“Ako Mitindog Ingon nga Inahan sa Israel”

GITAN-AW ni Debora ang mga sundalo nga nagkatigom ibabaw sa Bukid sa Tabor. Makapadasig kaayong makita sila didto. Sa kahayag sa kabuntagon, iyang gipamalandong ang ilang kaisog ug ang pagtuo sa ilang pangulo nga si Barak. Bisag 10,000 ang ilang gidaghanon, masulayan gyod nianang adlawa ang ilang pagtuo ug kaisog. Makigharong sila sa mangtas nga kaaway nga mas daghan kay kanila. Sila kulang pa gyog hinagiban. Bisan pa niana, nanganhi gihapon sila kay gidasig niining usa ka babaye.

Handurawa si Debora, nga ang iyang sinina nagkayabkayab tungod sa hangin samtang gilantaw niini ug ni Barak ang halapad nga talan-awon. Ang Bukid sa Tabor pormag apa nga patag sa ibabaw. Makita gikan dinhi ang Patag sa Esdraelon nga nahimutang mga 400 metros sa ubos niini, ug may gilapdon nga moabot sa habagatan-kasadpan. Ang Suba sa Kison nag-agos sa patag nga kasagbotan, agi sa kilid sa Bukid sa Carmelo lahos sa Dakong Dagat. Lagmit uga ang suba nianang buntaga, pero may miamag diha sa halapad nga kapatagan. Nagkaduol ang kasundalohan ni Sisera nga naggilakgilak ug makalilisang kaayo. Gilak kana sa kinakusgang puwersa ni Sisera—mga 900 ka karo, ug nagsiwil sa mga ligid niini ang mga sanggot nga puthaw. Gusto ni Sisera nga hagbason ang mga Israelitas nga kulang ug hinagiban, nga samag nag-ani siyag sebada!

Nahibalo si Debora nga si Barak ug ang iyang kasundalohan nagpaabot sa iyang isulti o isenyas. Siya lang bay babaye didto? Unsa kahay iyang gibati sa dakong responsabilidad nga gisangon kaniya? Naglibog ba siya kon nag-unsa siya didto? Wala gayod! Ang iyang Diyos, si Jehova, nagsugo niya sa pagsugod niini nga gubat; ang Diyos nagpahayag sab nga babaye ang motapos niini. (Maghuhukom 4:9) Unsang leksiyon bahin sa pagtuo ang atong mapupo kang Debora ug niining maisogong mga manggugubat?

Dihang unang gihisgotan sa Bibliya si Debora, siya gitawag nga “usa ka manalagna.” Kanay nakapalahi kang Debora diha sa rekord sa Bibliya pero dili kay siya ray babaye nga ingon niana.a Gawas pa niana, lagmit si Debora naghusay sab ug mga lalis pinaagi sa pagpahayag sa tubag ni Jehova sa mga problema nga mitungha.—Maghuhukom 4:4, 5.

Si Debora nagpuyo sa bukirong dapit sa Epraim, tali sa mga lungsod sa Bethel ug Rama. Didto molingkod siya ilalom sa kahoyng palma ug mag-alagad sa katawhan sumala sa gisugo ni Jehova. Seguradong lisod ang iyang asaynment, pero wala tugoti ni Debora nga maluya siya niini. Gikinahanglan kaayo ang iyang tabang. Gani, sa ulahi apil siya sa pagkomposo ug usa ka awit, ug lakip niana kining pahayag bahin sa iyang dili matinumanong katawhan: “Nagpili sila ug bag-ong mga diyos. Niadtong panahona dihay gubat sa mga ganghaan.” (Maghuhukom 5:8) Kay ang mga Israelitas mibiya kang Jehova ug misimba sa ubang diyos, gitugyan sila ni Jehova ngadto sa ilang mga kaaway. Gidaogdaog sila ni Haring Jabin sa Canaan, pinaagi sa gamhanang heneral nga si Sisera.

Sisera! Kanang ngalana nakapahadlok ug nakapalisang sa Israel. Grabe ka pintas ang relihiyon ug kultura sa Canaan, apil niini ang paghalad ug bata ug prostitusyon diha sa templo. Unsa pa kahay mahitabo kon ang magmando sa nasod maoy Canaanhong heneral ug ang iyang mga sundalo? Gipakita sa awit ni Debora nga lisod ang pagbiyahe ug wala nay namuyo sa mga baryo. (Maghuhukom 5:6, 7) Tingali mahanduraw nato nga ang mga tawo magtagotago sa kakahoyan ug kabukiran, malisang nga mag-uma o mopuyo sa mga baryo nga walay paril, ug mahadlok nga moagi sa dagkong dalan kay basig atakehon sila, kidnapon ang ilang mga anak, ug lugoson ang ilang kababayen-an.b

Ang kalisang miabot ug 20 ka tuig, hangtod nakita ni Jehova nga gusto nang magbag-o ang iyang gahiang katawhan o, sumala sa awit ni Debora ug Barak, “Hangtod nga ako, si Debora, mitindog, hangtod nga ako mitindog ingon nga inahan sa Israel.” Wala ta mahibalo kon literal ba nga inahan si Debora, ang asawa ni Lapidot, pero kini nga pamulong simboliko. Samag gitudlo siya ni Jehova nga manalipod sa nasod ingon sa usa ka inahan. Gisugo sa Diyos si Debora nga ipatawag si Maghuhukom Barak, usa ka tawong lig-og pagtuo, ug sultihan siya nga makiggubat kang Sisera.—Maghuhukom 4:3, 6, 7; 5:7.

“Lakaw ug lukpi ang ibabaw sa Bukid sa Tabor,” si Jehova nagsugo pinaagi kang Debora. Si Barak kinahanglang magtigom ug 10,000 ka lalaki gikan sa duha sa mga tribo sa Israel. Gipahayag ni Debora ang saad sa Diyos nga ilang pildihon ang gamhanang si Sisera ug ang iyang 900 ka karo! Seguradong nakurat si Barak niana. Ang Israel walay kasundalohan ug halos walay hinagiban. Bisan pa niana, si Barak andam makiggubat—kon si Debora mokuyog sab sa Bukid sa Tabor.—Maghuhukom 4:6-8; 5:6-8.

Tungod niana, giisip sa uban nga si Barak walay pagtuo, pero dili kana tinuod. Gani, wala siya mangayog dugang hinagiban sa Diyos. Hinunoa, ingong tawo sa pagtuo, nakita ni Barak nga hinungdanon nga makauban ang representante ni Jehova para lig-onon siya ug ang iyang kasundalohan. (Hebreohanon 11:32, 33) Misugot si Jehova sa hangyo ni Barak nga paubanon si Debora. Pero, gisugo sab ni Jehova si Debora sa pagtagna nga dili lalaki ang mapasidunggan sa maong gubat. (Maghuhukom 4:9) Nakadesisyon na ang Diyos nga babaye ang mopatay sa daotang si Sisera!

Karon, kaylap kaayo ang inhustisya, kapintasan, ug pag-abuso sa mga babaye. Panagsa ra sila mapakitaag dignidad sumala sa gusto sa Diyos. Pero, parehong gipabilhan sa Diyos ang lalaki ug babaye ug ang tanan mahimo niyang uyonan. (Roma 2:11; Galacia 3:28) Ang panig-ingnan ni Debora nagpahinumdom nato nga ang mga babaye hatagan sab sa Diyos ug mga pribilehiyo ug ilhanan nga siya may pagsalig ug pag-uyon kanila. Importante gyod nga dili ta magpakitag diskriminasyon nga komon kaayo karon.

Gitigom ni Barak ang iyang kasundalohan, 10,000 ka lalaki nga may kaisog sa pagpakigharong sa gamhanang puwersa ni Sisera. Samtang nanguna si Barak sa iyang kasundalohan sa pagtungas sa Bukid sa Tabor, nalipay siya nga may mopalig-on nila nga magmaisogon. Atong mabasa: “Si Debora mitungas uban kaniya.” (Maghuhukom 4:10) Handurawang nadasig kaayo ang kasundalohan kay miuban ang maong maisogong babaye sa pagtungas sa Bukid sa Tabor, nga andam magpameligro sa iyang kinabuhi tungod sa pagtuo kang Jehova nga Diyos!

Dihang nahibaloan ni Sisera nga ang Israel nagtigom ug kasundalohan batok niya, milihok dayon siya. Ubay-ubayng hari sa Canaan ang mianib kang Haring Jabin, nga lagmit mao ang labing gamhanan nilang tanan. Dayon ang gamhanang puwersa sa mga karo ni Sisera nagpauyog sa yuta samtang kini nagdahunog nga milukop sa kapatagan. Segurado gayod ang mga Canaanhon nga mapildi dayon ang huyang nga kasundalohan sa Israel.—Maghuhukom 4:12, 13; 5:19.

Unsay himoon ni Barak ug Debora samtang nagkaduol ang kaaway? Kon magpabilin sila sa kilid sa Bukid sa Tabor makabentaha tingali sila, kay ang maong mga karo epektibo lang diha sa kapatagan. Pero kinahanglang makig-away si Barak sumala sa sugo ni Jehova, busa naghulat siya sa isulti ni Debora. Sa kataposan, miabot ra gyod ang takna. Si Debora miingon: “Tindog, kay mao kini ang adlaw nga si Jehova magtugyan kang Sisera sa imong kamot. Dili ba si Jehova mao ang nag-una kanimo?” Dayon, atong mabasa: “Si Barak milugsong gikan sa Bukid sa Tabor uban ang napulo ka libo ka tawo nga nagsunod kaniya.”—Maghuhukom 4:14.c

Ang kasundalohan sa Israel milugsong sa kapatagan ug misugat sa makalilisang nga mga karo. Nag-una ba si Jehova kanila, sumala sa gisaad ni Debora? Natubag dayon kana. Atong mabasa: “Ang yuta nauyog, ang kalangitan usab mitulo.” Nagkaguliyang ang hambogirong puwersa ni Sisera. Ug dayon miulan! Kusog gyod kaayo ni kay milapok dayon ang yuta. Wala madugay, ang bug-at nga mga karo nangalubong sa kalapokan ug dili na mapuslan.—Maghuhukom 4:14, 15; 5:4.

Si Barak ug ang iyang kasundalohan wala mabalda sa kusog nga ulan. Nahibalo sila kon kinsay nagpahinabo niini. Sila mihasmag sa kasundalohan sa Canaan. Ingong mga sundalo sa Diyos, gipamatay sa mga Israelitas ang tanang sundalo ni Sisera. Ang Suba sa Kison miawas ug mibaha, ug gianod niini ang patayng mga lawas ngadto sa Dakong Dagat.—Maghuhukom 4:16; 5:21.

Karon, wala na sugoa ni Jehova ang iyang mga alagad nga makiggubat sa pisikal. Pero, giawhag niya sila nga makiggubat sa espirituwal. (Mateo 26:52; 2 Corinto 10:4) Kon naningkamot ta karon nga sundon ang Diyos, nakigbahin ta niana nga gubat. Kinahanglan tang magmaisogon, kay kadtong modapig sa Diyos mahimong lutoson. Pero si Jehova wala mausab. Siya motabang gihapon niadtong may pagtuo ug pagsalig Kaniya, sama kang Debora, Barak, ug sa maisogong mga sundalo sa karaang Israel.

Ang labing mangtas nga Canaanhong kaaway nakaikyas! Si Sisera, nga tigpaantos pag-ayo sa katawhan sa Diyos, mikalagiw gikan sa panggubatan. Gipasagdan niya ang iyang kasundalohan nga mangamatay didto sa kalapokan, ug gilipat niya ang mga Israelitas ug miagi siya sa uga nga yuta padulong sa kinadul-ang alyansa nga iyang nahunahunaan. Nagkarakara siyang milatas sa kapatagan, nga nalisang pag-ayo kay basig makit-an sa kasundalohan sa Israel. Miadto siya sa mga tolda ni Heber, usa ka Kenihanon nga mibulag sa iyang katawhang naglatagaw sa habagatan, ug kinsa may pakigdait kang Haring Jabin.—Maghuhukom 4:11, 17.

Ang gikapoy nga si Sisera nakaabot ra sa kampo ni Heber. Pero ang asawa lang ni Heber, si Jael, ang naa sa tolda. Lagmit gihunahuna ni Sisera nga tahoron ni Jael ang kasabotan sa iyang bana ug ni Haring Jabin. Tingali nagdahom siya nga ang usa ka babaye dili gyod molihok o maghunahuna nga sukwahi sa iyang bana. Dayag nga wala makaila si Sisera kon kinsa gyod si Jael! Pero, si Jael nakasaksi sa pagpangdaogdaog sa mga Canaanhon. Lagmit nakita sab niya karon nga may kapilian siya. Tabangan ba niya kining daotang tawo o modapig kang Jehova ug patyon ang maong kaaway sa katawhan sa Diyos? Apan unsaon niya? Unsaon man pagpildi sa usa ka babaye kining kusgan ug beterano nga manggugubat?

Kinahanglang maghunahuna dayon si Jael. Gitanyagan niyag kahigdaan si Sisera. Gisugo siya niini nga dili motug-an kon dunay mangita niya. Dihang mihigda kini, iya kining gihabolan ug dihang nangayo kinig tubig, gihatagan niya kinig gatas. Wala madugay nahinanok si Sisera. Dayon si Jael mikuhag duha ka galamiton nga kanunayng gamiton sa mga babayeng nagpuyo sa tolda—usa ka ugsok ug martilyo. Miluhod siya duol sa ulo ni Sisera, ug buhaton niya karon ang makalilisang nga asaynment nga mopatay para kang Jehova. Bisag ang gamayng kahadlok o pagduhaduha mahimong moresultag kapeligrohan. Naghunahuna kaha siya sa katawhan sa Diyos ug kon giunsa sila pagdaogdaog niining tawhana sa daghang tuig? O giisip ba niya nga pribilehiyo ang pagdapig kang Jehova? Walay giingon ang asoy bahin niana. Ang ato lang nahibaloan nga nagmalamposon siya. Si Sisera namatay!—Maghuhukom 4:18-21; 5:24-27.

Unya, si Barak miabot ug nangita kang Sisera. Dihang gipakita kaniya ni Jael ang patayng lawas nga may ugsok diha sa tampihak niini, naamgohan niya nga natuman ang tagna ni Debora. Babaye ang mipatay sa gamhanang manggugubat nga si Sisera! Karon, gisaway pag-ayo sa mga kritiko ug maduhaduhaon si Jael, pero si Barak ug Debora mas nakaila niya. Sa ilang awit, gidayeg nila si Jael ingong “labing bulahan sa mga babaye” tungod sa iyang kaisog. (Maghuhukom 4:22; 5:24) Matikdi kon unsa ka mahinatagon si Debora. Wala niya ihikaw kang Jael ang maong pagdayeg; hinuon, ang importante kaniya nga natuman ang pulong ni Jehova.

Kay patay na si Sisera, wala na mahadlok ang mga Israelitas kang Haring Jabin. Natapos ang pagpangdaogdaog sa mga Canaanhon. Ug dihay kalinaw sa 40 ka tuig. (Maghuhukom 4:24; 5:31) Gipanalanginan gayod si Debora, Barak, ug Jael tungod sa ilang pagtuo kang Jehova nga Diyos! Kon sundogon nato ang pagtuo ni Debora, nga maisogong modapig kang Jehova ug magdasig sa uban sa paghimo sab niana, panalanginan ta ni Jehova ug kadaogan—ug walay kataposang kalinaw.