Ang Morag Imposibleng Mahitabo nga Kaminyoon ni Boaz ug Ruth
ANG giokanan duol sa Betlehem nagkisaw sa kadaghan sa trabaho. Budlay kaayo kini nga adlaw. Ang kahumot sa bag-ong gisanglag nga mga lugas nagpaamgo sa gigutom nga mga trabahante nga panahon na sa pagpangaon. Dimdimon sa matag usa ang mga bunga sa iyang paghago.
Si Boaz, nga usa ka tawong yutaan, mikaon ug miinom hangtod nga nabusog ug dayon nagpahayahay sa dakong bungdo sa mga lugas. Unya, ang tibuok adlaw nga pagpangani natapos, ug ang matag usa nangitag hayahayng lugar nga katulgan. Si Boaz, nga busog na, mihigda ug nahikatulog.
Hinok nga Engkuwentro
Pagkatungang gabii, nakamata si Boaz nga nagkurog sa katugnaw. Sa katingalahan, ang iyang mga tiil gitukasan ug habol, ug dunay naghigda sa iyang tiilan! Kay wala makaila kon kinsa kining tawhana tungod kay ngitngit, siya nangutana: “Kinsa ka man?” Usa ka tingog sa babaye mitubag: “Ako si Ruth ang imong ulipong babaye, ug ibukhad mo ang ubos nga bahin sa imong besti ibabaw sa imong ulipong babaye, kay ikaw usa ka manlulukat.”—Ruth 3:1-9.
Silang duha nagsultihanay diha sa ngitngit nga walay laing namati. Ang mga babaye dili moanha sa giokanan nga sama niini. (Ruth 3:14) Bisan pa niana, sama sa gisugo ni Boaz, si Ruth nagpadayon sa paghigda diha sa iyang tiilan hangtod nga si Ruth mibangon ug milakaw sa wala pa mobanagbanag aron malikayan ang walay hinungdang mga tabitabi.
Tagbotagbo ba kini sa managtrato? Kini bang sapian, gulanggulang na nga tawo maabtikong gitental ni Ruth nga usa ka pobre, batan-ong biyuda nga gikan sa usa ka paganong nasod? O gipahimuslan ba ni Boaz ang kahimtang ug ang gibating kamingaw ni Ruth nianang gabhiona? Ang tubag niining mga pangutanaha maoy may kalabotan gayod sa pagkamaunongon ug gugma alang sa Diyos. Ug ang mga hitabo usab makapatandog kaayo.
Kinsa si Ruth? Unsay iyang motibo? Ug kinsa kining tawong sapian, si Boaz?
“Maayo Kaayo nga Babaye”
Sa mga katuigang milabay una pa niini nga hitabo, ang Juda gihampak sa kagutom. Usa ka Israelinhong pamilya nga upat ang sakop—si Elimelech; ang iyang asawa, si Noemi; ug ang ilang duha ka anak nga lalaki, si Malon ug Kilion—milalin ngadto sa tabunok nga yuta sa Moab. Ang mga anak nga lalaki naminyo sa duha ka babayeng Moabihanon, si Ruth ug Orpa. Human mamatay ang tulo ka lalaki diha sa Moab, ang tulo ka babaye nakadungog nga maayo na ang mga kahimtang sa Israel. Busa si Noemi, nga karon biyuda na, ug mibatig kapait kay walay mga anak o mga apo—mihukom sa pagpauli sa iyang kaugalingong yuta.—Ruth 1:1-14.
Sa ilang pagpaingon sa Israel, gikombinsir ni Noemi si Orpa sa pagpauli ngadto sa iyang katawhan. Dayon gisultihan ni Noemi si Ruth: ‘Tan-awa! Ang nabalo nimo nga bilas mipauli na sa iyang katawhan ug sa iyang mga diyos. Pauli uban sa imong nabalo nga bilas.’ Apan si Ruth miingon: “Ayaw ako paghangyoa nga motalikod kanimo, . . . kay kon asa ikaw moadto, ako moadto . . . Ang imong katawhan mahimong akong katawhan, ug ang imong Diyos akong Diyos. Kon asa ikaw mamatay, adto ako mamatay, ug didto ako igalubong.” (Ruth 1:15-17) Busa ang duha ka kabos nga mga biyuda mipauli sa Betlehem. Didto ang mga silingan nakadayeg pag-ayo sa gugma ug pag-atiman ni Ruth sa iyang ugangan, nga tungod niana ilang gilantaw siya nga “labi pang maayo [kang Noemi] kay sa pito ka anak nga lalaki.” Ang uban nagtawag kaniya nga “maayo kaayo nga babaye.”—Ruth 3:11; 4:15.
Sa Betlehem sa pagsugod sa pag-ani sa sebada, si Ruth miingon kang Noemi: “Paadtoa ako, palihog, sa uma ug manghagdaw sa mga uhay sunod kaniya kansang mga mata ako makakaplag ug pabor.”—Ruth 2:2.
Wala tuyoa nga nahidangat siya sa uma nga gipanag-iya ni Boaz, nga paryente sa iyang ugangang lalaki, si Elimelek. Siya nangayog permiso sa enkargado aron makahagdaw. Ang iyang kakugi sa paghagdaw talagsaon, ug gihisgotan sa enkargado ang iyang talagsaong kakugi ngadto kang Boaz.—Ruth 1:22–2:7.
Tigpanalipod ug Magtatabang
Si Boaz maoy usa ka debotadong magsisimba ni Jehova. Kada buntag, timbayaon ni Boaz ang iyang mga mag-aani pinaagi sa pag-ingon: “Hinaot si Jehova mag-uban kaninyo,” ug sila motubag: “Hinaot si Jehova magpanalangin kanimo.” (Ruth 2:4) Human makakita sa pagkakugihan ni Ruth ug makahibalo sa iyang pag-unong kang Noemi, si Boaz naghimo ug linain nga kahikayan sa paghagdaw alang kang Ruth. Sa laktod, iyang giingnan siya: ‘Dinhi ka lang sa akong uma; dili na kinahanglang moadto ka pa sa lain. Ayaw palayo sa akong batan-ong kababayen-an; walay mahitabong daotan kanimo kon kauban mo sila. Akong gibaoran ang batan-ong kalalakin-an nga dili manghilabot kanimo. Kon uhawon ka, kuhaan ka nila ug bugnawng tubig.’—Ruth 2:8, 9.
Si Ruth mihapa sa yuta ug miingon: ‘Nganong nakakaplag ako ug pabor sa imong mga mata, nga langyaw man unta ako?’ Si Boaz mitubag: “Gitaho kanako ang tanan nga imong gibuhat alang sa imong ugangang babaye human mamatay ang imong bana, nga imong gibiyaan ang imong amahan, inahan, ug mga paryente, ug ang imong kaugalingong yuta aron makauban sa mga tawo nga wala nimo hiilhi kanhi. Hinaot nga gantihan ni Jehova ang imong gibuhat. Hinaot nga hatagan ka niya ug hingpit nga suhol.”—Ruth 2:10-12.
Si Boaz wala maninguha sa pagdani sa iyang pagmahal. Kinasingkasing ang iyang pagdayeg. Si Ruth mapainubsanon kaayo, nagpasalamat kaniya sa iyang makapahupay nga pasalig. Kini iyang gilantaw nga dili-takos ug labi pang nagmakugihon. Sa ulahi, sa tingpaniudto, gitawag ni Boaz si Ruth: ‘Dali, kaon ug tinapay ug ituslob ang imong tinapay sa suka.’ Siya mikaon hangtod nabusog ug naggahin ug pagkaon alang kang Noemi.—Ruth 2:14.
Sa natapos ang adlaw, si Ruth nakahagdaw ug mga 22 litros nga sebada. Kini ug ang salin nga pagkaon iyang gidala ngadto kang Noemi. (Ruth 2:15-18) Nalipay kay daghag dala, si Noemi nangutana: “Diin ka man nanghagdaw niining adlawa? . . . Hinaot panalanginan siya nga nagtagad kanimo.” Sa pagkahibalo nga gikan diay kang Boaz, si Noemi miingon: ‘Panalanginan unta siya ni Jehova, nga wala magbiya sa iyang mahigugmaong-kalulot sa mga buhi ug sa mga patay. . . . Ang maong tawo atong paryente. Siya usa sa atong mga manlulukat.’—Ruth 2:19, 20.
Nangitag “Kapahulayan”
Kay gustong makakitag “kapahulayan,” o balay, alang sa iyang umagad nga babaye, gipahimuslan ni Noemi ang higayon aron mahikay ang hangyo bahin sa paglukat ug balik sa panulondon, nga nahiuyon sa Balaod sa Diyos. (Levitico 25:25; Deuteronomio 25:5, 6) Karon gitudloan ni Noemi si Ruth ug epektibo kaayo, medyo kulbahinam nga plano—usa ka paagi nga makakuha sa pagtagad ni Boaz. Andam na ug maayong pagkatudlo, diha sa kangitngit, si Ruth miadto sa giokanan nga gipanag-iya ni Boaz. Iyang nakita si Boaz nga natulog. Iyang gitukas ang habol diha sa tiil ni Boaz ug naghulat kaniya nga makamata.—Ruth 3:1-7.
Sa dihang nakamata si Boaz, ang simboliko nga gihimo ni Ruth sa walay duhaduha nakatabang kaniya sa pagkasabot sa kahulogan sa hangyo ni Ruth sa ‘pagbuklad sa ubos nga bahin sa iyang besti ibabaw sa iyang ulipong babaye.’ Ang lihok ni Ruth nagpaamgo sa tigulang nga taga-Judea sa iyang obligasyon ingong manlulukat, kay siya paryente man sa namatayng bana ni Ruth, si Malon.—Ruth 3:9.
Ang pagduol ni Ruth nianang gabhiona wala damha. Bisan pa niana, ang reaksiyon ni Boaz nagpakita nga ang paghangyo ni Ruth ug manlulukat madahom. Si Boaz andam sa pagtuman sa hangyo ni Ruth.
Ang tingog ni Ruth tingali medyo nabalaka nga tungod niana napukaw si Boaz sa pagpasalig kaniya: “Karon, anak ko, ayaw kahadlok. Ang tanan nga imong gisulti akong buhaton alang kanimo, kay ang tanan nga anaa sa ganghaan sa akong katawhan nasayod nga ikaw maayo kaayo nga babaye.”—Ruth 3:11.
Nga gilantaw ni Boaz ang lihok ni Ruth nga maligdong gayod madayag sa iyang mga pulong: “Panalanginan ka unta ni Jehova, anak ko. Nagpakita ka ug mahigugmaong-kalulot nga labaw sa ulahing higayon kay sa nahauna.” (Ruth 3:10) Sa nahaunang higayon, si Ruth nagpakitag mahigugmaong-kalulot, o maunongong gugma, alang kang Noemi. Ang ulahing higayon mao nga siya sa pagkadili-mahakogon nagpaila sa iyang kaugalingon nga mao ang lukatonon ni Boaz, nga dako kaayog diperensiya niya sa edad, tungod kay si Boaz usa man ka manlulukat. Si Ruth andam sa pagbaton ug mga anak sa ngalan ni Malon, nga iyang namatayng bana, ug alang kang Noemi.
Usa ka Manlulukat Misibog
Pagkasunod buntag, gipatawag ni Boaz ang usa ka paryente, nga gihisgotan nga si “Pulano,” nga mas suod nga paryente kang Noemi kay kang Boaz. Atubangan sa mga molupyo ug sa mga ansiyano sa siyudad, si Boaz miingon: ‘Ako nakahunahuna sa pagsulti kanimo sa imong katungod sa pagpalit gikan kang Noemi sa parsela nga yuta nga gipanag-iya sa iyang bana nga si Elimelek, kay kini iyang ibaligya.’ Si Boaz nagpadayon: ‘Lukaton ba nimo kini? Kon dili, nan akoy molukat niini.’ Si Pulano mitubag nga iya kining lukaton.—Ruth 4:1-4.
Apan si Pulano nakurat sa sunod nga giingon! Si Boaz ning tungora miingon atubangan sa tanang mga saksi: “Sa adlaw nga imong paliton ang yuta gikan sa kamot ni Noemi, paliton mo usab kini gikan kang Ruth nga Moabihanon, ang asawa sa namatay, aron bangonon ang ngalan sa namatay ibabaw sa iyang panulondon.” Kay nahadlok nga mahiadto sa lain ang iyang napanunod, giwala sa sunod nga paryente ang iyang katungod sa paglukat pinaagi sa pag-ingon: “Dili ako makahimo sa paglukat niana.”—Ruth 4:5, 6.
Sumala sa kostumbre, ang tawo nga mobalibad sa paglukat kinahanglang maghubo sa iyang sandalyas ug ihatag kini ngadto sa iyang paryente. Busa sa dihang ang manlulukat miingon kang Boaz, “Lukata kana alang sa imong kaugalingon,” gihubo sa paryente nga manlulukat ang iyang sandalyas. Dayon giingnan ni Boaz ang mga ansiyano ug ang tanang tawo: “Mga saksi kamo niining adlawa nga akong paliton ang tanan nga iya ni Elimelek ug ang tanan nga iya ni Kilion ug ni Malon gikan sa kamot ni Noemi. Ug usab si Ruth nga Moabihanon, ang asawa ni Malon, akong paliton alang sa akong kaugalingon ingong asawa aron ang ngalan sa tawong namatay pagabangonon ibabaw sa iyang panulondon . . . Kamo mga saksi niining adlawa.”—Ruth 4:7-10.
Ang tanang tawo nga diha sa ganghaan miingon kang Boaz: “Hinaot nga itugot ni Jehova nga ang asawa nga mopuyo sa imong balay mahisama kang Raquel ug kang Lea, nga ang maong duruha nagtukod sa balay sa Israel; ug mahimo ka nga tinamod sa Eprata ug mahimong inila sa Betlehem.”—Ruth 4:11, 12.
Uban sa panalangin sa katawhan, gikuha ni Boaz si Ruth ingong iyang asawa. Si Ruth nanganak ug anak nga lalaki nga ginganlag Obed, ug busa si Ruth ug Boaz nahimong kagikan ni Haring David ug sa ulahi ni Jesu-Kristo.—Ruth 4:13-17; Mateo 1:5, 6, 16.
“Usa ka Hingpit nga Suhol”
Sa tibuok asoy, gikan sa iyang unang maluloton nga pagtimbaya sa mga mamumuo ngadto sa iyang pagdawat sa responsibilidad sa pagpatunhay sa ngalan sa pamilya ni Elimelek, si Boaz napamatud-ang talagsaong tawo—usa ka tawo nga molihok dayon sa pagbuhat sa angay buhaton ug may awtoridad. Sa samang higayon, siya maoy usa ka tawo nga may pagpugong sa kaugalingon, pagtuo, ug integridad. Si Boaz manggihatagon usab, buotan, maligdong, ug bug-os nga masinugtanon sa mga balaod ni Jehova.
Si Ruth talagsaon sa iyang gugma alang kang Jehova, sa iyang maunongong gugma kang Noemi, ug sa iyang pagkamakugihon ug pagkamapaubsanon. Dili ikahibulong nga giisip siya sa mga tawo ingong “maayo kaayo nga babaye.” Siya wala magkaon sa “tinapay sa pagkatapolan,” ug tungod sa iyang pagkakugihan, siya dunay ikahatag sa iyang kabos nga ugangan. (Proverbio 31:27, 31) Sa pagdawat sa responsibilidad alang kang Noemi, segurado nga si Ruth mibatig kalipay nga mosangpot tungod sa paghatag.—Buhat 20:35; 1 Timoteo 5:4, 8.
Pagkamaayong mga panig-ingnan ang atong mabasa sa basahon sa Ruth! Si Noemi nahinumdoman ni Jehova. Si Ruth nakadawat ug “hingpit nga suhol” tungod sa pagkahimong kagikan ni Jesu-Kristo. Si Boaz gipanalanginan ug “maayo kaayo nga babaye.” Sila nga mga indibiduwal maoy maayong mga panig-ingnan sa pagtuo alang kanato.
[Kahon sa panid 26]
Bidlisiw sa Paglaom
Kon nagtuo ka nga nagkinabuhi ka sa makasubo nga panahon, ang sugilanon ni Ruth makahatag kanimo ug bidlisiw sa paglaom. Kini klaro nga usa ka hinungdanong konklusyon sa basahon sa Maghuhukom. Ang basahon ni Ruth nag-asoy kon sa unsang paagi gigamit ni Jehova ang mapaubsanong biyuda gikan sa langyawng nasod sa Moab sa pagpatungha ug usa ka hari alang sa iyang katawhan. Sa malisod nga panahon dihang gisulat ang basahon sa Maghuhukom, ang pagtuo ni Ruth misidlak samag kahayag sa maong panahon.
Sumala sa mabasa sa sugilanon ni Ruth, ikaw makasalig nga bisag unsa pa ka lisod sa panahon, ang Diyos nagatagad gayod sa iyang katawhan ug nagatuman sa iyang mga katuyoan.