Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Genesis—I
“ANG “Genesis” nagkahulogang “sinugdanan,” o “pagkatawo.” Haom kining ngalana alang sa usa ka basahon nga nag-asoy kon sa unsang paagi mitungha ang uniberso, kon sa unsang paagi giandam ang yuta aron puy-an sa tawo, ug kon sa unsang paagi mitungha ang mga tawo aron sa pagpuyo diha niana. Gisulat ni Moises kining basahona didto sa kamingawan sa Sinai, nga lagmit nagtapos niini sa 1513 W.K.P.
Ang basahon sa Genesis nagtug-an kanato bahin sa kalibotan sa wala pa ang Lunop, kon unsay nahitabo sa dihang misugod ang yugto sa panahon human sa Lunop, ug kon sa unsang paagi si Jehova nga Diyos nakiglabot kang Abraham, Isaac, Jacob, ug Jose. Kining artikuloha maghisgot sa mga haylayt gikan sa Genesis 1:1–11:9, nga maoy hangtod sa panahon sa dihang si Jehova nagsugod sa pagpakiglabot sa patriarka nga si Abraham.
ANG KALIBOTAN SA WALA PA ANG LUNOP
Ang pasiunang mga pulong sa Genesis, “sa sinugdan,” nagtumong sa wala maihap nga bilyonbilyong katuigan kanhi. Ang mga hitabo sa unom ka “adlaw” sa paglalang, o mga yugto sa panahon sa linaing mga kalihokan sa paglalang, gihubit sa paagi nga morag ang tawong maniniid naglungtad na dinhi sa yuta. Pagkatapos sa ikaunom nga adlaw, gilalang sa Diyos ang tawo. Bisan tuod ang Paraiso sa wala madugay nawala tungod sa pagkadili-masinugtanon sa tawo, si Jehova naghatag ug paglaom. Ang unang tagna sa Bibliya naghisgot bahin sa usa ka “binhi” nga magwagtang sa mga epekto sa sala ug magsamad kang Satanas sa ulo.
Sulod sa misunod nga 16 ka siglo, si Satanas nagmalamposon sa pagpatalikod sa tanang tawo gikan sa Diyos gawas lang sa pipila ka matinumanon, sama kang Abel, Enoc, ug Noe. Pananglitan, gipatay ni Cain ang iyang matarong nga igsoong si Abel. “Gisugdan ang pagtawag sa ngalan ni Jehova,” lagmit sa mapasipalahong paagi. Nagpakita sa mapintas nga espiritu sa maong adlaw, si Lamek nagkomposo ug usa ka balak kon giunsa niya pagpatay ang usa ka batan-ong lalaki, nga giingong pagdepensa kono sa kaugalingon. Migrabe ang mga kahimtang sa dihang ang dili-masinugtanong manulonda nga mga anak sa Diyos nagkuha ug mga babaye ingong asawa ug nanganak ug pintas nga mga higante nga gitawag ug Nepilim. Bisan pa niana, ang matinumanon nga si Noe nagtukod ug arka, nga maisogong nagpasidaan sa uban mahitungod sa nagsingabot nga Lunop, ug nakalingkawas sa maong kalaglagan uban sa iyang pamilya.
Tubag sa mga Pangutana sa Kasulatan:
1:16—Giunsa man pagpatungha sa Diyos ang kahayag sa unang adlaw kon ang mga banwag wala pa himoa hangtod sa ikaupat nga adlaw? Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “gibuhat” diha sa bersikulo 16 dili sama sa pulong alang sa “gilalang” nga gigamit sa Genesis kapitulo 1, mga bersikulo 1, 21, ug 27. “Ang mga langit” nga naglakip sa mga banwag dugay nang nalalang bisan sa wala pa magsugod ang “unang adlaw.” Apan ang kahayag niini wala pa makaabot sa nawong sa yuta. Sa unang adlaw, “mitungha ang kahayag” tungod kay ang lubog nga kahayag milagbas sa mga panganod ug makita na dinhi sa yuta. Sa ingon, ang nagtuyok nga yuta misugod sa pagbaton ug nagpulipuli nga adlaw ug gabii. (Genesis 1:1-3, 5) Ang mga tuboran sa maong kahayag dili gihapon makita gikan sa yuta. Apan, sulod sa ikaupat nga yugto sa paglalang, usa ka talagsaong kausaban ang nahitabo. Gipahinabo na nga ang adlaw, bulan, ug mga bituon ‘maglamdag sa yuta.’ (Genesis 1:17) “Gibuhat [kini] sa Diyos” sa pagkaagi nga kini makita na karon gikan sa yuta.
3:8—Direkta bang nakigsulti si Jehova nga Diyos kang Adan? Gibutyag sa Bibliya nga sa dihang nakigsulti ang Diyos sa mga tawo, subsob niyang gihimo kana pinaagi sa usa ka manulonda. (Genesis 16:7-11; 18:1-3, 22-26; 19:1; Maghuhukom 2:1-4; 6:11-16, 22; 13:15-22) Ang pangunang tigpamaba sa Diyos mao ang iyang bugtong Anak, nga gitawag “ang Pulong.” (Juan 1:1) Lagmit gayod nga ang Diyos nakigsulti kang Adan ug Eva pinaagi sa “Pulong.”—Genesis 1:26-28; 2:16; 3:8-13.
3:17—Sa unsang paagi tinunglo ang yuta, ug unsa ka dugay? Ang tunglo nga gipahayag sa yuta nagkahulogan nga ang pagtikad niana mahimong malisod na kaayo karon. Ang mga epekto sa tinunglo nga yuta, uban sa mga sampinit ug mga kudyapa niini, nabatyagan pag-ayo sa mga kaliwat ni Adan nga ang amahan ni Noe nga si Lamek naghisgot “sa kasakit sa atong mga kamot gumikan sa yuta nga gitunglo ni Jehova.” (Genesis 5:29) Human sa Lunop, gipanalanginan ni Jehova si Noe ug ang iyang mga anak nga lalaki, nga nagpahayag sa Iyang katuyoan nga ilang pun-on ang yuta. (Genesis 9:1) Ang tunglo sa Diyos sa yuta dayag nga gitangtang na.—Genesis 13:10.
4:15—Sa unsang paagi si Jehova “nagbutang ug usa ka ilhanan kang Cain”? Ang Bibliya wala mag-ingon nga ang usa ka ilhanan o usa ka marka gibutang sa lawas ni Cain sa bisan unsang paagi. Ang maong ilhanan lagmit naglangkob sa usa ka solemne nga balaod nga nahibaloan ug gituman sa uban ug kana gituyo aron sa pagpanalipod kaniya nga dili mapatay agig panimalos.
4:17—Diin kuhaa ni Cain ang iyang asawa? Si Adan “nanganak ug mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye.” (Genesis 5:4) Busa si Cain nagkuha ug usa sa iyang mga igsoong babaye o tingali usa sa iyang mga pag-umangkong babaye ingong asawa. Sa ulahi, ang Balaod sa Diyos ngadto sa mga Israelinhon wala na magtugot sa kaminyoon sa mga managsoon sa unod.—Levitico 18:9.
5:24—Sa unsang paagi ‘gikuha sa Diyos si Enoc’? Si Enoc dayag nga nameligrong patyon, apan ang Diyos wala magtugot kaniya sa pag-antos diha sa mga kamot sa iyang mga kaaway. “Si Enoc gilalin aron dili makaagom ug kamatayon,” misulat si apostol Pablo. (Hebreohanon 11:5) Kini wala magkahulogan nga gidala siya sa Diyos ngadto sa langit, aron siya padayong magkinabuhi didto. Si Jesus mao ang unang misaka sa langit. (Juan 3:13; Hebreohanon 6:19, 20) Ang pagkahimong “gilalin [ni Enoc] aron dili makaagom ug kamatayon” mahimong magpasabot nga gilinga siya sa Diyos diha sa usa ka matagnaong panan-awon ug dayon gitapos ang iyang kinabuhi samtang anaa pa siya nianang kahimtanga. Ubos sa maong mga kahimtang, si Enoc wala mag-antos, o “makaagom ug kamatayon,” diha sa mga kamot sa iyang mga kaaway.
6:6—Sa unsang diwa ikaingon nga si Jehova “nagbasol” nga iyang gihimo ang tawo? Dinhi ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “nagbasol” nagtumong sa kausaban sa tinamdan o katuyoan. Si Jehova hingpit ug busa wala masayop sa paglalang sa tawo. Hinunoa, iyang giusab ang iyang tinamdan sa hunahuna maylabot sa daotang kaliwatan sa wala pa ang Lunop. Giusab sa Diyos ang iyang tinamdan ingong Maglalalang sa mga tawo ngadto nianang sa usa ka tiglaglag kanila tungod kay siya wala mahimuot sa ilang pagkadaotan. Ang kamatuoran nga iyang giluwas ang pipila ka tawo nagpakita nga ang iyang pagbasol gipahayag lamang ngadto sa mga tawo nga nahimong daotan.—2 Pedro 2:5, 9.
7:2—Unsay gigamit nga pasikaranan sa paghimog kalainan tali sa mahinlo ug mahugaw nga mga mananap? Ang pasikaranan sa kalainan dayag nga nagtumong sa paggamit ug mga halad sa pagsimba ug wala magtumong sa kon unsay mahimong kaonon o dili. Ang mga tawo wala mokaon ug karne sa hayop sa wala pa ang Lunop. Ang mga terminong “hinlo” ug “mahugaw” alang sa pagkaon makita lamang diha sa Balaod ni Moises, ug ang maong mga pagdili natapos sa dihang giwagtang kini. (Buhat 10:9-16; Efeso 2:15) Dayag nga nahibalo si Noe kon unsay angayng ihalad diha sa pagsimba kang Jehova. Sa dihang mibiya siya sa arka, siya “nagtukod ug halaran kang Jehova ug nagkuhag pipila sa tanang mahinlo nga mananap ug sa tanang mahinlong naglupad nga mga linalang ug nagtanyag ug mga halad-nga-sinunog diha sa halaran.”—Genesis 8:20.
7:11—Diin gikan ang tubig nga nagpahinabo sa tibuok-kalibotang Lunop? Sulod sa ikaduhang yugto sa paglalang, o “adlaw,” sa dihang gihimo ang “hawan” sa atmospera sa yuta, dihay mga tubig sa ‘ilalom sa hawan’ ug mga tubig sa ‘ibabaw sa hawan.’ (Genesis 1:6, 7) Ang mga tubig sa ‘ilalom’ mao kanang anaa na sa yuta. Ang mga tubig sa ‘ibabaw’ mao ang daghan kaayong kaumog nga anaa sa ibabaw sa yuta, nga nagporma ug usa ka “dakong halawom nga katubigan.” Kining mga tubiga mibuhagay sa yuta sa adlaw ni Noe.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:26. Kay gihimo sumala sa larawan sa Diyos, ang mga tawo adunay katakos sa pagbanaag sa mga hiyas sa Diyos. Tino nga angay natong paningkamotan nga maugmad ang mga hiyas nga sama sa gugma, kaluoy, kalulot, pagkamaayo, ug pailob, nga nagbanaag sa Usa nga naghimo kanato.
2:22-24. Ang kaminyoon maoy kahikayan sa Diyos. Ang bugkos sa kaminyoon maoy permanente ug sagrado, nga ang bana mao ang ulo sa pamilya.
3:1-5, 16-23. Ang kalipay nagdepende sa atong pag-ila sa pagkasoberano ni Jehova diha sa atong kinabuhi mismo.
3:18, 19; 5:5; 6:7; 7:23. Ang pulong ni Jehova kanunayng matuman.
4:3-7. Si Jehova nahimuot sa halad ni Abel tungod kay siya maoy usa ka matarong nga tawo sa pagtuo. (Hebreohanon 11:4) Sa laing bahin, sumala sa gipaila sa iyang mga lihok, si Cain kulag pagtuo. Daotan ang iyang mga binuhatan, nga gitiman-an sa pangabugho, kayugot, ug pagbuno. (1 Juan 3:12) Dugang pa, lagmit wala kaayo niya palandonga ang iyang halad ug basta na lang mihalad niana. Dili ba angay nga ang atong mga halad sa pagdayeg kang Jehova kinahanglang kinasingkasing ug inubanan sa hustong tinamdan ug matarong nga kagawian?
6:22. Bisan pag mikabat ug daghang tuig ang pagtukod sa arka, gibuhat gayod ni Noe kon unsay gisugo sa Diyos kaniya. Busa, si Noe ug ang iyang pamilya naluwas sa Lunop. Si Jehova nakigsulti kanato pinaagi sa iyang sinulat nga Pulong ug nagtultol kanato pinaagi sa iyang organisasyon. Alang sa atong kaayohan ang pagpaminaw ug pagsunod niana.
7:21-24. Dili laglagon ni Jehova ang mga matarong uban sa mga daotan.
ANG KATAWHAN MISULOD SA USA KA BAG-ONG YUGTO SA PANAHON
Sa pagkahanaw sa kalibotan sa wala pa ang Lunop, ang katawhan misulod sa usa ka bag-ong yugto sa panahon. Ang mga tawo gitugotan sa pagkaon ug karne apan gisugo sa pag-ayad sa dugo. Gitugot ni Jehova ang silot nga kamatayon alang sa pagbuno ug gitukod ang pakigsaad sa balangaw, nga nagsaad nga dili na gayod siya magpahinabo ug lain pang Lunop. Ang tulo ka anak nga lalaki ni Noe nahimong mga kagikan sa tibuok tawhanong rasa, apan ang iyang apo-sa-tuhod nga si Nimrod nahimong “usa ka gamhanang mangangayam nga supak kang Jehova.” Inay magkatag aron mapuy-an ang yuta, ang mga tawo nakahukom sa pagtukod ug usa ka siyudad nga ginganlag Babel ug usa ka torre aron sa paghimog bantog nga ngalan alang sa ilang kaugalingon. Napakyas ang ilang katuyoan sa dihang gilahugay ni Jehova ang ilang pinulongan ug gipatibulaag sila sa tibuok yuta.
Tubag sa mga Pangutana sa Kasulatan:
8:11—Kon ang mga kahoy nadaot sa Lunop, diin man nagkuha ug dahon sa olibo ang salampati? Dunay duha ka posibilidad. Sanglit ang olibo maoy lig-on kaayo nga kahoy, lagmit kini wala mamatay ilalom sa tubig sulod sa pipila ka bulan panahon sa Lunop. Sa paghubas sa tubig, ang usa ka kahoyng olibo nga natabonan sa tubig mahimong anaa na usab sa ugang yuta ug nakapanahon na. Ang dahon sa kahoyng olibo nga gidala sa salampati ngadto kang Noe mahimong gikan usab sa bag-o pang miturok nga olibo human mihubas ang tubig.
9:20-25—Nganong gitunglo man ni Noe si Canaan? Lagmit gayod nga si Canaan maoy sad-an sa pag-abuso o kahiwian batok sa iyang apohan nga si Noe. Bisan pag nakasaksi niini si Ham, ang amahan ni Canaan, wala siya mointerbener kondili mipatim-aw nga gipanugilon pa niya ang maong hitabo. Apan, ang laing duha ka anak nga lalaki ni Noe nga si Sem ug Japet milihok sa pagtabon sa ilang amahan. Tungod niini sila gipanalanginan, apan gitunglo si Canaan, ug si Ham nag-antos gumikan sa kaulawan nga gipahamtang sa iyang kaliwat.
10:25—Sa unsang paagi “nabahin” ang yuta sa mga adlaw ni Peleg? Si Peleg nabuhi gikan sa 2269 hangtod sa 2030 W.K.P. Sa “iyang mga adlaw” gipahinabo ni Jehova ang dakong pagbahin pinaagi sa paglahugay sa pinulongan sa mga magtutukod sa Babel ug pagpatibulaag kanila ibabaw sa tibuok nawong sa yuta. (Genesis 11:9) Busa, “ang yuta [o, ang populasyon sa yuta] nabahin” sa mga adlaw ni Peleg.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
9:1; 11:9. Walay tawhanong laraw o paningkamot ang makapakgang sa katuyoan ni Jehova.
10:1-32. Ang duha ka talaan sa kagikan nga makita sa Bibliya sa wala pa ug human sa Lunop—mga kapitulo 5 ug 10—naglangkit sa tibuok tawhanong rasa uban sa unang tawo, si Adan, pinaagi sa tulo ka anak nga lalaki ni Noe. Ang mga Asiryanhon, Caldeanhon, Hebreohanon, Siryanhon, ug pipila ka tribo nga Arabianhon, maoy mga kaliwat ni Sem. Ang mga Etiopianhon, Ehiptohanon, Canaanhon, ug pipila ka tribo nga Aprikanhon ug Arabianhon naggikan kang Ham. Ang mga Indo-Uropanhon maoy mga kaliwat ni Japet. Ang tanang tawo usa ray gigikanan, ug ang tanan natawo nga managsama atubangan sa Diyos. (Buhat 17:26) Kining maong kamatuoran angayng makaapektar kon sa unsang paagi atong lantawon ug tagdon ang uban.
Ang Pulong sa Diyos Gamhanan
Ang unang bahin sa basahon sa Genesis naundan sa bugtong tukma nga asoy bahin sa unang tawhanong kasaysayan. Diha sa maong mga panid, atong masabtan ang katuyoan sa Diyos sa pagpahiluna sa tawo dinhi sa yuta. Pagkamakapadasig ang pagkahibalo nga walay tawhanong paningkamot, sama nianang iya ni Nimrod, ang makapakgang sa katumanan niini!
Samtang basahon nimo ang Bibliya matag semana agig pagpangandam sa Teokratikanhong Tunghaan sa Ministeryo, ang pagtagad sa giingon diha sa seksiyon nga “Tubag sa mga Pangutana sa Kasulatan” motabang kanimo sa pagsabot sa pipila ka lisod-sabton nga Kasulatanhong mga teksto. Ang mga komento ubos sa “Mga Leksiyon Alang Kanato” magpakita kanimo kon sa unsang paagi ikaw makabenepisyo gikan sa pagbasa sa Bibliya alang sa maong semana. Diin nahiangay, mahimong gamiton nimo kini ingong reperensiya alang sa bahin sa lokal nga mga panginahanglan sa Tigom sa Pag-alagad. Ang Pulong ni Jehova buhi gayod ug mahimong mogahom sa atong kinabuhi.—Hebreohanon 4:12.