TUDLO
Ingong sangkap sa kamot ug sa bukton, ang tudlo dakog kapuslanan aron mabuhat ang mas gagmayng mga detalye sa mga butang nga ginahimo sa usa ka tawo. Tungod kay kini maoy bahin sa kamot, usahay gigamit sa Bibliya ang mga tudlo sa pagtumong sa “kamot.” Ang mga pulong nga “mga tudlo” ug “mga kamot” gigamit sa parehong mga pahayag nga naghubit sa paghimog mga idolo.—Isa 2:8.
Sa mahulagwayong paagi, ang Diyos giingong naghimo sa iyang buluhaton pinaagi sa iyang “(mga) tudlo,” sama sa pagsulat sa Napulo ka Sugo diha sa mga papan nga bato (Ex 31:18; Deu 9:10), paghimog mga milagro (Ex 8:18, 19), ug sa paglalang sa mga langit (Sal 8:3). Gipakita diha sa asoy sa Genesis bahin sa paglalang nga ang “mga tudlo” sa Diyos nga gigamit sa paglalang nagtumong sa iyang balaang espiritu, o aktibong puwersa, tungod kay giingon man niini nga ang aktibong puwersa (ruʹach, “espiritu”) sa Diyos naglihok ibabaw sa nawong sa mga tubig. (Gen 1:2) Apan gihatag sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang yawi sa tinong pagsabot niining simbolikong paggamit, kay ang asoy ni Mateo nagpatin-aw nga si Jesus nagpagula ug mga demonyo pinaagi sa ‘balaang espiritu sa Diyos’ ug si Lucas nag-ingon kanato nga kadto maoy pinaagi sa “tudlo sa Diyos.”—Mat 12:28; Luc 11:20.
Ang mga senyas ilabinang makahuloganon sa mga taga-Sidlakan; ang gamay nga pagsenyas sagad nga dako na ug kahulogan. Ang Bibliya naghubit sa tawong walay-silbi nga “nagahimog mga timailhan pinaagi sa iyang mga tudlo.” (Pr 6:12, 13) Kinahanglang dili himoon sa mga Israelinhon ang “pagtulisok sa tudlo” (lagmit ingong pagyubit o pagsumbong ug bakak) ug ang pagsultig makadaot aron ilang mabatonan ang pag-uyon sa Diyos. (Isa 58:9-11) Tungod kay ang mga tudlo daling makita sa mga mata sa usa ka tawo ug hinungdanon sa pagtuman sa mga katuyoan, ang katawhan sa Diyos sa mahulagwayong paagi ‘maghikot sa iyang mga sugo diha sa ilang mga tudlo’ ingong kanunayng pahinumdom ug giya sa tanan nga ilang pagabuhaton.—Pr 7:2, 3; itandi ang Sal 144:1.
Sa dihang ang usa ka delegasyon mihangyo kang Haring Rehoboam nga pagaanon ang luwan sa pag-alagad kay sa gipapas-an kanila sa iyang amahan nga si Solomon, ang hari gitambagan sa iyang batan-ong mga tig-alagad sa pagtubag nga ‘ang iyang kumingking mahimo gayod nga mas baga pa kay sa balat-ang sa iyang amahan’; kini nga pagtandi nagkahulogan nga siya magpapas-an ug mas bug-at pa nga palas-anon nganha kanila. (1Ha 12:4, 10, 11) Ang Hebreohanong pulong nga gigamit dinhi alang sa “kumingking” naggikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “mahimong gamay, diyutay, kinagamyan.”
Si Jesu-Kristo migamit sa samang mahulagwayong mga pulong sa pag-ilustrar sa mapig-oton, mapasigarbohong pagdominar sa mga eskriba ug mga Pariseo. Aron ipakita nga kining relihiyosong mga lider dili gayod buot motabang sa nabug-atang katawhan, si Jesus miingon nga ‘sila nagbugkos ug bug-at nga mga luwan diha sa mga abaga sa mga tawo apan dili buot motarog niini pinaagi sa ilang tudlo.’ (Mat 23:2-4) Sa lain pang pagtandi, gihulagway ni Jesus nga “ang tawong dato” nagtinguha gayod nga himoon ni Lazaro bisan ang kinagamyang butang alang kaniya (magdala lamang ug tubig diha sa “tumoy sa iyang tudlo”), diin kini nga hangyo gihimo aron ipahilayo si Lazaro gikan sa iyang inuyonang posisyon uban kang Abraham.—Luc 16:22, 24.
Ang usa sa mga Repaim nga nakig-away batok sa Israel maoy usa ka tawo nga talagsaon kaayo ang gidak-on, dili normal, nga tagun-om ang mga tudlo sa kamot ug sa tiil, 24 ang tanan.—2Sa 21:20; 1Cr 20:6; tan-awa usab ang KUMAGKO.
Ang tudlo gigamit usab ingong usa ka sukod sa gitas-on o sa gisangkaron sa usa ka butang, ang kinagamyang sukod nga gihisgotan diha sa Bibliya. Ang usa ka tudlo maoy katumbas sa 1⁄4 sa usa ka dapal o 1⁄24 sa usa ka maniko (1.85 sm; 0.72 pul.). Sa Jeremias 52:21 ang gibag-on sa tumbaga nga gigamit sa mga haligi nga Jakin ug Boaz giingon nga upat ka tudlo (7.4 sm; 2.9 pul.).—1Ha 7:15, 21.