INSENSARYO
Ang mga insensaryo gigamit sa lainlaing paagi sa pag-alagad diha sa sangtuwaryo. Dihay mga insensaryo nga bulawan nga gigamit ingong mga sudlanan sa sunog nga mga pabilo nga gikuha gikan sa mga lampara sa tangkawan nga bulawan. (Ex 25:38; 37:23; Num 4:9) Ang mga insensaryo nga tumbaga sa halaran sa halad-nga-sinunog dayag nga gigamit ingong mga sudlanan sa abo o mga galamiton sa pagkuha sa mga uling gikan sa kalayo. (Ex 27:3; 38:3) Dugang pa, ang mga insensaryo gigamit sa pagsunog ug insenso. (Lev 10:1) Kada buntag ug taliwala sa duha ka gabii, ang hataas nga saserdote magpaaso ug pinahumotang insenso ibabaw sa bulawang halaran sa insenso.—Ex 30:7, 8.
Ang mga insensaryo ingon man ang ubang mga galamiton nga gigamit uban sa tangkawan ug sa halaran sa halad-nga-sinunog kinahanglang tabonan sa dihang ang mga Israelinhon manggikan ug dad-on ang tabernakulo ngadto sa laing dapit sa panahon sa ilang mga pagpanaw.—Num 4:9, 14.
Si Solomon mihimog mga insensaryo nga bulawan ug plata alang sa templo, nga ang mga plano niini gihatag kang David pinaagig pag-inspirar. Lagmit kini mas artistiko kay sa gigamit sa tabernakulo didto sa kamingawan. (1Ha 7:48-50; 1Cr 28:11-19; 2Cr 4:19-22) Ang mga insensaryo nga lunsayng bulawan ug plata gihisgotang gikuha gikan sa templo sa panahon sa pagkadestiyero ngadto sa Babilonya.—2Ha 25:15; Jer 52:19.
Sa Hebreohanon 9:4 gihisgotan ang usa ka butang nga, uban sa arka sa pakigsaad, may kalabotan o nalangkit sa Labing Balaan. Sa Grego kini gitawag nga thy·mi·a·teʹri·on. Ang maong pulong nagtumong sa usa ka butang nga nalangkit sa pagsunog ug insenso. Kini ba mao ang halaran sa insenso? Ang ubang mga hubad nagpaila nianang butanga sa maong paagi, ug ang paggamit ni Philo ug ni Josephus sa maong pulong maylabot sa halaran sa insenso gihisgotan sa pagsuportar niini. (NIV, NE, JB, RS) Siyempre, nahibaloan gayod nga ang halaran sa insenso wala sa sulod sa Labing Balaan. (Ex 30:1, 6) Apan kini diha ra sa gawas sa kortina, o “nag-atubang sa kinasulorang lawak,” ingon sa gipakita sa 1 Hari 6:22. (Itandi ang Ex 40:3-5.) Sa laing bahin, ang thy·mi·a·teʹri·on mahimong tukmang hubaron nga “insensaryo,” ug ang usa ka insensaryo dad-on gayod ngadto sa Labing Balaan sa hataas nga saserdote panahon sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. (Lev 16:12, 13) Diha sa Gregong Septuagint, ang pulong nga thy·mi·a·teʹri·on kanunayng gigamit maylabot sa insensaryo (2Cr 26:19; Eze 8:11, LXX), bisan tuod laing pulong ang gigamit sa Levitico 16:12 sa paghubit sa mga panghitabo sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. Apan, ang Hudiyohanong Mishnah nagpakita nga usa ka espesyal nga insensaryo nga bulawan ang gigamit sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala. (Yoma 4:4; 5:1; 7:4) Busa, tungod niana ang pipila ka maghuhubad mipalabi sa paghubad sa thy·mi·a·teʹri·on ingong “insensaryo.”—NW, CC, Dy, Yg, Da, Kx.
Dili-Husto nga Paggamit. Ang mga anak nga lalaki ni Aaron nga si Nadab ug Abihu migamit sa ilang mga insensaryo aron sa paghalad ug ginadili nga kalayo atubangan kang Jehova ug misangpot sa pagkawala sa ilang mga kinabuhi. (Lev 10:1, 2) Sa susama ang rebelyosong 250 ka tawo nga gipangulohan ni Kore gilamoy sa kalayo sa dihang sila nagtanyag atubangan kang Jehova sa ilang mga insensaryo nga tumbaga. (Num 16:16-19, 35, 39) Si Haring Uzzias gitaptan ug sanla sa dihang siya ilegal nga migamit ug insensaryo. (2Cr 26:18, 19) Ang 70 ka ansiyano sa Israel nga nakita sa panan-awon ni Ezequiel migamit ug mga insensaryo aron sa paghalad ug insenso ngadto sa mga idolo.—Eze 8:10, 11; tan-awa ang INSENSO.