TABERNAKULO

Usa ka mabalhinbalhin nga tolda sa pagsimba nga gigamit sa Israel; usahay gitawag usab nga “tolda nga tagboanan.” (Ex 39:​32, 40; tan-awa ang TOLDA NGA TAGBOANAN.) Sa Hebreohanon kini gitawag nga mish·kanʹ (pinuy-anan; puloy-anan; tabernakulo), ’oʹhel (tolda), ug miq·dashʹ (sangtuwaryo). Sa Grego kini gitawag nga ske·neʹ, nga nagkahulogang “tolda; balongbalong; pinuy-anan; puloy-anang dapit.”​—Tan-awa ang BALAANG DAPIT.

Ang tabernakulo maoy sentro sa kahikayan ni Jehova aron makaduol kaniya ang nasod sa Israel. Kini adunay duha ka lawak. (HULAGWAY, Tomo 1, p. 538) Anaa sa unang lawak nga Balaan ang usa ka bulawan nga tangkawan, ang bulawan nga halaran sa insenso, ang lamesa sa pasundayag nga tinapay, ug ang bulawan nga mga galamiton; ug anaa sa kinasuloran nga lawak nga Labing Balaan ang arka sa pakigsaad nga gitungtongan sa duha ka bulawan nga mga kerubin.​—Tan-awa ang ARKA SA PAKIGSAAD; LABING BALAAN.

Kon Kanus-a Giinagurahan. Ang tabernakulo, o “tolda nga tagboanan” (nga gitawag nga “templo ni Jehova” sa 1Sa 1:9 ug “balay ni Jehova” sa 1Sa 1:24), gitukod didto sa kamingawan sa Bukid sa Sinai niadtong 1512 W.K.P. Kadto nahuman, nga napahiluna na ang mga muwebles ug mga galamiton niini, sa unang adlaw sa unang bulan sa Abib o Nisan. (Ex 40) Ang pagkasaserdote giestablisar nianang adlawa ubos sa sugo ni Jehova pinaagi sa tigpataliwala nga si Moises, ug ang katibuk-ang mga seremonyas sa pagpahiluna-sa-katungdanan mikabat ug pito ka adlaw. Sa ikawalo ka adlaw gisugdan sa mga saserdote ang pagbuhat sa ilang opisyal nga mga katungdanan.​—Lev kap 8, 9; tan-awa ang PAGPAHILUNA-SA-KATUNGDANAN.

Disenyo. Si Jehova namulong kang Moises didto sa bukid, nga naghatag kaniya sa kompletong hulad o sumbanan sa tabernakulo, ug nagsugo kaniya: “Tinoa nga himoon mo ang tanang butang sumala sa ilang sumbanan nga gipakita kanimo didto sa bukid.” Kini nagsilbing “landong sa mga butang nga langitnon” ug busa kinahanglang tukma bisan sa kinagamyan nga detalye. (Heb 8:5) Giinspirar ni Jehova si Bezalel ug Oholiab aron nga ang buluhaton, nga gipakig-ambitan sa uban lakip sa mga lalaki ug mga babaye, mahimo sa labing maayong paagi, sumala sa mga instruksiyon nga gihatag ni Moises. Ang resulta mao: “Sumala sa tanan nga gisugo ni Jehova kang Moises, ingon niana ang gibuhat sa mga anak sa Israel sa tanang buluhaton.” (Ex 39:42; 35:​25, 26; 36:​1, 4) Ang mga materyales gitagana pinaagi sa boluntaryong mga amot gikan sa katawhan. (Ex 36:​3, 6, 7) Sa walay duhaduha ang bulawan, plata, ug tumbaga, maingon man ang mga linubid, panapton, ug mga panit, sa kinadak-ang bahin gihatag ingong mga amot gikan sa mga butang nga gidala sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto. (Ex 12:34-36; tan-awa ang PANIT SA POKA.) Ang kahoyng akasya mabatonan didto sa kamingawan.​—Tan-awa ang AKASYA.

Ang mga kalkulasyon niini nga artikulo gipasukad sa maniko nga 44.5 sm (17.5 pul.). Apan, ang taas nga maniko nga mga 51.8 sm (20.4 pul.) lagmit mao ang gigamit.​—Itandi ang 2Cr 3:3; Eze 40:5.

Mga tabon ug mga tabil. Una, ang tibuok gambalay sa estruktura gitabonan ug lino nga binordahan ug mabulokon nga mga larawan sa mga kerubin. Ang tabon maoy duha ka dagkong mga seksiyon nga may lima ka tabil ang matag usa, nga ang mga seksiyon gidugtong pinaagig mga galong sa asul nga hilo nga gitaod diha sa bulawan nga mga kaw-it. Ang matag tabil maoy 28 lamang ka maniko (12.5 m; 40.8 p) ang gitas-on, nga labing menos usa ka maniko (44.5 sm; 17.5 pul.) ang distansiya gikan sa yuta diha sa matag kiliran sa estruktura.​—Ex 26:1-6.

Sa ibabaw sa tabon nga lino mao ang tabon nga ginama sa balhibo sa kanding nga may duha ka seksiyon, ang usa maoy unom ka tabil ug ang lain maoy lima ka tabil. Ang matag usa sa 11 ka tabil maoy 30 ka maniko (13.4 m; 43.7 p) ang gitas-on. Sa ibabaw niini mao ang tabon nga ginama sa mga panit sa laking karnero nga tininag pula, ug ang kataposan mao ang tabon nga ginama sa mga panit sa poka nga lagmit misangko sa yuta ug dayag nga gihigtan ug mga pisi aron ang tabon ikahigot sa mga ugsok sa tolda diha sa yuta.​—Ex 26:7-14.

Ang laing kortina nga gibutang sa sulod taliwala sa Balaan ug sa Labing Balaan maoy binordahan ug mga larawan sa mga kerubin (Ex 36:35), ug ang tabil alang sa ganghaan dapit sa S maoy ginama sa mabulokong panapton nga balhibo sa karnero ug lino.​—Ex 36:37.

Mga dimensiyon. Ang Bibliya naghubit sa tabernakulo (dayag nga ang mga sukod sa sulod nga bahin) ingong 30 ka maniko (13.4 m; 43.7 p) ang gitas-on ug 10 ka maniko (4.5 m; 14.6 p) ang gihabogon. (Itandi ang Ex 26:​16-18.) Dayag nga kadto usab maoy 10 ka maniko ang gilapdon. (Itandi ang Ex 26:​22-24.) Ang gilapdon mahimong gisukod sumala sa mosunod: Ang likod o K nga bungbong maoy ginama sa unom ka kuwadrong bayanan nga usa ug tunga ka maniko ang matag usa (tanantanan 9 ka maniko) ug duha ka kuwadrong bayanan nga gitawag ug mga poste sa eskina, nga dayag nga gipahiluna aron ang matag usa makadugang ug tunga sa maniko sa sulod nga dimensiyon. Ang Hudiyong eskolar nga si Rashi (1040-​1105 K.P.), sa pagkomento bahin sa Exodo 26:​23, miingon: “Ang tanang walo ka tabla gilumbay, ugaling lang ang bug-os nga gilapdon niining duha [ang mga poste sa eskina] dili makita diha sa sulod sa Tabernakulo, kondili katunga sa maniko lamang sa usa ka kiliran ug katunga sa maniko sa laing kiliran ang makita sa sulod, sa ingon naghimo sa gilapdon nga napulo ka maniko. Ang nahibiling maniko sa usa ka tabla ug ang nahibiling maniko sa laing tabla nagsaylob sa maniko nga maoy gibag-on sa mga tabla sa Tabernakulo dapit sa amihanan ug sa habagatan nga mga kiliran, mao nga walay misaylo sa gawas.”​—Pentateuch With Targum Onkelos, Haphtaroth and Rashi’s Commentary, Exodus, gihubad ni M. Rosenbaum ug A. M. Silbermann, p. 144; italiko gihimo sa mga maghuhubad.

Ang Labing Balaan nga lawak maoy kuwadrado ug porma nga 10 ka maniko ang matag kiliran​—maingon nga ang Labing Balaan nga lawak sa templo nga gitukod ni Solomon sa ulahi maoy kuwadrado ug porma, nga ang matag dimensiyon maoy 20 ka maniko (8.9 m; 29.2 p). (1Ha 6:20) Ang gitas-on sa Balaan nga lawak maoy duha ka pilo sa gilapdon niini. Kon bahin sa gitas-on sa Balaan nga lawak sa tabernakulo, kining mga butanga maoy makaiikag: Ang matag usa sa duha ka seksiyon sa tabon nga lino maoy 20 ka maniko ang gilapdon. (Ex 26:​1-5) Busa, ang usa ka seksiyon (20 ka maniko) makaabot gikan sa ganghaan ngadto sa dapit diin ang mga kaw-it nagdugtong niini ngadto sa lain nga seksiyon. Ang dinugtongan dayag nga anaa sa ibabaw sa mga haligi nga naghawid sa kortina paingon sa Labing Balaan. Dayon ang laing katunga sa tabon (20 ka maniko) nagtabon sa Labing Balaan (10 ka maniko) ug usab sa likod o K nga kiliran sa tabernakulo (10 ka maniko).

Mga kuwadrong bayanan. Ang mga bungbong maoy kahoyng akasya, hinaklapan ug bulawan, dayag nga pormag mga kuwadrong bayanan (sama sa mga bayanan sa bentana), inay nga solidong mga tabla. (Ex 26:15-18) Kini nga panglantaw daw makataronganon, tungod sa duha ka rason: (1) Ang solidong mga tabla sa akasya sa gidak-on nga gihubit bug-at ra kaayo, ug (2) ang mga larawan sa mga kerubin nga giborda diha sa tabil nga lino nga gitabon sa ibabaw sa mga tabla masalipdan na gawas niadtong makita diha sa kisame sa tinukod, sa sulod. (Ex 26:1) Busa mopatim-aw nga ang matag kuwadrong bayanan gihimo nga dili solidong mga tabla aron nga ang mga saserdote diha sa tabernakulo makakita sa mga kerubin nga giborda diha sa tabon nga lino. Gituohan usab sa pipila ka modernong mga eskolar nga gigamit ang disenyo nga kuwadrong bayanan inay nga usa ka solidong tabla. Busa, bisan tuod ang Hebreohanong pulong nga qeʹresh gihubad nga “tabla” diha sa karaang mga bersiyon, ubay-ubayng modernong mga hubad naghubad niini nga pulong ingong “kuwadro” o “kuwadrong bayanan.”​—Ex 26:15-29, AT, JB, Mo, NW, RS.

Dihay 20 ka kuwadrong bayanan dapit sa A nga kiliran ug 20 dapit sa H nga kiliran. (Ex 26:​18, 20) Ang matag bayanan maoy 10 ka maniko (4.5 m; 14.6 p) ang gihabogon ug usa ug tunga ka maniko (67 sm; 26 pul.) ang gilapdon apan wala hisgoti ang gibag-on. Diha sa likod o K nga tumoy niini dihay unom ka kuwadrong bayanan ug diha sa mga eskina o kanto niini sa likod anaa ang duha ka bayanan nga gitawag nga “mga poste sa eskina.”​—Ex 26:​22-24.

Maylabot sa mga kuwadrong bayanan, ang Bibliya naghisgot sa “mga argolya.” Kini nga mga argolya dayag nga gitaod nganha sa mga kuwadro aron maghawid sa mga balabag, diin tulo ka lumbay niini ang gisul-ot nganha sa mga argolya aron sa paghawid sa tinukod. Dayag nga ang ibabaw ug ubos nga mga lumbay adunay duha ka balabag ang matag usa, kay ang balabag lamang diha sa tunga ang gihubit ingong “lahos gikan sa usa ka tumoy hangtod sa pikas tumoy.” Kini nga mga balabag maoy kahoy nga gihaklapan ug bulawan.​—Ex 26:​26-29.

Mga haligi ug patukoranan. Lima ka haligi nga gihaklapan ug bulawan ang nahimutang diha sa atubangan, o ganghaan, ug upat ka sama niana nga mga haligi ang naghawid sa kortina nga nag-ulang sa Balaan ug sa Labing Balaan. (Ex 26:​32, 37) Ang patukoranan alang sa tibuok nga estruktura gilangkoban ug 100 ka patongan nga adunay suksokanan nga kasul-otan sa mga mitsa nga diha sa ubos sa 48 ka kuwadrong bayanan (duha ka patongan alang sa matag kuwadrong bayanan; upat ka patongan alang sa upat ka haligi nga nag-ulang sa Balaan ug sa Labing Balaan). Kini nga mga patongan ginama tanan sa plata (Ex 26:​19-25, 32), ang matag patongan motimbang ug usa ka talanton (mga 34 kg). (Ex 38:27) Dugang pa, adunay lima ka tumbagang mga patongan alang sa mga haligi diha sa ganghaan. (Ex 26:37) Kon bahin sa gibug-aton sa plata, kini nga mga patongan dayag nga dili baga kaayo, apan maoy bug-at nga mga palid.

Ang sawang. Ang sawang nga palibot sa tabernakulo maoy 100 por 50 ka maniko (44.5 por 22.2 m; 146 por 73 p). Ang samag-koral nga kortina palibot niini maoy 5 ka maniko (2.2 m; 7.3 p) ang gihabogon. Kawhaan ka haligi nga tumbaga ang nagsuportar sa matag kiliran, ug napulo alang sa isigkatumoy niini nga sawang. Ang tabil diha sa ganghaan dapit sa S ginama sa lino ug dekolor nga panapton ug 20 ka maniko (8.9 m; 29 p) ang gisangkaron.​—Ex 38:9-20.

Gibanabanang kantidad. Ang bili sa bulawan ug plata nga gigamit alang sa tabernakulo maoy mga $12,000,000, ug ang kantidad sa tibuok tabernakulo lagmit maoy kapin sa $13,000,000, pinasukad sa presenteng bili.​—Ex 38:24-29.

Posibleng mga pagdugang. Mopatim-aw nga sa ulahi gitukod ang mga lawak aron gamiton sa mga saserdote diha sa sawang sa tabernakulo, lagmit diha sa mga kiliran sa tinukod. (1Sa 3:3) Dugang pa, gitukod ang mga balongbalong diha sa sawang, aron nga ang pipila niadtong nagdalag mga halad-sa-panag-ambit, duyog sa ilang mga pamilya, makakaon sa mga halad didto.

Ang Nahimutangan Niini Diha sa Kampo sa Israel. (DAYAGRAM, Tomo 1, p. 538) Ang tabernakulo mao ang sentro sa kampo sa Israel. Diha sa kinadul-an niini mao ang nagkampong mga pamilya sa tribo ni Levi, ang mga tig-atiman sa tinukod. Dapit sa S mao ang saserdotehanong banay ni Aaron, dapit sa H mao ang mga Kohatnon (gikan niini gipili ang banay ni Aaron alang sa pagkasaserdote [Ex 6:18-20]), dapit sa K mao ang mga Gersonhon, ug dapit sa A mao ang mga Merarihanon. (Num 3:​23, 29, 35, 38) Sa unahan ug diyutay mao ang ubang 12 ka tribo: ang Juda, Isacar, ug Zabulon dapit sa S; ang Ruben, Simeon, ug Gad dapit sa H; ang Epraim, Manases, ug Benjamin dapit sa K; ug ang Dan, Aser, ug Neptali dapit sa A. (Num 2:1-31) Gikan sa bisan unsa nga bahin sa kampo ang tabernakulo dali rang makita, tungod sa panganod sa maadlaw ug sa kalayo sa magabii, nga anaa sa ibabaw sa Labing Balaan diin nahimutang ang arka sa pakigsaad.​—Ex 40:36-38.

Kon Giunsa Pagdala. Sa pagbalhin sa tabernakulo ug sa mga muwebles ug mga galamiton niini, tabonan sa mga saserdote ang mga galamiton sa balaang dapit; ug dayon ang mga Kohatnon magdala sa tinabonan nga arka sa pakigsaad, sa lamesa sa pasundayag nga tinapay, tangkawan, ug mga halaran. Kining mga butanga ilang pas-anon, nga maglakaw. (Num 4:4-15; 7:9) Ang mga Gersonhon, dala ang duha ka karomata, magdala sa mga tabil sa tolda (gawas sa kortina alang sa Labing Balaan, nga gibutang sa ibabaw sa Arka [Num 4:5]), sa mga tabon sa tabernakulo, mga kortina sa sawang, mga tabil, lakip sa mga pisi sa tolda, ug sa pipila ka galamiton alang sa pag-alagad. (Num 4:24-26; 7:7) Ang mga Merarihanon, dala ang upat ka karomata, maoy nag-atiman sa bug-at kaayo nga mga butang, lakip sa mga kuwadrong bayanan ug mga haligi, mga suksokanang patongan ug mga ugsok sa tolda, ug mga pisi.​—Num 4:29-32; 7:8.

Kasaysayan. Human makatabok ang Israel sa Suba sa Jordan paingon sa Yutang Saad, ang tabernakulo gipatindog didto sa Gilgal. (Jos 4:19) Kini gibalhin ngadto sa Shilo panahon sa pagbahinbahin sa yuta (Jos 18:1), diin kini nagpabilin sulod sa daghang katuigan (1Sa 1:​3, 24) sa wala pa kini ibalhin ngadto sa Nob. (1Sa 21:1-6) Sa ulahi kini gidala ngadto sa Gabaon. (1Cr 21:29) Sa dihang gibalhin ni David ang arka sa pakigsaad ngadto sa Zion, kini wala na didto sa tabernakulo sulod sa daghang katuigan. Apan samtang wala pa matukod ni Solomon ang templo, ang mga halad gitanyag gihapon sa tabernakulo didto sa Gabaon nga gitawag nga “ang dakong hataas nga dapit.” (1Ha 3:4) Human sa pagtukod sa templo, gidala ni Solomon ang tabernakulo ngadto sa Jerusalem ug dayag nga gipabilin didto.​—1Ha 8:4; 2Cr 5:5.

Mahulagwayong Paggamit. Gipatin-aw ni apostol Pablo ang malarawanong kahulogan sa tabernakulo. Diha sa konteksto nga naghisgot sa hulad maylabot sa tabernakulo ug sa mga pag-alagad nga gibuhat diha niana, siya naghisgot bahin kang Jesu-Kristo ingong “usa ka publikong alagad sa balaang dapit ug sa matuod nga tolda, nga gipatindog ni Jehova, ug dili sa tawo.” (Heb 8:2) Dugang pa siya miingon: “Si Kristo mianhi ingong hataas nga saserdote bahin sa maayong mga butang nga nahitabo na, pinaagi sa labaw ug mas hingpit nga tolda nga dili hinimog mga kamot, nga mao, dili niini nga kalalangan.” (Heb 9:11) Ang tolda didto sa kamingawan maoy usa ka kahikayan nga gihimo tungod sa sugo sa Diyos alang sa pagduol kaniya diha sa matuod nga pagsimba, usa ka kahikayan alang sa tipikal nga pagwagtang sa mga sala. Ingong usa ka sambingay (Heb 9:9), kini maglandong sa kahikayan nga gitukod sa Diyos diin makaalagad ang dakong Hataas nga Saserdoteng si Jesu-Kristo, nga miatubang sa iyang Amahan didto sa langit dala ang bili sa iyang halad, nga makawagtang gayod sa mga sala. (Heb 9:24-26; tan-awa ang TEMPLO.) Pinaagi niini nga kahikayan ang matinumanong mga tawo makaduol gayod sa Diyos. (Heb 4:16) Ang langitnong “sangtuwaryo sa tolda sa pagpamatuod” o tabernakulo nakita ni apostol Juan diha sa panan-awon.​—Pin 15:5.

Si apostol Pedro, ingong usa ka inanak-sa-espiritu nga anak sa Diyos nga may paglaom sa langitnong kinabuhi kauban ni Kristo Jesus, naghisgot sa iyang unodnong lawas ingong usa ka “tabernakulo.” Kadto maoy usa ka ‘puloy-anang dapit,’ apan temporaryo lamang, sanglit nasayod si Pedro nga haduol na ang iyang kamatayon ug ang iyang pagkabanhaw maoy diha sa espiritu ug dili diha sa unod.​—2Pe 1:13-15; 1Ju 3:2; 1Co 15:35-38, 42-44.

Alang sa nagkalainlaing mga artikulo bahin sa muwebles ug kasangkapan nga gigamit sa tabernakulo, tan-awa ang mga artikulo ubos sa indibiduwal nga mga ngalan.