang gihampak si Job ug “ngutngot nga hubag gikan sa lapalapa sa iyang tiil hangtod sa alimpulo.” Pagkagrabe sa kasakitan ang giantos ni Job samtang siya nagpungko diha sa mga abo ug bika ang iyang gigamit sa pagkalot sa iyang kaugalingon! (Job 2:7, 8) Walay tawhanong doktor ang makahupay niining hilabihan ka sakit, makaluod, ug makauulaw nga balatian, tungod kay gipahinabo kadto sa satanikong gahom. Si Jehova lamang ang makaayo kang Job. Kon usa ikaw ka masakitong alagad sa Diyos, ayaw gayod kalimot nga ang Diyos makatabang kanimo sa paglahutay ug makahatag kanimog kinabuhi diha sa usa ka walay-sakit nga bag-ong kalibotan.​—Salmo 41:1-3; Isaias 33:24.

15. Unsay giawhag sa asawa ni Job nga iyang buhaton, ug unsa may iyang reaksiyon?

¹⁵ Sa kataposan, ang asawa ni Job miingon: “Mopadayon ka ba gihapon sa imong malig-ong paghupot sa integridad? Tungloha ang Diyos ug pagpakamatay!” Ang “integridad” nagkahulogan ug dili-masaway nga debosyon, ug tingali siya misulti nga makantalitahon aron makuha si Job sa pagtunglo sa Diyos. Apan siya mitubag: “Ikaw nagasulti sama sa usa ka buang nga babaye. Modawat ba lamang kita sa maayo gikan sa kamot sa Diyos ug dili modawat sa daotan?” Bisan kining planoha ni Satanas wala molampos, kay kita gisultihan: “Niining tanan si Job wala makasala pinaagi sa iyang mga ngabil.” (Job 2:9, 10) Pananglit kon ang nagasupak nga mga membro sa pamilya moingon nga kita kulag-pangisip nga naghagohago sa walay kapuslanan diha sa Kristohanong mga pangagpas ug awhagon kita sa pagsalikway kang Jehova nga Diyos. Sama kang Job, kita makalahutay sa maong pagsulay tungod kay atong gihigugma si Jehova ug nagatinguha sa pagdayeg sa iyang balaang ngalan.​—Salmo 145:1, 2; Hebreohanon 13:15.

Tulo ka Mapahitas-ong mga Limbongan

16. Kinsa ang miabot, sa paglipay kunohay ni Job, apan sa unsang paagi gimaniobra sila ni Satanas?

¹⁶ Diha sa napamatud-an nga laing sataniko nga laraw, ang tulo ka “kauban” miabot sa paglipay kunohay kang Job. Ang usa mao si Eliphaz, lagmit kaliwat ni Abraham pinaagi ni Esau. Sanglit si Eliphaz ang nakapribilehiyo sa pagsultig una, tingali siya ang kinamagulangan. Presente, usab, mao si Bildad, nga kaliwat ni Shuah, nga usa sa mga anak ni Abraham pinaagi ni Keturah. Ang ikatulong lalaki mao si Sophar, nga gitawag nga Naamatihanon aron sa pagpaila sa iyang pamilya o dapit nga gipuy-an, tingali sa amihanan-kasadpan sa Arabia. (Job 2:11; Genesis 25:1, 2; 36:4, 11) Sama niadtong mosulay sa pagpasalikway sa Diyos sa mga Saksi ni Jehova karong adlawa, gimaniobra ni Satanas kining tulo ka tawo agig paningkamot aron dawaton ni Job nga siya sad-an sa bakak nga mga sumbong ug sa pagbungkag sa iyang integridad.

17. Unsay gihimo sa tulo nga miduaw, ug unsay wala nila himoa sulod sa pito ka adlaw ug pito ka gabii?

¹⁷ Ang tulo ka tawo nagpakitag dakong simpatiya kunohay pinaagi sa paghilak, paggisi sa ilang mga bisti, ug sa pagsaliyab ug abog diha sa ilang mga ulo. Unya sila milingkod uban ni Job pito ka adlaw ug pito ka gabii nga walay gisulti nga usa ka pulong sa paglipay! (Job 2:12, 13; Lucas 18:10-14) Kining tulo ka mapahitas-ong mga limbongan wala gayoy espirituwalidad sa pagkaagi nga sila walay makapalipay nga isulti bahin kang Jehova ug sa iyang mga saad. Bisan pa, namupo silag sayop nga mga konklusyon ug nangandam sa paggamit niini batok kang Job sa dihang nasunod na nila ang seremonyas sa dayag nga kasubo. Makaiikag, sa wala pa matapos ang pito-ka-adlaw nga walay tingogtingog, ang batan-ong Elihu milingkod sa dapit nga madungog niya ang panagsultihay.

18. Nganong nangitag kalinaw si Job diha sa kamatayon?

¹⁸ Sa kataposan misulti si Job. Sanglit walay nadawat nga paglipay gikan sa tulo ka tawo nga miduaw, iyang gipanghimaraot ang iyang adlawng natawhan ug nahibulong kon nganong gilugwayan pa ang iyang miserableng kinabuhi. Siya nangitag kalinaw diha sa kamatayon, nga wala gayod maghanduraw nga siya makabaton pa pag-usab ug tinuod nga kalipay sa dili pa mamatay, karon nga siya kabos na, namatyan, ug grabe ka masakiton. Apan wala tugoti sa Diyos si Job nga matandog hangtod sa punto nga mamatay.​—Job 3:1-26.

Mga Tigsumbong ni Job Miatake

19. Sa unsang mga bahin nga bakak nga giakusar ni Eliphaz si Job?

¹⁹ Si Eliphaz ang unang misulti sa tulo ka hugna nga debate nga dugang nagsulay sa integridad ni Job. Diha sa iyang unang pakigpulong, si Eliphaz nangutana: “Aduna bay matarong nga ginalaglag?” Siya mihinapos nga si Job nakahimo gayod ug daotan nga nakadawat sa silot sa Diyos. (Job, mga kapitulo 4, 5) Diha sa iyang ikaduhang pakigpulong, gibiaybiay ni Eliphaz ang kaalam ni Job ug nangutana: “Unsa man gayoy imong nahibaloan nga wala namo mahibaloi?” Ang gipasabot ni Eliphaz mao nga si Job naningkamot sa pagpakita sa iyang kaugalingon nga mas labaw sa Labing Makagagahom. Gitapos ang iyang ikaduhang pag-atake, iyang gilarawan si Job nga sad-an sa apostasiya, panghiphip, ug panglimbong. (Job, kapitulo 15) Diha sa iyang kataposang pakigpulong, bakak nga gisumbong ni Eliphaz si Job sa daghang krimen​—panghukhok, nagtunginag tinapay ug tubig sa mga kabos, ug nagdaogdaog sa mga balong babaye ug sa mga ilo.​—Job, kapitulo 22.

20. Unsang matang sa mga pag-atake ang gihimo ni Bildad kang Job?

²⁰ Ikaduha nga misulti sa matag usa sa tulo ka hugna nga debate, kasagarang gisunod lang ni Bildad ang naandang tema nga gipatugbaw ni Eliphaz. Ang mga pakigpulong ni Bildad mas mubo apan mas halang. Iyang giakusar pa gani ang mga anak ni Job nga nagbuhat ug daotan ug busa takos sa kamatayon. Pinaagi sa sayop nga pangatarongan, iyang gigamit kining ilustrasyona: Sama sa papiro ug tangbo nga malaya ug mamatay nga walay tubig, mao man “kadtong mahikalimot sa Diyos.” Tinuod kadtong pulonga, apan dili kadto ikapadapat kang Job. (Job, kapitulo 8) Gilantaw ni Bildad ang kasakit ni Job nga maoy modangat sa daotan. (Job, kapitulo 18) Diha sa iyang mubo ikatulong pakigpulong, si Bildad nangatarongan nga ang tawo maoy “usa ka apuyos” ug “usa ka ulod” ug busa mahugaw sa atubangan sa Diyos.​—Job, kapitulo 25.

21. Unsa ang akusasyon ni Sophar kang Job?

²¹ Si Sophar mao ang ikatulo nga misulti sa debate. Sa katibuk-an, ang iyang argumentasyon sama ra kang Eliphaz ug Bildad. Giakusar ni Sophar si Job nga daotan ug giawhag siya sa pagwagtang sa iyang makasasalang mga buhat. (Job, mga kapitulo 11, 20) Human sa duha ka hugna mihunong si Sophar sa pagsulti. Wala siyay ikadugang sa ikatulong hugna. Hinunoa, sa tibuok panahon sa debate, maisogong gitubag ni Job ang iyang mga tigsumbong. Pananglitan, sa usa ka yugto siya miingon: “Kamong tanan maoy samokan nga mga maglilipay! Kanus-a ba matapos ang inyong mga pulong nga walay hinungdan?”​—Job 16:2, 3.

Kita Makalahutay

22, 23. (a) Sama sa kaso ni Job, sa unsang mga paagi nga mahimong mosulay ang Yawa sa pagbungkag sa atong integridad kang Jehova nga Diyos? (b) Bisag gilahutay ni Job ang nagkalainlaing mga pagsulay, unsa ang atong ikapangutana bahin sa iyang tinamdan?

²² Sama kang Job, mahimong makaatubang kita ug labaw sa usa ka pagsulay sa usa ka higayon, ug mahimong gamiton ni Satanas ang pagkaluya sa buut o ubang mga hinungdan agig mga paningkamot niya sa pagbungkag sa atong integridad. Siya mahimong mosulay sa pagwala sa atong pagsalig kang Jehova kon kita magkaproblema sa panalapi. Kon ang usa ka minahal mamatay o kita magkasakit, tingalig daldalon kita ni Satanas sa pagbasol sa Diyos. Sama sa mga kauban ni Job, basig may moakusar kanato ug bakak. Sama sa giingon ni Igsoong Macmillan, basig ‘gukdon kita’ ni Satanas, apan kita makalahutay.

²³ Sama sa ato nang nahibaloan, si Job milahutay sa iyang nagkalainlaing mga pagsulay. Apan, siya ba naglugos sa paglahutay? Tinuod ba gayod nga nagun-ob ang iyang espiritu? Atong tan-awon kon si Job nawad-an na ba gayod ug paglaom.

Unsaon Nimo Pagtubag?

◻ Unsang dakong isyu ang gipatugbaw ni Satanas sa mga adlaw ni Job?

◻ Pinaagi sa unsa nga nasulayan si Job sa hilabihan?

◻ Unsa ang akusasyon sa tulo ka “kauban” ni Job kaniya?

◻ Sama sa kaso ni Job, sa unsang paagi mahimong mosulay si Satanas sa pagbungkag sa atong integridad kang Jehova?

[Hulagway sa panid 10]

A. H. Macmillan