Mga Panalangin o mga Tunglo—Adunay Kapilian!

“Gibutang ko sa imong atubangan ang kinabuhi ug kamatayon, ang panalangin ug ang tunglo; busa kinahanglang pilion mo ang kinabuhi aron ikaw mabuhi.”​—DEUTERONOMIO 30:19.

 1. Unsang katakos ang gituga diha sa tawo?

SI Jehova nga Diyos maoy nagdesinyo kanato​—iyang intelihenteng tawhanong mga linalang​—aron mahimong linalang nga may kagawasan sa pagpili. Kita wala lalanga ingong yanong mga makina, o mga robot, apan gihatagan sa pribilehiyo ug responsibilidad sa pagpili. (Salmo 100:3) Ang unang mga tawo​—si Adan ug Eva​—may kagawasan sa pagpili sa dalan sa ilang paglihok, ug sila manubag sa Diyos sa ilang pagpili.

 2. Unsang pagpili ang gihimo ni Adan, ug unsa ang resulta?

² Ang Maglalalang dagayang nagtagana alang sa tawhanong kinabuhi ug walay-kataposang panalangin sa paraiso nga yuta. Nganong kanang katuyoana wala pa makab-ot? Tungod kay si Adan nasayop sa pagpili. Si Jehova naghatag niining sugoa sa tawo: “Makakaon ka sa tanan nga bunga sa kahoy sa tanaman hangtod sa pagkatagbaw. Apan sa bunga sa kahoy sa pagkaila sa maayo ug sa daotan dili ka magakaon niini, kay sa adlaw nga mokaon ka niini mamatay ka gayod.” (Genesis 2:16, 17) Kon mipili pa si Adan sa pagsugot, ang atong unang mga ginikanan napanalanginan unta. Ang pagkadi-masinugtanon misangpot ug kamatayon. (Genesis 3:6, 18, 19) Busa ang sala ug kamatayon napasa ngadto sa tanang anak ni Adan.​—Roma 5:12.

Gihimong Posible ang mga Panalangin

 3. Sa unsang paagi ang Diyos naghatag ug pasalig nga ang iyang katuyoan alang sa katawhan matuman?

³ Si Jehova nga Diyos naghimog paagi diin ang iyang katuyoan sa pagpanalangin sa katawhan sa kataposan matuman. Siya mismo nagtagna ug usa ka Binhi, nga nagtagna sa Eden: “Ibutang ko ang panagkaaway sa taliwala mo ug sa babaye ug sa taliwala sa imong binhi ug sa iyang binhi. Siya magasamad sa imong ulo ug ikaw magasamad sa iyang tikod.” (Genesis 3:15) Ang Diyos sa ulahi nagsaad nga moabot ang mga panalangin sa masinugtanong katawhan pinaagi niini nga Binhi, nga usa ka kaliwat ni Abraham.​—Genesis 22:15-18.

 4. Unsang kahikayan ang gihimo ni Jehova alang sa panalangin sa katawhan?

⁴ Kanang gisaad nga Binhi sa panalangin napamatud-ang si Jesu-Kristo. Mahitungod sa papel ni Jesus diha sa kahikayan ni Jehova sa pagpanalangin sa katawhan, ang Kristohanong apostol Pablo misulat: “Nagarekomendar ang Diyos sa iyang kaugalingong gugma kanato sa pagkaagi nga, samtang kita mga makasasala pa, si Kristo namatay alang kanato.” (Roma 5:8) Ang mga panalangin tagamtamon niadtong makasasalang katawhan nga nagsugot sa Diyos ug nagpadapat sa merito sa halad lukat ni Jesu-Kristo. (Buhat 4:12) Pilion ba nimo ang pagkamasinugtanon ug ang mga panalangin? Ang pagkadi-masinugtanon moresultag usa ka lahi kaayong butang.

Komosta ang Bahin sa mga Tunglo?

 5. Unsay kahulogan sa pulong “tunglo”?

⁵ Ang kaatbang sa panalangin mao ang tunglo. Ang pulong “tunglo” nagkahulogang pagsultig daotan bahin sa usa ka tawo o pagsultig panghimaraot kaniya. Ang Hebreohanong pulong qela·lahʹ gikuha gikan sa gamot nga berbong qa·lalʹ, nga sa literal nagkahulogang “magmagaan.” Apan, kon gamiton sa mahulagwayong diwa, kini nagkahulogang ‘panghimaraot’ o ‘pagtagad nga matamayon.’​—Levitico 20:9; 2 Samuel 19:43.

 6. Unsang hitabo may kalabotan kang Eliseo ang nahitabo duol sa karaang Bethel?

⁶ Tagda ang madulaong panig-ingnan sa usa ka dihadiha nga paglihok may kalabotan sa tunglo. Kini nahitabo samtang naglakaw ang manalagna sa Diyos nga si Eliseo gikan sa Jerico paingon sa Bethel. Ang asoy nag-ingon: “Samtang siya mitungas, dihay gagmayng mga batang lalaki nga nanggula gikan sa siyudad ug nanagbugalbugal kaniya ug nagsigeg sulti kaniya: ‘Tungas, ikaw nga upaw! Tungas, ikaw nga upaw!’ Ug siya milingi sa iyang likod ug nakita sila ug gitunglo sila sa ngalan ni Jehova. Ug may nanggula nga duha ka oso nga baye gikan sa kakahoyan ug gikuniskunis ang kap-atan ug duha ka bata.” (2 Hari 2:23, 24) Wala ipadayag kon unsa gayod ang gipamulong ni Eliseo sa gibungat niya ang tunglo niadtong nangyubit nga kabataan. Bisan pa niana, ang gibungat nga pulong miepekto tungod kay gisulti kadto sa ngalan ni Jehova pinaagi sa usa ka manalagna sa Diyos nga naglihok sumala sa kabubut-on sa Diyos.

 7. Unsay nahitabo sa mga bata nga nanagbugalbugal kang Eliseo, ug ngano?

⁷ Ang pangunang katarongan sa pagbugalbugal daw maoy tungod sa pagsul-ob ni Eliseo sa naandang opisyal nga sapot ni Elias, ug ang mga bata dili buot nga adunay kapuli ang manalagna. (2 Hari 2:13) Aron matubag ang hagit sa iyang pagkamanunod ni Elias ug sa pagtudlo niining mga bataa ug sa ilang mga ginikanan sa hustong pagtahod sa manalagna ni Jehova, gipanghimaraot ni Eliseo ang nanagbugalbugal nga pundok sa mga bata sa ngalan sa Diyos ni Elias. Gipakita ni Jehova ang iyang pag-uyon kang Eliseo ingong iyang manalagna pinaagi sa pagpatungha sa duha ka oso nga baye sa paggula gikan sa kakahoyan ug sa pagkuniskunis sa 42 niadtong nanagbiaybiay. Milihok dayon si Jehova tungod sa ilang dayag nga kakulag pagtahod sa agianan sa komunikasyon nga iyang gigamit sa yuta niadtong panahona.

 8. Unsay gikauyonan sa katawhan sa Israel nga buhaton, ug uban sa unsang mga palaaboton?

⁸ Sa mga tuig una pa niini, ang mga Israelinhon nagpakitag samang kakulag pagtahod sa mga kahikayan sa Diyos. Ingon niini ang nahitabo: Sa 1513 W.K.P., si Jehova nagpakita sa katawhan sa Israel ug pabor pinaagi sa pagluwas kanila gikan sa pagkaulipon sa Ehipto nga daw “ibabaw sa mga pako sa mga agila.” Wala magdugay human niadto, sila nanumpa nga mosugot sa Diyos. Matikdi kon sa unsang paagi ang pagkamasinugtanon nalangkit gayod sa pagdawat sa pag-uyon sa Diyos. Si Jehova miingon pinaagi kang Moises: “Kon kamo magpatalinghog gayod sa akong tingog ug magbantay gayod sa akong tugon, nan kamo mahimong akong linain nga kabtangan gikan sa tanang katawhan, tungod kay ang tibuok yuta ako man.” Human niana, ang mga tawo positibong mitubag, nga nag-ingon: “Andam namong pagabuhaton ang tanang pulong nga giingon ni Jehova.” (Exodo 19:4, 5, 8; 24:3) Ang mga Israelinhon nangangkon nga nahigugma kang Jehova, nagpahinungod kaniya, ug nanumpa sa pagpatalinghog sa iyang tingog. Ang paghimo niini mosangpot ug dagkong mga panalangin.

9, 10. Samtang si Moises didto sa Bukid sa Sinai, unsay gihimo sa mga Israelinhon, ug unsa ang mga sangpotanan?

⁹ Apan, una pa makulit ang pangunang mga kasugoan niana nga kasabotan diha sa bato pinaagi sa ‘kamot sa Diyos,’ ang mga tunglo sa Diyos gikinahanglan. (Exodo 31:18) Nganong ang maong makasubong mga sangpotanan angay? Dili ba ang mga Israelinhon nagpakitag tinguha sa pagtuman sa tanan nga gipamulong ni Jehova? Oo, sa pulong sila nangayog mga panalangin, apan pinaagi sa ilang mga lihok sila mipili sa usa ka dalan nga angay sa mga tunglo.

¹⁰ Sulod sa 40-ka-adlawng yugto sa dihang si Moises didto sa Bukid Sinai nga nagdawat sa Napulo ka Sugo, gilapas sa mga Israelinhon ang ilang saad sa una nga mounong kang Jehova. “Kasamtangan,” nag-ingon ang asoy, “nakita sa katawhan nga si Moises nagdugay sa paglugsong gikan sa bukid. Busa ang katawhan nagtigom ngadto kang Aaron ug miingon kaniya: ‘Tindog, ug buhati kami ug usa ka diyos nga maoy manguna kanamo, kay mahitungod niining Moises, ang tawo nga nagkuha kanamo gikan sa yuta sa Ehipto, kami wala mahibalo kon unsay nahitabo kaniya.’” (Exodo 32:1) Kini maoy laing panig-ingnan sa usa ka walay-pagtahod nga tinamdan nga gipakita ngadto sa tawhanong linalang nga gigamit niadtong higayona ni Jehova sa pagtultol ug sa pagdumala sa iyang katawhan. Ang mga Israelinhon nadani sa pagsundog sa idolatriyang Ehiptohanon ug mianig makalilisang nga mga sangpotanan sa dihang duolan sa 3,000 kanila ang gipatay sa espada sa usa ka adlaw.​—Exodo 32:2-6, 25-29.

Pagpahayag sa mga Panalangin ug mga Tunglo

11. Unsang mga instruksiyon mahitungod sa mga panalangin ug mga tunglo ang gituman ni Josue?

¹¹ Duol sa kataposan sa 40-ka-tuig nga pagpanaw sa Israel sa kamingawan, tagsatagsang gihisgotan ni Moises ang mga panalangin nga maani pinaagi sa pagpili sa dalan sa pagkamasinugtanon sa Diyos. Iyang giusausa usab paghisgot ang mga tunglo nga maagoman sa mga Israelinhon kon sila mopili sa di-pagsugot kang Jehova. (Deuteronomio 27:11–28:10) Wala magdugay human misulod ang Israel sa Yutang Saad, gisunod ni Josue ang mga instruksiyon ni Moises may kalabotan niining mga panalangin ug mga tunglo. Unom ka tribo sa Israel nagbarog sa tiilan sa Bukid sa Ebal, ug ang laing unom nagpahimutang sa atubangan sa Bukid sa Gerizim. Ang mga Levihanon nagbarog sa tunga sa walog. Dayag, ang mga tribo nga nagpahiluna sa atubangan sa Bukid sa Ebal miingon ug “Amen!” sa mga tunglo nga gibasa nianang direksiyona. Ang uban misanong sa mga panalangin nga gibasa sa mga Levihanon diha sa ilang direksiyon sa tiilan sa Bukid sa Gerizim.​—Josue 8:30-35.

12. Unsa ang pipila ka tunglo nga gipahayag sa mga Levihanon?

¹² Handurawa nga imong madungog ang mga Levihanon nga nag-ingon: “Tinunglo ang tawo nga magabuhat ug larawan nga linilok kon tinunaw nga estatuwa, butang nga dulumtanan alang kang Jehova, ang buhat sa mga kamot sa maglililok sa kahoy ug puthaw, ug nagbutang niini sa tagong dapit. . . . Tinunglo ang dili magtahod sa iyang amahan o sa iyang inahan. . . . Tinunglo ang magabalhin sa timaan sa utlanan sa iyang isigkatawo. . . . Tinunglo ang magapasalaag sa buta sa dalan. . . . Tinunglo ang magatuis sa paghukom sa usa ka dumuluong, sa ilo nga batang lalaki ug sa balo nga babaye. . . . Tinunglo ang magahigda uban sa asawa sa iyang amahan, tungod kay nagbukas siya sa tampi sa iyang amahan. . . . Tinunglo ang magahigda uban sa bisan unsang mananap. . . . Tinunglo ang magahigda uban sa iyang igsoong babaye, nga anak nga babaye sa iyang amahan o anak nga babaye sa iyang inahan. . . . Tinunglo ang magahigda uban sa iyang ugangan nga babaye. . . . Tinunglo ang magapatay sa iyang isigkatawo sa tagong dapit. . . . Tinunglo ang magadawat ug hiphip aron sa pagpatay ug kalag, kon kini maoy sa walay sala nga dugo. . . . Tinunglo ang dili mouyon sa mga pulong niining kasugoan pinaagi sa pagtuman niini.” Human sa matag tunglo, ang mga tribo sa atubangan sa Bukid sa Ebal miingon, “Amen!”​—Deuteronomio 27:15-26.

13. Sa imong kaugalingong mga pulong, unsaon nimo sa pagpahayag sa pipila ka panalangin nga gipamulong sa mga Levihanon?

¹³ Karon handurawa nga nadungog nimo kadtong anaa sa atubangan sa Bukid sa Gerizim nga mitubag sa makusog sa matag panalangin samtang ang mga Levihanon misinggit: “Bulahan ka nga anaa sa siyudad, ug bulahan ka nga anaa sa kaumahan. Bulahan ang bunga sa imong tiyan ug ang bunga sa imong yuta ug ang bunga sa imong binuhi nga mga mananap, ang mga nati sa imong mga baka ug ang mga nati sa imong mga hayop. Bulahan ang imong bukag ug ang imong dulang nga masahan. Bulahan ka sa imong pagsulod, ug bulahan ka sa imong paggula.”​—Deuteronomio 28:3-6.

14. Sa unsang basehanan ang mga Israelinhon makadawat ug mga panalangin?

¹⁴ Unsay gibasehan sa pagkadawat niining mga panalangina? Ang asoy nag-ingon: “Kon magpatalinghog ka gayod sa tingog ni Jehova nga imong Diyos pinaagi sa pagbantay sa pagbuhat sa tanan nga mga sugo niya nga gisugo ko kanimo niining adlawa, si Jehova nga imong Diyos usab magabayaw gayod kanimo ibabaw sa tanang mga nasod sa yuta. Ug kining tanang mga panalangin moabot kanimo ug moapas kanimo, tungod kay nagpadayon ka sa pagpatalinghog sa tingog ni Jehova nga imong Diyos.” (Deuteronomio 28:1, 2) Oo, ang yawi sa pagtagamtam sa mga panalangin sa Diyos mao ang pagkamasinugtanon ngadto sa Diyos. Apan komosta man kita karong adlawa? Kita ba sa tagsatagsa mopili sa mga panalangin ug kinabuhi pinaagi sa pagpadayon sa “pagpatalinghog sa tingog ni Jehova”?​—Deuteronomio 30:19, 20.

Paghimog Mausisaon nga Pagtan-aw

15. Unsang punto ang gipakita sa panalangin nga natala sa Deuteronomio 283, ug sa unsang paagi kita makabenepisyo gikan niini?

¹⁵ Atong palandongon ang pipila ka panalangin nga tagamtamon sa usa ka Israelinhon sa pagsugot kang Jehova. Pananglitan, ang Deuteronomio 28:3 nag-ingon: “Bulahan ka nga anaa sa siyudad, ug bulahan ka nga anaa sa kaumahan.” Ang pagkahimong binulahan sa Diyos wala magadepende sa lokasyon o asaynment. Ang pipila tingali mobati nga napugngan sa ilang mga kahimtang, tingali tungod kay nagpuyo sila sa usa ka nihit-sa-materyal nga lugar o sa nagun-ob-sa-gubat nga nasod. Ang uban tingali nangandoy sa pag-alagad kang Jehova sa lain nga lokasyon. Ang pipila ka Kristohanong mga lalaki tingali nawad-ag kadasig tungod kay sila wala matudlo ingong ministeryal nga mga alagad o ingong mga ansiano sa kongregasyon. Usahay, ang Kristohanong mga babaye mobatig kaluya sa buut tungod kay sila wala sa kahimtang nga makabahin sa bug-os-panahong pag-alagad ingong mga payunir o mga misyonaryo. Bisan pa, ang matag usa nga ‘magpatalinghog sa tingog ni Jehova ug mainampingong nagbuhat sa tanan nga iyang gipangayo’ pagapanalanginan karon ug hangtod sa kahangtoran.

16. Sa unsang paagi ang prinsipyo sa Deuteronomio 28:4 ginatagamtam sa organisasyon ni Jehova karon?

¹⁶ Ang Deuteronomio 28:4 nag-ingon: “Bulahan ang bunga sa imong tiyan ug ang bunga sa imong yuta ug ang bunga sa imong binuhi nga mga mananap, ang mga nati sa imong mga baka ug ang mga nati sa imong mga hayop.” Ang paggamit sa tagsaanon nga Hebreohanong pronombre nga “imong” nagpaila nga maeksperyensiyahan kini mismo sa usa ka masinugtanong Israelinhon. Komosta ang masinugtanong mga alagad ni Jehova karon? Ang tibuok-kalibotan nga pag-uswag ug pagpadako nga ginahimo karon sa organisasyon sa mga Saksi ni Jehova maoy resulta sa panalangin sa Diyos sa kinasingkasing nga mga paningkamot sa kapin sa 5,000,000 ka magmamantala sa maayong balita sa Gingharian. (Marcos 13:10) Ug ang posibilidad nga kini mouswag pa gayod dayag tungod kay kapin sa 13,000,000 ang mitambong sa 1995 nga pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo. Ginatagamtam ba nimo ang mga panalangin sa Gingharian?

Ang Pagpili sa Israel Hinungdanon

17. Sa unsa nagadepende ang pagkahimong ‘maapsan’ sa mga panalangin o sa mga tunglo?

¹⁷ Sa diwa, ang mga panalangin magasunod sa masinugtanong Israelinhon. Kini ang gisaad: “Kining tanang panalangin moabot kanimo ug moapas kanimo.” (Deuteronomio 28:2) Sa susama, kini gikaingon labot sa mga tunglo: “Kining tanang tunglo moabot kanimo ug moapas kanimo.” (Deuteronomio 28:15) Kon usa pa ikaw ka Israelinhon sa karaang mga panahon, ikaw ba kaha ‘maapsan’ sa mga panalangin o sa mga tunglo? Kana nagadepende kon ikaw nagmasinugtanon sa Diyos o di-masinugtanon kaniya.

18. Sa unsang paagi ang mga Israelinhon makalikay sa mga tunglo?

¹⁸ Diha sa Deuteronomio 28:15-68, ang masakit nga mga sangpotanan sa pagkadi-masinugtanon gipakita ingong mga tunglo. Ang pipila maoy kaatbang gayod sa mga panalangin sa pagkamasinugtanon nga giusausa paghisgot sa Deuteronomio 28:3-14. Kasagaran, giani sa katawhan sa Israel ang grabeng mga resulta sa mga tunglo tungod kay sila mipili sa pagpakigbahin sa bakak nga pagsimba. (Esdras 9:7; Jeremias 6:6-8; 44:2-6) Pagkamakapasubo! Ang maong mga sangpotanan malikayan unta pinaagi sa paghimog hustong pagpili, sa pagkamasinugtanon sa maayong mga kasugoan ug mga prinsipyo ni Jehova, nga klarong nagpaila sa maayo ug sa daotan. Daghan karon ang nag-antos sa kasakit ug makasubong resulta tungod kay sila mipili sa paglihok nga supak sa mga prinsipyo sa Bibliya pinaagi sa pagpakiglangkit sa bakak nga pagsimba, pagpakigbahin sa seksuwal nga imoralidad, paggamit sa gidili nga mga droga, pagpatuyang sa pag-inom ug alkoholikong mga ilimnon, ug sa susama niini. Sama sa karaang Israel ug Juda, ang paghimog sayop nga mga pagpili misangpot ug pagkawala sa pag-uyon sa Diyos ug sa wala-kinahanglanang kasakit sa kasingkasing.​—Isaias 65:12-14.

19. Hubita ang mga kahimtang nga gitagamtam sa dihang ang Juda ug Israel mipili sa pagsugot kang Jehova.

¹⁹ Ang mga panalangin dagaya ug ang kalinaw naghari lamang kon ang Israel nagmasinugtanon kang Jehova. Pananglitan, mahitungod sa mga adlaw ni Haring Solomon, atong mabasa: “Ang Juda ug Israel daghan kaayo, sama sa mga balas sa lapyahan sa dagat sa pagkadaghan, nagakaon ug nagainom ug nagakalipay. . . . Ug ang Juda ug Israel nagpadayon sa pagpuyo diha sa kasegurohan, ang matag usa ilalom sa iyang kaugalingong parras ug ilalom sa iyang kaugalingong kahoyng igos, gikan sa Dan ngadto sa Beer-sheba, sa tanang adlaw ni Solomon.” (1 Hari 4:20-25) Bisan sa panahon ni Haring David, nga gitiman-an ug daghan kaayong pagsupak gikan sa mga kaaway sa Diyos, nabati sa nasod ang pagpaluyo ug panalangin ni Jehova sa dihang sila mipili sa pagsugot sa Diyos sa kamatuoran.​—2 Samuel 7:28, 29; 8:1-15.

20. Bahin sa unsa ang Diyos may pagsalig sa mga tawo?

²⁰ Ikaw ba magmasinugtanon sa Diyos, o di-magmasinugtanon kaniya? Ang mga Israelinhon may kapilian. Bisan tuod kitang tanan nakapanunod sa makasasalang kiling gikan kang Adan, kita usab nakadawat ug gasa sa kagawasan sa pagpili. Bisan pa kang Satanas, sa daotan nga kalibotan, ug sa atong mga dili-kahingpitan, kita makahimog hustong pagpili. Dugang pa, ang atong Maglalalang masaligon nga sa atubangan sa matag pagsulay ug mga tentasyon, aduna gayoy mohimog hustong pagpili, dili lamang sa pulong kondili usab sa lihok. (1 Pedro 5:8-10) Usa kaha ikaw kanila?

21. Unsay usisaon sa sunod nga artikulo?

²¹ Sa sunod nga artikulo, kita makatimbangtimbang sa atong mga tinamdan ug mga lihok sumala sa kahayag sa nangaging mga panig-ingnan. Hinaot ang matag usa kanato mapasalamatong mosanong sa mga pulong sa Diyos pinaagi kang Moises: “Gibutang ko sa imong atubangan ang kinabuhi ug kamatayon, ang panalangin ug ang tunglo; busa kinahanglang pilion mo ang kinabuhi aron ikaw mabuhi.”​—Deuteronomio 30:19.

Unsay Imong Tubag?

◻ Sa unsang paagi gihimong posible ni Jehova ang mga panalangin alang sa makasasalang katawhan?

◻ Unsa ang mga tunglo?

◻ Sa unsang paagi ang mga Israelinhon nakadawat ug mga panalangin imbes mga tunglo?

◻ Unsang mga panalangin ang gitagamtam sa Israel sa pagsugot sa Diyos?

[Hulagway sa panid 15]

Ang mga Israelinhon nagtigom atubangan sa Bukid sa Gerizim ug sa Bukid sa Ebal

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.