JOSUE, BASAHON NI

Kini nga basahon sa Bibliya nagtaganag hinungdanong dugtong sa kasaysayan sa mga Israelinhon pinaagi sa pagpakita kon sa unsang paagi nangatuman ang mga saad sa Diyos ngadto sa mga patriarka nga si Abraham, Isaac, ug Jacob. Tingali nagkobre sa yugto nga kapin sa 20 ka tuig (1473 hangtod sa mga 1450 W.K.P.), kini nagsugilon bahin sa pagsakop sa Canaan, nga gisundan sa pag-apod-apod sa yuta ngadto sa mga Israelinhon; ug kini gitiklopan pinaagi sa mga pakigpulong ni Josue nga nagdasig sa pagkamatinumanon kang Jehova.

Ang kamatuoran nga ang basahon naundan sa karaang mga ngalan sa mga siyudad (Jos 14:15; 15:15) ug sa detalyadong mga instruksiyon ug dayon nag-asoy kon sa unsang paagi kini gituman nagpailang kini maoy usa ka rekord nga gitala sa samang panahon. (Alang sa mga pananglitan tan-awa ang Jos 1:11-18; 2:14-22; 3:2–​4:24; 6:​22, 23.) Sa pagkatinuod, ang magsusulat nagpaila sa iyang kaugalingon ingong nagkinabuhi sa samang panahon ni Rahab sa Jerico ug busa maoy usa ka saksing-nakakita.​—6:25.

Pagkatinuod. Apan, sa pangagpas sa pipila ang basahon ni Josue dili tinuod nga kasaysayan. Kini nga panglantaw pangunang gipasukad sa panghunahuna nga, sanglit ang mga milagro nga gihisgotan sa basahon wala sukad masinatii sa mga tawo karon, wala kini mahitabo. Busa giduhaduhaan niini ang katakos sa Diyos sa paghimog mga milagro, kon wala man usab ugaling duhaduhai ang iyang paglungtad, ingon man ang pagkamatinud-anon sa magsusulat. Kon gibulakbulakan lamang sa magsusulat ang iyang asoy pinaagig sugilambong samtang nagpresentar sa iyang kaugalingon ingong saksing-nakakita, kini maghimo kaniyang sad-an sa tinuyong pagpanglimbong. Tino nga dili makataronganon ang paghinapos nga ang usa ka basahon nga nagpasidungog sa Diyos ingong Tigtuman sa iyang pulong (Jos 21:43-45), nga nagdasig sa pagkamatinumanon kaniya (23:6-16; 24:​14, 15, 19, 20, 23), ug prangkang miila sa mga kapakyasan sa Israel maoy sinulat sa usa ka bakakong saksi.​—7:1-5; 18:3.

Walay usa nga makalimod nga naglungtad ang Israelinhong nasod ug kini miokupar sa yuta nga gihubit diha sa basahon ni Josue. Sa susama, walay lig-ong pasukaranan nga kuwestiyonon ang pagkatinuod sa asoy sa maong basahon bahin sa pamaagi nga gihimo sa mga Israelinhon aron mapanag-iya ang Canaan. Wala magduhaduha ang mga salmista (Sal 44:1-3; 78:​54, 55; 105:42-45; 135:10-12; 136:17-22), ni si Nehemias (Neh 9:​22-25), ni ang unang Kristohanong martir nga si Esteban (Buh 7:45), ni ang tinun-ang si Santiago (San 2:25), ni ang edukadong si apostol Pablo (Buh 13:19; Heb 4:8; 11:​30, 31) bahin sa pagkatinuod niini. Ug ang 1 Hari 16:34 nagrekord sa katumanan sa matagnaong tunglo ni Josue nga gibungat mga 500 ka tuig una pa niana panahon sa pagkalaglag sa Jerico.​—Jos 6:26.

Magsusulat. Ang pipila ka eskolar, bisan tuod miila nga ang basahon gisulat sa panahon ni Josue o duol niining panahona, misalikway sa naandang Hudiyohanong panglantaw nga si Josue mismo ang nagsulat niini. Ang ilang pangunang pagsupak mao nga ang pipila sa mga panghitabo nga girekord sa basahon ni Josue makita usab diha sa basahon sa Mga Maghuhukom, nga nagsugod sa mga pulong nga, “Ug nahitabo human sa kamatayon ni Josue.” (Huk 1:1) Bisan pa niini, kining pangbukas nga pahayag dili kay usa gayod ka tigpaila sa panahon alang sa tanang panghitabo nga makaplagan diha sa asoy sa Mga Maghuhukom. Ang basahon wala han-aya diha sa estrikto nga kronolohikanhong pagkahan-ay, kay kini naghisgot ug usa ka panghitabo nga nahitabo gayod una pa ang kamatayon ni Josue. (Huk 2:6-9) Busa, ang ubang mga panghitabo, sama sa pag-ilog ni Caleb sa Hebron (Jos 15:​13, 14; Huk 1:​9, 10), sa pag-ilog ni Otniel sa Debir (Jos 15:15-19; Huk 1:11-15), ug sa pag-ilog sa mga Danhanon sa Lesem, o Lais (Dan) (Jos 19:​47, 48; Huk 18:27-29), mahimong nahitabo usab una pa ang kamatayon ni Josue. Gani ang gibuhat sa mga Danhanon sa pagpatindog ug idolatrosong larawan didto sa Lais mohaom gayod sa panahon ni Josue. (Huk 18:​30, 31) Sa iyang paniklop nga tambag, gisultihan ni Josue ang mga Israelinhon: “Wagtanga ang mga diyos nga gialagaran sa inyong mga katigulangan sa pikas nga bahin sa Suba ug sa Ehipto, ug mag-alagad kang Jehova.” (Jos 24:14) Kon wala pa maglungtad ang idolatriya, kini nga pahayag wala gayod untay kahulogan.

Nan, makataronganon, gawas sa paniklop nga bahin nga nagtaho sa iyang kamatayon, ang basahon mahimong ikapasidungog kang Josue. Maingon nga si Moises nagrekord sa mga panghitabo sa iyang kinabuhi, busa haom nga himoon usab kini ni Josue. Ang basahon mismo nagtaho: “Unya si Josue misulat niini nga mga pulong diha sa basahon sa balaod sa Diyos.”​—Jos 24:26.

Wala Magkasumpaki. Gibati sa pipila nga ang basahon nagkasumpaki sa pag-ingon nga ang yuta bug-os nga gisakop ni Josue samtang sa samang panahon nagtaho nga ang dakong bahin niini nagpabiling wala pa masakop. (Itandi ang Jos 11:​16, 17, 23; 13:1.) Apan ang maong daw mga panagsumpaki sayon rang masulbad kon hunahunaon sa usa nga dihay duha ka magkalahing mga aspekto sa pagsakop. Una, ang pagpakiggubat sa nasod ubos sa pagpangulo ni Josue nagpukan sa gahom sa mga Canaanhon. Sunod, ang indibiduwal ug tribonhon nga aksiyon gikinahanglan aron nga bug-os masakop ang yuta. (17:14-18; 18:3) Lagmit samtang ang Israel nakiggubat sa laing mga dapit, ang mga Canaanhon mipuyo pag-usab sa mga siyudad sama sa Debir ug Hebron mao nga kini nga mga siyudad kinahanglang ilogon pag-usab pinaagig indibiduwal o tribonhong paningkamot.​—Itandi ang Jos 11:21-23 sa Jos 14:​6, 12; 15:13-17.

[Kahon sa panid 1317]

MGA PANGUNANG PUNTO SA JOSUE

Ang rekord kon sa unsang paagi gihatag ni Jehova ang yuta sa Canaan ngadto sa Israel, ingong katumanan sa iyang panumpa ngadto sa ilang mga katigulangan

Mga panghitabo sa unang 20 ka tuig o kapin pa human sa kamatayon ni Moises sa kataposan sa paglatagaw sa Israel didto sa kamingawan

Si Josue nag-andam sa Israel sa pagsulod sa Canaan, nagpadalag mga espiya (1:1–​2:24)

Si Jehova nagsugo kang Josue sa pagpanguna sa mga Israelinhon sa pagsulod sa yuta

Si Josue nagmando nga sultihan ang Israel sa pagpangandam sa pagtabok sa Jordan

Siya nagpadalag mga espiya aron sa pagsusi sa yuta ug sa siyudad sa Jerico

Sa dihang sila didto na sa Jerico sila gitagoan ni Rahab, kinsa gisaaran nga siya ug ang tanan nga anaa sa iyang panimalay nga motuman sa mga instruksiyon nga gihatag makalingkawas sa nagsingabot nga kalaglagan sa Jerico

Ang Israel mitabok sa Suba sa Jordan sa mala nga yuta (3:1–​5:12)

Ang katawhan nagbalaan sa ilang kaugalingon agig pagpangandam sa pagtabok sa Jordan

Ang mga saserdote nga nagpas-an sa Arka unang mitaak ngadto sa suba; ang tubig sa ibabaw niini nga suba milagrosong nasap-ongan nga daw samag gipondo diha sa diki, ug ang mga Israelinhon mitabok sa mala nga yuta

Aron handomon ang pagtabok, 12 ka bato ang gikuha gikan sa suba ug gipahimutang didto sa Gilgal; laing 12 ka bato ang gipahimutang sa gibarogan sa mga saserdote didto sa salog sa suba

Ang Israelinhong mga lalaki nga nangatawo sa kamingawan gituli; usa ka Paskuwa ang gisaulog; ang tagana nga mana giundang, ug ang Israel misugod sa pagkaon sa mga abot sa yuta

Ang pagsakop sa Jerico gisundan sa kapildihan didto sa Ai (5:13–​8:35)

Ang manulonda nga prinsipe sa kasundalohan ni Jehova nagpakita kang Josue; si Jehova nagsulti kang Josue kon unsaon sa pagpakig-away batok sa Jerico

Sulod sa misunod nga unom ka adlaw ang mga Israelinhon nagmartsa kausa sa usa ka adlaw palibot sa siyudad; sa ikapitong adlaw sila nagmartsa palibot niini sa pito ka higayon; sa kataposang paglibot sila misinggit sa makusog, ang mga paril sa Jerico nalumpag, ug ang siyudad gitugyan sa kalaglagan

Si Acan nagkuha alang sa iyang kaugalingon sa pipila ka butang nga gikatugyan sa kalaglagan

Tungod niini nga sala, si Jehova nagkuha sa iyang tabang ug ang Israel nakaagom ug kapildihan didto sa Ai; nahibaloan ang sala ni Acan, ug siya ug ang iyang panimalay gibato

Ang ikaduhang pag-atake batok sa Ai nagmalamposon pinaagi sa panalangin ni Jehova

Si Josue nagtukod ug usa ka halaran didto sa Bukid sa Ebal ug gibasa ang Balaod ngadto sa katawhan

Ang mga Gabaonhon nakigdait, samtang ang uban gilaglag (9:1–​12:24)

Ang mga molupyo sa Gabaon, nga nakadungog sa mga kalamposan sa Israel, maalamong naglansis kang Josue sa paghimog usa ka pakigsaad kanila

Lima ka hari ang naghiusa sa pag-atake sa mga Gabaonhon, apan ang Israel miabot aron sa pagtabang sa Gabaon; si Jehova naghulog ug dagkong mga bato nga yelo ug milagrosong naglugway sa kahayag sa adlaw, nga tungod niana bug-os nga napildi ang mga miatake

Ang mga Israelinhon ilalom ni Josue nag-ilog sa mga siyudad sa HK ug sa H

Sila nagmadaogon batok sa usa ka panag-abin sa mga hari sa A

Ang yuta gibahinbahin taliwala sa mga tribo sa Israel (13:1–​​22:34)

Ang tribo ni Ruben, Gad, ug ang katunga sa tribo ni Manases nakabaton ug teritoryo sa S sa Jordan

Nadawat ni Caleb ang Hebron; ang mga tribo ni Juda, Epraim, ug ang laing katunga sa tribo ni Manases gihatagan ug yutang panulondon pinaagig ripa

Ang tabernakulo gipahimutang didto sa Shilo, ug naghimog mga pagripa didto aron tinoon ang mga yutang panulondon alang sa nahibiling mga tribo

Ang mga Levihanon nakadawat ug 48 ka siyudad, 13 niini maoy siyudad sa mga saserdote; 6 ka siyudad ang gigahin ingong mga siyudad nga dalangpanan

Ang mga lalaki sa tribo ni Ruben, Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manases nagpatindog ug usa ka halaran didto sa Jordan; nasaypan ang katuyoan niini hangtod nga ilang napatin-aw nga kini nagsilbing usa ka handomanan sa pagkamatinumanon ngadto kang Jehova

Si Josue nag-awhag sa Israel nga matinumanong moalagad kang Jehova (23:1–​​24:33)

Kay tigulang na, si Josue nagpatawag ug usa ka panagkatigom sa mga pangulo sa Israel ug nag-awhag kanila sa pagpabiling matinumanon kang Jehova

Sa usa ka panagkatigom didto sa Sekem, iyang gisubli ang mga pagpakiglabot sa Diyos ug gidasig ang Israel sa pagkahadlok kang Jehova ug sa pag-alagad kaniya lamang; ilang gipahayag ang ilang determinasyon sa pagbuhat niini ug gipalig-on ang ilang mga obligasyon sa pakigsaad

Si Josue namatay