KAMPO

Ang Hebreohanong pulong alang sa “kampo” (ma·chanehʹ) naggikan sa lintunganayng berbo nga cha·nahʹ, nga nagkahulogang “nagkampo.” (Huk 15:9; Ex 14:2; Gen 33:18) Kini nga termino gigamit maylabot sa usa ka temporaryong dapit nga giestaran sa tigbalhinbalhin nga katawhan (Gen 32:21; 33:18), sa temporaryo ug balhinbalhin nga kahikayan sa pagpuyo sa tolda sa mga Israelinhon panahon sa ilang panaw latas sa kamingawan (Num 2:17), o sa naglikos nga salipod sa kasundalohan (2Ha 25:1). Ang Gregong pulong alang sa “kampo” maoy pa·rem·bo·leʹ.​—Tan-awa ang KASUNDALOHAN, PANON.

Kampo sa Israel. Ang Pagpanggula sa Israel gikan sa Ehipto wala magkaguliyang apan mahapsay nga “nahan-ay alang sa gubat” nga nahiangay sa ‘mga panon ni Jehova.’ (Ex 13:18; 12:41; 6:26) Ang maong pagkahan-ay alang sa gubat lagmit nga sama nianang sa kasundalohan nga adunay lima ka bahin, nga adunay hut-ong nga mag-una, hut-ong sa taliwala, bantay sa likoran, ug ang duha sa kiliran. Sa maong panahon, ang mga Israelinhon nailalom pa sa patriarkanhong mga kahikayan, ug kini makita pinaagi sa pagtudlo sa mga tribo ug mga banay sa ilang mga dapit diha sa han-ay sa pagmartsa. Sumala sa maong mga batasan, ang mga sulugoon, mga alagad, ug uban pang nalangkit sa pamilya giisip nga bahin sa panimalay, ug busa ang “dakong nagkasagol nga panon sa katawhan” nga mibiya sa Ehipto lagmit nga gisagol sa lainlaing mga tribo, kabanayan, ug mga pamilya.​—Ex 12:38; Num 11:4; Deu 29:11.

Sa dihang natukod na ang tabernakulo, ang kahikayan sa pagkampo giorganisar sumala sa mga instruksiyon sa Diyos sa hapit na magsugod ang ikaduhang tuig. Ang sentro sa kampo, labot sa lokasyon ug sa kahinungdanon, mao ang tolda sa presensiya ni Jehova, ang tabernakulo, uban sa naglibot nga sawang niini. Ang entrada niini nag-atubang sa S, diin si Moises, si Aaron, ug ang mga saserdote nagkampo. (Num 3:38) Ang uban pa nga mga Levihanon (mikabat ug 22,000 ka lalaki, nga usa ka bulan ang kagulangon pataas) nagkampo sa nahibiling tulo ka kiliran: ang mga Kohatnon sa H, ang mga Gersonhon sa K, ug ang mga Merarihanon sa A. (Num 3:​23, 29, 35, 39) Uban niining ulahing duha ka grupo, gilakip ang pipila ka bagahe, mga karomata, ug mga hayop nga gigamit sa pagdala sa tabernakulo ug sa kasangkapan niini. Busa kadtong gitudlo sa pag-alagad sa sangtuwaryo ni Jehova nagpuyo sa duol ug sa palibot sa tabernakulo, nga nagsilbing ali aron walay makasulod nga mga dili-Levihanon, “aron walay kasuko nga modangat batok sa katigoman.”​—Num 1:53; 7:3-9.

Sa gawas ug sa unahan sa mga tolda sa mga Levihanon, ang 12 ka tribo nagkampo sa upat ka kiliran sumala sa upat ka direksiyon sa kompas. Mopatim-aw nga ang katawhan sa katibuk-an gipuwesto nga may igong gilay-on gikan sa tabernakulo; ang ubang mga komentarista nagsugyot ug mga 900 m (3,000 p), tungod kay kinahanglan nga adunay gilay-ong “mga duha ka libo ka maniko” tali sa katawhan ug sa arka sa pakigsaad sa dihang mosugod na ang pagtabok sa Jordan. (Jos 3:4) Ang 12 ka tribo gibahin ngadto sa upat ka dagkong mga dibisyon, ang matag usa gitawag sumala sa ngalan sa tribo nga anaa sa taliwala sa dibisyon. Busa ang tulo-ka-tribo nga dibisyon sa S sa tabernakulo gitawag ug Juda, diin sa usa ka kiliran sa Juda anaa ang Isacar ug sa pikas kiliran ang Zabulon. (Num 2:3-8) Sa dihang gihimo kini nga kahikayan niadtong 1512 W.K.P., kining tulo-ka-tribo nga dibisyon sa Juda mikabat ug 186,400 ka lig-on ug lawas nga mga lalaki nga 20 anyos ang kagulangon pataas. (Num 1:1-3; 2:9) Sa H nahimutang ang tulo-ka-tribo nga dibisyon sa Ruben, diin ang Simeon ug ang Gad diha sa kiliran sa Ruben, ug mikabat sa 151,450 ka lalaking manggugubat. (Num 2:10-16) Kining duha ka dibisyon sa S ug sa H, duyog sa mga Levihanon, maoy mga kaliwat ni Jacob pinaagi kang Lea ug sa iyang sulugoong babaye nga si Zilpa. (Gen 35:​23, 26) Tungod kay ang Ruben ug ang mga Kohatnon nagkampo man sa H sa sangtuwaryo, mao nga dihay panag-ubanay sa mga rebeldeng Rubenhon nga si Datan ug Abiram ug sa Kohatnong si Kore. (Num 16:1) Palibot ngadto sa K nahimutang ang tulo-ka-tribo nga dibisyon sa Epraim, nga gitaliwad-an sa Manases ug Benjamin, ang tanang kaliwat ni Raquel, ug mikabat sa 108,100 ka kasundalohan. (Num 2:18-24) Sa kataposan, sa A didto ang tulo-ka-tribo nga dibisyon sa Dan, duyog sa Aser ug Neptali, ug mikabat ug 157,600 ka lalaking manggugubat. (Num 2:25-31) Ang Dan ug Neptali maoy mga kaliwat sa sulugoong babaye ni Raquel nga si Bilha, apan ang Aser maoy kaliwat sa sulugoong babaye ni Lea nga si Zilpa.​—Gen 35:​25, 26.

Dako kaayo ang kampo sa Israel. Ang talaan sa itaas may katibuk-ang gidaghanon nga 603,550 ka lalaking manggugubat, gawas pa sa mga babaye ug mga bata, mga tigulang ug mga baldado, sa 22,000 ka Levihanon, ug sa “usa ka dakong nagkasagol nga panon sa katawhan” nga mga langyaw​—lagmit ang tanan mikabat ug 3,000,000 o kapin pa. (Ex 12:​38, 44; Num 3:21-34, 39) Dili matino kon unsa ka dako ang luna nga giokupar niini nga kampo; managkalahi kaayo ang mga pagbanabana. Sa dihang sila nagkampo atbang sa Jerico sa Kapatagan sa Moab, gihubit nga kini miabot “gikan sa Bet-jesimot hangtod sa Abel-sitim.”​—Num 33:49.

Ang plano, o pagkahan-ay, sa kampo sagad nga gihulagway ingong rektanggulo o kuwadrado, usa ka kahikayan nga giisip nga superyor sa pagkaepisyente ug sa seguridad. Ang tinong mga utlanan sa kampo gipakita pinaagi sa paghisgot sa paggawas o sa pagsulod sa kampo. (Lev 13:46; 16:​26, 28; 17:3) Ug adunay ‘mga ganghaan,’ o mga agianan, pasulod sa kampo. (Ex 32:​26, 27) Sa iyang paghubit, si Josephus nag-ingon nga dihay mga dalan nga gihimo sulod sa kampo. (Jewish Antiquities, III, 289 [xii, 5]) Kining tanan nanginahanglan ug inhenyeriya ug pag-organisar aron daling mapahiluna sa mga Israelinhon ang kampo diha sa usa ka bag-ong lokasyon nga dili kaayo hago ug walay langan.

Ang “mga ilhanan alang sa balay sa ilang mga amahan” gitagana aron matabangan ang usa ka tawo nga makita ang iyang nahiangayng dapit diha sa kampo. (Num 2:2) Sanglit ang Hebreohanong ekspresyon nga deʹghel, nga gihubad nga “tulo-ka-tribo nga dibisyon,” nagkahulogan usab ug “bandila” (sama sa Aw 2:4), posible nga dihay mga timaan sa tribo ingon man mga insigniya sa pamilya. Ang Bibliya wala maghatag sa gidaghanon ni sa kahubitan niini nga mga timaan.

Ang pagdumala sa kampo ni Jehova maoy episyente kaayo. Ubos sa teokratikanhong kahikayan, gitudlo ang mga pangulo ibabaw sa tag-10, tag-50, tag-100, ug sa tag-1,000. Kini sila maoy “mga lalaki nga may katakos, may kahadlok sa Diyos, kasaligan nga mga lalaki, nagadumot sa dili-minatarong nga ganansiya.” (Ex 18:21; Deu 1:15) Ubos sa ilang pagtultol, gitagana ang maayong pagdumala ug pag-atiman ug ingon man ang usa ka makiangayong hudisyal nga sistema; dugang pa, pinaagi kanila dali ang pagkomunikar sa tanang katawhan. Ang linaing mga pagbudyong sa trompeta nagsilbing timaan sa tibuok katigoman o, usahay, sa mga pangulo sa mga linibo ingong mga hawas sa mga tribo sa pag-adto sa tolda nga tagboanan.​—Num 1:16; 10:2-4, 7, 8.

Ang matag aspekto sa pagkinabuhi diha sa kampo gigamhan sa usa ka detalyadong kodigo sa mga balaod. Ang kahimsog ug kahinlo sa kampo nahuptan pinaagi sa nagkalainlaing mga regulasyon sa sanitasyon. Ang mga sanlahon, ang bisan kinsa nga may sakit nga mananakod o giagasan, ug kadtong nakahikap ug patayng lawas ilain gikan sa kampo hangtod nga siya ipahayag nga mahinlo. (Num 5:​2, 3) Ang mga patay ilubong sa gawas sa kampo. (Lev 10:​4, 5) Ang abo gikan sa mga halad nga sinunog, lakip ang mga patayng lawas sa pipila ka halad, ilabay sa gawas sa kampo. (Lev 4:​11, 12; 6:11; 8:17) Ang mga kriminal patyon sa gawas (Lev 24:14; Num 15:​35, 36), ug ang mga binihag sa gubat ug ang mipauli nga mga manggugubat magpabilin una sa gawas sa kampo alang sa usa ka yugto sa paghinlo.​—Num 31:19.

Ang pagbalhin niining dakong kampo ngadto sa nagkalainlaing dapit (mga 40 ka pagkampo ang gihisgotan ni Moises diha sa Numeros 33) maoy usa ka katingalahang pagpasundayag usab sa pag-organisar. Samtang ang panganod magpabilin ibabaw sa tabernakulo, ang kampo magpabilin sa nahimutangan niini. Sa dihang ang panganod mobiya, ang kampo mobiya. “Sa sugo ni Jehova sila magkampo, ug sa sugo ni Jehova sila mobiya.” (Num 9:15-23) Kini nga mga sugo ni Jehova ipadangat ngadto sa kampo sa katibuk-an pinaagi sa duha ka sinalsal nga mga trompetang plata. (Num 10:​2, 5, 6) Ang linaing palubadlubad nga mga tunog magtimaan sa paggikan sa kampo. Kini unang nahitabo “sa ikaduhang tuig [1512 W.K.P.], sa ikaduhang bulan, sa ikakawhaan nga adlaw.” Ang arka sa pakigsaad nag-una, dayon misunod ang unang tulo-ka-tribo nga dibisyon nga gipangunahan sa Juda ug gisundan sa Isacar ug dayon sa Zabulon. Gisundan sila sa mga Gersonhon ug sa mga Merarihanon nga nagpas-an sa giasayn kanila nga mga bahin sa tabernakulo. Dayon misunod ang tulo-ka-tribo nga dibisyon nga gipangunahan sa Ruben ug gisundan sa Simeon ug sa Gad. Sunod kanila ang mga Kohatnon uban sa sangtuwaryo, dayon ang ikatulong tulo-ka-tribo nga dibisyon, ang Epraim, nga gisundan sa Manases ug sa Benjamin. Sa kataposan, ingong bantay sa luyo mao ang dibisyon nga gipangunahan sa Dan ug inubanan sa Aser ug sa Neptali. Busa ang duha ka labing daghan ug gamhanan nga mga dibisyon mao ang gipapuwesto ingong bantay sa unahan ug sa luyo.​—Num 10:11-28.

“Busa nanglakaw sila gikan sa bukid ni Jehova sa usa ka panaw nga tulo ka adlaw . . . Ug ang panganod ni Jehova diha ibabaw nila.” (Num 10:​33, 34) Wala ibutyag kon unsa ka taas ang linya niining gigiyahan sa panganod nga mga nagmartsa, ni ang gikusgon o gilay-on nga ilang napanaw sa usa ka adlaw. Uban sa ilang gagmayng kabataan ug panon sa kahayopan, lagmit hinay silang mipanaw. Samtang nagmartsa, nga miabot ug tulo ka adlaw, lagmit nga walay gihimong pormal nga plano sa pagkampo uban ang pagpahiluna sa tabernakulo alang sa temporaryong pagkampo sa kagabhion; hinunoa, mga kausaban lamang nga gikinahanglan alang sa pagkaon ug sa pagkatulog.

Mga Kampo sa Kasundalohan. Maylabot sa gubat, lainlain ang paggamit sa terminong “kampo.” Pananglitan, kini mahimong magpasabot sa mga hedkuwarter, o sukaranan sa mga kalihokan, nga gikan niana ang moasdang nga mga pundok manukad; sama pananglitan sa Gilgal ug sa Shilo. (Jos 4:19; 5:10; 9:6; 10:​6, 15, 43; 18:9; Huk 21:12) O ang “kampo” usahay magpasabot sa kasundalohan mismo, imbes nga magtumong sa dapit nga ilang gitukoran sa ilang mga tolda sa kagabhion. (Jos 10:5; 11:​4, 5) Ang ‘pagkampo batok’ sa usa ka siyudad nagpasabot sa pagpakiggubat batok sa maong siyudad, maingon nga ang ‘pagkampo’ nagpasabot usab sa pagpangandam alang sa gubat.​—Huk 9:50; 1Sa 11:1; 28:4; 2Ha 25:1.

Daghang butang ang makaapekto sa pagpili sa dapit nga kampohan sa kasundalohan. Ang habog nga dapit nga lisod duolon maghatag ug kinaiyanhong proteksiyon ug nanginahanglag menos nga pagbantay kay sa patag ug daling atakehon nga mga dapit. (1Sa 26:3) Ang kampo kinahanglang duol sa tubig. (2Ha 3:9) Gipildi ni Josue ang nag-abin nga mga hari nga nagkampo didto sa katubigan sa Merom. (Jos 11:5) Ang kasundalohan ni Gideon nagkampo duol sa atabay ni Harod (Huk 7:1), ug ikatulo ka bahin sa kasundalohan ni David ang nagkampo sa bul-oganang walog sa Besor hangtod nga ang ilang mga kauban nakapauli gikan sa kadaogan.​—1Sa 30:​9, 10.

Ang naglikos nga salipod, sama sa naglibot sa kampo ni Saul, lagmit nga gilangkoban sa mga bagahe, mga karomata, ug kahayopan. (1Sa 26:​5, 7) Ang kasundalohan nga may mga karo lagmit nga naggamit niana aron ilikos sa ilang mga kampo. Ang permanenteng mga kampo usahay giprotektahan pinaagig mga trinseras ug mga bungdo nga yuta sa palibot niini. Ang mga gubat sagad nga dili awayon diha sa kampo, gawas lamang sa mga kalit nga pagsulong. (Jos 11:7) Busa ang pagbutang ug trinseras ug lig-ong mga paril sa tibuok palibot sagad nga wala himoa.

Ang sekular nga mga kasaysayan naghatag ug pipila ka impormasyon bahin sa kinabuhi diha sa kampo taliwala sa mga pagano sa kapanahonan sa Bibliya. Pananglitan, ang Ehiptohanong kampo ni Ramses II gikoralan ug mga taming. Ang Asiryanhong kinutaan nga kampo sa katibuk-an maoy lingin ug gipalig-on pinaagig mga paril ug mga torre. Ang tanang tolda sa Persianhong mga kampo nag-atubang sa S, ug ang ilang mga kampo giprotektahan pinaagig mga trinseras ug mga diki. Ang Gregong mga kampo sa kasundalohan maoy lingin usab, diin taliwala sa kampo nagtolda ang komandante. Sa dihang ang Romanhong kasundalohan nagkampo, usa ka dakong kanal ang gikalot sa palibot sa bag-ong dapit nga gikampohan.