Ang Hunahuna sa Bibliya

Makuyaw ba ang Paghimog Madyik?

‘ANG madyik misuhot sa kahanginan. Sa kalit, gibuak ang kahilom sa basal sa bombo. Gitutok ang tanang mata sa nag-unipormeng duha ka lalaki nga nagdalag mga pusil. Sa pag-alsa sa ilang mga pusil nga gitungtong sa abaga, gipuntiriya nila ang usa ka madyikerong Insek nga nagsul-ob sa bisteng daghag adorno. Siya nagkupot ug porselanang plato atubangan sa iyang dughan. Mipaka ang mga buto sa mga pusil. Ang madyikero nalup-og dayon sa salog, nga nabulit sa dugo. Ang lipatlipat sa pagsagang sa mga bala misangpot sa trahedya.’ Usa ka depekto sa mekanismo sa usa sa mga pusil ang nakapahinabo nga migawas ang bala ug milapos sa dughan sa madyikero. Mao kini ang paglakbit-asoy sa librong Henry Gordon’s World of Magic.

Pagkausik sa gasa sa kinabuhi​—tungod lamang sa kakulbahinam, mga paukyab, ug kalingawan nga duyog sa maong matang sa madyik o salamangka. Kana ba ang imong sanong? O imo bang gibati nga bahin lang kini sa riyesgo nga nalangkit sa usa ka pagpasundayag? Bisan unsa tingali ang imong tubag, sa dihang ang maong lipatlipat o ilusyon napakyas kadto nakapatay. Kini motukmod kanato sa pagsukna: Aduna bay mas malalangong kapeligrohan nga nalangkit sa paghimog madyik? Alang sa usa ka tubag, tan-awon nato ang sinugdanan niining karaang arte.

Ang Impluwensiya sa Madyik sa Tibuok Kasaysayan

Sukad sa banagbanag sa kasaysayan, ang tawo naikag ug namaneobra sa misteryo sa madyik. Ang Ingles nga pulong “magic” gikuha gikan sa ngalang “magi,” usa ka saserdotehanong matang sa karaang Persia nga nagbatid sa misteryosong mga kalihokan. Sa labing paninugdang diwa niini, ang madyik o salamangka maoy paningkamot nga gamhan o pugson ang kinaiyanhon o labaw-kinaiyanhong mga puwersa sa pag-alagad sa tawo. Ang Ehipto sa ika-18ng siglo W.K.P. migamit ug mga paring salamangkero. Ang madyik may dakong bahin usab sa relihiyon sa karaang mga Kaldeanhon sa Babilonya sa ikawalong siglo W.K.P. (Genesis 41:8, 24; Isaias 47:12-14; Daniel 2:27; 4:7) Kining impluwensiyaha naglungtad taliwala sa karaang mga Grego ug mga Romano latas sa Edad Media ug hangtod sa atong ika-20ng siglo.

Ang lainlaing matang sa madyik o salamangka mahimong klasipikahon sa daghang paagi. Si Robert A. Stebbins diha sa iyang librong The Magician naghugpong sa salamangka ngadto sa tulo ka kategoriya.

Tulo ka Matang sa Madyik

Ang mistikal madyik maoy “usa ka kapahayagan sa okulto.” Gipangangkon niini nga “ang mga panghitabo o mga proseso nga nahasupak sa sentido-komon nga kahibalo o siyentipikanhong kahibalo” maoy “tinuod o balido.” Si Stebbins misaysay sa dugang nga “ang mistikal madyik mao ang sulugoon sa pamalbal, . . . pamarang, alkemiya, ug, ubos sa pila ka kahimtang, sa relihiyon.”

Bahin sa exploitative magic o mapanghimuslong madyik, “maneobrahon o pahimudsan sa mga madyikero ang pagsabot sa mga tumatan-aw sa katinuoran alang sa ilang kaugalingong kadungganan.” Nasayod sila nga ginalimbongan nila ang publiko, apan sumala kang Stebbins, “sila nagdasig niadtong nagtan-aw sa madyik nga motuo sa lahing paagi​—nga motuo nga, ingong mga salamangkero, sila may labaw-kinaiyanhong mga gahom o espesyal nga mga koneksiyon sa mga linalang nga aduna nianang mga gahoma.”

Ang entertainment magic o madyik sa paglingaw may tumong nga mao ang pagpukaw sa kahingangha pinaagi sa katingad-ang panglansis. Kini mabutang sa lima ka paninugdan ug nagsapawayng mga pamaagi: “madyik sa entablado, klos-ap, kalaki sa kamot, lipatlipat o ilusyon, ug mentalismo.”

Makuyaw ba Alang sa mga Kristohanon?

Susihon nato pag-una ang mistikal madyik. Ang mistikal madyik mapahinabo sa lainlaing mga paagi. Pananglitan, ang mga Satanista naglungtad nga nagabuhat sa “itom” ug “puting” madyik. Ang “itom” nga madyik naglangkit sa panglamat o paglumay, paghimog linaing mga pagtunglo, ug ang madinaotong mata aron daoton ang mga kaaway sa usa. Ang “puting” madyik, sa laing bahin, gituyo nga ipatungha ang maayong mga sangpotanan pinaagi sa pagsagang sa mga panglamat ug pagkanselar sa mga panunglo. Bisan pa niana, ang duruha mao ang mga kapahayagan sa okulto o sa mistikal. Usahay ang mistikal madyik gamiton gani aron makabaton ug dakong ani o makadaog sa usa ka bangga sa dula. Ugaling, mahitungod niining matanga sa espiritistikanhong madyik, ang Bibliya prangkang nagsulti: “Dili ka mangitag mga tilimad-on, ug dili ka maghimo sa salamangka.”​—Levitico 19:26; Deuteronomio 18:9-14; Buhat 19:18, 19.

Asa magpahipi ang kapeligrohan diha sa mapanghimuslong madyik? Ang mga manghihimalad, mga mananagna sa kapalaran, ug mga mananambal sumala sa pagtuo, sa paghingalan ug pipila, nagpadapat sa mapanghimuslong madyik sa pagpausbaw sa ilang kaugalingong intereses. Wala ba sila magkinabuhing bakakon pinaagi sa ilang propesyon? Ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Dili kamo manglimbong, ug dili kamo magbinakakay ang usag usa.”​—Levitico 19:11.

Ang The Encyclopedia Americana nag-ingon: “Sa pila ka kaso, ang madyikal nga mga buhat tingali magpugos sa mga espiritu.” Buot ba natong dapiton ang kasamok gikan sa demonyong mga espiritu pinaagi sa dili-laktud ganing pag-apil nianang mga buhata? Kon hatagag higayon, ang mga demonyo makahimo sa pagpahimulos ug mopahimulos gayod kanato. Sila mangitag ‘kombenyenteng mga panahon’ ug matubayon sa ilang mga paningkamot.​—Lucas 4:13; Santiago 1:14.

Ang batid sa arte sa panglansis ug lipatlipat walay lain kondili si Satanas nga Yawa. Gibuhat niya kining arteha sukad sa iyang unang pasundayag atubangan sa usa ka tawo sa tanaman sa Eden. (Genesis 3:1-19) Kinsang Kristohanona ang buot mahisama kaniya? Hinunoa, ang mga Kristohanon gitambagan nga “mahimong mga manunundog sa Diyos” ug “magpasakop [sa ilang kaugalingon] . . . sa Diyos; apan sukli ninyo ang Yawa.”​—Efeso 5:1; Santiago 4:7.

Hinuon, kadaghanang tawo maglangkit sa pulong “madyik” sa kalingawan. Ang usa ka tawo tingali magmugnag mga lipatlipat pinaagi sa iyang mga kamot (kalaki sa kamot), nga anaa sa hunahuna nga ang kamot mas abtik kay sa mata. Tingali walay Biblikanhong pagsupak niini. Ugaling, kon adunay pagpakaaron-ingnon sa okultong madyik, buot ba sa usa ka Kristohanon nga ihatag ang impresyong nagbaton ug diyutayng labaw-kinaiyanhon, dili-ikapatin-awng gahom? O kon ang uban hatagan ug sayop nga impresyon pinaagi sa “madyikal” nga pasundayag, dili ba buot sa Kristohanon nga likayan ang maong kalingawan aron ang uban dili mapandol? (1 Corinto 10:29, 31-33) Dugang pa, anaa ang lagmit nga kapeligrohan nga ang usa ka tawo matental sa pagbuhat sa dugang pa, sa paghimo sa mas lalom pang mga arte sa salamangka.

Busa, kon mahitungod sa salamangka nga tin-awng nalangkit sa espiritismo, ang matuod nga mga Kristohanon maalamong molikay sa paghimo niana. Gawas niana, sa tanang bahin sa kinabuhi sa usa ka Kristohanon​—kon kaha nalangkit ang trabaho, lulinghayaw, o kalingawan​—buot niya nga “batonan ang usa ka maayong tanlag,” usa ka tanlag nga dili makapasuko sa Diyos o sa tawo.​—1 Pedro 3:16; Buhat 24:16.

[Picture Credit Line sa panid 26]

The Bettmann Archive