IKAPULO
Ang ikanapulo nga bahin, o 10 porsiyento, nga ihatag o ibayad ingong usa ka tributo, ilabina alang sa relihiyosong mga katuyoan.
Sa wala pa maestablisar ang pakigsaad sa Balaod, ang Bibliya naghisgot ug duha ka panghitabo diin ang ikanapulo nga bahin sa mga kabtangan gibayad ngadto sa Diyos o ngadto sa iyang hawas. Ang una niini maoy sa dihang si Abraham naghatag kang Melquisedek ug ikanapulong bahin sa mga inagaw sa gubat gikan sa iyang kadaogan batok kang Kedorlaomer ug sa iyang mga kaalyado. (Gen 14:18-20) Gipunting ni apostol Pablo kini nga panghitabo ingong pamatuod nga ang pagkasaserdote ni Kristo sa paagi nga sama kang Melquisedek maoy labaw kay nianang kang Levi, sanglit si Levi, kay diha pa sa balat-ang ni Abraham, ikaingong nagbayad ug mga ikapulo ngadto kang Melquisedek. (Heb 7:4-10) Ang ikaduha niini maoy maylabot kang Jacob, kinsa nanaad didto sa Bethel nga mohatag ug ikapulo sa iyang mga kabtangan ngadto sa Diyos.—Gen 28:20-22.
Apan, kining duha ka asoy maoy mga pananglitan lamang sa boluntaryo nga mga paghatag ug ikapulo. Walay rekord nga si Abraham o Jacob nagsugo sa ilang mga kaliwat nga sundon kini nga mga panig-ingnan, sa ingon maghimo niini nga usa ka relihiyosong batasan, kostumbre, o balaod. Dili na kinahanglang manaad si Jacob sa pagbuhat niana kon siya ilalom na sa usa ka obligasyon sa pagbayad ug mga ikapulo, ingon sa iyang gibuhat. Busa dayag nga ang kahikayan sa paghatag ug ikapulo dili usa ka kostumbre o usa ka balaod taliwala sa unang mga Hebreohanon. Kini gisugdan paghimo sa dihang giinagurahan ang pakigsaad sa Balaod, dili una pa niana.
Moisesnong mga Balaod sa Paghatag ug Ikapulo. Si Jehova naghatag sa Israel ug mga balaod sa paghatag ug ikapulo alang sa tinong mga katuyoan, lagmit maylabot sa paggamit sa duha ka ikapulo sa ilang tinuig nga mga abot, gawas sa mga tuig nga Igpapahulay, sa dihang walay ikapulo nga ibayad, sanglit walay madahom nga abot. (Lev 25:1-12) Apan, ang pipila ka eskolar nagtuo nga dihay usa lamang ka ikapulo. Ang maong mga ikapulo maoy dugang sa mga unang bunga nga obligado nilang itanyag kang Jehova.—Ex 23:19; 34:26.
Ang unang ikapulo, nga maoy ikanapulong bahin sa abot sa yuta ug sa mga bungahoy ug (dayag nga gikan sa pag-usbaw sa gidaghanon) sa mga panon sa mga baka ug sa mga panon sa mga karnero, dad-on ngadto sa sangtuwaryo ug ihatag sa mga Levihanon, sanglit sila walay panulondon diha sa yuta apan gipahinungod alang sa pag-alagad sa sangtuwaryo. (Lev 27:30-32; Num 18:21, 24) Ang mga Levihanon mohatag usab ug ikapulo gikan sa ilang madawat ngadto sa Aaronikong mga saserdote aron sa pagsuportar kanila.—Num 18:25-29.
Dayag nga ang mga lugas giokon ug ang mga bunga sa paras ug sa kahoyng olibo himoong bino ug lana sa dili pa ihatag ingong ikapulo. (Num 18:27, 30; Neh 10:37) Kon ang usa ka Israelinhon buot mohatag ug salapi inay niini nga mga abot, siya makahimo niana, basta mohatag siya ug dugang ikalima nga bahin sa kantidad niini. (Lev 27:31) Apan lahi ang himoon maylabot sa panon sa mga karnero ug sa panon sa mga baka. Sa dihang ang mga hayop tagsatagsang mogula gikan sa toril agi sa usa ka ganghaan, ang tag-iya magbarog duol sa ganghaan dala ang usa ka baston ug magmarka sa matag ikanapulo nga hayop ingong mao ang ikapulo, nga dili na mag-usisa o magpili niini.—Lev 27:32, 33.
Mopatim-awng dihay laing ikapulo, ang ikaduhang ikapulo, nga gipinig matag tuig alang sa mga katuyoan gawas pa sa direktang pagsuportar sa Levihanong mga saserdote, bisan tuod nga ang mga Levihanon makig-ambit niini. Sagad kining gigamit ug gipahimuslan pag-ayo sa Israelinhong pamilya sa dihang magkatigom panahon sa mga pista sa nasod. Sa mga kahimtang diin halayo kaayo ang paghatod niini nga ikapulo ngadto sa Jerusalem, nan ang abot ilisan ug salapi ug dayon gamiton kini didto sa Jerusalem alang sa pagkaon ug kalipayan sa pamilya panahon sa balaang panagkatigom didto. (Deu 12:4-7, 11, 17, 18; 14:22-27) Dayon, sa kataposan sa matag ikatulo ug ikaunom nga tuig sa pito-ka-tuig nga siklo sa igpapahulay, kini nga ikapulo, inay gamiton alang sa mga galastohan panahon sa mga panagkatigom sa nasod, gipinig alang sa mga Levihanon, langyawng mga pumoluyo, mga babayeng balo, ug sa mga batang ilo-sa-amahan diha sa lokal nga komunidad.—Deu 14:28, 29; 26:12.
Kini nga mga balaod sa paghatag ug ikapulo nga gipatuman diha sa Israel dili kay bug-at ra kaayo. Dili usab angayng kalimtan nga ang Diyos misaad sa pagpalambo sa Israel pinaagi sa pagbukas sa “mga ganghaan sa tubig sa kalangitan” kon sundon ang iyang mga balaod sa paghatag ug ikapulo. (Mal 3:10; Deu 28:1, 2, 11-14) Sa dihang ang katawhan wala na magtagad sa paghatag ug ikapulo, naapektohan ang pagkasaserdote, sanglit ang mga saserdote ug mga Levihanon napugos sa paggamit sa ilang panahon alang sa sekular nga trabaho ug ingong resulta napasagdan ang ilang mga buluhaton sa pag-alagad. (Neh 13:10) Ang maong pagkadili-matinumanon maoy nakaingon sa pagkadaot sa tinuod nga pagsimba. Makapasubo, sa dihang ang napulo ka tribo nahulog ngadto sa pagsimba sa nating baka, ilang gigamit ang ikapulo sa pagsuportar nianang bakak nga relihiyon. (Am 4:4, 5) Sa laing bahin, sa dihang ang Israel nagmatinumanon kang Jehova ug nailalom sa pagmando sa matarong nga mga administrador, napasig-uli ang paghatag ug ikapulo ngadto sa mga Levihanon, ug ingong katumanan sa saad ni Jehova, walay gayoy nakulang.—2Cr 31:4-12; Neh 10:37, 38; 12:44; 13:11-13.
Ubos sa Balaod walay gihisgotang silot nga ipahamtang ngadto sa usa ka tawo nga wala mohatag ug ikapulo. Gipailalom ni Jehova ang tanan sa usa ka dakong moral nga obligasyon sa paghatag ug ikapulo; sa kataposan sa tulo-ka-tuig nga siklo sa paghatag ug ikapulo, sila gisugo nga isugid sa iyang atubangan nga bug-os na nilang nabayran ang ikapulo. (Deu 26:12-15) Ang bisan unsang ikapulo nga wala ihatag giisip ingong kinawat gikan sa Diyos.—Mal 3:7-9.
Sa unang siglo K.P., ang Hudiyong relihiyosong mga pangulo, ilabina taliwala sa mga eskriba ug mga Pariseo, nagpakaaron-ingnong balaan pinaagi sa paghatag ug ikapulo ug ubang panggawas nga mga buhat, ingong usa ka paagi sa pagsimba, apan ang ilang mga kasingkasing halayo kaayo sa Diyos. (Mat 15:1-9) Gibadlong sila ni Jesus tungod sa ilang hakog, salingkapaw nga tinamdan, nga naghisgot sa ilang estriktong pagsunod sa paghatag ug ikapulo bisan “sa yerbabuyna ug sa eneldo ug sa cumino”—butang nga angay gayod unta nilang buhaton—apan sa samang higayon wala maghatag ug pagtagad sa “mas bug-at nga mga butang sa Balaod, nga mao, ang hustisya ug ang kaluoy ug ang pagkamatinumanon.” (Mat 23:23; Luc 11:42) Pinaagig sambingay, gitandi ni Jesus ang usa ka Pariseo nga mapasigarbohong mibati nga siya matarong tungod sa iyang kaugalingong mga buhat sa pagpuasa ug paghatag ug ikapulo, ngadto sa usa ka maniningil ug buhis nga, bisan tuod giisip sa Pariseo nga walay pulos, nagpaubos sa iyang kaugalingon, nagsugid sa iyang mga sala ngadto sa Diyos, ug nangamuyo sa kaluoy sa Diyos.—Luc 18:9-14.
Ang mga Kristohanon Dili Obligadong Mohatag ug Ikapulo. Ang unang-siglong mga Kristohanon wala gayod sugoa sa paghatag ug mga ikapulo. Ang pangunang katuyoan bahin sa kahikayan sa paghatag ug ikapulo ilalom sa Balaod maoy alang sa pagsuportar sa templo ug mga saserdote sa Israel; busa ang obligasyon sa paghatag ug mga ikapulo nahunong sa dihang ang maong pakigsaad sa Moisesnong Balaod natapos tungod kay natuman na pinaagi sa kamatayon ni Kristo diha sa estaka sa pagsakit. (Efe 2:15; Col 2:13, 14) Tinuod nga nagpadayon sa pag-alagad ang Levihanong mga saserdote didto sa templo sa Jerusalem hangtod sa pagkalaglag niini niadtong 70 K.P., apan ang mga Kristohanon sukad ug human sa 33 K.P. nahimong bahin sa usa ka bag-ong espirituwal nga pagkasaserdote nga wala suportahi pinaagig mga ikapulo.—Rom 6:14; Heb 7:12; 1Pe 2:9.
Ingong mga Kristohanon, sila gidasig sa pagsuportar sa Kristohanong ministeryo pinaagi sa ilang kaugalingong buluhaton sa ministeryo ug materyal nga mga amot. Inay mohatag ug tino, espesipikong kantidad alang sa mga galastohan sa kongregasyon, sila moamot “sumala sa nabatonan sa usa,” nga mohatag “sumala sa iyang gihukom diha sa iyang kasingkasing, dili nga kontragusto o pinugos, kay gihigugma sa Diyos ang malipayong maghahatag.” (2Co 8:12; 9:7) Sila gidasig sa pagsunod sa prinsipyo: “Ang mga ansiyano nga nagdumala sa maayong paagi kinahanglang isipon nga takos sa doble nga pasidungog, ilabina silang naghago sa pagpanulti ug sa pagpanudlo. Kay ang kasulatan nag-ingon: ‘Dili mo pagabusalan ang torong baka sa dihang kini naggiok sa mga lugas’; usab: ‘Ang mamumuo takos sa iyang suhol.’” (1Ti 5:17, 18) Apan, gihatag ni apostol Pablo ang panig-ingnan aron dili makapabug-at sa kongregasyon sa pinansiyal nga paagi.—Buh 18:3; 1Te 2:9.