Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Sa 1 Pedro 2:9, ang “King James Version” nagtawag sa dinihogang mga Kristohanon nga “usa ka piniling kaliwatan.” Angay ba kining mag-apektar sa atong pag-isip sa paggamit ni Jesus sa “kaliwatan” nga nasulat sa Mateo 24:34?

Ang pulong “kaliwatan” makita sa paghubad nianang duha ka teksto sa pipila ka hubad. Sumala sa King James Version, si apostol Pedro misulat: “Apan kamo maoy usa ka piniling kaliwatan, usa ka harianong pagkasaserdote, usa ka balaan nga nasod, usa ka talagsaong katawhan; aron inyong ipakaylap ang mga pagdayeg kaniyang nagtawag kaninyo gikan sa kangitngit ngadto sa iyang katingalahang kahayag.” Ug si Jesus mitagna: “Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo, Kining kaliwatana dili gayod moagi hangtod nga kining tanang butang mahitabo.”​—1 Pedro 2:9; Mateo 24:34.

Sa unang teksto, si apostol Pedro naggamit sa Gregong pulong nga geʹnos, samtang sa teksto nga pahayag ni Jesus, makaplagan nato ang ge·ne·aʹ. Kining duha ka Gregong mga pulong mahimong managsama tan-awon, ug kini sila nalangkit sa parehong tinubdan; bisan pa, kini sila maoy lainlaing mga pulong, ug kini sila lainlain ug mga kahulogan. Ang New World Translation of the Holy Scriptures​—With References nag-ingon sa usa ka potnot sa 1 Pedro 2:9: “‘Rasa.’ Gr., geʹnos; lahi sa ge·ne·aʹ, ‘kaliwatan,’ sama sa Mt 24:34.” Ang katumbas nga potnot makaplagan sa Mateo 24:34.

Sumala sa gipakita sa maong mga potnot, ang geʹnos haom nga gihubad sa Iningles nga pulong nga “race,” ingong kasagarang makita diha sa Ingles nga mga hubad. Sa 1 Pedro 2:9, gipadapat ni Pedro ang tagna nga makaplagan sa Isaias 61:6 ngadto sa dinihogang mga Kristohanon nga may langitnong paglaom. Kini gikuha gikan sa daghang nasod ug mga tribo, apan ang kinaiyanhong mga kagikan isalikway nila sa dihang sila mahimong bahin sa nasod sa espirituwal nga Israel. (Roma 10:12; Galacia 3:28, 29; 6:16; Pinadayag 5:9, 10) Si Pedro nag-ila kanila ingong nahimong, sa espirituwal nga diwa, usa ka lahi nga pundok​—“usa ka piniling rasa, usa ka harianong pagkasaserdote, usa ka balaan nga nasod, usa ka katawhan alang sa linain nga pagpanag-iya.”

Apan sa Gregong teksto sa mga pulong ni Jesus nga makaplagan sa Mateo 24:34, makaplagan nato ang pulong nga ge·ne·aʹ. Kaylap nga giila nga si Jesus nagtumong, dili sa bisan unsang “rasa” sa katawhan, kondili sa katawhan nga nagpuyo sa usa ka yugto sa panahon.

Duolan sa usa ka gatos ka tuig kanhi, si Charles T. Russell, unang presidente sa Watch Tower Society, nagtin-aw niini, nga misulat: “Bisan tuod nga ang mga pulong nga ‘kaliwatan’ ug ‘rasa’ mahimong ingnon nga naggikan sa samang tinubdan o sinugdanan, bisan pa niana dili kini sila managsama; ug sa Kasulatanhong paggamit ang duha ka pulong maoy managkalahi. . . . Sa tulo ka lainlaing mga sinulat niining maong tagna ang atong Ginoo naggamit ug lahi kaayo nga Gregong pulong (genea) nga wala magkahulogan ug rasa, apan adunay samang kahulogan sa atong Ingles nga pulong kaliwatan. Ang ubang paggamit niining Gregong pulong (genea) nagpamatuod nga wala kini gamita nga nagkahulogang rasa, kondili nagtumong sa katawhan nga nagdungan pagkinabuhi.”​—The Day of Vengeance, mga panid 602-3.

Ning bag-ohay pa kaayo, ang A Handbook on the Gospel of Matthew (1988), nga gidesinyo alang sa mga tighubad sa Bibliya, nag-ingon: “[Ang New International Version] naghubad niining kaliwatana nga literal apan gisundan sa potnot, ‘O rasa.’ Ug usa ka eskolar sa Bag-ong Testamento nagtuo nga ‘si Mateo nagpasabot dili lang sa unang kaliwatan sunod ni Jesus kondili sa tanang kaliwatan sa Judaismo nga nagsalikway kaniya.’ Apan, walay pamatuod sa pinulongan nga nagpaluyo sa bisan hain niining mga konklusyona, ug kini sila kinahanglang isipon ingong mga paningkamot nga likayan ang klarong kahulogan. Sa orihinal nga kahimtang niini ang pagtumong maoy ngadto lamang sa kaugalingong mga katalirongan ni Jesus.”

Ingon sa gihisgotan sa mga panid 10 hangtod sa 15, gisaway ni Jesus ang kaliwatan sa mga Hudiyo sa iyang panahon, ang iyang mga katalirongan nga nagsalikway kaniya. (Lucas 9:41; 11:32; 17:25) Subsob niyang gigamit ang mga adhetibo sama sa “tuman-kadaotan ug mananapaw,” “walay-pagtuo ug hiwi,” ug “mananapaw ug makasasala” sa pagbatbat niadtong maong kaliwatan. (Mateo 12:39; 17:17; Marcos 8:38) Sa dihang gigamit ni Jesus ang “kaliwatan” sa kataposang higayon, didto siya sa Bukid sa mga Olibo uban sa iyang upat ka apostoles. (Marcos 13:3) Kadtong mga lalakiha, nga wala pa madihogi sa balaang espiritu ni bahin sa Kristohanong kongregasyon, sa pagkatinuod wala maglangkob sa “kaliwatan” o sa usa ka rasa sa katawhan. Apan, sinati sila kaayo sa paggamit ni Jesus sa pulong nga “kaliwatan” sa pagtumong sa iyang mga katalirongan. Busa makataronganon nga sila nakasabot kon unsay diha sa iyang hunahuna sa dihang gihisgotan niya “kining kaliwatana” sa kataposang higayon.a Si apostol Pedro, nga didto niadtong panahona, human niadto nag-awhag sa mga Hudiyo: “Pagpakaluwas gikan niining baliko nga kaliwatan.”​—Buhat 2:40.

Subsob nagpatik kami ug mga ebidensiya nga ang daghang butang nga gitagna ni Jesus niining samang pakigpulong (sama sa mga gubat, mga linog, ug mga gutom) natuman tali sa iyang pagpamulong sa tagna ug sa kalaglagan sa Jerusalem niadtong 70 K.P. Daghan ang natuman, apan dili tanan. Pananglitan, walay pamatuod nga human moatake ang mga Romano sa Jerusalem (66-70 K.P.) “ang ilhanan sa Anak sa tawo” mipakita, nga nagpahinabo sa “tanang tribo sa yuta” sa pagpukpok sa ilang mga kaugalingon. (Mateo 24:30) Busa, ang maong katumanan tali sa 33 K.P. ug 70 K.P. mao gayod ang una lamang, dili ang bug-os o dakong katumanan nga gipunting usab ni Jesus.

Sa pasiunang pamulong sa iyang hubad sa sinulat ni Josephus nga The Jewish War, si G. A. Williamson misulat: “Ang mga tinun-an, si Mateo nagtug-an kanato, nangutana [kang Jesus] ug duha ka pangutana​—mahitungod sa kalaglagan sa Templo ug mahitungod sa Iyang kaugalingong kataposang pag-abot​—ug gihatagan Niya sila ug duha ka tubag, ang unang bahin nga tin-aw kaayong nagtagna sa mga panghitabo nga bug-os gitino nga gibatbat ni Josephus.”

Oo, sa unang katumanan, ang “kining kaliwatana” dayag nga nagkahulogan sama sa kahulogan niana sa laing mga panahon​—ang katalirongang kaliwatan sa dili-matinuohong mga Hudiyo. Ang maong “kaliwatan” dili moagi nga dili makasinati sa gitagna ni Jesus. Ingon sa giingon ni Williamson, kini napamatud-ang matuod sa mga dekada nga mitultol ngadto sa kalaglagan sa Jerusalem, ingon sa gibatbat sa historyanong nakasaksi nga si Josephus.

Sa ikaduha o mas dakong katumanan, “kining kaliwatana” makataronganon usab nga mao ang magkadungang mga tawo. Ingon sa gipalig-on sa artikulo sa panid 16, dili kinahanglang manghinapos kita nga si Jesus nagtumong sa usa ka tinong gidaghanon sa mga tuig nga naglangkob sa usa ka “kaliwatan.”

Sa kaatbang, duha ka hinungdanong mga butang ang ikaingon mahitungod sa bisan unsang panahon nga gipasabot sa “kaliwatan.” (1) Ang usa ka kaliwatan sa katawhan dili mahimong lantawon ingong yugto sa panahon nga may tinong gidaghanon sa mga tuig, sama sa kaso sa pagngalan ug panahon nga nagkahulogang usa ka tinong gidaghanon sa mga tuig (dekada o siglo). (2) Ang katawhan sa usa ka kaliwatan nagkinabuhi sa usa ka medyo mubo nga yugto, dili sa usa ka taas nga yugto.

Busa, sa dihang ang mga apostol nakadungog kang Jesus nga nagtumong sa “kining kaliwatana,” unsay ilang hunahunaon? Samtang kita, nga nakabenepisyo sa pagsabot sa nahitabo na, nasayod nga ang kalaglagan sa Jerusalem sa “dakong kasakitan” nahitabo 37 ka tuig sa ulahi, ang mga apostol nga nakadungog ni Jesus wala makahibalo niana. Hinunoa, ang iyang paghisgot ug “kaliwatan” magpasa ngadto kanila, dili sa ideya sa usa ka taas nga yugto sa panahon, kondili sa mga tawo nga nagkinabuhi sulod sa may pagkalimitadong yugto sa panahon. Ang susama tinuod sa atong kahimtang. Nan, pagkatukma ang misunod nga mga pulong ni Jesus: “Mahitungod niana nga adlaw ug takna walay nahibalo, ni ang mga anghel sa kalangitan ni ang Anak, gawas sa Amahan lamang. . . . Tungod niini kamo usab pamatud-i ang inyong kaugalingon nga andam, tungod kay sa takna nga wala ninyo hunahunaa nga kini mao, ang Anak sa tawo moabot.”​—Mateo 24:36, 44.

[Footnote]