KAPITULO 2
Siya “Naglakaw Uban sa Matuod nga Diyos”
1, 2. Unsay gitukod ni Noe ug sa iyang pamilya, ug unsa ang pipila sa mga hagit nga ilang giatubang?
GITUYHAD ni Noe ang iyang likod ug giinat ang gipamaolang kaunoran. Handurawa siya nga naglingkod sa usa ka kahoyng sagbayan, nga nagpahulay kadali gikan sa iyang trabaho samtang naglantaw sa dako kaayong gambalay sa arka. Nangalisbo ang isog nga baho sa alkitran ug naglanoglanog ang mga himan sa pagtukod. Gikan sa iyang gilingkoran, nakita ni Noe ang iyang mga anak nga nagkadusingot sa pagmontar sa dagkong mga kahoy. Ang iyang mga anak, ilang mga asawa, ug ang iya mismong hinigugmang asawa mitabang niya sa pagtukod sa arka sulod na sa mga dekada. Dakodako na silag agi, apan dako pa silag humanonon!
2 Ang mga tawo naghunahuna nga ang pamilya ni Noe nangabuang. Samtang anam-anam nga naporma ang arka, misamot ang pagbiaybiay sa mga tawo sa ideya nga malunopan ang yuta. Ang kalamidad nga gipasidaan ni Noe daw dili katuohan, dako gayong binuang! Dili sila makatuo nga usikan sa usa ka tawo ang iyang kinabuhi ug nianang sa iyang pamilya alang sa maong kabuangan. Apan ang Diyos ni Noe, si Jehova, wala maglantaw kaniya sa ingon.
3. Sa unsang diwa nga si Noe naglakaw uban sa Diyos?
3 Ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Si Noe naglakaw uban sa matuod nga Diyos.” (Basaha ang Genesis 6:9.) Unsay gipasabot niana? Wala kana magpasabot nga ang Diyos naglakaw dinhi sa yuta, ni si Noe miadto sa langit. Hinunoa, gisunod ug gimahal pag-ayo ni Noe si Jehova nga sama silag nag-uban paglakaw ingong managhigala. Linibo ka tuig sa ulahi, ang Bibliya nag-ingon bahin kang Noe: “Pinaagi [sa iyang] pagtuo iyang gihukman ang kalibotan.” (Heb. 11:7) Sa unsang paagi? Unsay atong makat-onan sa iyang pagtuo?
Walay-Ikasaway Diha sa Daotang Kalibotan
4, 5. Sa adlaw ni Noe, sa unsang paagi misamot pa ang pagkadaotan sa kalibotan?
4 Si Noe nagdako sa kalibotang nagkagrabe ka daotan. Daotan na kini sukad pa sa iyang apohan-sa-tuhod nga si Enoc, laing matarong nga tawo nga naglakaw uban sa Diyos. Gitagna ni Enoc nga moabot ang adlaw sa paghukom sa dili-diyosnong mga tawo. Ug sa adlaw ni Noe, misamot pa ang pagkadaotan. Gani, alang kang Jehova, ang yuta nadaot, kay napuno kini sa kapintasan. (Gen. 5:22; 6:11; Jud. 14, 15) Nganong misamot man ang pagkadaotan?
5 May daotang nahitabo taliwala sa espirituhanong mga anak sa Diyos, ang mga manulonda. Ang usa kanila mirebelde na kang Jehova. Tungod sa iyang pagpasipala sa Diyos ug paghaylo kang Adan ug Eva sa pagpakasala, siya nahimong Satanas nga Yawa. Sa adlaw ni Noe, ang ubang manulonda mirebelde usab sa matarong nga pagmando ni Jehova. Sila mibiya sa ilang katungdanan sa langit, nanganhi sa yuta, nagsul-ob ug tawhanong lawas, ug nagkuhag maanyag nga mga babaye ingong asawa. Kadtong hambogiro, hakog nga mga manulonda maoy daotang impluwensiya sa mga tawo.—Gen. 6:1, 2; Jud. 6, 7.
6. Unsay epekto sa mga Nepilim sa kahimtang sa kalibotan, ug unsay gitakda ni Jehova nga buhaton?
6 Dugang pa, ang dili-kinaiyanhong panag-ipon sa maong mga manulonda ug sa mga babaye nagpatunghag higanteng mga anak nga may talagsaong kusog. Ang Bibliya nagtawag kanilang Nepilim, nga nagkahulogang “Tigpukan”—kadtong nagpahinabo nga mapukan ang uban. Tungod sa daogdaogan kaayong mga Nepilim, misamot ang kapintasan sa kalibotan. Dili ikatingala nga sa panglantaw sa Maglalalang, “ang pagkadaotan sa tawo dagaya diha sa yuta ug ang matag kiling sa mga hunahuna sa iyang kasingkasing daotan lamang sa tanang panahon.” Gitakda ni Jehova nga iyang paphaon kanang daotang katilingban human sa 120 ka tuig.—Basaha ang Genesis 6:3-5.
7. Unsang hagit ang giatubang ni Noe ug sa iyang asawa sa pagpanalipod sa ilang mga anak batok sa daotang impluwensiya?
7 Handurawa kon unsa ka lisod ang pag-atiman ug pamilya niadtong panahona! Apan, nahimo kana ni Noe. Nakabaton siyag buotang asawa. Pag-edad ni Noe ug 500, nakabaton silag tulo ka anak nga lalaki—si Sem, Ham, ug Japet.a Tungod sa daotang impluwensiya sa palibot, kinahanglang panalipdan ni Noe ug sa iyang asawa ang ilang mga anak. Ang mga bata sagad mobilib sa “mga gamhanan” ug sa “mga tawong bantogan,” busa lagmit mibilib sab sila sa mga Nepilim. Dili gayod mapugngan ni Noe ug sa iyang asawa nga madunggan sa ilang mga anak ang gipanghimo sa mga higante, apan mahimo nilang itudlo ang makapatandog sa kasingkasing nga kamatuoran bahin kang Jehova nga Diyos, ang usa nga nagdumot sa pagkadaotan. Kinahanglan nilang pasabton ang ilang mga anak nga si Jehova nasakitan sa kapintasan ug rebelyon sa kalibotan.—Gen. 6:6.
8. Sa unsang paagi masundog sa maalamong mga ginikanan karon ang panig-ingnan ni Noe ug sa iyang asawa?
8 Masabtan tingali sa mga ginikanan karon ang kahimtang ni Noe ug sa iyang asawa. Ang atong kalibotan punog kapintasan ug rebelyon. Midagsang sa mga siyudad ang gang sa rebelyosong mga batan-on. Bisan gani ang mga kalingawan nga alang sa mga bata natugob sa kapintasan. Ang maalamong mga ginikanan maningkamot sa pagpanalipod sa ilang mga anak batok sa maong impluwensiya pinaagi sa pagtudlo kanila bahin sa Diyos sa pakigdait, si Jehova, kinsa hapit nang magtapos sa tanang kapintasan. (Sal. 11:5; 37:10, 11) Posible gayong molampos, sama kang Noe ug sa iyang asawa. Ang ilang mga anak nahimong maayong mga tawo, ug naminyog mga babayeng andam usab nga unahon sa ilang kinabuhi ang matuod nga Diyos, si Jehova.
“Paghimo Alang Kanimo ug Usa ka Arka”
9, 10. (a) Unsang sugo ni Jehova ang nakapausab sa kinabuhi ni Noe? (b) Unsay gisulti ni Jehova kang Noe bahin sa disenyo ug katuyoan sa arka?
9 Usa ka adlaw niana, bug-os nga nausab ang kinabuhi ni Noe. Gisultihan ni Jehova ang iyang minahal nga alagad bahin sa Iyang katuyoan nga taposon ang kalibotan niadtong panahona. Ang Diyos nagsugo kang Noe: “Paghimo alang kanimo ug usa ka arka gikan sa kahoyng salongon.”—Gen. 6:14.
10 Kini nga arka dili usa ka barko, ingon sa gituohan sa uban. Wala kiniy dulong ni ulin, kasko ni timon—walay mga bawog o kurba. Mora lang kinig dakong kahon. Gihatag ni Jehova kang Noe ang eksaktong sukod sa arka ug ang pipila ka detalye sa disenyo niini. Dayon iyang gisugo si Noe nga bulitan kinig alkitran sa sulod ug gawas. Ug iyang giingnan si Noe kon ngano: “Ania, ako magdala ug lunop sa mga tubig diha sa yuta . . . Ang tanan nga anaa sa yuta mabugtoan sa gininhawa.” Apan, si Jehova mihimog pakigsaad, o pormal nga kasabotan, kang Noe: “Ikaw kinahanglang mosulod sa arka, ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong asawa ug ang mga asawa sa imong mga anak nga lalaki uban kanimo.” Kinahanglan sab niyang ipasulod ang lainlaing matang sa mananap. Kadto lamang makasulod sa arka ang maluwas sa nagsingabot nga Lunop!—Gen. 6:17-20.
11, 12. Unsa ang dakong buluhaton nga gihatag kang Noe, ug unsay iyang sanong sa maong hagit?
11 Si Noe may dakong buluhaton. Ang arka dako kaayo—mga 133 metros ang gitas-on, 22 metros ang gilapdon, ug 13 metros ang gihabogon. Mas dako pa kini sa kinadak-ang mga barko nga gama sa kahoy sa modernong panahon. Midumili ba si Noe sa maong asaynment, nagreklamo sa kalisod niini, o nag-usab sa mga detalye aron sayon ra kining buhaton? Ang Bibliya nagtubag: “Gibuhat ni Noe ang sumala sa tanan nga gisugo sa Diyos kaniya. Gibuhat niya ang ingon gayod.”—Gen. 6:22.
12 Ang buluhaton gidangtag mga dekada, tingali 40 ngadto sa 50 ka tuig. Kini naglakip sa pagpamutol ug kahoy, paghakot sa mga troso, ug paghimog mga sagbayan. Ang arka himoon nga may tulo ka andana, daghang lawak, ug may pultahan sa kilid. Dayag nga kini may mga bentana sa ibabaw, ug atop nga handag ug diyutay aron daling moagos ang ulan.—Gen. 6:14-16.
13. Unsang bahin sa buluhaton ni Noe ang tingali mas lisod pa kay sa paghimog arka, ug unsay sanong sa mga tawo niana?
13 Paglabay sa katuigan, sa dihang naporma na ang arka, lagmit nalipay kaayo si Noe sa tabang sa iyang pamilya! Apan, diha pay laing bahin sa buluhaton nga tingali mas lisod pa kay sa paghimog arka. Ang Bibliya nag-ingon nga si Noe maoy “usa ka magwawali sa pagkamatarong.” (Basaha ang 2 Pedro 2:5.) Busa siya maisogong nanguna sa pagpasidaan sa katawhan nianang daotan, dili-diyosnong katilingban bahin sa nagsingabot nga kalaglagan. Unsay ilang sanong? Sa ulahi, si Jesu-Kristo naghisgot nianang panahona, nga ang maong mga tawo ‘wala magtagad.’ Siya miingon nga sila puliki kaayo sa adlaw-adlawng kalihokan—pagkaon, pag-inom, ug pagminyo—nga sila wala mamati kang Noe. (Mat. 24:37-39) Walay duhaduha nga daghan ang nagbiaybiay kaniya ug sa iyang pamilya; ang uban tingali nanghulga ug mapintasong misupak kaniya. Ila pa gani tingaling gibabagan ang pagtukod sa arka.
14. Unsay makat-onan sa Kristohanong mga pamilya karon gikan kang Noe ug sa iyang pamilya?
14 Bisan pa niana, si Noe ug ang iyang pamilya wala gayod mosurender. Sila nagpadayon sa pagtukod sa arka bisag ang mga tawo sa ilang palibot naghunahuna nga kana walay pulos, dili-maalamon, o binuang. Busa, ang Kristohanong mga pamilya karon daghag makat-onan sa pagtuo ni Noe ug sa iyang pamilya. Sa pagkatinuod, kita nagkinabuhi sa gitawag sa Bibliya nga “kataposang mga adlaw” niining sistemaha sa mga butang. (2 Tim. 3:1) Si Jesus nag-ingon nga ang atong panahon susama sa panahon nga gitukod ni Noe ang arka. Kon ang mga Kristohanon nga nagsangyaw sa Gingharian sa Diyos dili tagdon, biaybiayon, o lutoson pa gani, maayong hinumdoman nila si Noe. Dili sila ang unang nakaagom sa maong kalisdanan.
“Sumulod . . . sa Arka”
15. Unsay nasinati ni Noe sa dihang mag-600 anyos na siya?
15 Milabay ang katuigan, ug ang arka hapit nang mahuman. Sa dihang mag-600 anyos na si Noe, namatyan siyag mga minahal. Ang iyang amahan, si Lamek, namatay.b Lima ka tuig sa ulahi, ang amahan ni Lamek, ang apohan ni Noe nga si Matusalem, namatay sa edad nga 969—ang kinatas-ag edad sa rekord sa Bibliya. (Gen. 5:27) Naabtan pa ni Matusalem ug Lamek ang unang tawo, si Adan.
16, 17. (a) Unsang bag-ong mensahe ang nadawat ni Noe sa dihang nag-edad siyag 600? (b) Hubita ang dili malimtang hitabo nga nasaksihan ni Noe ug sa iyang pamilya.
16 Nianang tuiga, ang patriarkang si Noe nakadawat ug bag-ong mensahe gikan kang Jehova nga Diyos: “Sumulod ka sa arka, ikaw ug ang tibuok mo nga panimalay.” Giingnan usab sa Diyos si Noe nga ipasulod sa arka ang tanang matang sa mananap—tinagpito kon mahinlo, nga angayang ihalad, ug ang uban tinagurha.—Gen. 7:1-3.
17 Lagmit dili kadto malimtan nga hitabo. Nagpanon ang gatosan ka mananap nga lainlaig gidak-on, porma, ug kinaiya—dihay naglakaw, naglupad, nagkamang, nagkaangkaang, ug nagwandogwandog. Sa imong hunahuna, nabalaw kaha si Noe ug gukodgukod, panakop, o alam-alam sa tanang ihalas nga mananap aron mosulod sa arka? Wala. Ang asoy nag-ingon nga “sila nanulod . . . ngadto kang Noe sulod sa arka.”—Gen. 7:9.
18, 19. (a) Unsay mahimo natong itubag sa pangutana sa mga maduhaduhaon bahin sa mga hitabo sa asoy ni Noe? (b) Nganong maalamon ang gipili ni Jehova nga paagi sa pagluwas sa mga hayop?
18 Ang pipila ka maduhaduhaon mangutana tingali: ‘Posible ba god na? Dili kaha mag-away ang mga mananap sa sulod sa arka?’ Tagda kini: Imposible bang kontrolahon, paanaron, o pasundon pa gani, sa Maglalalang sa uniberso ang mga hayop kon gikinahanglan? Hinumdomi, si Jehova mao ang Diyos nga naglalang sa mga mananap. Sa ulahi, siya nagtunga sa Pulang Dagat ug nagpahunong sa adlaw. Dili ba niya mahimo ang tanang hitabo nga gihubit sa asoy ni Noe? Siyempre mahimo niya kana, ug mao gayod kanay iyang gihimo!
19 Tinuod, mahimong luwason sa Diyos ang mga hayop sa laing paagi. Apan, maalamong gipili niya ang paagi nga magpahinumdom nato nga sa sinugdan iyang gipiyal sa tawo ang pag-atiman sa tanang buhing butang sa yuta. (Gen. 1:28) Busa, daghang ginikanan karon ang naggamit sa asoy ni Noe sa pagtudlo sa ilang mga anak nga si Jehova nagpabili sa mga mananap ug sa mga tawo nga iyang gilalang.
20. Unsa kahay gikapulikian ni Noe ug sa iyang pamilya sa semana una pa ang Lunop?
20 Giingnan ni Jehova si Noe nga usa na lang ka semana moabot na ang Lunop. Tingali misamot ka puliki ang pamilya. Handurawa ang buluhatong nalangkit sa pagpasulod sa mga mananap, pagpondog pagkaon, ug paghakot sa ilang mga butang ngadto sa arka. Lagmit ang asawa ni Noe ug ang asawa ni Sem, Ham, ug Japet nagkapuliki sa pagpahiluna sa mga butang aron hapsay kining tan-awon.
21, 22. (a) Nganong dili kita angayng matingala sa kawalay-pagtagad sa mga tawo sa adlaw ni Noe? (b) Kanus-a natapos ang pagbiaybiay sa mga tawo kang Noe ug sa iyang pamilya?
21 Komosta ang mga tawo sa ilang palibot? Sila wala gihapon “magtagad”—bisan pa sa tanang ebidensiya nga gipanalanginan ni Jehova si Noe ug ang tanang paningkamot niini. Seguradong namatikdan nila ang mga mananap nga nagganayan pagsulod sa arka. Apan dili ta angayng matingala sa ilang kawalay-pagtagad. Ang mga tawo karon wala magtagad sa daghang ebidensiya nga kita nagkinabuhi na sa kataposang mga adlaw niining sistemaha sa mga butang. Ug sama sa gitagna ni apostol Pedro, motungha ang mga mabiaybiayon, nga magbugalbugal niadtong nagpatalinghog sa pasidaan sa Diyos. (Basaha ang 2 Pedro 3:3-6.) Susama gayod kini sa nahitabo kang Noe ug sa iyang pamilya.
22 Kanus-a natapos ang pagbiaybiay? Ang asoy nag-ingon nga sa dihang napasulod na ni Noe sa arka ang iyang pamilya ug ang mga mananap, “gisirhan ni Jehova ang pultahan diha sa iyang luyo.” Kon dihay mga mabiaybiayon sa duol, sa walay duhaduha napahilom sila sa gihimo ni Jehova. Kon wala man, seguradong napahilom sila pagbundak sa ulan! Ug padayon kining mibunok hangtod nalunopan ang tibuok kalibotan, sumala gayod sa giingon ni Jehova.—Gen. 7:16-21.
23. (a) Nganong nahibalo kita nga si Jehova wala malipay sa kamatayon sa mga daotan sa adlaw ni Noe? (b) Nganong maalamon nga sundogon ang pagtuo ni Noe karon?
23 Nalipay ba si Jehova sa kamatayon niadtong mga daotan? Wala! (Ezeq. 33:11) Sa kasukwahi, gihatagan niya silag taas nga panahon nga magbag-o ug mobuhat ug matarong. Mahimo kaha to nila? Natubag kana sa pagkinabuhi ni Noe. Pinaagi sa paglakaw uban kang Jehova ug bug-os nga pagsunod Kaniya, gipakita ni Noe nga posible ang kaluwasan. Sa maong diwa, gihukman sa iyang pagtuo ang kalibotan; giyagyag ang pagkadaotan sa mga tawo sa iyang panahon. Tungod sa iyang pagtuo, siya ug ang iyang pamilya naluwas. Kon imong sundogon ang pagtuo ni Noe, mahimong maluwas ka usab ug ang imong mga minahal. Sama kang Noe, makalakaw ka uban kang Jehova nga Diyos ingong imong Higala. Ug ang inyong panaghigalaay mahimong molungtad sa walay kataposan!
a Mas taas ug kinabuhi ang mga tawo kaniadto kay karon. Dayag nga tungod kana kay duol pa sila sa kahingpitan nga giwala ni Adan ug Eva.
b Si Lamek nagngalan sa iyang anak ug Noe—lagmit nagpasabot ug “Pahulay” o “Kahupayan”—ug nagtagna nga si Noe magtuman sa kahulogan sa ngalan niini pinaagi sa pagtultol sa katawhan ngadto sa kapahulayan gumikan sa pagbudlay diha sa tinunglong yuta. (Gen. 5:28, 29) Wala na makita ni Lamek ang katumanan niini nga tagna. Ang inahan ug mga igsoon ni Noe lagmit nalaglag sa Lunop.